ఈ వ్యాసం రాయలన్న నా ఉద్దేశాన్ని అక్షరాలా ‘నవమాసాలూ’ నేను మొయ్యవలసివచ్చింది. కొత్తగా హైదరాబాద్‌లో స్థిరపడవలసిరావడం, మా కుటుంబంలో తలెత్తిన అనుకోని సమస్యల కారణంగా చాలా జాప్యం జరిగిపోయింది.
ఆలోచిస్తూ ఉంటే కొత్త విషయాలు అప్పుడప్పుడూ స్ఫురిస్తాయి. ఉదాహరణకు హిందీ సినిమా పాటల్లో బెంగాలీ (అలాగే మరాఠీ, పంజాబీ తదితర) సంగీతదర్శకుల పాత్ర గురించి రాయాలనిపిస్తుంది. హాసంలో ఒకప్పుడు రాజాగారు ఎవరికీ తెలియని కొన్ని వివరాలను బైటపెడుతూ రాసేవారు. నేను చెయ్యగలిగినదల్లా వినడానికి ఆ పాటలు మనకు ఎలా అనిపిస్తాయో కాస్త సైంటిఫిక్‌గా వివరించడమే.
భీంసేన్ జోషీ పై వ్యాసం చాలా బాగుంది. ఆయన కచేరీ విన్నంత హాయిగా ఉంది. అతి ప్రతిభావంతులైన కళాకారులు ఎంత వినయంగా ఉంటారో భీంసేన్‌లో కనపడేది.
ఆయన కచేరీలలో ఎక్కడా ప్రేక్షకుల కోసం పాడుతున్నట్టు అనిపించేది కాదు. భారతీయ శాస్త్రీయసంగీతంలో ఒక మహా మేధావిని మనం కోల్పోయాం. జస్‌రాజ్ గురించి భీంసేన్ వ్యాఖ్య చాలా సబబైనది. దాదాపు ఒక సంవత్సరం క్రితం జస్‌రాజ్ ఆష్టిన్ వచ్చినపుడు ఆయన కచేరీ వింటూ గాలిలో తేలిపోతున్న అనుభవం వచ్చింది.
తెలుగులో హిందూస్తానీ సంగీతం గురించి, కళాకారుల గురించి ఇంత విపులంగా రోహిణీప్రసాద్ గారు మాత్రమే రాయగలరు అనిపిస్తుంది. సంగీతంలో ఉత్తమ అభిరుచులని తెలుగువారికి పరిచయం చేస్తున్నందుకి ప్రసాద్ గారికి అభినందనలు.
ఎనిమిది నెలలు జర్మనీలో ఉండి పని పూర్తి చేసుకొని మొన్ననే అమెరికా తిరిగి వచ్చాను. ఇప్పుడు నివాసం – ఆల్బనీ, న్యూయార్క్. వీలుచుసుకొని ఈమాటకి ఏమైనా రాయాలి!
సురేశ్, దాదాపు నువ్వు చెప్పిందంతా నిజమే అయ్యుండొచ్చు, వేటూరి శాస్త్ర పద్ధతిలో నేర్చుకోలేదని. దాని అవసరం ఎంతో కాసేపు పక్కన పెట్టినా… నా అభిప్రాయం ఇప్పటికీ వేటూరి ప్రధాన సమస్య ఆయన అశ్రద్ధ అనే.
ఒక్కటి గమనించొచ్చు. తెలుగు భాష వచ్చిన, పట్టించు కున్న సినిమా దర్శకుడు కానీ, సంగీత దర్శకుడు కానీ, గాయకుడు కానీ వేటూరి వెంట ఉంటే ఇలాటి తప్పులు జరగే అవకాశం లేదు. వంశీ, విశ్వనాథ్, జంధ్యాల, బాపు లాంటి దర్శకుల సినిమల్లో ఉన్న పాటల్లో ఇలాటి తప్పులు జరిగే అవకాశం తక్కువ. అదే రాఘవేంద్రరావు తెలుగు వచ్చినా ఓ తెలుగు పదం గురించి పెద్దగా టైం వేస్ట్ చేస్తాడని అనుకోను. శేఖర్ కమ్ముల లాంటి దర్శకుడి వేటూరి పదాల్ని ఎత్తిచూపే సాహసం చేయడు. ఇక ఇతరత్రా ఉన్న వేలమంది “డి” గ్రేడ్ దర్శకుల గురించి పట్టించుకోనక్కర్లా.
