“ముఖ్యంగా ఈ పదునెనిమిది రోజులూ నన్ను మరికాస్తంత మెరుగైన మనిషిగా మలచలేదూ?!”
It is a beautiful statement. Yes visiting new places, interacting with new people make human more tolerant, humane, broadminded. wish you a many more happy journeys to you.
One of the principal reasons for most people keeping off old Telugu literature — prose as well as poetry — is the lack of good Telugu-Telugu, Telugu-English dictionaries, and easily intelligible books on Telugu grammar and ‘Chandassu’. In contrast, one can get, without any difficulty, a vast range of dictionaries, thesauruses, books on grammar, idiom, and usage in respect of English.
Do we have exhaustive dictionaries comparable to the legendary Oxford English Dictionary in Telugu? ‘Suryaraayaandhra Nighantuvu’, the only one voluminous, if not exhaustive, Telugu Dictionary I have ever come across has been long out of print, and there seems to be no plan to reprint it. (Someone told me once that it is not all that great a dictionary. Perhaps it is not; I do not know. But there seems to have been no attempt to create a better Telugu-Telugu dictionary, either.) Even the other well-known shorter dictionaries need a thorough revision to cater to those of us whose knowledge of Telugu is deplorably shallow.
Similar is the position about books on Telugu grammar and ‘Chandassu’.
Once that hurdle is sorted out, more people would show interest in reading old Telugu literature.
A lack of readable and objective commentaries, not coloured by the prejudices and biases of various sorts on the part of the commentators, on the old works (poetry, in particular) is yet another problem.
Of course, there are other problems like the awful standards relating to teaching any language in schools and colleges, the many distractions that people have today in the form of mobile phones, television and movies, etc. These too need ample attention for concerted remedial action.
It is high time we woke up to preserve our language and literature: the death of a language and its literature kills an entire gamut of traditions and the civilization associated with the traditions.
— Prasad Rekapalli.
P.S.: I apologize for writing this in English. I just do not have the necessary tools for typing in Telugu on my laptop; I have not had any plan to write here in the first place and so I am unprepared!
చాలా బాగుంది. సమాజంలో జరిగేది ఇదే. నే చూసిన ఓ రెండు కుటుంబాలలో ఇలానే జరిగింది. అన్ని విషయాలు పరిజ్ఞానం వున్న గంగరాజు అనసూయ పేరు మీద ఆ ఇల్లు రాకపోవటం… మరచి పోవటమా లేక కావాలనా?
సుజాతగారూ,
కథ, కథనం ఎంత బాగున్నాయో, మీ అనువాదం అంత సరళంగా, సాఫీగా సాగిపోయింది. ఎందుకో మా నాన్నగారు గుర్తొచ్చారు. బంగారం కొట్లో గుమస్తాగా ఉంటూ ఆయన కూడా ఇలాటి లెక్కలే కడుతుండేవారు.
నేను సాధారణంగా దేనితోనూ 100% ఏకీభవించను. ఇది ఒక exception! Kudos to you!!!
ఈమాట రామాయణం గురించి Sivakumar Tadikonda గారి అభిప్రాయం:
12/03/2023 2:50 pm
వ్యాసం ఆవేదనని వెలువరిస్తూ అర్థవంతంగానే మొదలయింది గానీ, కొన్నిచోట్ల దారి తప్పినట్లనిపించింది.
“క్షమాపణలు చెప్పాలి” అంటూ వెలువడిన వ్యాఖ్య అసంబధ్ధమే! అలాగే, చదివే అందరూ సంయమనంతో చదువుతా రనుకోవడం కూడా! సినిమా నచ్చింది, నచ్చలేదు అని ప్రజలు చెబుతారు గానీ, ఆ అభిప్రాయాల గూర్చి పొడవైన వ్యాసాలు రాసేవా రెంతమంది? బాగా నచ్చనప్పుడు తెరలు చింపేశారు కూడా! చదివిన ప్రతి కథమీదా నచ్చింది/నచ్చలేదు అని రాసేవాళ్ల శాతం కూడా బహుస్వల్పమే నన్న సంగతి నాకంటే పత్రికా సంపాదకులకే ఎక్కువ తెలుసు. అప్పటికీ, శ్యామలరావు గారు ఎందుకు నచ్చలేదో విశదపరచారు. చదవనన్నవాళ్లని ఏ పత్రికా చదివించలేదు. డబ్బులు కట్టే చోట మాటటుంచి, ఇది పూర్తిగా లాభాపేక్ష లేని, ప్రకటనలు ఏవీ లేని పత్రిక. సంపాదకులు అపరిమితంగా స్వంత సమయాన్ని వెచ్చిస్తూ నడుపుతున్న పత్రిక. కనీసం ఈ మాత్రం కూడా ఆ వ్యాఖ్యలు చేసినవాళ్లు అర్థం చేసుకోలేదంటే ఆశ్చర్యమేస్తుంది.
