మ. ఉరురామైకగుణానువర్ణనమొ, కాం◊తోచ్చైస్తనాగస్థలీ
పరివాసంబొ, సతీవరాంఘ్రిభజనా◊ప్రాశస్త్యమో, సౌదృశో
త్కరసేవాగతియో, ప్రియారుణకరా◊త్యాలోకనంబో, మదిం
గర మూహింపఁగ నిట్టి నీతప మనం◊గా నేమి మౌనీశ్వరా! 108

టీక: ఉరురామైకగుణానువర్ణనమొ – ఉరు=అధికమైన, రామ=దాశరథియొక్క, ఏక=ముఖ్యమగు, గుణ=కల్యాణ గుణ ములయొక్క, అనువర్ణనమొ=స్తుతించుటయో; రామా=సుందరియొక్క, ఏక=ముఖ్యమగు, గుణ=సౌందర్యాదిగుణముల యొక్క, అనువర్ణనమొ=వర్ణించుటయో యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది; కాంతోచ్చైస్తనాగస్థలీపరివాసంబొ – కాంత= రమణీయమైన, ఉచ్చైస్తన=గొప్పవైన, ‘సాయం చిరం ప్రాహ్ణే ప్రగేవ్యయేభ్యష్ట్యుట్యులౌతుట్చ’ అని అవ్యయము మీఁద ట్యు ట్యుల్ప్రత్యయతుడాగమములు వచ్చినవి, అగస్థలీ=పర్వతప్రదేశములయందు, పరివాసంబొ =నివాసమో; కాంతా=వనిత యొక్క, ఉచ్చైః=ఉన్నతమైన, స్తనాగ=పర్వతములవంటి కుచములయొక్క, స్థలీ=ప్రదేశమందు, పరివాసంబొ యని స్వభా వార్థము; సతీవరాంఘ్రిభజనాప్రాశస్త్యమో – సతీవర=శంకరునియొక్క, అంఘ్రి=పాదములయొక్క, భజనా=సేవ యొక్క, ప్రాశస్త్యమో=ప్రశస్తతయో; సతీవరా=ఉత్తమస్త్రీలయొక్క, అంఘ్రిభజనా=చరణసేవయొక్క, ప్రాశస్త్యమో=ప్రశస్త తయో యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది; సౌదృశోత్కరసేవాగతియో– సౌదృశోత్కర=విద్వాంసులసమూహముయొక్క, సేవా=భజన యొక్క, గతియో=ప్రాప్తియో; సౌదృశోత్కర=సుదృశలైన స్త్రీసంబంధిబృందముయొక్క,సేవాగతియో యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది; ప్రియారుణకరాత్యాలోకనంబో – ప్రియ=ప్రియమగు, అరుణకర=సూర్యకిరణములయొక్క, అత్యాలోకనం బో =నిరంతర మైన చూచుటయో; ప్రియా=ప్రియురాలియొక్క, అరుణ=ఎఱ్ఱనైన,కర=హస్తములయొక్క, అత్యాలోకనంబో యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది;
మౌనీశ్వరా=జడదారిసామీ! మదిన్=మనసునందు; కరము=మిక్కిలి; ఊహింపఁగన్=వితర్కింపగ; ఇట్టి=ఈవిధమగు; నీతప మనంగా నేమి = నీతప మనఁగా నేమి, ఏవిధమైన దనుట. శ్రీరామశివాదులగుణకీర్తనమా నీవు చేయు తప మని భావము. నారీగుణకీర్తనమా నీవు చేయు తప మని స్వభావాభిప్రాయము.

మ. చెలిటెక్కుల్ గని, కొమ్మపాట విని, యో◊షిన్మౌళి నెమ్మోముతా
వులమే లాని, నెలంతమే నలమి, పూ◊వుంబోఁడికెమ్మోవితే
నెలచా ల్గ్రోలి, సమేతరాక్షసుఖ మెం◊తేఁ గాంచఁగా లేక మి
క్కిలి యాత్మాధిగతైకహృత్సుఖనిష◊క్తిన్ మౌని! కాంక్షింతురే. 109

