మ. మనుజాధీశసతుల్ నుతింప ననుకం◊పాలక్ష్మి నవ్వేళఁ గం
ధినిషంగప్రియభామ యాత్మమహిమ ◊న్నిత్యాంగరాగంబు సే
యనిసింగారము వాడనట్టివిరి పా◊య న్లేనితారుణ్యవ
ర్తనము న్వీడనిసొంపుపెంపు కలుగ ◊న్దార్చె న్వరం బింతికిన్. 91
టీక: కంధినిషంగప్రియభామ=జలధి తూణీరముగాఁ గల యీశ్వరునిభార్య యగుపార్వతీదేవి; అవ్వేళన్=ఆసమయమందు; మనుజాధీశసతుల్=రాజపత్నులు; నుతింపన్=పొగడఁగా; ఆత్మమహిమన్–ఆత్మ=తనయొక్క, మహిమన్=సామర్థ్యము చేత; నిత్యాంగరాగంబు = అకృత్రిమమై సార్వకాలీనమగు నంగరాగమును, అనఁగా మైపూఁత ననుట; చేయని సింగారము= అకృత్రిమాలంకారమును; వాడనట్టివిరి=వాడని పుష్పమును; పాయన్లేనితారుణ్యవర్తనమున్=నివర్తింపని యౌవనమును; వీడనిసొంపుపెంపు=నశింపని సౌందర్యాతిశయమును; కలుగన్=కలుగునటులు; అనుకంపాలక్ష్మిన్= దయాసంపదతో; ఇంతికిన్=చంద్రికకు; వరంబు=వరమును; తార్చెన్=ఇచ్చెను. అనఁగాఁ బార్వతీదేవి దయతోఁ జంద్రిక కెల్లపుడు నిత్యాంగ రాగమును, చేయనిసింగారమును, వాడనట్టికుసుమంబు, పాయనితారుణ్యము, వీడనిసొంపునుం గలుగు నటులు వరం బిచ్చె నని భావము.
చ. పలుకులఁ దేనె లుట్టిపడ ◊భావిశుభంబులు దెల్పు నేర్పుమైఁ
బొలయలుక ల్మరల్పి చెలి◊పోలిక నీవిభు నిన్నుఁ గూర్చు ని
చ్చలు భవదిష్ట మంతయుఁ బొ◊సంగఁ దనర్ప నెఱుంగు నంచు ను
త్కలిక వచించి యొక్క చిలు◊కం గిరికన్య యొసంగెఁ గొమ్మకున్. 92
టీక: పలుకులన్=మాటలయందు; తేనెలు=మకరందములు; ఉట్టిపడన్=ఊడిపడునట్లు; భావిశుభంబులు – భావి=కాబోవు నట్టి, శుభంబులు=మంగళములను; నేర్పుమైన్=చాతుర్యముచేత; తెల్పున్=తెలియఁజేయును; పొలయలుకల్= ప్రణయ కలహములను; మరల్పి=త్రిప్పి; చెలిపోలికన్=సకియవలె; నీవిభున్=నీపెనిమిటిని; నిన్నున్=నిన్నును; కూర్చున్=కూడఁ బెట్టును; నిచ్చలు=ఎల్లప్పుడు; భవదిష్టమంతయున్=నీకోరికనంతయు; పొసంగన్=అనుకూలించునట్లు; తనర్పన్=చేయు టకు; ఎఱుంగు నంచున్=తెలియు ననుచు; ఉత్కలికన్=సంతసముచేత; వచించి=చెప్పి; ఒక్కచిలుకన్=ఒకశుకమును; గిరి కన్య=పార్వతీదేవి; కొమ్మకున్=చంద్రికకు; ఒసంగెన్=ఇచ్చెను. భవిష్యచ్ఛుభఫలములను దెలుపునదియు, దంపతులను ప్రణయకలహములు పోఁగొట్టి కూర్చునదియు, కోరినకోర్కుల నెఱవేర్చునదియు నగు నొకశుకంబును పార్వతీదేవి చంద్రిక కొసంగె నని భావము.