“సాటి తెలుగు రచయితకు తమ గాఢమైన మౌనంతో తెలుగు రచయితలు, తె. ర. సంఘాలు, బృందాలూ ఇంత బలంగా తోడు నిలిచింది …” అనడం సమంజస మనిపించలేదు. నాకు కనిపించినంతవరకూ FBలో రచయితని బెదిరించడాన్ని గర్హిస్తున్నా మనే అన్నారు. ఇంతకన్నా ఏ మాశిస్తున్నారు?
ఇక కథ గూర్చి –
“నేత్రోన్మీలనం కథ ద్వారా రచయిత పూర్ణిమ ఇదే చేసింది. ఒక జానపద రామాయణం నుంచి కలిగిన సాహిత్యస్ఫూర్తితో రాజ్యానికీ కళాకారునికీ మధ్య నిరంతరమూ ఉండే సంఘర్షణను సీతారాముల పాత్రల ద్వారా తన కథగా పలికించుకుంది. ఒక బలమైన సంఘర్షణకు ప్రతిరూపం ఇవ్వడానికి అంతే బలమైన పాత్రల అవసరం ఉంటుంది. సీతారాములకంటే ఈ సంఘర్షణకు ప్రతిరూపం ఇవ్వగలిగినవారు ఇంకెవరున్నారు?” అన్నారు. అందే ఎత్తులో లేకపోవడంవల్ల కావచ్చు ఆ అంతస్సూత్రం ఈ పాఠకుడికి అందలేదు. అంతకు ముందరి వాక్యాలని (“ఈ సమాజంలో నిమ్నకులస్తుడు, అంటరానివాడుగా వెలివేయబడిన వ్యక్తి రామాయణాన్ని అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణ దృక్పథంతో ఎలా చూడగలడు? ఏం, రామాయణం అతనిదీ కాదా?”) జోడిస్తే, కథకు స్ఫూర్తి నిచ్చిన జానపద రామాయణంతో అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణ దృక్పథానికి సమస్య ఉన్నది, అందుకే విమర్శ లొచ్చాయన్న అర్థం వస్తుంది. దీన్ని కదూ, ఫాల్స్ ఈక్వివలెన్స్ అనేది? వర్ణాల ప్రసక్తి ఎలా వచ్చిందసలు? (వాల్మీకి అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణుడు కాదు అని ప్రత్యేకంగా చెప్ప నవసరం లేదు.) తాడిగడప శ్యామలరావు గారి వ్యాఖ్య వల్ల మాత్రమే కన్నడ జానపదంలోని ఉత్తర రామాయణం గూర్చి నాకు తెలిసింది. (ఓల్గా గారి ఒక కథలో లాగా శూర్పణఖ సీతని కలిసింది గానీ అక్కడ, అడవికి పంపబడ్డ తరువాత; ఈ జానపదంలో అడవికి పంపబడడానికి కారణ మయింది.) గిరీశ్ కర్నాడ్ నాటకాలు కొన్నింటితో పరిచయం ఉన్నది గానీ, స్ఫూర్తి నిచ్చిన ఈ నాటకం గూర్చి ఇంకా తెలియదు; ఎవరయినా లింక్ పంపితే (లేదా ఈమాటలో వివరాలని ప్రచురిస్తే) తెలుసుకునే అవకాశ ముంటుంది. ఆ కన్నడ జానపదం గూర్చి తెలియకపోతే ఈ కథ అంతా అక్కణ్ణించీ దింపిందే ననుకోవడానికి ఆస్కార మున్నది. అదే గనుక నిజమయితే దాన్ని స్పష్టం చేసి వుంటే ఏ సమస్యా వచ్చేది కాదు; కానీ, స్ఫూర్తితో అని మాత్రమే పేర్కొన్నారు కనుక రచయిత్రి కల్పన ఎంత అన్న ప్రశ్న వస్తుంది.
