సర్!
నమస్తే! చక్కని వ్యాసం. అవ్యపేత సూక్ష్మ యమకానికి, ఛేకానుప్రాసాలంకారానికి గల భేదాన్ని తెలుపగలరు.
కథలు-గాథలు 1 గురించి srinivasarao .v గారి అభిప్రాయం:
07/03/2024 12:37 pm
ఒక సామాన్యుడికి చిత్ర కళాకారుని పట్ల ఎంత గౌరవం, అభిమానం ఉంటుందో, వారి పట్ల, వారి చిత్రాల వెంట ఎంత ఆరాధనా భావంతో చూస్తుంటామో, నేనూ అలా కాలేక పొయానే అన్న ఎవరి మీదో కోపం, ఆ గమనింపు, అన్వర్ గారు వారి మనో భావాలు ఎంత బాగా మాటల్లో కూడా, అక్షరాల్లో కూడా చిత్రిస్తారో. ‘మధుర భావాల సుమ మాలా’ గుర్తుకొచ్చింది. థాంక్యూ సర్.
ఇంకో రకం ముష్టి కూడా ఉందండి. మొహమాటం ముష్టి. ఎన్నడూ లేకుండా, అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తున్న మా బాబాయి కొడుకు నుంచి ఓ రోజు వాట్సప్ మెసేజ్ వచ్చింది. DP లో ఫొటో వాడిదే, పేరూ వాడిదే. ‘హవార్యూ అన్నాయ్’ అన్నాడు. బానే ఉన్నామన్నాను. స్మాల్ టాక్ అవగానే, ‘నేను ఇండియాలో అర్జెంటుగా కొన్ని పేమెంట్లు చెయ్యాలి. కొంచెం సాయం చేస్తావా’ అన్నాడు. వాడికి సాఫ్ట్ వేర్ వ్యాపారమూ, వాళ్లావిడకి IBM లో పెద్ద ఉద్యోగమూ ఉన్నాయి మరి, ఎప్పుడూ లేంది వీడు నన్ను అడగడవేవిటా అని ఆశ్చర్యపోతూనే అడిగాను ఎంతా అని. 2 లక్షలు అన్నాడు వెంటనే. ఇదంతా వాట్సప్ లో మెసేజిల ద్వారా. ఇలా కాదని వాడికి వాట్సప్ కాల్ చేశాను. కట్ చేస్తున్నాడు.
ఇప్పుడొక ధర్మసంకటం. వాళ్ల నాన్న నాకు గురుతుల్యుడు. ఆయనకి ఫోన్ చేసి, ‘బాబాయ్ వీడు నన్ను డబ్బడిగాడేంటి?’ అని కనుక్కుందామంటే, ‘వాడికేం అవసరం వచ్చిందో, అయినా అడక్కడక్క నిన్నడిగితే నమ్మకం లేనట్లు నన్నడుతావేం?’ అంటాడేమో. చుట్టరికంలో ఇలాంటి తకరార్లు వస్తే తట్టుకోవడం కష్టం.
అయినా ధైర్యం చేసి, నీళ్లు నముల్తూనే ఆయన్ని అడిగాను. ఆయన ఆశ్చర్యపోయి, ‘వాడికి డబ్బు అడగాలంటే నన్నే అడగొచ్చు కదా! ఉండు కనుక్కుంటా’ అని నన్ను డబ్బు పంపకుండా కాసేపు ఆగమన్నాడు. ఆగాను.
ఈలోపు వీడు మళ్లీ మెసేజిలు పెడుతున్నాడు. ‘రెండు లక్షలు ఇవ్వలేకపోతే మానె, కనీసం ఎనభై వేలన్నా యమర్జెంటుగా పంపూ’ అని. నేను తటపటాయిస్తున్నాను.
కాసేపటికి బాబాయ్ ఫోన్. ‘వాడి నెంబరెవరో hack చేశార్ట. ఇంకొంతమందికి కూడా ఇలాగే మెసేజిలు వెళ్లాయిట. తస్మాత్ జాగ్రత్త’ అని. ఇంతలో వీడూ కట్ చేశాడు. నాకు క్షవరం, ఆనక మా ఆవిడతో తలంటూ తప్పాయి. ఊపిరి పీల్చుకున్నా. అదీ ముష్టి సంగతి.