టీక: మౌని=మునివర్యా! చెలిటెక్కుల్=వనితావిలాసములను; కని=చూచి; కొమ్మపాటన్= స్త్రీగానమును; విని=ఆకర్ణించి; యోషిన్మౌళి నెమ్మోముతావులమేలు – యోషిన్మౌళి=నారీరత్నముయొక్క, నెమ్మోము=సుందరవదనముయొక్క, తావుల =పరిమళములయొక్క, మేలు=సారమును; ఆని=ఆఘ్రాణించి; నెలంతమేను=కాంతాశరీరమును; అలమి=కౌఁగిలించి; పూవుంబోఁడి కెమ్మోవితేనెలచాలు – పూవుంబోఁడి = కుసుమకోమలమైన స్త్రీయొక్క, కెమ్మోవి= ఎఱ్ఱనియధరముయొక్క, తేనెల = తేనెవంటిరసముయొక్క, చాలు=పరంపరను; క్రోలి=పానముచేసి; సమేతరాక్షసుఖము=పంచేంద్రియములయొక్క, అనఁగాఁ జక్షుశ్శ్రోత్రజిహ్వాఘ్రాణత్వగింద్రియములయొక్క యనుట, సుఖము=సుఖమును; ఎంతేన్=మిక్కిలి; కాంచఁగా లేక =పొందలేక; మిక్కిలి=అతిశయముగ; ఆత్మాధిగతైకహృత్సుఖనిషక్తిన్ – ఆత్మ=పరమాత్మవలన, అధిగత=పొందఁబడి నట్టియు, ఏక=ముఖ్యమైనట్టియు,హృత్సుఖనిషక్తిన్=హృదయసుఖసంబంధమును; కాంక్షింతురే=కోరుదురా యని కాకువు.

అనఁగా బుద్ధిమంతులు స్త్రీవిలాసదర్శన, తదీయగానశ్రవణ, తన్ముఖగంధాఘ్రాణ, తదధరరసపాన, తదాలింగన జనిత మగు పంచేంద్రియసుఖమును గోరక, కేవలపరమాత్మవలనఁ బొందఁబడిన హృత్సుఖమును మాత్రము కోరరని భావము.

సీ. సుమసౌకుమార్యాప్తి ◊నమరునీనెమ్మేను, ఘనపంచశిఖికీలఁ ◊గంద కున్నె,
నెలపుల్గుపెంపూని ◊యలరునీకనుదోయి, సూర్యదర్శనసక్తి ◊స్రుక్కఁబడదె,
తమ్మియందమ్మూని ◊తనరునీనెమ్మోము, శుచిభసితచ్ఛాయ ◊సొగసెడయదె,
తళుకుకెంజిగురాకు ◊సొలపూనునీయంఘ్రి, సూచిపై మెట్టిన ◊ సొంపు సెడదె,

తే. యకటకట నీవొకిం తైన ◊యంతరంగ,మునఁ దలంపవుగాని స◊ద్భోగయోగ్య
భావమున మించు నీయట్టి ◊భవ్యమూర్తి, కీదృశమహాతపోగ్లాని ◊నెనయఁదగునె. 110

టీక: సుమసౌకుమార్యాప్తిన్ – సుమ=పుష్పములయొక్క, సౌకుమార్య=సుకుమారత్వముయొక్క, ఆప్తిన్=ప్రాప్తిచేత; అమరునీనెమ్మేను =ఒప్పుచున్న నీసుందరశరీరము; ఘనపంచశిఖికీలన్ – ఘన=గాఢమగు, పంచశిఖి=పంచాగ్నుల యొక్క, కీలన్=జ్వాలచేత; కందకున్నె=పరితపింపకుండునా? నెలపుల్గు=చకోరములయొక్క; పెంపు=సౌందర్యమును; ఊని =పొంది; అలరునీకనుదోయి=ప్రకాశించు నీకనుగవ; సూర్య దర్శనసక్తి న్ – సూర్య=సూర్యునియొక్క, దర్శన=చూచుటయొక్క, సక్తి న్=సంబంధముచేత; స్రుక్కఁబడదె=తపింపదా? తమ్మియందమ్ము – తమ్మి=కమలముయొక్క,అందమ్ము=సౌందర్యమును;ఊని=పొంది; తనరు=ఒప్పుచున్న; నీనెమ్మోము =నీచక్కనిముఖము; శుచిభసితచ్ఛాయన్ – శుచి=శుభ్రమగు,భసిత=భస్మముయొక్క, ఛాయన్=కాంతిచేత, శుచిభ= తెల్లని కిరణములు గల చంద్రునియొక్క, సితచ్ఛాయన్=తెల్లనికాంతిచేత, అనఁగా వెన్నెలచేత; సొగసు=అందమును; ఎడయదె= విడువదా?తళుకుకెంజిగురాకుసొలపూనునీయంఘ్రి – తళుకు=ప్రకాశించుచున్న,కెంజిగురాకు=ఎఱ్ఱనిచిగురుటాకుయొక్క, సొలపు = మృదుత్వమును, ఊను=పొందినట్టి, నీయంఘ్రి =నీపాదము; సూచిపైన్=సూదిమీఁద; మెట్టినన్=త్రొక్కఁగ; సొంపు=అంద మును; చెడదె =వీడదా? అకటకట =అయ్యో కష్టము! నీవు,ఒకింతైన =కొంచెమైన;అంతరంగమునన్=మనస్సునందు; తలంపవుగాని=స్మరింపవుగాని; సద్భోగయోగ్యభావమునన్ – సత్=శ్రేష్ఠమగు, భోగ=సుఖమునకు,యోగ్యభావమునన్ =యోగ్యత్వముచేత;మించు=ఒప్పు చున్న; నీయట్టి=నీవంటి; భవ్యమూర్తికిన్=మంగళమూర్తికి;ఈదృశమహాతపోగ్లానిన్ – ఈదృశ=ఇటువంటి,మహత్=గొప్ప నగు, తపః=తపమువలన కల్గిన, గ్లానిన్=దుఃఖమును; ఎనయఁదగునె =పొందఁదగునా?