రామాయణం అందరిదీని అన్న విషయం మూల కథకు చేటు రానంతవరకూ, పాత్రల ఔచిత్యానికి భంగం కలిగించనంతవరకూ వర్తిస్తుంది. ఉదాహరణకి, శూర్పణఖ రాముణ్ణి అడవిలో కలిసి అతనితో జరిపిన సంభాషణలో, అతను ససేమిరా అంటుంటే, ఆమె, “నువ్వో అందగాడి ననుకుంటున్నావా, మా అన్నయ్య రావణుడు నీకంటే చాలా అందగాడు, కానీ నాకు తోబుట్టువు అవడం వల్ల మాత్రమే నిన్ను దేబిరిస్తున్నాను,” అని అంటున్నప్పుడు సీత విని, “రాముడి కంటే అందగాడు ఎలా ఉంటాడో!” అని ఊహిస్తూ, ముని అవతారంలో వచ్చి స్వరూపాన్ని చూపిన రావణుడిని చూసి కేవలం అతని అందం వల్ల మాత్రమే మూర్ఛపోయిందని, అశోకవనంలో రావణుడు దరిచేరమంటూ మాట్లాడినప్పుడల్లా “కాదంటె అవుననిలే అని అర్థంచేసుకో డెందుకు?” అని లోపల్లోపల విసుక్కుంటూ, హనుమంతుడు వింటుండగా రావణుడు ఇచ్చిన అల్టిమేటమ్ తరువాత, “అతనొచ్చి విడిపిస్తా డనుకున్నాను, ఏడాది గడిచింది, ఇంకెంతకాలం ఇంత అందాన్ని ఎదురుగా పెట్టుకుని చేరకుండా ఊరుకునేది?” అన్న ఆలోచనలని కలిగిన దానిగానూ, హనుమంతునితో, “ఆయన ఉంగరాన్ని ఆయన్నే ఉంచుకొమ్మను!” అంటూ విసిరికొడితే, ఆ వార్త చేరిన రాముడు కేవలం ఆ కోపంతో నెరపిన అంగద రాయబారంలో రావణుడు, “ఆమె వస్తే వెంటనే తీసుకెళ్లు,” అని చెప్పాడనీ, అంగదుడు సీతని “రామ్మా వెడదాం!” అంటే ఆమె “నేను రాను” అని చెప్పగా రాముడికి కోపం ఇనుమడించి లంక మీద దండెత్తాడనీ, రావణుడు, “నీ మొహాన్ని ఎప్పుడయినా అద్దంలో చూసుకున్నావా? ఆమె నిన్ను కలిసినప్పుడల్లా నన్నే ఊహించుకుంటుంది!” అని పగలబడి నవ్వుతూ చచ్చా డనీ, అందుకే రాముడు మంట పెట్టించి అందులోకి సీతని తనే స్వయంగా తోశాడనీ రాయచ్చు. దీన్ని రామాయణ మంటారా? ఈ అర్థంలో రామాయణాన్ని అందులోని పాత్రలని గాక సొంత పాత్రలని పెట్టుకుని కథ రాసుకొమ్మనేది!
ఎంతో మర్మమున్నది, పొరలు పొరలుగా విడదీసుకుంటూ చదవాలి కాబోసు ననుకుంటూ జాగ్రత్తగా పరిశీలించడం కూడా ఈ పాఠకుడు చేసిన తప్పు వల్ల కావచ్చు ఈ కథ గూర్చిన ఈమాట FB పోస్టులో పరిష్కారం చెయ్యకుండా వదిలేసిన, మూల రామాయణంలోని పాత్రల ఔచిత్యాన్ని మార్చిన అంశాల నన్నింటినీ వివరించడం జరిగింది. వాటిని ఇక్కడ తిరిగి పేర్కొనడం లేదు; అయితే, మీరు చదివి ఉంటారన్న నమ్మకంతో ఉన్న నన్ను, “నా దృష్టిలో అది ప్రచురించదగ్గ కథ. పదిమందీ చదివి చర్చించదగ్గ కథ. నా నిర్ణయంలో సంశయాలు సందేహాలూ నాకు లేవు. ఒక సంపాదకుడిగా ఆ కథను పునఃప్రచురించడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాను, ఉంటాను.” అన్న డిక్లరేషన్ ఆశ్చర్యపరచింది. చర్చించవలసిన దేమిటి? నేను ఆ పోస్టులో పేర్కొన్న అంశాలు చర్చించవలసినవి కావా? (“తండ్రిపై బిడ్డకున్నఅనురాగం, తండ్రిని బిడ్డను చేసిన వైనం అద్భుతం.” అన్నారు దర్పణం శ్రీనివాస్ తన వ్యాఖ్యలో. ఆ అంతరార్థాన్ని అర్థం చేసుకున్నది నేనొక్కడినే కాదు! ఆ వ్యాఖ్యని పొడిగిస్తే, తండ్రి కోసం భర్తనే త్యాగం చేసిన సీతాదేవి కొంతమందికి ఆదర్శం కావచ్చు కానీ, సీతాదేవి పాత్ర ఔచిత్యానికి ఇది భంగం కలగకుండా ఎలా ఉన్నది? నేను ప్రశ్నించినది, తండ్రి తన కారణంగా కూతురు సంసారం విఛ్ఛిన్న మవడాన్ని సంతోషిస్తాడా, చచ్చి రావణుడు రాముణ్ణి గెలిచాడు అనడం రామాయణ మవుతుందా అని. దీన్ని రామాయణమని ఒప్పుకుంటే, నేను పైన కల్పించిన పాయని కూడా రామాయణమని అనాల్సిందే!) కథలో అందని అంతస్సూత్రం వల్ల, పాఠకుని అజ్ఞానంవల్ల అని అనిపించడం వల్లనా నా వ్యాఖ్యలు ఈ వ్యాసంలో చోటుచేసుకోలేదు? ఆ అందని అంతస్సూత్రం శ్రీకృష్ణ తులాభారంలో తులసీదళం లాగా నేను పేర్కొన్న అంశాల నన్నింటికన్నా గొప్పది కావచ్చు. చెప్పొచ్చుగా!? లేక చెప్పకపోవడమే చెప్పడమా? చర్చ ఇలాగేనా సాగేది?