సురేశ్‌గారు తెల్పిన క్రౌంచపక్షి అంటే sarus crane అని నిర్ధారణ చేసినారనే అంశం నాకు నూతనోత్కంఠను రేకెత్తించడంవల్ల ఆ sarus crane యొక్క చాలా విస్తృతమైన వికిపీడియాను అంతర్జాలంలో నేను చూచినాను. అందులో హిందీలో దీని పేరు ‘సారస్’ అంటారనీ, దాని మూలంగానే భారతదేశంలోని ఆంగ్లేయభటులు ఈపక్షికి sarus crane అని నామకరణం చేసినారని, ఇదియే వాల్మికి పేర్కొన్న క్రౌంచపక్షి యని ఈ క్రింది వాక్యముల నందులో వ్రాసినారు.
‘The common name sarus is from the Hindi name (sāras) for the species. The Hindi word is derived from the Sanskrit word sarasa for the “lake bird”, (sometimes corrupted to sārhans). British soldiers in colonial India who hunted the birds corrupted the name to serious or even cyrus.’
‘The species is venerated in India, and legend has it that the poet Valmiki cursed a hunter for killing a sarus crane and was then inspired to write the epic Ramayana’
కాని క్రౌంచపక్షి, సారసపక్షి అనేవి వేర్వేరు పక్షులని అమరకోశం తెలుపుతూ ఉన్నది. లోగడ నేను కొంతభాగమే పేర్కొన్న అమరకోశంలోని పూర్తిపాఠమిది: ‘క్రుఙ్ క్రౌంచోఽథ బకః కహ్వః పుష్కరాహ్వస్తు సారసః’
అనగా, క్రుఙ్, క్రౌంచ పదాలు క్రౌంచపక్షికిని, బకః, కహ్వ అనే పదాలు మఱొక పక్షికిని (దీనికి తెలుగులో వక్కుకొంగ అని పేరు), పుష్కరాహ్వః, సారసః అనే పదాలు సారసపక్షికిని పేర్లని ఈశ్లోకార్థం.ఈ సారసపక్షికే తెలుగులో బెగ్గురుపక్షి అని పేరు. దీని వర్ణనలు ప్రబంధములలో తరచుగా నున్నవి. ఇట్లంతవిశ్వసనీయమైన అమరకోశం ప్రకారం క్రౌంచపక్షి సారసపక్షిని బోలినదైనను, సారసపక్షికంటె వేరైన పక్షియే అని తోచుచున్నది. ఒకవేళ హిందీవారు పొరపాటున క్రౌంచపక్షినే సారసమని వ్యవహరించి ఉంటే క్రౌంచపక్షిని sarus crane అనడానికి వీలుంది. కాని నాదగ్గర నున్న హిందీ, తెలుగు నిఘంటువులో సారసపదం క్రౌంచపదానికి పర్యాయపదంగా పేర్కొన బడలేదు, క్రౌంచ్=క్రౌంచపక్షి అని, సారస్=హంసవంటి ఒక పక్షి అని అర్థాలు వ్రాసినారు. అందుచేత క్రౌంచపక్షిని sarus crane గా గుర్తించినారనడం కొంతవఱకు అనుమానాస్పదంగానే ఉంది.
మీదైన శైలిలో మీరు రాసిన రెండు వ్యాసాలు చక్కగా ఉన్నాయి.
మీరు చేసిన ఈ పక్షివేట (అదే, పక్షి గురించిన వేట) ఇదివరకు జూలియా లెస్లీ అనే ఆవిడ కూడ చేసింది. ఆవిడ క్రౌంచ అన్న పదానికి వివిధ ప్రాచీన సంస్కృత గ్రంథాల్లో ప్రయోగాలు చూపించి క్రౌంచ అంటే నిర్వంద్వంగా భారతీయ సారసపక్షి అయిన ఓదెకొంగ (Indian Sarus Crane) అని నిర్ధారించింది. మనకు మహాభారతాది గ్రంథాలలో యుద్ధ సమయాల్లో క్రౌంచవ్యూహం అని కూడా ప్రస్తావిస్తారు కదా.