అనఁగా లోకోత్తరమృదులసుందరావయవములు గల్గిన నీకు ఘోరతపం బొనరింప నుచితము గాదని భావము.

మ. అసమజ్వాలశిఖాళి వ్రేఁగిన నిరా◊హారంబు గైకొన్నశీ
తసరిద్వారులఁ గ్రుంకియున్న భుజగీ◊తంద్రీపరిధ్వంసిసా
హసవృత్తిం గయికొన్న నీ కతనుక◊ల్యానంద మెట్లబ్బు భ
వ్యసితాంభోరుహలోచనాంఘ్రియుగసే◊వం దక్క యోగీశ్వరా. 111

టీక: యోగీశ్వరా =జడదారిసామీ! అసమజ్వాలశిఖాళిన్ – అసమ=సరిలేని,జ్వాల=మంటలయొక్క,శిఖా=అగ్రముల యొక్క, ఆళిన్= పంక్తిచేత; వ్రేఁగినన్=పరితపించినను; నిరాహారంబు=భోజనాభావమును; కైకొన్నన్=గ్రహించినను, ఉప వాసముండిన ననుట; శీతసరిద్వారులన్ – శీత=చల్లనైన, సరిత్=నదులయొక్క,వారులన్=నీటియందు; క్రుంకియున్నన్ = మునిఁగినను; భుజగీతంద్రీపరిధ్వంసిసాహసవృత్తిన్ – భుజగీ=శక్తిమూలాధారస్థకుండలినీశక్తియొక్క, తంద్రీ=నిద్రను, పరి ధ్వంసి=పోఁగొట్టెడు, సాహసవృత్తిన్=తెగువపనిని; కయికొన్నన్=గ్రహించినను, మహాయోగసాధ్యమగు మూలాధారస్థ కుండలినీశక్తిని మేల్కొల్పునంతటి తెగువను స్వీకరించిన ననుట,

‘శ్లో. భుజఙ్గాకారరూపేణ మూలాధారం సమాశ్రితా, శక్తిః కుణ్డలినీనామ బిసతన్తునిభా శుభా|
మూలకన్దం ఫణాగ్రేణ దష్ట్వా కమలకన్దవత్, ముఖేన పుచ్ఛంతం గృహ్య బ్రహ్మరన్ధ్రం సమాశ్రితా|
పద్మాసనగత స్స్వస్థో గుదమాకుఞ్చ్య సాధకః, వాయు మూర్ధ్వగతీం కుర్వన్ కుమ్భకావిష్టమానసః|
వాయ్వా ఘాతవశాదగ్నిస్స్వాధిష్ఠానగతో జ్వలన్, జ్వలనాఘాతపవనాఘాతై రున్నిద్రితోహిరాట్|
రుద్రగ్రన్థిం తతో భిత్త్వా విష్ణుగ్రన్థిం భినత్త్యతః, బ్రహ్మగ్రన్థిం చ భిత్త్వైవం కమలాని భినత్తి షట్|
సహస్రకమలే శక్తి శ్శివేన సహ మోదతే, సాచావస్థాపరాజ్ఞేయా సైవ నిర్వృతికారణమ్|’

అని వామకేశ్వరమహాతంత్రమున నున్నది.