“రచన గొప్పదనం రచయిత ఆశయంలో ఉంటుంది” అన్న నిర్వచనాన్ని వినని పత్రిక అన్నారు. కానీ, ఈ పాఠకుడికి మాత్రం ఆ కారక్టరైజేషన్ని వ్యతిరేకిస్తూ సంఘర్షణే ఆశయమై సంపాదకుల దృష్టిలో గొప్పదనాన్ని సంతరించుకున్నట్లు అనిపించింది గానీ రచనలో ఆ గొప్పదనం కనిపించలేదు. కొన్ని ఆంగ్ల కథల మీద, వెస్టర్న్ క్లాసికల్ మ్యూజిక్ మీద ఎలా చదవాలో ఎలా అర్థంచేసుకోవాలో వచ్చిన వ్యాసాల్లాగా ఈ కథని ఎలా అర్థంచేసుకోవాలో ముందే విశదపరిచి వుంటే ఎవరి మనోభావాలు దెబ్బతినడానికీ ఆస్కారం ఉండేది కాదేమో!
ఈ కథ సంపాదకులకి గొప్ప దనిపించినట్లుగానే, ఏ కళ గూర్చిన అవగాహన ఎవరికి ఎంత ఉన్నదనేది పూర్తిగా వ్యక్తిగతం – entirely subjective. అది నాలిక తెలిపే రుచి వంటిది. (వాన్ గో బతికుండగా అతని వర్ణచిత్రాలకి గుర్తింపు రాలేదు. ఈనాడు వాటికి విపరీత మయిన గిరాకీ! గెలీలియో విషయంలో లాగా కాక – ఎందుకంటే అది సైన్స్, కళ కాదు – వాన్ గో చిత్రాల గూర్చి అతని సమకాలీనుల అవగాహన తప్పనీ ఈనాటివాళ్ల అభిప్రాయం సరయినదనీ అనడంలో అర్థంలేదు.) దాని గూర్చిన పరాయివారి భిన్నాభిప్రాయాలు – ఎంత గొప్పవారివయినా సరే – వాక్స్వాతంత్ర్యంవల్ల వ్యక్తం చెయ్యబడచ్చు గానీ అవీ పూర్తిగా వ్యక్తిగతమే – కళకు అబ్జెక్టివిటీని ఆపాదిస్తూ ఎంత గొప్పవాళ్లు వ్యాసాలని ప్రచురించినా గానీ.
[క్షమించండి. మీ ఎఫ్.బి. వ్యాసాలు మేము చదవలేదు. ఆ కథ పట్ల మీ విమర్శ ఒక వ్యాసంగా ఈమాటలో ప్రచురించి ఉండవలసిందని మా అభిప్రాయం. – సం.]
రాముడికి సీత ఏమవుతుంది? గురించి సాయి బ్రహ్మానందం గొర్తి గారి అభిప్రాయం:
12/05/2023 11:57 am
భట్టికావ్యం అన్న పేరు మీద ప్రసిద్ధమైన భట్టి రాసిన రావణ వధ, భవభూతి ఉత్తర రామచరిత్ర, దిజ్నౌగుడి కందమాల మొదలైనవన్నీ రామకథలే.
కందమాల కాదు – కుందమాల (మల్లెపూల దండ)
అచ్చు తప్పుని సవరించండి.
–సాయి బ్రహ్మానందం గొర్తి
[ సరిచేసినాము. దోషాన్ని చూపినందుకు ధన్యవాదాలు. – సం. ]
మనమెరుగని మధ్య అమెరికా – 8 గురించి Ramesh గారి అభిప్రాయం:
12/05/2023 11:34 am
“ముఖ్యంగా ఈ పదునెనిమిది రోజులూ నన్ను మరికాస్తంత మెరుగైన మనిషిగా మలచలేదూ?!”
It is a beautiful statement. Yes visiting new places, interacting with new people make human more tolerant, humane, broadminded. wish you a many more happy journeys to you.
