Thank you very much Sri Kodavalla Hanumantha Rao for all the corrections.
I should have read the preview the editors sent me. Unfortunately, I was out of town and could not access it.
Yes. Her Nobel was in 2013.
Joyce Carol Oates and to some extent Margaret Atwood too compared Munro to Chekhov. I am citing it from memory. I do not have the references.
The story I have not clearly mentioned was The Beggar Maid. Munro’s collections came in several different volumes and I do not have all the volumes with me now. Several of them went to Emory University archives. it was difficult for me in which volume the story did appear for the first time. And I was quoting from memory. It fooled me.
Again, thanks for reading and writing such an eyeopener comments.
I thank all the commentators for trying to clear my doubts about the క్రౌంచ bird.
It looks like that Sri Desikachari and Sri Bhushan are not in complete agreement with the crane genus.
తెలుగులో బకము అంటే బాతు అని చిన్నప్పుడు చదువుకున్నాం. బాతుగుడ్లు తినటంఎరుగుదుం. కానీ, బాతులని చంపి తినటం వినలేదు. రామాయణశ్లోకంలో క్రౌంచ పక్షులు గుంపులుగా లేవు. కలకల పక్షుల కూజితాలు వినటానికి!
రెండు పక్షులు రతిక్రీడలో ఉన్నాయి. వాల్మీకి’ క్రౌంచయోశ్చారు నిస్వనమ్‌’ తొమ్మిదవ శ్లోకం లోనే విన్నాడు. అక్కడ గుంపులు గుంపులుగా పక్షులు లేవు. రతిలోవున్న ఆ పక్షులపాట వీణానాదంలా ఆయనకి వినపడినదిట.
భూషణ్ గారు పెట్టిన బొమ్మలు చూసా. చూడటానికి కొల్లేరు పరగపిట్టల పోలికలున్నాయి. అయితే పరగలు కొంచెంచిన్నసైజులో వుంటాయి. చాలా రుచిగా వుంటాయి కూడాను.
శాయి గారూ! నేను బండి ‘ర’ రాయటంచిన్నప్పుడే మానేసా. అయినా ఈ సారస పక్షులగొడవ తేలేవరకూ మీతో నాకు పేచీ లేదు.
if I must give my preferences- I would like to make it more provoking, like a typical private eye narration. And, a personality and style to the detective expressed through his dialogues. In your defense, all that could expand the length.
చలమచర్ల రంగాచార్యులవారి ఆంధ్రప్రతాపరుద్రీయం లో ఛేకానుప్రాసమున కీక్రింది ఉదాహరణ మీయబడినది.
కం. ధర నీకరము కరము శ్రీ
కరమో రాజన్య! జన్య ఖండిత పరభూ
వర! వరగుణభూషణ! భా
స్కరసన్నిభ! పుడమిఁ దాల్చి కావుము రుద్రా!
ఈపద్యంలో గల జన్య,జన్య, వర,వర అను జంటలు అవ్యవహితసమానవ్యంజనస్వరములతో గూడి యుండటయే కాక భిన్నార్థములలో పూర్వసమాసాంతమున, పరసమాసాదిలో నున్నవి. ఈలక్షణములచే నీపద్యము ముక్తపదగ్రస్తయమకాలంకారమున కుదాహరణ మగుచున్నది కాని ఛేకానుప్రాసమునకు గాదు.
కావ్యాలంకారసంగ్రహములో రామరాజభూషణు డిచ్చిన ఛేకానుప్రాసోదాహరణమును పరిశీలించిన సన్నిధానం సూర్యనారాయణశాస్త్రిగారు సైతం పూర్ణవ్యంజనస్వరావృత్తులున్నచోట యమకమని, అట్లు గాక కేవలము వ్యంజనయుగ్మమున కావృత్తి యున్నచో అది ఛేకానుప్రాసమని, ఇది సాహిత్యదర్పణకారు డిచ్చిన ‘స్వరూపము తోడను, క్రమముతోడను వ్యంజనసంఘము నొకతూరి ఆవృత్తి చేసిన అది ఛేకానుప్రాసము’ – అను లక్షణముకు సరిగా నున్నదని తెల్పినారు. ఇక్కడ వ్యంజనమనగా సంయుక్తవ్యంజనము సైత మని అర్థము. ఇట్టి వ్యంజన సంఘములో రెంటికంటె ఎక్కువ అక్షరములు గూడ ఉండవచ్చును. కాని విద్యానాథుడు ప్రతాపరుద్రీయంలో రెండు వ్యంజనముల అవ్యవహితావృత్తికే దీనిని చెప్పినాడు.
మొత్తం మద్యం అంతా కాదనుకుంటానండి. 3-5% వరకూ అని గూగిల్ చెప్తోంది. ఏదైనా మంచి వ్యాసం. ఒకానొకపుడు దేశం వెళ్ళి వెనక్కి వచ్చి ఒక పబ్లిక్ ఫోరం లో అన్నాను – దేశంలో ఎవరికీ వ్యాయామం చేయడానికి తీరిక లేదు, రోడ్డుమీద అమ్మే సమోసాలు వంటివి తినడం అతిగా ఉంది అని. నన్ను ఏకి పడేసారు. నువ్వో పెద్ద గొప్ప పోటుగాడివి అనుకుంటున్నావు అని. నోరు మూసుకున్నాను. ఈ సమోసా, బజ్జీ టైపు తిండి కూడా నిలవ ఉంచినవి, రెండు మూడుసార్లు వేయించి ఇప్పుడే చేశాం అని నమ్మించేవి. ఇప్పుడు ఈ అలవాట్లు మరింత దిగజారాయి అని చెప్తున్నారు. నూడిల్స్, మరో పిజా లేదా బిర్యానీ వంటివి ఆర్డర్ చేయడమే వంట మానేసి. ఒక చుట్టం చెప్పడం ప్రకారం వాళ్ళింట్లో వంట మానేసి ఏళ్ళు గడిచాయి. మాంసాహారం అయితే చెప్పడం కష్టం, ఈనాడులో వచ్చే వార్తలని బట్టి కుళ్ళిపోయినవి వండేసి పెట్టేస్తున్నారుట.
