[ తెలుగు స్వతంత్ర వారపత్రిక 1948 ఆగస్ట్ 20, 1948 సంచికలో ప్రచురితమైన ఈవ్యాసం నేటికి ప్రాసంగికంగా ఉండడం ఆశ్చర్యం. విషాదం కూడాను. ఈ వ్యాసాన్ని అందజేసిన చలసాని ప్రశాంతి గారికి ధన్యవాదాలు — సం. ]

మనం ఇంతకాలమూ ఇంగ్లీషు భాష ద్వారా సంస్కారం సంపాదించాం. బోలెడంత ప్రపంచ సాహిత్యం మనకు ఇంగ్లీషు ద్వారా అందుబాటులోకి వచ్చింది. అనేక శాస్త్ర విషయాలూ, వార్తలూ కూడ ఇంగ్లీషులోనే చదివి అర్థం చేసుకున్నాం. మనమంతా ఆంగ్ల మానస పుత్రులమైపోయినామని మన ముందుతరం వాళ్ళు మనని ఎద్దేవా కూడా చేశారు. ఇంగ్లీషు మాట దొర్లకుండా మనం అయిదు నిమిషాలు పట్టుమని మాట్లాడలేం. మనం తెలుగులో రాయటానికి ప్రయత్నించినా ఇంగ్లీషు భాషా ధోరణి అందులోకి దిగుతుంది. వీరేశలింగం గారి వంటి తెలుగు పండితులకు సయితం ఇంగ్లీషుతనంతో కూడిన వాక్యధోరణి అప్పుడప్పుడు కలిగిందంటే సామాన్యుల మాట చెప్పేదేమిటి?

పరిస్థితి మంచిదా చెడ్డదా అంటే దాన్ని గురించి అటూ ఇటూకూడా బోలెడంత వాదించవచ్చు. ఇందులో కొంత మేలూ ఉంది; కొంత కీడూ ఉంది. కాని నేనా విషయం తర్కించబోను. ఇప్పుడు నేను చర్చించే సమస్య ఏమిటంటే, ఇంగ్లీషును మనం ఎంతోకాలం నమ్ముకోలేం. ఇప్పుడున్న స్థితిలో దేశీయభాషలు మన సంస్కారాన్ని ప్రతిఫలించలేవు. ఈ భాషలు చాలా సంస్కారం పొందాలి. ఈ సంస్కారం ఎట్లా జరుగుతుంది? దాని విషయంలో మన కర్తవ్యమేమిటి?

బొంబాయి పత్రికల్లో ఈ విషయం తర్జన భర్జనలు జరుగుతూ ఉన్నాయి. కొందరు ‘ఇంగ్లీషును మనం తక్షణం జారవిడవాలి’ అనీ, మరికొందరు ‘అది అసంభవం- మన భాషలు మన సంస్కారానికి తగ్గ పరిణామం పొందేవరకూ మనం ఇంగ్లీషును పోవిడువలేం,’ అనీ అంటున్నారు. నా బుద్ధికి ఇద్దరి వాదనలూ లోప భూయిష్టంగానే తోచాయి. ఇంగ్లీషు విసర్జించినంత మాత్రం చేత దేశీయ భాషలు సత్వరంగా అభివృద్ధి చెందుతాయని నేను నమ్మలేకుండ ఉన్నాను. దేశీయ భాషలు వాటి ధర్మమా అంటూ అవి అభివృద్ధి అయిన నాటికి మనం ఇంగ్లీషును వర్జింతామనుకోవటం చూస్తే, “ఈత వచ్చాకనే నీటిలో దిగుదాంలే” అన్నట్టున్నది.

సమస్యకి సరి అయిన పరిష్కార మార్గం లేకపోలేదు. అయితే అది ఒక్క తీర్మానంతోగాని, తీర్మానాన్ని శాశ్వతంగా వాయిదా వెయ్యటంతోగాని జరిగేదికాదు. భాషలో జరిగే పరిణామం దానంతట అది జరగటం గాని, బలాత్కారంగా తెచ్చిపెట్టటంగాని అసంభవం. సమర్థులైన వాళ్లు ఆధునిక ప్రయోజనాలకు భాషను వాడుతున్న కొద్దీ భాష కూడా ఆధునికమవుతంది. సాహిత్యమూ, రాజకీయ ప్రకటనలూ, ఉపన్యాసాలు, సినిమాలూ, మొదలైన వాటి ద్వారా భాషకు ఉమ్మడి ఉపయోగం జరుగుతుంది.