పాత తెలుగు సాహిత్యం ఎందుకు చదవాలి? గురించి Prasad Rekapalli గారి అభిప్రాయం:
12/05/2023 4:21 am
One of the principal reasons for most people keeping off old Telugu literature — prose as well as poetry — is the lack of good Telugu-Telugu, Telugu-English dictionaries, and easily intelligible books on Telugu grammar and ‘Chandassu’. In contrast, one can get, without any difficulty, a vast range of dictionaries, thesauruses, books on grammar, idiom, and usage in respect of English.
Do we have exhaustive dictionaries comparable to the legendary Oxford English Dictionary in Telugu? ‘Suryaraayaandhra Nighantuvu’, the only one voluminous, if not exhaustive, Telugu Dictionary I have ever come across has been long out of print, and there seems to be no plan to reprint it. (Someone told me once that it is not all that great a dictionary. Perhaps it is not; I do not know. But there seems to have been no attempt to create a better Telugu-Telugu dictionary, either.) Even the other well-known shorter dictionaries need a thorough revision to cater to those of us whose knowledge of Telugu is deplorably shallow.
Similar is the position about books on Telugu grammar and ‘Chandassu’.
Once that hurdle is sorted out, more people would show interest in reading old Telugu literature.
A lack of readable and objective commentaries, not coloured by the prejudices and biases of various sorts on the part of the commentators, on the old works (poetry, in particular) is yet another problem.
Of course, there are other problems like the awful standards relating to teaching any language in schools and colleges, the many distractions that people have today in the form of mobile phones, television and movies, etc. These too need ample attention for concerted remedial action.
It is high time we woke up to preserve our language and literature: the death of a language and its literature kills an entire gamut of traditions and the civilization associated with the traditions.
— Prasad Rekapalli.
P.S.: I apologize for writing this in English. I just do not have the necessary tools for typing in Telugu on my laptop; I have not had any plan to write here in the first place and so I am unprepared!
ఇక్కడ ఏం పని? గురించి Raveendra గారి అభిప్రాయం:
12/05/2023 1:54 am
చాలా బాగుంది. సమాజంలో జరిగేది ఇదే. నే చూసిన ఓ రెండు కుటుంబాలలో ఇలానే జరిగింది. అన్ని విషయాలు పరిజ్ఞానం వున్న గంగరాజు అనసూయ పేరు మీద ఆ ఇల్లు రాకపోవటం… మరచి పోవటమా లేక కావాలనా?
కొత్త చిగురు గురించి వేణు మరీదు గారి అభిప్రాయం:
12/05/2023 1:07 am
మూలము దెబ్బతినకుండా ఎంత బాగా అనువాదం చేశారు అమ్మా. So much appreciated.
గోరంత బొమ్మ – కొండంత బాపు గురించి శామల గారి అభిప్రాయం:
12/04/2023 10:45 pm
ఈరోజు ఉదయం నలుగురు సహృదయులు—ఒక చిత్రకారుడు, ఒక కవి, ఒక వ్యాఖ్యాత, ఒక పరోపకారి మా ఇంటికి బాపుని తీసుకువచ్చి ఆయన్ని పరిచయం చేశారు.
వారు వెళ్లిపోయి నాలుగు గంటలయినా నాకళ్ళు ఇంకా చెమరుస్తూనే ఉన్నాయి.
కొత్త చిగురు గురించి NS Murty గారి అభిప్రాయం:
12/04/2023 12:43 am
సుజాతగారూ,
కథ, కథనం ఎంత బాగున్నాయో, మీ అనువాదం అంత సరళంగా, సాఫీగా సాగిపోయింది. ఎందుకో మా నాన్నగారు గుర్తొచ్చారు. బంగారం కొట్లో గుమస్తాగా ఉంటూ ఆయన కూడా ఇలాటి లెక్కలే కడుతుండేవారు.
హృదయపూర్వక అభినందనలు.
రాముడికి సీత ఏమవుతుంది? గురించి Sivakumar Tadikonda గారి అభిప్రాయం:
12/03/2023 8:25 pm
ఆసక్తికరంగా ఉన్నది. ఈ పుస్తకం శీర్షిక ఎప్పుడో విన్నా గానీ చదవడానికి అవకాశం దొరకడం మాత్రం ఇదే మొదటిసారి. ప్రచురిస్తున్నందుకు ధన్యవాదాలు!
ఈమాట రామాయణం గురించి Manjula గారి అభిప్రాయం:
12/03/2023 3:33 pm
నేను సాధారణంగా దేనితోనూ 100% ఏకీభవించను. ఇది ఒక exception! Kudos to you!!!
ఈమాట రామాయణం గురించి Sivakumar Tadikonda గారి అభిప్రాయం:
12/03/2023 2:50 pm
వ్యాసం ఆవేదనని వెలువరిస్తూ అర్థవంతంగానే మొదలయింది గానీ, కొన్నిచోట్ల దారి తప్పినట్లనిపించింది.