అయిదేళ్ళ క్రితం మరోసారి వెళ్ళినప్పుడు టైంస్ ఆఫ్ ఇండియాలో వచ్చిన వ్యాసం ఇదే చెప్పింది. డయాబెటిస్, రక్తపోటు వచ్చే దశాబ్దాలలో ఇండియా ఎదుర్కోబోయే కష్టాలు అని. ఇవన్నీ చాపకింద నీరులా పారుతున్నా ఎవరికీ పట్టినట్టు లేదు. చిన్న చిన్న వయసులోనే హౄద్రోగాలూ, డయాబెటిస్, రక్తపోటు సాధారణం అంటున్నారు.
ఆలిస్ మన్రో గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
07/04/2024 6:36 pm
సవరించవలసిన అచ్చుతప్పులు: నోబెల్ వచ్చింది 1913లో కాదు, 2013 లో. కోవలెన్‌స్కీ లో, న్ కి బదులు వ్ ఉండాలి.
పోయిన సంవత్సరం విక్టోరియా, బ్రిటిష్ కొలంబియా, కెనడా, వెళ్ళినప్పుడు ఆ ఊళ్ళో చెప్పుకోదగ్గవాటిల్లో మన్రో పుస్తకాల షాపొకటని తెలిసింది.
వేలూరి వారి వ్యాసం నిడివి తక్కువైనా, ఊరించి, మన్రో కథలు చదివింపచేస్తుంది. గొప్ప కథకులని చెకోవ్ తో పోల్చడం సాధారణమేమో, నోబెల్ వచ్చిన సందర్భంగా”Alice Munro, Our Chekhov,” అని James Wood, పొగిడాడు (The New Yorker, October 10, 2013).
ఈ మధ్య ఓ మిత్రుడు, తనకు కాలేజీ రోజుల్లో మిక్కిలిగా నచ్చిన నవల, “చివరకు మిగిలేది,” ఇపుడు రిటైర్ అయింతర్వాత తిరిగి చదివితే చాలా బోర్ కొట్టింది, బుచ్చిబాబు అంతులేని ఉపమానాలతో ఊదరకొట్టేస్తాడు అని వాపోయాడు. నేనందుకు: బుచ్చిబాబు రచనలలో వర్ణనలెక్కువ; నవలలో ఇందిర చనిపోయే దృశ్యం: “పడమటి ఆకాశం మంటలో పడి సూర్యుడు దగ్ధమైపోయాడు. నుసై మేఘాలు కొట్టుకుపోతున్నాయి. ప్రకృతి బాధతో చీకటైంది. పాకచుట్టూ పెనవేసుకుని గాలి మూలుగుతుంది. టెలిగ్రాఫ్ స్తంభంపై కాకి ఏకాంతంగా ఏడుస్తోంది.” వస్తువుకి అనవసరమైనవి కథలో ఉండకూడదన్న చెకోవ్ లాంటి వాళ్ళతో బుచ్చిబాబు ఏకీభవించడు – “కట్టె, కొట్టె, తెచ్చె,” లా తయారవుతుందని. “చెకోవ్ పద్ధతి కథ, ఇసుక మీద కెరటం దిగవిడిచిన చారలాంటిది. నాకది తృప్తి నివ్వదు. కథ, కెరటంలా కనబడాలి. ఆ కెరటం వెనక సముద్రం హోరు వినబడాలి”. [1]
వేలూరి గారు చివర్లో ప్రస్తావించిన “The Bear Came Over the Mountain,” కథ ప్రారంభంలో, “He thought maybe she was joking when she proposed to him, on a cold bright day on the beach at Port Stanley. Sand was stinging their faces and the waves delivered crashing loads of gravel at their feet.” బుచ్చిబాబు చివర అలా ఒక్క వాక్యంతో వర్ణన వదిలేవాడు కాదేమో.
“మన్రో స్త్రీవాది అవునో కాదో తెలుసుకోవాలంటే టూమచ్ హాపీనెస్: స్టోరీస్ (2009) చదవాలి. అందులో ముఖ్యంగా రోజ్‌ అనే పేదపిల్ల, తెలివైన పిల్ల కథ,” అన్నారు కాని ఆ కథ పేరు ఇవ్వలేదు. అలాంటి కథ నాదగ్గరున్న సంపుటిలో లేదు; అది “What Do You Think You Are?” అనీ, లేక “The Beggar Maid” అనీ వచ్చిన గొలుసు కథ అని వికీపేడియా లో ఉంది.