ఆ సినిమా దర్శకుడు కానీ, సంగీత దర్శకుడు గానీ వెళ్ళి “రామ చిలకమ్మా” ఇక్కడ పలకదండీ అంటే వేటూరి సరిగ్గా రాసిచ్చే వాడనే నా నమ్మకం. సీతారామశాస్త్రికీ ఈయనకీ అదే తేడా. Veturi needed a manager.
Awhile ago, when he, సురేశ్ కొలిచాల said in (పలుకుబడి-ముందుమాట) – an essay on Telugu Language;
(ఇంకా ఉంది) –
I had to resort to the following ప్రలాపము.
ఏమిటి! నాకు మతిపోయిందా?
What is the matter with me!
Is this senescence?
Have I lost my sense?
Why the intermission
In a language lesson
Should cause such a tension?
Now poor me, if I ask for
An urgent session
With Freud & Jung;
For a passionate
Discussion on perils
Of the sudden cessation
Of dispassionate elocution;
They will make a case history of me.
I bet there will be no distortion
If they documented, no one, even,
Bettina of Goethe of Venice
Had hooped such contortions
In so rapid a succession; No one
Sobbed on their couch In such profusion
And made a candid confession
Blubbering in a foreign tongue in confusion,
He 🙂 a mere writer, said:
“విరతి”
and then I fell apart
and said:
“హా! ఏది గతి?”
లైలా
P.S. 1: If సురేశ్ thinks he is Charles Dickens who can serialize his writing, and keep his readers on tenterhooks, 🙂 he is right.
P.S. 2: When Lata Mangeshkar sings:
” ఊషా నే ఆంచల్ పెహ్ లాయా
పహెలీ సుఖ్ కీ శీతల్ చాయా”
once the lyricist hears the song, he does not care Lata changing ‘ఉష ‘ to ‘ఊషా’. If he does, he ain’t a poet.
శ్రీ నాధుని పద్యాలు అందరికి అందుబాటులో ఉంచడం సంతోషం. కవి సార్వబౌముని చివరి కాలం నాటి పద్యాలూ చాలా సౌందర్య వంతంగా ఉంటాయ్. వాటిని కూడా సేకరించి అందుబాటులోనికి తీసుకురాగలరు. ఆయన తను కష్టపడి పండించిన పంటను క్రిష్నమ్మ వరద పాలు కావడం… వరద పాలు కాగా మిగిలిన కాస్త పంటను పక్షులు తినిపోవడాన్ని ఎంతో హృద్యంగా వర్ణించారు. నేటి తరం చిన్నారులకు ఎంతో ప్రయోజనకరంగా ఉంది.
ధన్యవాదాలతో
దాసరి వెంకట సుబ్బారావు
వేటూరిని అడిగితే తనకి చాలా తెలియదనే చెప్పి వాదననుంచి తప్పించుకునే వారు. నా మానాన నేను రాసుకుపోతా అనేవారు… అని ఆయన అన్నట్లుగా చాలా మందే ధృవీకరించారు.
వేటూరికి మాత్రా చందస్సు తెలియదు..లాంటివి అనుకోవడం మాత్రం గొప్ప సాహసం. అక్కిరాజుగారు అన్నట్లు, “వేటూరి విషయంలో పరిజ్ఞానం సమస్య లేదు. ఒక స్టేజికి వచ్చాక ఆయనలో ఓ విరక్తి, దాని తర్వాత నిర్లక్ష్యం”
తన పాటల్ని అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ ఎలా వక్రీకరించిందీ ఒక ప్రసంగంలో చెపుతూ, “సినిమా పాట పాంచాలిలా పంచభర్తృక ” అన్నారు.
అందువల్ల, మనం చూసే పాట, పంచభర్తల్తో పెళ్ళయిన తర్వాత కనుపించిన మూర్తి.
కిరానా సంప్రదాయపు భీమబలుడు గురించి Rohiniprasad గారి అభిప్రాయం:
09/01/2011 12:14 pm
ఈ వ్యాసం రాయలన్న నా ఉద్దేశాన్ని అక్షరాలా ‘నవమాసాలూ’ నేను మొయ్యవలసివచ్చింది. కొత్తగా హైదరాబాద్‌లో స్థిరపడవలసిరావడం, మా కుటుంబంలో తలెత్తిన అనుకోని సమస్యల కారణంగా చాలా జాప్యం జరిగిపోయింది.