“క్షమాపణలు చెప్పాలి” అంటూ వెలువడిన వ్యాఖ్య అసంబధ్ధమే! అలాగే, చదివే అందరూ సంయమనంతో చదువుతా రనుకోవడం కూడా! సినిమా నచ్చింది, నచ్చలేదు అని ప్రజలు చెబుతారు గానీ, ఆ అభిప్రాయాల గూర్చి పొడవైన వ్యాసాలు రాసేవా రెంతమంది? బాగా నచ్చనప్పుడు తెరలు చింపేశారు కూడా! చదివిన ప్రతి కథమీదా నచ్చింది/నచ్చలేదు అని రాసేవాళ్ల శాతం కూడా బహుస్వల్పమే నన్న సంగతి నాకంటే పత్రికా సంపాదకులకే ఎక్కువ తెలుసు. అప్పటికీ, శ్యామలరావు గారు ఎందుకు నచ్చలేదో విశదపరచారు. చదవనన్నవాళ్లని ఏ పత్రికా చదివించలేదు. డబ్బులు కట్టే చోట మాటటుంచి, ఇది పూర్తిగా లాభాపేక్ష లేని, ప్రకటనలు ఏవీ లేని పత్రిక. సంపాదకులు అపరిమితంగా స్వంత సమయాన్ని వెచ్చిస్తూ నడుపుతున్న పత్రిక. కనీసం ఈ మాత్రం కూడా ఆ వ్యాఖ్యలు చేసినవాళ్లు అర్థం చేసుకోలేదంటే ఆశ్చర్యమేస్తుంది.
“సాటి తెలుగు రచయితకు తమ గాఢమైన మౌనంతో తెలుగు రచయితలు, తె. ర. సంఘాలు, బృందాలూ ఇంత బలంగా తోడు నిలిచింది …” అనడం సమంజస మనిపించలేదు. నాకు కనిపించినంతవరకూ FBలో రచయితని బెదిరించడాన్ని గర్హిస్తున్నా మనే అన్నారు. ఇంతకన్నా ఏ మాశిస్తున్నారు?
ఇక కథ గూర్చి –
“నేత్రోన్మీలనం కథ ద్వారా రచయిత పూర్ణిమ ఇదే చేసింది. ఒక జానపద రామాయణం నుంచి కలిగిన సాహిత్యస్ఫూర్తితో రాజ్యానికీ కళాకారునికీ మధ్య నిరంతరమూ ఉండే సంఘర్షణను సీతారాముల పాత్రల ద్వారా తన కథగా పలికించుకుంది. ఒక బలమైన సంఘర్షణకు ప్రతిరూపం ఇవ్వడానికి అంతే బలమైన పాత్రల అవసరం ఉంటుంది. సీతారాములకంటే ఈ సంఘర్షణకు ప్రతిరూపం ఇవ్వగలిగినవారు ఇంకెవరున్నారు?” అన్నారు. అందే ఎత్తులో లేకపోవడంవల్ల కావచ్చు ఆ అంతస్సూత్రం ఈ పాఠకుడికి అందలేదు. అంతకు ముందరి వాక్యాలని (“ఈ సమాజంలో నిమ్నకులస్తుడు, అంటరానివాడుగా వెలివేయబడిన వ్యక్తి రామాయణాన్ని అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణ దృక్పథంతో ఎలా చూడగలడు? ఏం, రామాయణం అతనిదీ కాదా?”) జోడిస్తే, కథకు స్ఫూర్తి నిచ్చిన జానపద రామాయణంతో అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణ దృక్పథానికి సమస్య ఉన్నది, అందుకే విమర్శ లొచ్చాయన్న అర్థం వస్తుంది. దీన్ని కదూ, ఫాల్స్ ఈక్వివలెన్స్ అనేది? వర్ణాల ప్రసక్తి ఎలా వచ్చిందసలు? (వాల్మీకి అగ్రవర్ణ బ్రాహ్మణుడు కాదు అని ప్రత్యేకంగా చెప్ప నవసరం లేదు.) తాడిగడప శ్యామలరావు గారి వ్యాఖ్య వల్ల మాత్రమే కన్నడ జానపదంలోని ఉత్తర రామాయణం గూర్చి నాకు తెలిసింది. (ఓల్గా గారి ఒక కథలో లాగా శూర్పణఖ సీతని కలిసింది గానీ అక్కడ, అడవికి పంపబడ్డ తరువాత; ఈ జానపదంలో అడవికి పంపబడడానికి కారణ మయింది.) గిరీశ్ కర్నాడ్ నాటకాలు కొన్నింటితో పరిచయం ఉన్నది గానీ, స్ఫూర్తి నిచ్చిన ఈ నాటకం గూర్చి ఇంకా తెలియదు; ఎవరయినా లింక్ పంపితే (లేదా ఈమాటలో వివరాలని ప్రచురిస్తే) తెలుసుకునే అవకాశ ముంటుంది. ఆ కన్నడ జానపదం గూర్చి తెలియకపోతే ఈ కథ అంతా అక్కణ్ణించీ దింపిందే ననుకోవడానికి ఆస్కార మున్నది. అదే గనుక నిజమయితే దాన్ని స్పష్టం చేసి వుంటే ఏ సమస్యా వచ్చేది కాదు; కానీ, స్ఫూర్తితో అని మాత్రమే పేర్కొన్నారు కనుక రచయిత్రి కల్పన ఎంత అన్న ప్రశ్న వస్తుంది.