ఇంతకీ నేనీ వ్యాఖ్య వ్రాయడానికి ముఖ్య కారణం, “Too Much Happiness,” అన్న కథ. మేడం క్యూరీ కి ముందర పేరుగాంచిన మహిళా శాస్త్రవేత్త ఎవరో ఎంతమందికి తెలుసు? Steven Strogatz పుస్తకం [2] చదివేదాకా ప్రపంచంలోకెల్లా లెక్కల్లో డాక్టరేట్ సంపాదించిన మొదటి మహిళ Kovalevsky అని నాకు తెలియదు.
“ఆడవాళ్ళు తమకున్న కొద్ది శక్తిని చదువులకి ధారపోస్తే ఇక పిల్లల్ని పెంచడానికి ఏమీ మిగలదు,” అన్న వింత వాదనలు చేసిన స్పెన్సర్ లాంటి తత్త్వవేత్తలతో వాదించి, ఆ కాలపు రచయితలు, శాస్త్రవేత్తలు, విప్లవకారుల తో సంబంధాలు పెట్టుకొని, కులీన కుటుంబంలో పుట్టి, ఓ జిప్సీ లాగా మనుగడ సాగించిన మహిళ. చదువుకోసం వేరే దేశం వెళ్ళడానికి బూటకపు పెళ్ళి చేసుకొని, కొన్నేళ్ళ తర్వాత అతనితో కాస్త సంసారం సాగించి, ఓ పిల్లను కని, భర్తతో విడాకులు తీసుకొని, అతడంతలోనే ఆత్మహత్య చేసుకుంటే క్షోభించి, తమ్ముడితో సరైన సంబంధం లేక, ఉన్న ఒక్క అక్కా చనిపోతే దగ్గర వాళ్ళు లేక, మధ్యలో రియల్ ఎస్టేట్ స్పెక్యులేషన్ కి లోబడి ఆస్తి అంతా హరాయించుకుపోయి, ఎట్టకేలకు ప్రొఫెసర్ గిరీ సంపాదించి, అర్థాంతరంగా జబ్బున పడి, హఠాత్తుగా చనిపోయిన ఆవిడ కథకి మన్రో “Too Much Happiness” అన్న పేరు ఎందుకు పెట్టిందో నాకర్థం కాలేదు. “Little Sparrow” లో అవి ఆవిడ చివరి మాటలంటే నమ్మశక్యం కాలేదు. బహుశా మన్రో వ్యంగభావంతో పెట్టిందా?
పూర్తి కథ తెలుసుకోవాలంటే Ann Koblitz వ్రాసిన జీవిత చరిత్ర [3] చదవదగ్గది.
Koblitz ends her book with an episode where a Rusisan woman, Liubov Murakhina, suffering from domestic abuse, writes to Kovalevskaia for help and Kovalevskaia was sympathetic and immediately responded with practical help:
“I am especially happy,” Liubov wrote to Kovalevskaia, “because this time I was not mistaken [in my judgment of people]. I assumed that a woman who has devoted herself entirely to the service of science and has achieved such brilliant results ought to be a true human being as well.”
“Perhaps Murakhina, who called herself an “unregenerate idealist,” was mistaken about the necessary connection between service to science and kindness to women like herself. In Kovalevskaia’s case, however, Liubov’s confidence was not misplaced. Sofia Kovalevskaia combined mathematical creativity with concern for others and awareness of social and political issues. Her friends, intimates, and fellow scientists would remember her for her human qualities as well as her mathematical expertise and success as the first woman accepted as a colleague in an all-male profession.”
It’s still a male-dominated profession, but thanks to the pioneers like Kovalevskaia, many women survive and even thrive, so cheers to the WIT: Women in Theory (https://www.youtube.com/watch?v=4Wl-3kadvgw).
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
[1] “కథా-దాని కమామీషు,” బుచ్చిబాబు సాహిత్యవ్యాసాలు, మొదటి సంపుటం.
[2] “Infinite Powers: How Calculus Reveals the Secrets of the Universe,” Steven Strogatz, 2019.
[3] “A Convergence of Lives: Sofia Kovalevskaia – Scientist, Writer, Revolutionary,” Ann Koblitz, 1993, Lives of Women in Science series.
Zero Trust అనేది కంప్యూటర్ సెక్యూరిటీలో రెండో రూలు. మొదటి రూల్ ఏమిటంటే, మన సెక్యూరిటీకి మొదటి బాధ్యత మనమే. మీ అవిడ నుంచి మెసేజ్ వచ్చినా నమ్మడానికి లేదు ఈ రోజుల్లో. మీరు చెప్పిన హాకింగ్ ఫేసుబుక్కులో ఎప్పట్నుంచో ఉంది. ఓ సారి ఫోన్ నెంబర్ హాక్ అయితే అందులో ఉన్న స్నేహితుల నెంబర్లు – ఎలా, ఏ పేరు మీద ఆ నెంబర్లు దాచారో (హైదరాబాద్ అన్నయ్య, అన్నవరం తమ్ముడు, అనకాపల్లి బామ్మర్ది) అనేవి తెల్సుకుని హల్లో అన్నయ్య, తమ్ముడు, బామ్మర్ది అని మెసేజ్ లు పెడతారు. మీ బాబాయి గారికి ఫోన్ చేసి కనుక్కోవడం మంచిదైంది. అవును ఇదో రకం ముష్టి. కంప్యూటర్లు మంచి పవర్ ఫుల్ గా కొత్త కొత్త ప్రోససెర్లతో పనిచేస్తున్నాయి కానీ అదే పవర్ కంప్యూటర్లతో హాకింగ్ జరుగుతోంది అని గుర్తించడం లేదు.