ఆవిడ పరిశోధనాపత్రానికి సంగ్రహం ఇలా ఉంది:
The key event at the start of the Sanskrit Rāmāyaṇa attributed to Vālmīki is the death of a bird at the hands of a hunter. In Sanskrit, that bird is termed krauñca. Various identifications have been offered in the past but uncertainty persists. Focusing on the text of the critical edition and drawing on ornithological data regarding the birds commonly suggested, this article establishes beyond doubt that Vālmīki’s ‘krauñca bird’ is the Indian Sarus Crane. It then considers a key verse in the southern recension, omitted by the editors of the critical edition, which supports this identification. Finally, the article explores the significance of the Indian Sarus Crane for the epic scene.
LESLIE, JULIA. “A BIRD BEREAVED: THE IDENTITY AND SIGNIFICANCE OF VĀLMĪKI’S ‘KRAUÑCA.’” Journal of Indian Philosophy 26, no. 5 (1998): 455–87. http://www.jstor.org/stable/23496373.
ధన్యవాదాలండీ, అసలు మీరు చెప్పేవరకూ ఈ విషయం తెలియదు. ఇప్పుడీ పదాలు అసలు ఎవరైనా వాడుతున్నారో లేదో కూడా. నిజానికి ఇప్పుడు ఇంటికి రాకుండానే వాట్సాప్ లో మెసేజ్ పంపించి ముష్టి ఇస్తారా లేదా అని అడుగుతారేమో. ఆ మధ్యన దేశం వెళ్లినప్పుడు ఒకాయన అన్నాడు – ఇప్పుడు రిక్షావాడిక్కూడా ఫోన్ ఉంది అని. అందుకే అన్నాను. నమస్కారములతో
చంద్రికాపరిణయంలోని యమకాలంకారాలు గురించి డా. నల్లపనేని విజయలక్ష్మి గారి అభిప్రాయం:
07/04/2024 1:24 am
సర్!
నమస్తే! చక్కని వ్యాసం. అవ్యపేత సూక్ష్మ యమకానికి, ఛేకానుప్రాసాలంకారానికి గల భేదాన్ని తెలుపగలరు.
కథలు-గాథలు 1 గురించి srinivasarao .v గారి అభిప్రాయం:
07/03/2024 12:37 pm
ఒక సామాన్యుడికి చిత్ర కళాకారుని పట్ల ఎంత గౌరవం, అభిమానం ఉంటుందో, వారి పట్ల, వారి చిత్రాల వెంట ఎంత ఆరాధనా భావంతో చూస్తుంటామో, నేనూ అలా కాలేక పొయానే అన్న ఎవరి మీదో కోపం, ఆ గమనింపు, అన్వర్ గారు వారి మనో భావాలు ఎంత బాగా మాటల్లో కూడా, అక్షరాల్లో కూడా చిత్రిస్తారో. ‘మధుర భావాల సుమ మాలా’ గుర్తుకొచ్చింది. థాంక్యూ సర్.
దక్షిణ అమెరికా దృశ్యమాలిక – 5 గురించి Ramesh గారి అభిప్రాయం:
07/03/2024 12:04 pm
ఎంతో చక్కని యత్రానుభవం మాతో పంచుకున్నారు, చాలా థాంక్స్ అండి.
ముష్టి పలురకములు గురించి Sreenivas Bandaa గారి అభిప్రాయం:
07/03/2024 2:23 am
ఇంకో రకం ముష్టి కూడా ఉందండి. మొహమాటం ముష్టి. ఎన్నడూ లేకుండా, అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తున్న మా బాబాయి కొడుకు నుంచి ఓ రోజు వాట్సప్ మెసేజ్ వచ్చింది. DP లో ఫొటో వాడిదే, పేరూ వాడిదే. ‘హవార్యూ అన్నాయ్’ అన్నాడు. బానే ఉన్నామన్నాను. స్మాల్ టాక్ అవగానే, ‘నేను ఇండియాలో అర్జెంటుగా కొన్ని పేమెంట్లు చెయ్యాలి. కొంచెం సాయం చేస్తావా’ అన్నాడు. వాడికి సాఫ్ట్ వేర్ వ్యాపారమూ, వాళ్లావిడకి IBM లో పెద్ద ఉద్యోగమూ ఉన్నాయి మరి, ఎప్పుడూ లేంది వీడు నన్ను అడగడవేవిటా అని ఆశ్చర్యపోతూనే అడిగాను ఎంతా అని. 2 లక్షలు అన్నాడు వెంటనే. ఇదంతా వాట్సప్ లో మెసేజిల ద్వారా. ఇలా కాదని వాడికి వాట్సప్ కాల్ చేశాను. కట్ చేస్తున్నాడు.