మ. సురభి న్బొన్నలతావి మల్లియలతే◊జు న్వేసవిన్ జాతివై
ఖరి వర్షాది శరద్దినాళి నసనౌ◊ఘస్ఫూర్తి సేమంతిడా
ల్వరహేమంతముఖంబున న్శిశిరవే◊ళ న్మొల్లచాల్పెంపు దా
ల్చి రహిం గూర్చు నటంచు నొక్క విరి ని◊చ్చె న్గౌరి యబ్జాక్షిన్ 93
టీక: సురభిన్=ఆమనియందు; పొన్నలతావిన్=పొన్నపూలపరిమళమును; వేసవిన్=గ్రీష్మర్తువునందు; మల్లియలతేజున్ = మల్లికాకుసుమములయొప్పును, అనఁగా వానిపరిమళముననుట; వర్షాదిన్=వర్షాకాలారంభమందు; జాతివైఖరిన్= మాలతీ పుష్పముయొక్కరీతిని, అనఁగా దానిపరిమళముననుట; శరద్దినాళిన్=శరత్కాలదినసమూహమందు; అసనౌఘస్ఫూర్తిన్ = సర్జకపుష్పములయొక్క అతిశయమును; వరహేమంతముఖంబునన్–వర=శ్రేష్ఠమైన, హేమంత=హేమంతర్తువుయొక్క, ముఖంబునన్=ప్రారంభమందు; సేమంతిడాల్=చేమంతిప్రకాశమును, దానిపరిమళము ననుట; శిశిరవేళన్=శిశిరకాలమున; మొల్లచాల్పెంపున్=కుందసుమశ్రేణియొక్క యతిశయమును, దానిపరిమళము ననుట; తాల్చి=ధరించి; రహిన్=ఆనంద మును; కూర్చు నటంచున్=కలుఁగఁజేయు ననుచు; ఒక్కవిరిన్=ఒకపూవును; గౌరి=పార్వతీదేవి; అబ్జాక్షిన్=చంద్రికకు; ఇచ్చెన్=ఒసంగెను. అనఁగా వసంత, గ్రీష్మ, శరద్ధేమంత, శిశిరంబులందు వరుసగాఁ బున్నాగ, మల్లికా, మాలతీ, సర్జక, సేమంతికా, కుంద ప్రసూనంబులపరిమళంబు ధరించునట్టి యొకపుష్పంబును గౌరీదేవి చంద్రిక కిచ్చె నని భావము.
చ. తలచినకోరిక ల్గురియు◊దాని, మెఱుంగుమెఱుంగుమిన్నలం
దళతళమంచు మించుజిగి◊దాని, భరించినమాత్ర దేవకాం
తలఁ గికురించుసొం పెసఁగు◊దాని, నొకానొకరత్నమాలికన్
జలరుహలోచనామణి కొ◊సంగె గిరీంద్రకుమారి యత్తఱిన్. 94
టీక: తలచినకోరికల్=కోరినకోరికలను; కురియుదానిన్=వర్షించునట్టిదానిని, ఒసంగుచున్నదాని నని భావము; మెఱుంగు మెఱుంగుమిన్నలన్ = కాంతిగల శ్రేష్ఠములయిన మెఱపులను; తళతళమంచున్=తళతళమని మెఱయుచు; మించుజిగిదానిన్ =మీఱినకాంతిగలదానిని; భరించినమాత్రన్=ఆ సరమును దాల్చినంతటనె; దేవకాంతలన్=దేవాంగనలను; కికురించు సొంపె సఁగుదానిన్=వంచించు నందముచేత నతిశయించుదానిని; ఒకానొకరత్నమాలికన్= ఒకానొకరత్నహారమును; గిరీంద్ర కుమారి=పార్వతీదేవి; అత్తఱిన్=ఆసమయమందు; జలరుహలోచనామణికిన్=నారీరత్నమగు చంద్రికకు; ఒసంగెన్= ఇచ్చెను. అనఁగా నిష్టార్థముల నిచ్చునదియు, మెఱపుతీవను దిరస్కరించుకాంతితోఁ గూడినదియు, ధరించినంతమాత్రమున దేవాంగనల కన్న నెక్కువయందము గల్గించునదియు నగు నొక రత్నహారమును పార్వతీదేవి చంద్రిక కిచ్చెనని భావము.