ఫోన్ మీద మెసేజ్ నమ్మడానికి లేదు కనక వాయిస్ నమ్మవచ్చేమో అని భ్రమపడకండి. కొత్తగా వచ్చే/కొంతవరకూ వచ్చిన A.I. సామర్ధ్యంతో వాయిస్ కూడా హాక్ చేసి నమ్మించడానికి ప్రయత్నం చేయవచ్చు. అప్పుడెలా? నిరంతరం ముందు చెప్పిన రూల్స్ అనుసరించడమే. YOU are the first line of defense in security and Zero trust security says “trust nobody.” జీవితాంతం ఒకే కంపెనీలో పనిచేసిన (దాదాపు ముప్ఫై ఏళ్ళు, ఆ పైన) వారిని, సీక్రెట్ సెక్యూరిటీ క్లియరెన్స్ ఉన్నవారినీ కూడా ఆన్ లైన్ సెక్యూరిటీ విషయంలో నమ్మే రోజులు పోయాయి.
মা নিষাদ প্রতিষ্ঠাং ত্বমগমঃ শাশ্বতীঃ সমাঃ।
যৎ ক্ৰৌঞ্চমিথুনাদেকমবধীঃ কামমোহিতম্
ক্ৰৌঞ্চ ( క్రౌంచ ) – తమిళం లాగు బెంగాలీలో కూడా ఇప్పటికీ వర్గానునాసికాలు వాడి భయపెడతారు , తెలుగు కన్నడ భాషల్లా బిందువును వాడరు. మన లిపి ఇంత సరళంగా ఉన్నా – ఆ మూల నుండి ఎవడో ఒకడు అరుస్తుంటాడు , ఈ అక్షరం తీసేయాలి , ఆ పొల్లు పీకేయాలి అని , ఇది రామాయణంలో నిజంగా పిడకల వేట. దాన్ని అపి, పక్షుల చర్చలోకి ప్రవేశిస్తే – బెంగాలీ నిఘంటువు, దేశికాచారి గారు పేర్కొన్న వికృత పదాన్నే ఖరారు చేస్తున్నది ( కొంచ బకం ) . అంతే గాక బక విశేషంగానే తెలుపుతున్నది.
https://ebird.org/species/inpher1
A small heron that is common in most aquatic habitats across the Indian subcontinent. Adults in breeding plumage have a dark reddish brown back that contrasts with a yellowish head, neck, and breast. In nonbreeding plumage they are virtually indistinguishable from nonbreeding Chinese Pond-Heron. In flight, adults appear surprisingly white due to their strikingly white wings, underparts, and tail. Although typically solitary, large numbers often gather where food is plentiful. Prone to seasonally local movements and vagrancy.
వివరణ పక్కనే ఉన్న listen అన్న బటన్ నొక్కండి – నా లాగు మీరు చిన్నఊరు నుంచి వచ్చి ఉంటే బాల్యంలో లెక్కలేనన్ని పక్షులను చూసి వాటి కలకలాన్ని విని పరవశించి ఉంటే – క్రౌంచ పక్షి కలకూజితాన్ని కూడా వినగలరు
మరొక్క విషయం, సప్త ద్వీపాలలో ఒకటైన క్రౌంచ ద్వీపం అందరికీ తెలిసిన విషయమే కదా!
ఆలిస్ మన్రో గురించి V R Veluri గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 8:50 pm
Thank you very much Sri Kodavalla Hanumantha Rao for all the corrections.
I should have read the preview the editors sent me. Unfortunately, I was out of town and could not access it.
Yes. Her Nobel was in 2013.
Joyce Carol Oates and to some extent Margaret Atwood too compared Munro to Chekhov. I am citing it from memory. I do not have the references.
The story I have not clearly mentioned was The Beggar Maid. Munro’s collections came in several different volumes and I do not have all the volumes with me now. Several of them went to Emory University archives. it was difficult for me in which volume the story did appear for the first time. And I was quoting from memory. It fooled me.
Again, thanks for reading and writing such an eyeopener comments.
Veluri Venkateswara Rao.
మరల రామాయణంబదేల… గురించి V R Veluri గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 8:25 pm
I thank all the commentators for trying to clear my doubts about the క్రౌంచ bird.
It looks like that Sri Desikachari and Sri Bhushan are not in complete agreement with the crane genus.
తెలుగులో బకము అంటే బాతు అని చిన్నప్పుడు చదువుకున్నాం. బాతుగుడ్లు తినటంఎరుగుదుం. కానీ, బాతులని చంపి తినటం వినలేదు. రామాయణశ్లోకంలో క్రౌంచ పక్షులు గుంపులుగా లేవు. కలకల పక్షుల కూజితాలు వినటానికి!
రెండు పక్షులు రతిక్రీడలో ఉన్నాయి. వాల్మీకి’ క్రౌంచయోశ్చారు నిస్వనమ్‌’ తొమ్మిదవ శ్లోకం లోనే విన్నాడు. అక్కడ గుంపులు గుంపులుగా పక్షులు లేవు. రతిలోవున్న ఆ పక్షులపాట వీణానాదంలా ఆయనకి వినపడినదిట.