రామాయణం అందరిదీని అన్న విషయం మూల కథకు చేటు రానంతవరకూ, పాత్రల ఔచిత్యానికి భంగం కలిగించనంతవరకూ వర్తిస్తుంది. ఉదాహరణకి, శూర్పణఖ రాముణ్ణి అడవిలో కలిసి అతనితో జరిపిన సంభాషణలో, అతను ససేమిరా అంటుంటే, ఆమె, “నువ్వో అందగాడి ననుకుంటున్నావా, మా అన్నయ్య రావణుడు నీకంటే చాలా అందగాడు, కానీ నాకు తోబుట్టువు అవడం వల్ల మాత్రమే నిన్ను దేబిరిస్తున్నాను,” అని అంటున్నప్పుడు సీత విని, “రాముడి కంటే అందగాడు ఎలా ఉంటాడో!” అని ఊహిస్తూ, ముని అవతారంలో వచ్చి స్వరూపాన్ని చూపిన రావణుడిని చూసి కేవలం అతని అందం వల్ల మాత్రమే మూర్ఛపోయిందని, అశోకవనంలో రావణుడు దరిచేరమంటూ మాట్లాడినప్పుడల్లా “కాదంటె అవుననిలే అని అర్థంచేసుకో డెందుకు?” అని లోపల్లోపల విసుక్కుంటూ, హనుమంతుడు వింటుండగా రావణుడు ఇచ్చిన అల్టిమేటమ్ తరువాత, “అతనొచ్చి విడిపిస్తా డనుకున్నాను, ఏడాది గడిచింది, ఇంకెంతకాలం ఇంత అందాన్ని ఎదురుగా పెట్టుకుని చేరకుండా ఊరుకునేది?” అన్న ఆలోచనలని కలిగిన దానిగానూ, హనుమంతునితో, “ఆయన ఉంగరాన్ని ఆయన్నే ఉంచుకొమ్మను!” అంటూ విసిరికొడితే, ఆ వార్త చేరిన రాముడు కేవలం ఆ కోపంతో నెరపిన అంగద రాయబారంలో రావణుడు, “ఆమె వస్తే వెంటనే తీసుకెళ్లు,” అని చెప్పాడనీ, అంగదుడు సీతని “రామ్మా వెడదాం!” అంటే ఆమె “నేను రాను” అని చెప్పగా రాముడికి కోపం ఇనుమడించి లంక మీద దండెత్తాడనీ, రావణుడు, “నీ మొహాన్ని ఎప్పుడయినా అద్దంలో చూసుకున్నావా? ఆమె నిన్ను కలిసినప్పుడల్లా నన్నే ఊహించుకుంటుంది!” అని పగలబడి నవ్వుతూ చచ్చా డనీ, అందుకే రాముడు మంట పెట్టించి అందులోకి సీతని తనే స్వయంగా తోశాడనీ రాయచ్చు. దీన్ని రామాయణ మంటారా? ఈ అర్థంలో రామాయణాన్ని అందులోని పాత్రలని గాక సొంత పాత్రలని పెట్టుకుని కథ రాసుకొమ్మనేది!