చ. మఱియు నమూల్యవాంఛితస◊మాజము లాదృతిచే ఘటించి యా
తెఱవఁ గవుంగిలించి నర◊దేవకుమారిక పోయి వత్తు ని
త్తఱి నని దెల్పి యాగిరిశ◊తన్వి ముదంబున నేగె వేలుపుల్
తఱిగొని వెంట నొంద రజ◊తక్షితిభృన్నిలయంబుఁ జేరఁగన్. 95
టీక: మఱియున్=వెండియు; అమూల్యవాంఛితసమాజములు—అమూల్య=వెలలేని, అనఁగా శ్రేష్ఠములయినట్టి యని భావము, వాంఛిత=ఇష్టార్థములయొక్క, సమాజములు=సమూహములను; ఆదృతిచేన్=ఆదరముతో; ఘటించి=ఇచ్చి; ఆతెఱవన్=ఆచంద్రికను; కవుంగిలించి=కౌఁగిలించి; నరదేవకుమారిక=చంద్రికా! ఇత్తఱిన్=ఇపుడు; పోయి వత్తున్=పోయి వచ్చెదను; అని తెల్పి=ఈప్రకారము తెలియఁజేసి; ఆగిరిశతన్వి=ఆశంభుసతి యగు పార్వతీదేవి; ముదంబునన్=సంత సముచేత; వేలుపుల్=దేవతలు; తఱిగొని=పూని; వెంటన్=వెంబడి; ఒందన్=పొందఁగా, దేవాంగనలు వెంట రాఁగా నని తాత్పర్యము; రజతక్షితిభృన్నిలయంబు=కైలాసగిరి యను గృహమును; చేరఁగన్=పొందుటకు; ఏగెన్=అరిగెను.
అనఁగా పార్వతీదేవి చంద్రికకుఁ గోరినకోరిక లెల్ల నొసంగి, కౌఁగిలించి, పోయివత్తు నని వచించి, దేవతలం గూడి కైలాస నిలయంబుఁజేరె నని తాత్పర్యము.
ఉ. అంత సుచంద్రమానవకు◊లాగ్రణిచే క్షణదోదయక్షమా
కాంతునిచే బహూకృతులు ◊గైకొని తత్సకలాంతరీపరా
ట్సంతతు లెల్ల నైజపుర◊జాతముఁ జేరఁగ నేగె మానసా
భ్యంతరసీమఁ దచ్ఛుభమ◊హావిభవోన్నతి సన్నుతించుచున్. 96
టీక: అంతన్=ఆపిమ్మట; సుచంద్రమానవకులాగ్రణిచేన్=మనువంశశ్రేష్ఠుండగు సుచంద్రునివలన; క్షణదోదయక్షమాకాంతు నిచేన్=క్షణదోదయరాజువలన; బహూకృతులు=బహుమతులను; కైకొని=గ్రహించి; తత్సకలాంతరీపరాట్సంతతు లెల్లన్ – తత్=ప్రసిద్ధులగు, సకల=ఎల్ల, అంతరీపరాట్= ద్వీపాధిపతులయొక్క, సంతతులు=సమూహములు, ఎల్లన్=సమస్తము; మానసాభ్యంతరసీమన్=చిత్తమధ్యప్రదేశమందు; తచ్ఛుభమహావిభవోన్నతిన్=ఆవివాహమహోత్సవముయొక్క యతిశ యమును; సన్నుతించుచున్=పొగడుచు; నైజపురజాతమున్=నిజపత్తనబృందమును; చేరఁగన్ =పొందుటకు; ఏగెన్= చనెను.
అనఁగా వివాహమహోత్సవమునకై చనుదెంచి యున్న సకలదేశరాజులును సుచంద్రునివలన, క్షణదోదయునివలన బహుమతుల నొంది యావివాహమహోత్సవము నెన్నుచు స్వపురంబులను జేరఁబోయి రని భావము.