భూషణ్ గారు పెట్టిన బొమ్మలు చూసా. చూడటానికి కొల్లేరు పరగపిట్టల పోలికలున్నాయి. అయితే పరగలు కొంచెంచిన్నసైజులో వుంటాయి. చాలా రుచిగా వుంటాయి కూడాను.
శాయి గారూ! నేను బండి ‘ర’ రాయటంచిన్నప్పుడే మానేసా. అయినా ఈ సారస పక్షులగొడవ తేలేవరకూ మీతో నాకు పేచీ లేదు.
సురేశ్ గారికి, దంతుర్తిగారికి, వేమూరి గారికీ వందలవందనాలు.
ఆఖరిగా ఒక్క మాట. A K Ramanujan ‘ love birds’ అని అనువదించాడు. ఎంతైనాతెలివైనవాడుగదా!
వేలూరి వేంకటేశ్వర రావు.
కేస్ నెంబర్ – 1235 గురించి gopal గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 4:43 pm
cute story- short and sweet. I give it a 5/5!
if I must give my preferences- I would like to make it more provoking, like a typical private eye narration. And, a personality and style to the detective expressed through his dialogues. In your defense, all that could expand the length.
Read a nice fiction after a long time; thank you!
చంద్రికాపరిణయంలోని యమకాలంకారాలు గురించి దేశికాచారి గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 3:34 pm
తుల్యస్వరవ్యంజనసహితమైన రెండువర్ణములు అవ్యపేతముగ (వెనువెంటనే) భిన్నార్థములతో ఆవృత్తినందిన అది అవ్యపేతసూక్ష్మయమకమని చెప్పుకొన్నాం. ద్వివర్ణఛేకానుప్రాసమునకు తుల్యస్వరత్వముగాని, భిన్నార్థత్వముండవలెనను నియమము లేదు. ఇదియే ఛేకానుప్రాసమునకు అవ్యపేతసూక్ష్మయమకమునకు భేదము. ఉదాహరణకు చంద్రికాపరిణయంలోని ఈక్రింది పద్యంలో ‘సుచంద్రుఁ జంద్రిక’ అన్నచోట అర్థభేద మున్నను చంద్రు, చంద్రి పదములకు స్వరసామ్యము లేకుండుటచే నది ఛేకానుప్రాసమౌతుంది కాని యమకం గాదు:
మ. జననాథేంద్రు సుచంద్రఁ జంద్రిక వరింప న్నేఁడుగా మత్కృతా
తనుపుణ్యంబు ఫలించె నంచు ముద మాత్మన్గాంచి పాంచాలభూ
వనితావల్లభమౌళి వేగ మహిదేవశ్రేణి రావించి శో
భనలగ్నం బలరాత్రివేళ ఘటియింపం జేసె నప్పట్టునన్.
చలమచర్ల రంగాచార్యులవారి ఆంధ్రప్రతాపరుద్రీయం లో ఛేకానుప్రాసమున కీక్రింది ఉదాహరణ మీయబడినది.
కం. ధర నీకరము కరము శ్రీ
కరమో రాజన్య! జన్య ఖండిత పరభూ
వర! వరగుణభూషణ! భా
స్కరసన్నిభ! పుడమిఁ దాల్చి కావుము రుద్రా!
ఈపద్యంలో గల జన్య,జన్య, వర,వర అను జంటలు అవ్యవహితసమానవ్యంజనస్వరములతో గూడి యుండటయే కాక భిన్నార్థములలో పూర్వసమాసాంతమున, పరసమాసాదిలో నున్నవి. ఈలక్షణములచే నీపద్యము ముక్తపదగ్రస్తయమకాలంకారమున కుదాహరణ మగుచున్నది కాని ఛేకానుప్రాసమునకు గాదు.
కావ్యాలంకారసంగ్రహములో రామరాజభూషణు డిచ్చిన ఛేకానుప్రాసోదాహరణమును పరిశీలించిన సన్నిధానం సూర్యనారాయణశాస్త్రిగారు సైతం పూర్ణవ్యంజనస్వరావృత్తులున్నచోట యమకమని, అట్లు గాక కేవలము వ్యంజనయుగ్మమున కావృత్తి యున్నచో అది ఛేకానుప్రాసమని, ఇది సాహిత్యదర్పణకారు డిచ్చిన ‘స్వరూపము తోడను, క్రమముతోడను వ్యంజనసంఘము నొకతూరి ఆవృత్తి చేసిన అది ఛేకానుప్రాసము’ – అను లక్షణముకు సరిగా నున్నదని తెల్పినారు. ఇక్కడ వ్యంజనమనగా సంయుక్తవ్యంజనము సైత మని అర్థము. ఇట్టి వ్యంజన సంఘములో రెంటికంటె ఎక్కువ అక్షరములు గూడ ఉండవచ్చును. కాని విద్యానాథుడు ప్రతాపరుద్రీయంలో రెండు వ్యంజనముల అవ్యవహితావృత్తికే దీనిని చెప్పినాడు.
సాప గురించి Jayadass Battepati గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 5:17 am
కృష్ణ వంశీ సినిమా చూపించేరు. ఎక్స్ లెంట్ రైటప్.
అయోద్ది మోజు గురించి Jayadass Battepati గారి అభిప్రాయం:
07/06/2024 4:51 am
సూపర్ గురువు గారు! మద్రాసు ఆంధ్రుల యాస బాగుంది.