ఎంతో మర్మమున్నది, పొరలు పొరలుగా విడదీసుకుంటూ చదవాలి కాబోసు ననుకుంటూ జాగ్రత్తగా పరిశీలించడం కూడా ఈ పాఠకుడు చేసిన తప్పు వల్ల కావచ్చు ఈ కథ గూర్చిన ఈమాట FB పోస్టులో పరిష్కారం చెయ్యకుండా వదిలేసిన, మూల రామాయణంలోని పాత్రల ఔచిత్యాన్ని మార్చిన అంశాల నన్నింటినీ వివరించడం జరిగింది. వాటిని ఇక్కడ తిరిగి పేర్కొనడం లేదు; అయితే, మీరు చదివి ఉంటారన్న నమ్మకంతో ఉన్న నన్ను, “నా దృష్టిలో అది ప్రచురించదగ్గ కథ. పదిమందీ చదివి చర్చించదగ్గ కథ. నా నిర్ణయంలో సంశయాలు సందేహాలూ నాకు లేవు. ఒక సంపాదకుడిగా ఆ కథను పునఃప్రచురించడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాను, ఉంటాను.” అన్న డిక్లరేషన్ ఆశ్చర్యపరచింది. చర్చించవలసిన దేమిటి? నేను ఆ పోస్టులో పేర్కొన్న అంశాలు చర్చించవలసినవి కావా? (“తండ్రిపై బిడ్డకున్నఅనురాగం, తండ్రిని బిడ్డను చేసిన వైనం అద్భుతం.” అన్నారు దర్పణం శ్రీనివాస్ తన వ్యాఖ్యలో. ఆ అంతరార్థాన్ని అర్థం చేసుకున్నది నేనొక్కడినే కాదు! ఆ వ్యాఖ్యని పొడిగిస్తే, తండ్రి కోసం భర్తనే త్యాగం చేసిన సీతాదేవి కొంతమందికి ఆదర్శం కావచ్చు కానీ, సీతాదేవి పాత్ర ఔచిత్యానికి ఇది భంగం కలగకుండా ఎలా ఉన్నది? నేను ప్రశ్నించినది, తండ్రి తన కారణంగా కూతురు సంసారం విఛ్ఛిన్న మవడాన్ని సంతోషిస్తాడా, చచ్చి రావణుడు రాముణ్ణి గెలిచాడు అనడం రామాయణ మవుతుందా అని. దీన్ని రామాయణమని ఒప్పుకుంటే, నేను పైన కల్పించిన పాయని కూడా రామాయణమని అనాల్సిందే!) కథలో అందని అంతస్సూత్రం వల్ల, పాఠకుని అజ్ఞానంవల్ల అని అనిపించడం వల్లనా నా వ్యాఖ్యలు ఈ వ్యాసంలో చోటుచేసుకోలేదు? ఆ అందని అంతస్సూత్రం శ్రీకృష్ణ తులాభారంలో తులసీదళం లాగా నేను పేర్కొన్న అంశాల నన్నింటికన్నా గొప్పది కావచ్చు. చెప్పొచ్చుగా!? లేక చెప్పకపోవడమే చెప్పడమా? చర్చ ఇలాగేనా సాగేది?
“రచన గొప్పదనం రచయిత ఆశయంలో ఉంటుంది” అన్న నిర్వచనాన్ని వినని పత్రిక అన్నారు. కానీ, ఈ పాఠకుడికి మాత్రం ఆ కారక్టరైజేషన్ని వ్యతిరేకిస్తూ సంఘర్షణే ఆశయమై సంపాదకుల దృష్టిలో గొప్పదనాన్ని సంతరించుకున్నట్లు అనిపించింది గానీ రచనలో ఆ గొప్పదనం కనిపించలేదు. కొన్ని ఆంగ్ల కథల మీద, వెస్టర్న్ క్లాసికల్ మ్యూజిక్ మీద ఎలా చదవాలో ఎలా అర్థంచేసుకోవాలో వచ్చిన వ్యాసాల్లాగా ఈ కథని ఎలా అర్థంచేసుకోవాలో ముందే విశదపరిచి వుంటే ఎవరి మనోభావాలు దెబ్బతినడానికీ ఆస్కారం ఉండేది కాదేమో!
ఈ కథ సంపాదకులకి గొప్ప దనిపించినట్లుగానే, ఏ కళ గూర్చిన అవగాహన ఎవరికి ఎంత ఉన్నదనేది పూర్తిగా వ్యక్తిగతం – entirely subjective. అది నాలిక తెలిపే రుచి వంటిది. (వాన్ గో బతికుండగా అతని వర్ణచిత్రాలకి గుర్తింపు రాలేదు. ఈనాడు వాటికి విపరీత మయిన గిరాకీ! గెలీలియో విషయంలో లాగా కాక – ఎందుకంటే అది సైన్స్, కళ కాదు – వాన్ గో చిత్రాల గూర్చి అతని సమకాలీనుల అవగాహన తప్పనీ ఈనాటివాళ్ల అభిప్రాయం సరయినదనీ అనడంలో అర్థంలేదు.) దాని గూర్చిన పరాయివారి భిన్నాభిప్రాయాలు – ఎంత గొప్పవారివయినా సరే – వాక్స్వాతంత్ర్యంవల్ల వ్యక్తం చెయ్యబడచ్చు గానీ అవీ పూర్తిగా వ్యక్తిగతమే – కళకు అబ్జెక్టివిటీని ఆపాదిస్తూ ఎంత గొప్పవాళ్లు వ్యాసాలని ప్రచురించినా గానీ.
[క్షమించండి. మీ ఎఫ్.బి. వ్యాసాలు మేము చదవలేదు. ఆ కథ పట్ల మీ విమర్శ ఒక వ్యాసంగా ఈమాటలో ప్రచురించి ఉండవలసిందని మా అభిప్రాయం. – సం.]