మ. అలపాంచాలవిభుండు పుత్త్రి కధికాం◊తావాసనూత్నప్రవే
శలసన్మంగళ మూన్పఁగాఁదలఁచి త◊త్సారంగదేశీయకుం
తలఁ దాఁ గౌఁగిటఁ జేర్చి యంకవసతిం ◊దార్కొల్పి నవ్యాశ్రుసం
కులమై కన్గవ దోఁప నచ్చెలువఁ బ◊ల్కుం బ్రీతిచే నత్తఱిన్. 97
టీక: అలపాంచాలవిభుండు=ఆక్షణదోదయుఁడు; పుత్త్రికిన్=చంద్రికకు; అధికాంతావాసనూత్నప్రవేశలసన్మంగళము – అధి కాంతావాస=భర్తృగృహమునకు, నూత్నప్రవేశ=నూతనప్రవేశరూపమగు, లసత్=ప్రకాశించుచున్న, మంగళము=కల్యాణ మును; ఊన్పఁగాన్=చేయుటకు; తలఁచి=మనమునందు యత్నించి; తత్సారంగదేశీయకుంతలన్=అళులవంటి కురులు గల యాచంద్రికను, ఇచట నీషదసమాప్తియందు దేశీయర్ ప్రత్యయము; తాన్=క్షణదోదయుఁడు; కౌఁగిటఁజేర్చి=కౌఁగిలియందుఁ జేర్చుకొని; అంకవసతిన్=ఉత్సంగస్థానమును; తార్కొల్పి =పొందఁజేసి; కన్గవ=కన్దోయి; నవ్యాశ్రుసంకులమై – నవ్య=నూత నమగు, అశ్రు=కన్నీటిచేత, సంకులమై=వ్యాకులమైనదై; తోఁపన్=తోఁచుచుండఁగ; అచ్చెలువన్=ఆచంద్రికతో; అత్తఱిన్= ఆ సమయమందు; ప్రీతిచేన్=ప్రేమతో;పల్కున్=పలికెను.
అనఁగా క్షణదోదయుఁడు చంద్రికకు భర్తృగృహప్రవేశముఁ జేయఁ దలఁచి, యాచంద్రికను దొడపై నిడుకొని కన్నీ రిడుచు చంద్రికతో నిట్లు (వక్ష్యమాణప్రకారముగ) పలికె నని భావము.
క. నిచ్చలు పుట్టినయింటికిఁ
జొచ్చినయింటికి నపూర్వ◊శుభకీర్తితతుల్
హెచ్చ మెలంగవె తల్లి భ
వచ్చరితము భువనపుణ్య◊వైఖరిఁ బొదలన్. 98
టీక: నిచ్చలు=ఎల్లపుడు; పుట్టినయింటికిన్=జనకగృహమునకు; చొచ్చినయింటికిన్=తాను ప్రవేశించిన యింటికి,అనఁగా భర్తృగృహమునకు; అపూర్వశుభకీర్తితతుల్—అపూర్వ=నూతనములగు, శుభ=మంగళకరమగు, కీర్తితతుల్=యశః పుంజములు; హెచ్చన్=అతిశయించునటులు; తల్లి =చంద్రికా! భవచ్చరితము – భవత్=నీయొక్క, చరితము=సచ్చరిత్రము; భువనపుణ్యవైఖరిన్ – భువన=ప్రపంచమందు, పుణ్యవైఖరిన్=పవిత్రమగు రీతిచే; పొదలన్=వృద్ధిఁబొందునటులు; మెలంగవె =వర్తింపుమా. అనఁగా జనకగృహమునకు,భర్తృగృహమునకు కీర్తి యతిశయించునటులు నీచరితము లోకములందు పవిత్ర మని పేర్కొనఁబడునటులు వర్తింపు మని భావము.
సీ. వంశధర్మనిరూఢి ◊వఱలించె నీనారి, మహితశాస్త్రాధిగ◊మంబుకలిమి,
గురుతరులకు వన్నె◊గూరిచె నీశ్యామ, ఘనసుమనోవిక◊సనముచేత,
నిను నుదయంబున ◊నెసఁగు నీపద్మిని, మంజులామోదసా◊మగ్రి మెఱయ,
ద్విజరాజిఁ బోషించి ◊దీపించు నీకొమ్మ, భాసురఫలదాన◊పటిమఁ బూని,
తే. యనుచు జగమెల్ల నుల్లాస ◊మతిశయిల్ల, సంతతము మెచ్చ మను మమ్మ ◊క్షమకు జన్మ
పద మనఁ దనర్చు నంభోజ◊పాణిజీవ,నమ్మ జీవన మని యెంచు◊మమ్మకొమ్మ. 99
టీక: ఈనారి=ఈచంద్రిక; మహితశాస్త్రాధిగమంబుకలిమిన్ – మహిత=అధికమగు, శాస్త్ర=ఆస్తికశాస్త్రము లాఱింటియొక్క, అధిగమంబు=ప్రాప్తియొక్క, కలిమిన్=సంపదచేత; వంశధర్మనిరూఢిన్ – వంశధర్మ=కులాచారధర్మముయొక్క, నిరూ ఢిన్= ప్రసిద్ధిని; వఱలించెన్=ప్రకాశింపఁజేసెను; అనఁగా నీకాంత సమస్తశాస్త్రములు చదివి కులాచారధర్మమునుచక్కగ నభి వృద్ధి చేసె నని తాత్పర్యము; ఇచట, మహిత=అధికమగు, శాస్త్ర = బాణపుంజముయొక్క, అధిగమంబు=ప్రాప్తియొక్క, కలిమిన్=కలుగుటచేత; వంశధర్మనిరూఢిన్—వెదురుధనువుయొక్క నిరూఢిని, వఱలించె నని యర్థాంతరము తోఁచును;