మధుమేహం – రక్తపోటు 1 గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
07/05/2024 2:46 pm
మొత్తం మద్యం అంతా కాదనుకుంటానండి. 3-5% వరకూ అని గూగిల్ చెప్తోంది. ఏదైనా మంచి వ్యాసం. ఒకానొకపుడు దేశం వెళ్ళి వెనక్కి వచ్చి ఒక పబ్లిక్ ఫోరం లో అన్నాను – దేశంలో ఎవరికీ వ్యాయామం చేయడానికి తీరిక లేదు, రోడ్డుమీద అమ్మే సమోసాలు వంటివి తినడం అతిగా ఉంది అని. నన్ను ఏకి పడేసారు. నువ్వో పెద్ద గొప్ప పోటుగాడివి అనుకుంటున్నావు అని. నోరు మూసుకున్నాను. ఈ సమోసా, బజ్జీ టైపు తిండి కూడా నిలవ ఉంచినవి, రెండు మూడుసార్లు వేయించి ఇప్పుడే చేశాం అని నమ్మించేవి. ఇప్పుడు ఈ అలవాట్లు మరింత దిగజారాయి అని చెప్తున్నారు. నూడిల్స్, మరో పిజా లేదా బిర్యానీ వంటివి ఆర్డర్ చేయడమే వంట మానేసి. ఒక చుట్టం చెప్పడం ప్రకారం వాళ్ళింట్లో వంట మానేసి ఏళ్ళు గడిచాయి. మాంసాహారం అయితే చెప్పడం కష్టం, ఈనాడులో వచ్చే వార్తలని బట్టి కుళ్ళిపోయినవి వండేసి పెట్టేస్తున్నారుట.
అయిదేళ్ళ క్రితం మరోసారి వెళ్ళినప్పుడు టైంస్ ఆఫ్ ఇండియాలో వచ్చిన వ్యాసం ఇదే చెప్పింది. డయాబెటిస్, రక్తపోటు వచ్చే దశాబ్దాలలో ఇండియా ఎదుర్కోబోయే కష్టాలు అని. ఇవన్నీ చాపకింద నీరులా పారుతున్నా ఎవరికీ పట్టినట్టు లేదు. చిన్న చిన్న వయసులోనే హౄద్రోగాలూ, డయాబెటిస్, రక్తపోటు సాధారణం అంటున్నారు.
ఆలిస్ మన్రో గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
07/04/2024 6:36 pm
సవరించవలసిన అచ్చుతప్పులు: నోబెల్ వచ్చింది 1913లో కాదు, 2013 లో. కోవలెన్‌స్కీ లో, న్ కి బదులు వ్ ఉండాలి.
పోయిన సంవత్సరం విక్టోరియా, బ్రిటిష్ కొలంబియా, కెనడా, వెళ్ళినప్పుడు ఆ ఊళ్ళో చెప్పుకోదగ్గవాటిల్లో మన్రో పుస్తకాల షాపొకటని తెలిసింది.
వేలూరి వారి వ్యాసం నిడివి తక్కువైనా, ఊరించి, మన్రో కథలు చదివింపచేస్తుంది. గొప్ప కథకులని చెకోవ్ తో పోల్చడం సాధారణమేమో, నోబెల్ వచ్చిన సందర్భంగా”Alice Munro, Our Chekhov,” అని James Wood, పొగిడాడు (The New Yorker, October 10, 2013).
ఈ మధ్య ఓ మిత్రుడు, తనకు కాలేజీ రోజుల్లో మిక్కిలిగా నచ్చిన నవల, “చివరకు మిగిలేది,” ఇపుడు రిటైర్ అయింతర్వాత తిరిగి చదివితే చాలా బోర్ కొట్టింది, బుచ్చిబాబు అంతులేని ఉపమానాలతో ఊదరకొట్టేస్తాడు అని వాపోయాడు. నేనందుకు: బుచ్చిబాబు రచనలలో వర్ణనలెక్కువ; నవలలో ఇందిర చనిపోయే దృశ్యం: “పడమటి ఆకాశం మంటలో పడి సూర్యుడు దగ్ధమైపోయాడు. నుసై మేఘాలు కొట్టుకుపోతున్నాయి. ప్రకృతి బాధతో చీకటైంది. పాకచుట్టూ పెనవేసుకుని గాలి మూలుగుతుంది. టెలిగ్రాఫ్ స్తంభంపై కాకి ఏకాంతంగా ఏడుస్తోంది.” వస్తువుకి అనవసరమైనవి కథలో ఉండకూడదన్న చెకోవ్ లాంటి వాళ్ళతో బుచ్చిబాబు ఏకీభవించడు – “కట్టె, కొట్టె, తెచ్చె,” లా తయారవుతుందని. “చెకోవ్ పద్ధతి కథ, ఇసుక మీద కెరటం దిగవిడిచిన చారలాంటిది. నాకది తృప్తి నివ్వదు. కథ, కెరటంలా కనబడాలి. ఆ కెరటం వెనక సముద్రం హోరు వినబడాలి”. [1]
వేలూరి గారు చివర్లో ప్రస్తావించిన “The Bear Came Over the Mountain,” కథ ప్రారంభంలో, “He thought maybe she was joking when she proposed to him, on a cold bright day on the beach at Port Stanley. Sand was stinging their faces and the waves delivered crashing loads of gravel at their feet.” బుచ్చిబాబు చివర అలా ఒక్క వాక్యంతో వర్ణన వదిలేవాడు కాదేమో.