భవ్యసితాంభోరుహలోచనాంఘ్రియుగసేవం దక్కన్ – భవ్య=మంగళమూర్తి యగు, సితాంభోరుహలోచన=తెల్లదామరల వంటి కన్నులు గల విష్ణుమూర్తియొక్క, అంఘ్రియుగసేవం దక్కన్=పాదద్వయముయొక్క సేవవలనం గాక; ఇచట సితాం భోరుహలోచనా=పద్మములవంటి కన్నుల గల స్త్రీయొక్క, అంఘ్రియుగసేవం దక్కన్ =పాదసేవచేఁ దప్ప నను స్వభావార్థము స్ఫురించుచున్నది; నీకున్, అతనుకల్యానందము – అతను=అధికమగు, కల్యానందము =శుభప్రదమగు నానందము, అనఁగ జన్మమృత్యుజరావర్జిత మగు నానందము ననుట; ఇచట, అతనుకల్యానందము =మన్మథయుద్ధసంబంధమైన యానందమని స్వభావార్థము స్ఫురించుచున్నది, అతను=మన్మథునియొక్క, కలి=యుద్ధము, కలిశబ్దమునకు యుద్ధ మర్థమనుట స్పష్టము; ఎట్లబ్బున్=ఏవిధముగా కల్గును?

అనఁగాఁ బంచాగ్నిజ్వాలలచేఁ గందినను, పస్తుండినను, చల్లనినీటఁ గ్రుంకినను, మహాయోగసామర్థ్యముఁ బొంది మూలా ధారస్థకుండలినీశక్తిని మేల్కొల్పినను, విష్ణుమూర్తిసేవం దక్క అనఁగా శరీరశోషకకర్మల నెన్నింటిని జేసినను బ్రహ్మజ్ఞానము లేక యతనుకల్యాణ మబ్బదని భావము. స్త్రీసేవనముచేతనే మన్మథసుఖము కలుగునని స్వభావాభిప్రాయము.

సీ. మాతంగయుతదావ◊మహికన్నఁ గొంచమే, వరవిప్రవృతకేళి◊వనధరిత్రి,
ఘనపంకమయశైవ◊లినికన్న నల్పమే, యమలహంసాంచితా◊బ్జాకరంబు,
శైలాటగృహదగ◊చ్ఛటకన్నఁ దక్కువే, సద్వితానోద్యోత◊సౌధపాళి,
యనిశ మిరాశనం◊బునకన్న నింద్యమే, పుణ్యసుదృక్కృత◊భోజనంబు,

తే. కాన నీకాన నీవృత్తి◊గరిమ మెల్ల, మాని నే మానితప్రీతి◊మహిమఁ గొల్వ
మౌని యిమ్మౌనిలింపస◊ద్మంబుఁ జేరు, దాన మోదానపాయత ◊దాల్తు విపుడు. 112