ఈశ్యామ=ఈచంద్రిక; ఘనసుమనోవికసనముచేతన్ – ఘన=గొప్పవారగు, సుమనః=విద్వాంసులయొక్క, వికసనము చేతన్=ఆనందముచేత; గురుతరులకు=తండ్రిమొదలగుపూజ్యులకు; వన్నెన్=అలంకారమును; కూరిచెన్=ఒనరించెను. అనఁగా నీచంద్రిక విద్వాంసులను సంతసింపఁ జేయుటచే తండ్రి మొదలగువారి కందఱికిని మిక్కిలి యలంకారమును గలుగఁ జేసెనని భావము; ఇచట, ఈశ్యామ=ఈప్రేంకణపుతీవ, ఘన=గొప్పవగు,సుమనః=పుష్పములయొక్క, వికసనముచేతన్= వికాసముచేత, గురుతరులకు=గొప్పవృక్షములకు; వన్నెన్=అలంకారమును; కూరిచెన్=ఒనరించెను, అను అర్థాంతరము తోఁచుచున్నది;
ఈపద్మిని=ఈచంద్రిక; ఇను నుదయంబునన్=పతియొక్క యుత్కర్షముచేత; మంజులామోదసామగ్రి—మంజుల=మనోజ్ఞ మగు, ఆమోదసామగ్రి= సంతోషసామగ్రి; మెఱయన్=ప్రకాశించునటులు; ఎసఁగున్=ఒప్పును, లోకమందు పతి సంతోషించి నచో పత్ని సంతోషించుటయు, వ్యసనపడినచో వ్యసనపడుటయు ముఖ్యపతివ్రతాధర్మము. అందుకు ‘ఆర్తార్తే, ముదితే హృష్టా, ప్రోషితే మలినా కృశా’ యని ప్రమాణము; ఇచట, పద్మిని=పద్మలత, ఇను నుదయంబునన్=సూర్యునియొక్క యుదయమునందు; మంజులామోదసామగ్రి—మంజుల=మనోజ్ఞమగు, ఆమోదసామగ్రి= పరిమళసామగ్రి; మెఱయన్= మెఱయునటులు; ఎసఁగున్=ఒప్పును, అను అర్థాంతరము తోఁచుచున్నది; ఈకొమ్మ=ఈచంద్రిక; భాసురఫలదానపటిమన్ – భాసుర=ప్రకాశించుచున్న, ఫల=లాభములయొక్క, దాన=త్యాగము యొక్క, పటిమన్=సామర్థ్యమును; పూని=పొంది; ద్విజరాజిన్=బ్రాహ్మణశ్రేణిని; పోషించి=కాపాడి; దీపించున్=ప్రకాశిం చును. అనఁగ నీచంద్రిక షోడశమహాదానంబు లిచ్చి ద్విజులఁ గాపాడుచు ప్రకాశించుచున్నదని భావము; ఇచట, ఈకొమ్మ= ఈవృక్షశాఖ, భాసురమగు, ఫల=పండ్లయొక్క, దాన= త్యాగముయొక్క,పటిమన్=సామర్థ్యమును, పూని =పొంది, ద్విజ రాజిన్=పక్షిశ్రేణిని; పోషించి=కాపాడి, దీపించున్=ప్రకాశించును, అను అర్థాంతరము తోఁచుచున్నది;
అనుచున్=పూర్వోక్తప్రకారము వచించుచు; జగమెల్లన్=లోకమంతయు; ఉల్లాసము=సంతోషము; అతిశయిల్లన్=హెచ్చఁ గా; సంతతము=ఎల్లపుడు; మెచ్చన్=శ్లాఘించునటులు; మనుమమ్మ=వర్తింపుమమ్మ; క్షమకున్=తాల్మికి; జన్మపదము=పుట్టుక పట్టు; అనన్=అనునట్లు; తనర్చు నంభోజ పాణిజీవనమ్మ – తనర్చు=ఒప్పుచున్న, అంభోజపాణి=స్త్రీయొక్క, జీవనమ్మ= బ్రతుకె; జీవన మని=బ్రతుకని; ఎంచుమమ్మ కొమ్మ=తలంపుమమ్మ చంద్రికా! ఇచట, క్షమకున్=భూమికి; జన్మపదము= జన్మ స్థానము; అనన్=అనునట్లు; తనర్చు అంభోజ పాణిజీవనమ్మ – తనర్చు=ఒప్పుచున్న, అంభోజ=కమలములుగల, పాణి= ముత్యపునీరువంటి, జీవనమ్మ=జలమె; జీవన మని = జలమని, ఎంచుమమ్మ=తలంపుమమ్మ, అను నర్థాంతరము దోఁచు చున్నది. ఈకవి ‘అద్భ్యః పృథివీ’ యన్న శ్రుతి ననుసరించె నని యెఱుంగునది.