“మన్రో స్త్రీవాది అవునో కాదో తెలుసుకోవాలంటే టూమచ్ హాపీనెస్: స్టోరీస్ (2009) చదవాలి. అందులో ముఖ్యంగా రోజ్‌ అనే పేదపిల్ల, తెలివైన పిల్ల కథ,” అన్నారు కాని ఆ కథ పేరు ఇవ్వలేదు. అలాంటి కథ నాదగ్గరున్న సంపుటిలో లేదు; అది “What Do You Think You Are?” అనీ, లేక “The Beggar Maid” అనీ వచ్చిన గొలుసు కథ అని వికీపేడియా లో ఉంది.
ఇంతకీ నేనీ వ్యాఖ్య వ్రాయడానికి ముఖ్య కారణం, “Too Much Happiness,” అన్న కథ. మేడం క్యూరీ కి ముందర పేరుగాంచిన మహిళా శాస్త్రవేత్త ఎవరో ఎంతమందికి తెలుసు? Steven Strogatz పుస్తకం [2] చదివేదాకా ప్రపంచంలోకెల్లా లెక్కల్లో డాక్టరేట్ సంపాదించిన మొదటి మహిళ Kovalevsky అని నాకు తెలియదు.
“ఆడవాళ్ళు తమకున్న కొద్ది శక్తిని చదువులకి ధారపోస్తే ఇక పిల్లల్ని పెంచడానికి ఏమీ మిగలదు,” అన్న వింత వాదనలు చేసిన స్పెన్సర్ లాంటి తత్త్వవేత్తలతో వాదించి, ఆ కాలపు రచయితలు, శాస్త్రవేత్తలు, విప్లవకారుల తో సంబంధాలు పెట్టుకొని, కులీన కుటుంబంలో పుట్టి, ఓ జిప్సీ లాగా మనుగడ సాగించిన మహిళ. చదువుకోసం వేరే దేశం వెళ్ళడానికి బూటకపు పెళ్ళి చేసుకొని, కొన్నేళ్ళ తర్వాత అతనితో కాస్త సంసారం సాగించి, ఓ పిల్లను కని, భర్తతో విడాకులు తీసుకొని, అతడంతలోనే ఆత్మహత్య చేసుకుంటే క్షోభించి, తమ్ముడితో సరైన సంబంధం లేక, ఉన్న ఒక్క అక్కా చనిపోతే దగ్గర వాళ్ళు లేక, మధ్యలో రియల్ ఎస్టేట్ స్పెక్యులేషన్ కి లోబడి ఆస్తి అంతా హరాయించుకుపోయి, ఎట్టకేలకు ప్రొఫెసర్ గిరీ సంపాదించి, అర్థాంతరంగా జబ్బున పడి, హఠాత్తుగా చనిపోయిన ఆవిడ కథకి మన్రో “Too Much Happiness” అన్న పేరు ఎందుకు పెట్టిందో నాకర్థం కాలేదు. “Little Sparrow” లో అవి ఆవిడ చివరి మాటలంటే నమ్మశక్యం కాలేదు. బహుశా మన్రో వ్యంగభావంతో పెట్టిందా?
పూర్తి కథ తెలుసుకోవాలంటే Ann Koblitz వ్రాసిన జీవిత చరిత్ర [3] చదవదగ్గది.
Koblitz ends her book with an episode where a Rusisan woman, Liubov Murakhina, suffering from domestic abuse, writes to Kovalevskaia for help and Kovalevskaia was sympathetic and immediately responded with practical help:
“I am especially happy,” Liubov wrote to Kovalevskaia, “because this time I was not mistaken [in my judgment of people]. I assumed that a woman who has devoted herself entirely to the service of science and has achieved such brilliant results ought to be a true human being as well.”
“Perhaps Murakhina, who called herself an “unregenerate idealist,” was mistaken about the necessary connection between service to science and kindness to women like herself. In Kovalevskaia’s case, however, Liubov’s confidence was not misplaced. Sofia Kovalevskaia combined mathematical creativity with concern for others and awareness of social and political issues. Her friends, intimates, and fellow scientists would remember her for her human qualities as well as her mathematical expertise and success as the first woman accepted as a colleague in an all-male profession.”
It’s still a male-dominated profession, but thanks to the pioneers like Kovalevskaia, many women survive and even thrive, so cheers to the WIT: Women in Theory (https://www.youtube.com/watch?v=4Wl-3kadvgw).
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
[1] “కథా-దాని కమామీషు,” బుచ్చిబాబు సాహిత్యవ్యాసాలు, మొదటి సంపుటం.
[2] “Infinite Powers: How Calculus Reveals the Secrets of the Universe,” Steven Strogatz, 2019.
[3] “A Convergence of Lives: Sofia Kovalevskaia – Scientist, Writer, Revolutionary,” Ann Koblitz, 1993, Lives of Women in Science series.