టీక: మౌని =వసంతుఁడా! వరవిప్రవృతకేళివనధరిత్రి – వర=శ్రేష్ఠులగు, విప్ర=బ్రాహ్మణులచేత, వృత=ఆవరింపఁబడిన, కేళి వన=ఉద్యానవనముయొక్క, ధరిత్రి=భూమి; మాతంగయుతదావమహికన్నన్ – మాతంగ=చండాలురతో, యుత=కూడి కొన్న, దావమహికన్నన్ =వనభూమికంటె; కొంచమే=తక్కువయా? యని కాకువు. ఇచట వర=శ్రేష్ఠమగు, వి=పక్షులచేత, ప్రవృత=ఆవరింపఁబడిన, కేళివనధరిత్రి=ఉద్యానవనభూమి, మాతంగయుత=గజములతోఁ గూడుకొన్న, దావమహికన్నన్ = అరణ్యభూమికన్న, తక్కువయా యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది. అమలహంసాంచితాబ్జాకరంబు – అమల=నిర్దోషులగు, హంస=పరమహంసలచేత, అంచిత=ప్రకాశించుచున్న, అబ్జాకరంబు =తామరకొలను; ఘనపంకమయశైవలినికన్నన్–ఘన=అధికమగు, పంకమయ=పాపమయమైన,శైవలినికన్నన్=నదికన్న, ‘శైవలినీ తటినీ హ్రాదినీ ధునీ’ అని యమరుఁడు; అల్పమే=కొంచెమా యని కాకువు. ఇచట స్వచ్ఛములైన హంసలతోఁ గూడి యున్న కొలను, ఘనపంకమయ=అధికమగు బురదతోఁజేరియున్న, శైవలినికన్న స్వల్పమా యను స్వభావార్థము దోఁచు చున్నది. సద్వితానోద్యోతసౌధపాళి – సత్=సత్పురుషులయొక్క, వితాన=సమూహముచేత, ఉద్యోత=ప్రకాశము గల, సౌధపాళి= మేడలయొక్క గుంపు; శైలాటగృహదగచ్ఛటకన్నన్ – శైలాట=కిరాతులకు, ‘కిరాత సింహౌ శైలాటౌ’అని రత్నమాల, గృహత్=ఇల్లువలె నాచరించు, అగచ్ఛటకన్నన్=కొండలగుంపుకన్న; తక్కువే=తక్కువయా యని కాకువు. ఇచట, సద్వితా నోద్యోతసౌధపాళి = శ్రేష్ఠమగు మేలుకట్లచే ప్రకాశము గల మేడలగుంపు, శైలాటగృహదగచ్ఛటకన్నన్ – శైలాట =సింహములకు, గృహత్=ఇల్లువలె నాచరించు, అగచ్ఛటకన్నన్=కొండలగుంపుకన్న, తక్కువయా యను స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది. పుణ్యసుదృక్కృతభోజనంబు – పుణ్య=పవిత్రమైన,సుదృక్=విద్వాంసులచేత, కృత=చేయఁబడిన, భోజనంబు=ఆహారము, ‘పుణ్యం మనోజ్ఞేఽభిహితం తథా సుకృతధర్మయోః’ అని విశ్వము; అనిశమిరాశనంబునకన్నన్ – అనిశము=ఎల్లపుడు, ఇరా = సురయొక్క, ‘ఇరా భూ వాక్సురామ్బుషు’ అని వైజయంతి, అశనంబునకన్నన్=భోజనముకన్న; నింద్యమే = నింద్యమా? యని కాకువు. ఇచట, పుణ్యసుదృక్కృతభోజనంబు పుణ్య=మనోహరలైన, సుదృక్=వామేక్షణలచేత, కృత=చేయఁబడిన, భోజనంబు=ఆహారము; అనిశమిరాశనంబునకన్నన్ – అనిశము=ఎల్లపుడు, ఇరాశనంబునకన్నన్ = జలభక్షణముకంటె; నింద్యమే = నింద్యమా? యని స్వభావార్థము దోఁచుచున్నది.కానన్=కాఁబట్టి; ఈకానన్=ఈయడవియందు; నీవృత్తిగరిమము=నీవ్యాపారాతిశయము; ఎల్లన్=అంతయు; మాని=విడిచి; నేన్=నేను; మానితప్రీతిమహిమన్=మేలైన ప్రేమయొక్క పేరిమిచేత; కొల్వన్=సేవించుచుండఁగ; ఇమ్మౌ=అనుకూలమగు; నిలింపసద్మంబున్=స్వర్గధామమును; చేరు=పొందుము; దానన్=దానిచేత; ఇపుడు, మోదానపాయతన్ – మోద=సంతో షముయొక్క, అనపాయతన్=అపాయరాహిత్యమును; తాల్తువు=వహింతువు.

మాతంగసంకులమగు వనభూమికన్నను, పంకభూయిష్ఠమగు నదికన్నను, కిరాతకులకు నివాస మగు పర్వతసమూ హముకన్నను, ఎల్లపుడుఁ జేయు సురాపానముకన్నను, విప్రులతోఁ గూడియున్నయుద్యానవనము, పరమహంసలతోఁ గూడియున్నకొలను, సత్పురుషులతోఁ గూడియున్నమేడలు, పవిత్రులగు విద్వాంసులచే నిర్మింపఁబడిన భోజనమును హీనము లయినవి గావు గనుక నాతోడఁ స్వర్గముఁ జేరి సంతోషాతిశయమును బొందుమని భావము. ఏనుఁగులు మొదలగు వానితోఁ గూడినయడవి మొదలగువానికన్నను, మంచిపక్షులు మొదలగువానితోఁ గూడిన యుద్యానవనము మొదలగునవి మిక్కిలి యుత్తమములు, కావున, నీవు నాతోఁ గూడ స్వర్గము చేరి సుఖింపు మని స్వభావాభిప్రాయము.