క. అట్టియెడ నశ్రు లక్షులఁ
దొట్టఁగ నవనమితవదన◊తోయజ యగు నా
పట్టిఁ దనయంకపాళిం
బట్టి నయం బొప్ప జనని ◊పలికె న్గరుణన్. 100
టీక: అట్టియెడన్=ఆసమయమందు; అక్షులన్=కనులందు; అశ్రులు=కన్నీళ్ళు; తొట్టఁగన్=స్రవింపఁగా; అవనమితవదన తోయజ యగు నాపట్టిన్ –అవనమిత=వంపఁబడిన, వదనతోయజ యగు=ముఖకమలముగల దగు, ఆపట్టిన్=ఆబిడ్డను; తనయంకపాళిన్=తనతొడమీఁద; పట్టి=ఇడుకొని; నయంబు=నీతి; ఒప్పన్=తగునటులు; జనని=తల్లి; కరుణన్=దయతో; పలికెన్=వక్ష్యమాణప్రకారముగాఁ బలికెను.
మ. అలశైలేంద్రతనూజ యంతసతి న◊ర్ధాంగీకృతం జేసె శీ
తలరోచిర్మకుటుండు గానఁ జెలులం ◊దత్తత్తదాత్వోచితో
జ్జ్వలకృత్యంబుల మెచ్చి మెచ్చరు ధరా◊చక్రంబునన్ భర్త లై
న లతాంగీమణి పూతధర్మసరణి ◊న్వర్తింప మే లెంతయున్. 101
టీక: శీతలరోచిర్మకుటుండు=చంద్రమౌళి యగు శంకరుఁడు; అలశైలేంద్రతనూజ యంతసతిన్ = ఆపార్వతీదేవియంత కాంతను, పార్వతీదేవి యంత పతివ్రత నని తోఁచుచున్నది; అర్ధాంగీకృతన్=సగమగునట్టు లంగీకరింపఁబడినదానినిగాను, అర్ధాంగిగాఁ జేయఁబడినదానినిగా నని తోఁచుచున్నది; చేసెన్=చేసెను; కానన్=ఆహేతువుచేత; చెలులన్=భార్యలను; తత్తత్తదాత్వోచితోజ్జ్వలకృత్యంబులన్ – తత్తత్=ఆయా, తదాత్వ=తత్కాలమందు, ‘తత్కాలస్తు తదాత్వం స్యాత్’అని యమ రుఁడు, ఉచిత=యోగ్యమగు, ఉజ్జ్వల=ప్రకాశించు,కృత్యంబులన్=పనులయందు; భర్తలు =పతులు; ధరాచక్రంబునన్= భూమియందు; మెచ్చి మెచ్చరు = శ్లాఘించి శ్లాఘింపరు; ఐనన్=అటులైనను; లతాంగీమణి=స్త్రీరత్నమగు చంద్రికా! పూత ధర్మసరణిన్=పవిత్రమగు కులధర్మమార్గమున; వర్తింపన్=వర్తించుట; ఎంతయున్=మిక్కిలి; మేలు=శుభము. అనఁగ నో చంద్రికా! యీశ్వరుండును, పతివ్రతాశిరోమణి యగుపార్వతీదేవియంతదానిని అర్ధాంగీకృతను జేసె, లోక మందు తఱుచుగ పతులైనవారు తమకాంతలను ఆయాపనులయందు ఆయాసమయముల శ్లాఘింపరు. ఐనను కులకాంతలు ధర్మమార్గమున జరించుట మేలని భావము.