[అచ్చుతప్పులు సవరించాము. చూపినందుకు ధన్యవాదాలు. — సం. ]
ముష్టి పలురకములు గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
07/04/2024 10:04 am
శ్రీనివాస్ గారు,
Zero Trust అనేది కంప్యూటర్ సెక్యూరిటీలో రెండో రూలు. మొదటి రూల్ ఏమిటంటే, మన సెక్యూరిటీకి మొదటి బాధ్యత మనమే. మీ అవిడ నుంచి మెసేజ్ వచ్చినా నమ్మడానికి లేదు ఈ రోజుల్లో. మీరు చెప్పిన హాకింగ్ ఫేసుబుక్కులో ఎప్పట్నుంచో ఉంది. ఓ సారి ఫోన్ నెంబర్ హాక్ అయితే అందులో ఉన్న స్నేహితుల నెంబర్లు – ఎలా, ఏ పేరు మీద ఆ నెంబర్లు దాచారో (హైదరాబాద్ అన్నయ్య, అన్నవరం తమ్ముడు, అనకాపల్లి బామ్మర్ది) అనేవి తెల్సుకుని హల్లో అన్నయ్య, తమ్ముడు, బామ్మర్ది అని మెసేజ్ లు పెడతారు. మీ బాబాయి గారికి ఫోన్ చేసి కనుక్కోవడం మంచిదైంది. అవును ఇదో రకం ముష్టి. కంప్యూటర్లు మంచి పవర్ ఫుల్ గా కొత్త కొత్త ప్రోససెర్లతో పనిచేస్తున్నాయి కానీ అదే పవర్ కంప్యూటర్లతో హాకింగ్ జరుగుతోంది అని గుర్తించడం లేదు.
ఫోన్ మీద మెసేజ్ నమ్మడానికి లేదు కనక వాయిస్ నమ్మవచ్చేమో అని భ్రమపడకండి. కొత్తగా వచ్చే/కొంతవరకూ వచ్చిన A.I. సామర్ధ్యంతో వాయిస్ కూడా హాక్ చేసి నమ్మించడానికి ప్రయత్నం చేయవచ్చు. అప్పుడెలా? నిరంతరం ముందు చెప్పిన రూల్స్ అనుసరించడమే. YOU are the first line of defense in security and Zero trust security says “trust nobody.” జీవితాంతం ఒకే కంపెనీలో పనిచేసిన (దాదాపు ముప్ఫై ఏళ్ళు, ఆ పైన) వారిని, సీక్రెట్ సెక్యూరిటీ క్లియరెన్స్ ఉన్నవారినీ కూడా ఆన్ లైన్ సెక్యూరిటీ విషయంలో నమ్మే రోజులు పోయాయి.
నమస్కారములతో
మరల రామాయణంబదేల… గురించి తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్ గారి అభిప్రాయం:
07/04/2024 8:33 am
భారతదేశంలో సాహిత్యభాషలకు కొదవా? వంగదేశీయులు క్రౌంచపక్షిని గురించి ఏమి భావించిరో
పూర్తి వివరాల్లోకి పోయే ముందు చర్చకు మూలమైన శ్లోకం ఉదహరించడం ధర్మం:
శ్లో. మానిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమ: శాశ్వతీస్సమా:
యత్ క్రౌంచ మిథునాదేకమ్ అవధీ: కామ మోహితమ్.
মা নিষাদ প্রতিষ্ঠাং ত্বমগমঃ শাশ্বতীঃ সমাঃ।
যৎ ক্ৰৌঞ্চমিথুনাদেকমবধীঃ কামমোহিতম্
ক্ৰৌঞ্চ ( క్రౌంచ ) – తమిళం లాగు బెంగాలీలో కూడా ఇప్పటికీ వర్గానునాసికాలు వాడి భయపెడతారు , తెలుగు కన్నడ భాషల్లా బిందువును వాడరు. మన లిపి ఇంత సరళంగా ఉన్నా – ఆ మూల నుండి ఎవడో ఒకడు అరుస్తుంటాడు , ఈ అక్షరం తీసేయాలి , ఆ పొల్లు పీకేయాలి అని , ఇది రామాయణంలో నిజంగా పిడకల వేట. దాన్ని అపి, పక్షుల చర్చలోకి ప్రవేశిస్తే – బెంగాలీ నిఘంటువు, దేశికాచారి గారు పేర్కొన్న వికృత పదాన్నే ఖరారు చేస్తున్నది ( కొంచ బకం ) . అంతే గాక బక విశేషంగానే తెలుపుతున్నది.
ক্রৌঞ্চ [ krauñca ] বি.
১. কোংচবক; ( Kōn̄cabaka)
২. হিমালয় পর্বতের অংশবিশেষ।
[সং. √ ক্রুঞ্চ্ + অ]।
স্ত্রী. ক্রৌঞ্চী।
কোঁচবক [kōn̐cabaka] n the little heron
https://ebird.org/species/inpher1
A small heron that is common in most aquatic habitats across the Indian subcontinent. Adults in breeding plumage have a dark reddish brown back that contrasts with a yellowish head, neck, and breast. In nonbreeding plumage they are virtually indistinguishable from nonbreeding Chinese Pond-Heron. In flight, adults appear surprisingly white due to their strikingly white wings, underparts, and tail. Although typically solitary, large numbers often gather where food is plentiful. Prone to seasonally local movements and vagrancy.
వివరణ పక్కనే ఉన్న listen అన్న బటన్ నొక్కండి – నా లాగు మీరు చిన్నఊరు నుంచి వచ్చి ఉంటే బాల్యంలో లెక్కలేనన్ని పక్షులను చూసి వాటి కలకలాన్ని విని పరవశించి ఉంటే – క్రౌంచ పక్షి కలకూజితాన్ని కూడా వినగలరు
మరొక్క విషయం, సప్త ద్వీపాలలో ఒకటైన క్రౌంచ ద్వీపం అందరికీ తెలిసిన విషయమే కదా!