చ. పలుమఱు వట్టిపల్కు లిఁకఁ◊బల్కఁగ నేల యతీంద్ర, త్వత్సము
జ్జ్వలతరరూపయౌవనరు◊చావరవిభ్రమకౢప్తమోహ నై,
బలుతమి నిన్నుఁ జేరి ధృతిఁ ◊బాసిన నన్ రతిఁ జొక్కఁజేయు ము
త్కలికల నీకధీనగతిఁ ◊దాల్చితి సూనశరుండు సాక్షిగన్. 113

టీక: యతీంద్ర =మునిశ్రేష్ఠుఁడా! పలుమఱున్=మాటిమాటికి; వట్టిపల్కులు=వ్యర్థపుమాటలను; ఇఁకన్=ఈమీఁద; పల్కఁగన్ = పల్కుటచే; ఏల=ఏమి ప్రయోజనము? త్వత్సముజ్జ్వలతరరూపయౌవనరుచావరవిభ్రమకౢప్త మోహ నై –త్వత్=నీయొక్క, సముజ్జ్వలతర=మిక్కిలి ప్రకాశించుచున్న, రూప= ఆకృతిచేతను, యౌవన=తారుణ్యముచేతను, రుచా=కాంతిచేతను, ఇట హలంతలక్షణటాప్ప్రత్యయము వచ్చి రుచా యని ఆకారాంతరూపము, వర=ఉత్తమమగు,విభ్రమ=చక్కదనము లేదా విలా సముచేతను, కౢప్త=కలిగింపఁబడిన, మోహనై = మోహముగలదాన నై; బలుతమిన్=అత్యాసక్తిచేత; నిన్నుఁ జేరి =నిన్ను సమీ పించి; ధృతిఁ బాసిన నన్=ధైర్యము విడిచిన నన్ను; రతిన్=సురతముచేత; చొక్కఁజేయుము=పరవశింపఁ జేయుము; సూన శరుండు సాక్షిగన్ =మన్మథుఁడు సాక్షి యగునట్లు; ఉత్కలికలన్=ఉత్కంఠలచేత; నీకున్, అధీనగతిన్=స్వాధీనవిధిని; తాల్చితిన్=ధరించితిని.

చ. అని మునిరాజునిశ్చలత ◊నాత్మవచోర్థచయోరరీకృతిన్
మనమున నిశ్చయించి యల◊మత్తమతంగజయాన యేమి వ
చ్చిన నిఁక వచ్చుఁ గాక యని ◊చిక్కనిధైర్యము పూని యేలు న
న్ననుపమరక్తి నంచు దమి◊హస్తముఁ బట్టి కళం దెమల్చినన్. 114

టీక: అలమత్తమతంగజయాన=మదపుటేనుఁగుయొక్క గమనమువంటి గమనము గల యాచిత్రరేఖ; అని=ఇట్లు పలికి; ముని రాజునిశ్చలతన్=మునీశ్వరునియొక్క నిశ్చలత్వమును; ఆత్మవచోర్థచయోరరీకృతిన్—ఆత్మవచః=తనవాక్కులయొక్క, అర్థచయ=అర్థసమూహముయొక్క,ఉరరీకృతిన్=అంగీకారమును,‘ఊరీకృత మురరీకృత మఙ్గీకృతమ్’ అని యమరుఁడు; మనమునన్=మనస్సునందు; నిశ్చయించి=నిర్ణయించుకొని; ఏమి వచ్చినన్=ఏమి యాపద వచ్చినను; ఇఁకన్=ఈమీఁద; వచ్చుఁగాక యని, చిక్కనిధైర్యము = గాఢమగు ధృతిని; పూని = వహించి; నన్నున్, అనుపమరక్తి న్=అసమానమగు నను రాగముచేత, ఏలు = పాలింపుము; అంచున్= అనుచు; దమిహస్తమున్=మునిహస్తమును; పట్టి = గ్రహించి; కళన్ = కళాస్థాన మును; తెమల్చినన్=చలింపఁజేయఁగ. ఉత్తరపద్యస్థక్రియతో నన్వయము.

అనఁగఁ జిత్రరేఖ తాను జెప్పిన వాక్యముల కాయతివర్యుఁ డంగీకరించె నని యాతని నిశ్చలత్వముచే భ్రమించి, ఇఁక మీఁద నేమైనఁ గానిమ్మని దృఢమైన ధైర్యముతో మునికరమును బట్టి కళాస్థానమును జలింపఁజేసె నని భావము.