ఇప్పుడొక ధర్మసంకటం. వాళ్ల నాన్న నాకు గురుతుల్యుడు. ఆయనకి ఫోన్ చేసి, ‘బాబాయ్ వీడు నన్ను డబ్బడిగాడేంటి?’ అని కనుక్కుందామంటే, ‘వాడికేం అవసరం వచ్చిందో, అయినా అడక్కడక్క నిన్నడిగితే నమ్మకం లేనట్లు నన్నడుతావేం?’ అంటాడేమో. చుట్టరికంలో ఇలాంటి తకరార్లు వస్తే తట్టుకోవడం కష్టం.
అయినా ధైర్యం చేసి, నీళ్లు నముల్తూనే ఆయన్ని అడిగాను. ఆయన ఆశ్చర్యపోయి, ‘వాడికి డబ్బు అడగాలంటే నన్నే అడగొచ్చు కదా! ఉండు కనుక్కుంటా’ అని నన్ను డబ్బు పంపకుండా కాసేపు ఆగమన్నాడు. ఆగాను.
ఈలోపు వీడు మళ్లీ మెసేజిలు పెడుతున్నాడు. ‘రెండు లక్షలు ఇవ్వలేకపోతే మానె, కనీసం ఎనభై వేలన్నా యమర్జెంటుగా పంపూ’ అని. నేను తటపటాయిస్తున్నాను.
కాసేపటికి బాబాయ్ ఫోన్. ‘వాడి నెంబరెవరో hack చేశార్ట. ఇంకొంతమందికి కూడా ఇలాగే మెసేజిలు వెళ్లాయిట. తస్మాత్ జాగ్రత్త’ అని. ఇంతలో వీడూ కట్ చేశాడు. నాకు క్షవరం, ఆనక మా ఆవిడతో తలంటూ తప్పాయి. ఊపిరి పీల్చుకున్నా. అదీ ముష్టి సంగతి.
మరల రామాయణంబదేల… గురించి దేశికాచారి గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 11:04 pm
సురేశ్‌గారు తెల్పిన క్రౌంచపక్షి అంటే sarus crane అని నిర్ధారణ చేసినారనే అంశం నాకు నూతనోత్కంఠను రేకెత్తించడంవల్ల ఆ sarus crane యొక్క చాలా విస్తృతమైన వికిపీడియాను అంతర్జాలంలో నేను చూచినాను. అందులో హిందీలో దీని పేరు ‘సారస్’ అంటారనీ, దాని మూలంగానే భారతదేశంలోని ఆంగ్లేయభటులు ఈపక్షికి sarus crane అని నామకరణం చేసినారని, ఇదియే వాల్మికి పేర్కొన్న క్రౌంచపక్షి యని ఈ క్రింది వాక్యముల నందులో వ్రాసినారు.
‘The common name sarus is from the Hindi name (sāras) for the species. The Hindi word is derived from the Sanskrit word sarasa for the “lake bird”, (sometimes corrupted to sārhans). British soldiers in colonial India who hunted the birds corrupted the name to serious or even cyrus.’