ఇట్లా భాషను ఉపయోగించి దానిలో పరిణామం తెచ్చేటప్పుడు, ఆ భాష, యొక్క పరిణతికి రెండురకాల అంతరాయాలు కలుగుతూ వుంటాయి. మొదటిది. దానికి పెద్దలు వెట్టి ఆంక్షలు, తెలుగు భాషకి అతిహేయమైన, అనర్థకమైన గ్రాంధిక భాషావాదం అంటే కవిత్రయం వారి భాషలోనే గ్రంథమంతా నడవాలనే వాదం- ఒకటి ఉంది. దీన్ని ఎవరూ పాటించటం లేదు గనక – తెలుగు భాష ఇవాళ ఈ మాత్రం సజీవంగా ఉంది.

రెండో విషయం ఏమిటంటే, వెనుకబడి వున్న భాషను, ఆధునిక ప్రయోజనాలకు వాడటంలో ఇతర ఆధునిక భాషల పోకడలు దీనికంటగడతారు. అంటే ఇంగ్లీషులాంటి తెలుగు రాయటమనుకోండి.

ఈ రెండూ తప్పే, ఇంగ్లీషు విద్య చదివిన మన యువకులు తమకు తెలుగురాదనీ, తెలుగు చదవమనీ చెప్పుకోవటం గర్వం. ఇందులో గర్వించటానికేమీలేదు. ఈనాటి రచయితలు ఇంగ్లీషులాటి భాషల్లో ఉండే ఆధునికత్వం తెలుగులోకి తెస్తున్నారు. ఇంగ్లీషు తప్ప చదవని యువకులకా సంగతి తెలియదు.

ఆ విధంగానే తెలుగులో రాసే యువకులకు “మాకు పాత గ్రంథాలు గురించి పరిచయం లేదు” అని చెప్పుకోవటం గర్వం. వీరే ఇంగ్లీషు తెలుగూ అపభ్రంశపు తెలుగూరాస్తున్నది. తెలుగు నుడికారమూ, తెలుగు జీవమూ తెలియాలంటే పాత సాహిత్యం చదివి తీరాలి.

మనం ఇంగ్లీషును బహిష్కరించనవసరం లేరు. తెలుగు మీద ఆదరం పెంచుకుంటే చాలు, దాన్ని ఆధునిక ప్రయోజనాలు అర్థించి ఉపయోగించటం పనిగా పెట్టుకుంటే చాలు. క్రమంగా అదే పరిణామం చెందుతుంది. ఇంగ్లీషు వల్ల ప్రయోజనం దానంతట అదే తరిగిపోవాలి, దేశభాషలవల్ల ప్రయోజనం పని పెట్టుకుని సాధించాలి. ఇదీ నా నమ్మకం.

ఆధునిక రచయితలు తెలుగు భాషలో అదివరలో జరిగిన పరిణామాన్ని పాటించక పోవటం చేత సామాన్య ప్రజలకి ఈ భాష, కృతకంగానూ విజాతీయంగానూ కనిపించడం జరుగుతున్నది. దానివల్ల ప్రజాసామాన్యం ఆధునికత్వం పొందలేకుండా ఉన్నారు.

సంస్కారం గల యువకులు తెలుగు సాహిత్యాన్ని భాషనూ అనాదరంతో చూడటం వల్ల వాళ్ళకు ఇంగ్లీషు బొత్తిగా తప్పని సరి అవుతూ వుంది.

మన రచయితలు పాత సాహిత్యమూ, మన విద్యాధికులు కొత్త సాహిత్యమూ ఆదరంతో చదివిన నాడు ఈ సమస్య దానంతట అదే విడిపోతుందనటానికి సందేహం లేదు.

ఇంగ్లీషు పత్రికలతోనూ, పుస్తకాలతోనూ దేశభాషల్లో వెలువడే పత్రికలు పుస్తకాలూ, పోటీ చెయ్యలేనంత కాలమూ మన భాషలకు మోక్షం లేదు. ఇంగ్లీషులో పత్రికలు అచ్చు కాకూడదనీ, ఇంగ్లీషు పుస్తకాలు చాలా పరిమితంగా దిగుమతి కావాలని శాసనం చెయ్యటం ఒక్క క్షణం పని. కాని దాని వల్ల దేశ భాషలు బాగుపడతాయనేది చాలా అనుమానాస్పదం. అనేకమంది తెలుగు పెద్ద మనుషులను ఉపన్యాస వేదికల మీద “అయ్యా తెలుగులో మాట్లాడండి,” అని అడిగితే వారు తెలుగులో చెత్తగా మాట్లాడటం మనం చూశాం. ఇంగ్లీషును బలాత్కారంగా పంపిస్తే మనకు చెత్త మిగులుతుంది. ఇంగ్లీషును నమ్ముకున్నా కూడా మన భాషలు ఈ చెత్త స్థితిలోనే ఉంటాయి.