‘The species is venerated in India, and legend has it that the poet Valmiki cursed a hunter for killing a sarus crane and was then inspired to write the epic Ramayana’
కాని క్రౌంచపక్షి, సారసపక్షి అనేవి వేర్వేరు పక్షులని అమరకోశం తెలుపుతూ ఉన్నది. లోగడ నేను కొంతభాగమే పేర్కొన్న అమరకోశంలోని పూర్తిపాఠమిది: ‘క్రుఙ్ క్రౌంచోఽథ బకః కహ్వః పుష్కరాహ్వస్తు సారసః’
అనగా, క్రుఙ్, క్రౌంచ పదాలు క్రౌంచపక్షికిని, బకః, కహ్వ అనే పదాలు మఱొక పక్షికిని (దీనికి తెలుగులో వక్కుకొంగ అని పేరు), పుష్కరాహ్వః, సారసః అనే పదాలు సారసపక్షికిని పేర్లని ఈశ్లోకార్థం.ఈ సారసపక్షికే తెలుగులో బెగ్గురుపక్షి అని పేరు. దీని వర్ణనలు ప్రబంధములలో తరచుగా నున్నవి. ఇట్లంతవిశ్వసనీయమైన అమరకోశం ప్రకారం క్రౌంచపక్షి సారసపక్షిని బోలినదైనను, సారసపక్షికంటె వేరైన పక్షియే అని తోచుచున్నది. ఒకవేళ హిందీవారు పొరపాటున క్రౌంచపక్షినే సారసమని వ్యవహరించి ఉంటే క్రౌంచపక్షిని sarus crane అనడానికి వీలుంది. కాని నాదగ్గర నున్న హిందీ, తెలుగు నిఘంటువులో సారసపదం క్రౌంచపదానికి పర్యాయపదంగా పేర్కొన బడలేదు, క్రౌంచ్=క్రౌంచపక్షి అని, సారస్=హంసవంటి ఒక పక్షి అని అర్థాలు వ్రాసినారు. అందుచేత క్రౌంచపక్షిని sarus crane గా గుర్తించినారనడం కొంతవఱకు అనుమానాస్పదంగానే ఉంది.
దక్షిణ అమెరికా దృశ్యమాలిక – 5 గురించి అమరేంద్ర గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 7:44 pm
వేణు గారూ
చక్కని స్పందన – ధన్యవాదాలు
మంచి సూచన – థాంక్స్
మరల రామాయణంబదేల… గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 1:49 pm
వేలూరి గారు,
మీదైన శైలిలో మీరు రాసిన రెండు వ్యాసాలు చక్కగా ఉన్నాయి.
మీరు చేసిన ఈ పక్షివేట (అదే, పక్షి గురించిన వేట) ఇదివరకు జూలియా లెస్లీ అనే ఆవిడ కూడ చేసింది. ఆవిడ క్రౌంచ అన్న పదానికి వివిధ ప్రాచీన సంస్కృత గ్రంథాల్లో ప్రయోగాలు చూపించి క్రౌంచ అంటే నిర్వంద్వంగా భారతీయ సారసపక్షి అయిన ఓదెకొంగ (Indian Sarus Crane) అని నిర్ధారించింది. మనకు మహాభారతాది గ్రంథాలలో యుద్ధ సమయాల్లో క్రౌంచవ్యూహం అని కూడా ప్రస్తావిస్తారు కదా.
ఆవిడ పరిశోధనాపత్రానికి సంగ్రహం ఇలా ఉంది:
LESLIE, JULIA. “A BIRD BEREAVED: THE IDENTITY AND SIGNIFICANCE OF VĀLMĪKI’S ‘KRAUÑCA.’” Journal of Indian Philosophy 26, no. 5 (1998): 455–87. http://www.jstor.org/stable/23496373.
ముష్టి పలురకములు గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 1:21 pm
ఇది ఈ రోజు వచ్చిన వార్త. మొత్తం ప్రపంచం అంతా ముష్టి ఎత్తుతోంది. మూడోవంతు మనదే!
https://www.cnn.com/2024/07/02/economy/global-debt-crisis/index.html
ముష్టి పలురకములు గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 10:51 am
శ్యామలరావు గారు,
ధన్యవాదాలండీ, అసలు మీరు చెప్పేవరకూ ఈ విషయం తెలియదు. ఇప్పుడీ పదాలు అసలు ఎవరైనా వాడుతున్నారో లేదో కూడా. నిజానికి ఇప్పుడు ఇంటికి రాకుండానే వాట్సాప్ లో మెసేజ్ పంపించి ముష్టి ఇస్తారా లేదా అని అడుగుతారేమో. ఆ మధ్యన దేశం వెళ్లినప్పుడు ఒకాయన అన్నాడు – ఇప్పుడు రిక్షావాడిక్కూడా ఫోన్ ఉంది అని. అందుకే అన్నాను. నమస్కారములతో
మరల రామాయణంబదేల… గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
07/02/2024 10:47 am
దేశికాచారి గారి, వేమూరి గారి సమాధానాలతో “రామయణంలో పిట్టలవేట” సమాప్తమైనట్టే కాబట్టి వేలూరి గారు మిగతా రామాయణం చదవడానికి దారి తెరుచుకున్నట్టే!