ఆలోచిస్తూ ఉంటే కొత్త విషయాలు అప్పుడప్పుడూ స్ఫురిస్తాయి. ఉదాహరణకు హిందీ సినిమా పాటల్లో బెంగాలీ (అలాగే మరాఠీ, పంజాబీ తదితర) సంగీతదర్శకుల పాత్ర గురించి రాయాలనిపిస్తుంది. హాసంలో ఒకప్పుడు రాజాగారు ఎవరికీ తెలియని కొన్ని వివరాలను బైటపెడుతూ రాసేవారు. నేను చెయ్యగలిగినదల్లా వినడానికి ఆ పాటలు మనకు ఎలా అనిపిస్తాయో కాస్త సైంటిఫిక్‌గా వివరించడమే.
కిరానా సంప్రదాయపు భీమబలుడు గురించి విష్ణుభొట్ల లక్ష్మన్న గారి అభిప్రాయం:
09/01/2011 9:49 am
భీంసేన్ జోషీ పై వ్యాసం చాలా బాగుంది. ఆయన కచేరీ విన్నంత హాయిగా ఉంది. అతి ప్రతిభావంతులైన కళాకారులు ఎంత వినయంగా ఉంటారో భీంసేన్‌లో కనపడేది.
ఆయన కచేరీలలో ఎక్కడా ప్రేక్షకుల కోసం పాడుతున్నట్టు అనిపించేది కాదు. భారతీయ శాస్త్రీయసంగీతంలో ఒక మహా మేధావిని మనం కోల్పోయాం. జస్‌రాజ్ గురించి భీంసేన్ వ్యాఖ్య చాలా సబబైనది. దాదాపు ఒక సంవత్సరం క్రితం జస్‌రాజ్ ఆష్టిన్ వచ్చినపుడు ఆయన కచేరీ వింటూ గాలిలో తేలిపోతున్న అనుభవం వచ్చింది.
తెలుగులో హిందూస్తానీ సంగీతం గురించి, కళాకారుల గురించి ఇంత విపులంగా రోహిణీప్రసాద్ గారు మాత్రమే రాయగలరు అనిపిస్తుంది. సంగీతంలో ఉత్తమ అభిరుచులని తెలుగువారికి పరిచయం చేస్తున్నందుకి ప్రసాద్ గారికి అభినందనలు.
ఎనిమిది నెలలు జర్మనీలో ఉండి పని పూర్తి చేసుకొని మొన్ననే అమెరికా తిరిగి వచ్చాను. ఇప్పుడు నివాసం – ఆల్బనీ, న్యూయార్క్. వీలుచుసుకొని ఈమాటకి ఏమైనా రాయాలి!
విష్ణుభొట్ల లక్ష్మన్న
వేటూరి పాట గురించి మోహన గారి అభిప్రాయం:
09/01/2011 8:30 am
ఊషా అనే పదము సంస్కృతములో, తెలుగులో కూడ ఉంది. కాని దాని సామాన్యార్థము చవిటి నేల అనే, ప్రత్యేకార్థమే వేకువ అని. విధేయుడు – మోహన
వేటూరి పాట గురించి Akkiraju గారి అభిప్రాయం:
09/01/2011 12:08 am
సురేశ్, దాదాపు నువ్వు చెప్పిందంతా నిజమే అయ్యుండొచ్చు, వేటూరి శాస్త్ర పద్ధతిలో నేర్చుకోలేదని. దాని అవసరం ఎంతో కాసేపు పక్కన పెట్టినా… నా అభిప్రాయం ఇప్పటికీ వేటూరి ప్రధాన సమస్య ఆయన అశ్రద్ధ అనే.
ఒక్కటి గమనించొచ్చు. తెలుగు భాష వచ్చిన, పట్టించు కున్న సినిమా దర్శకుడు కానీ, సంగీత దర్శకుడు కానీ, గాయకుడు కానీ వేటూరి వెంట ఉంటే ఇలాటి తప్పులు జరగే అవకాశం లేదు. వంశీ, విశ్వనాథ్, జంధ్యాల, బాపు లాంటి దర్శకుల సినిమల్లో ఉన్న పాటల్లో ఇలాటి తప్పులు జరిగే అవకాశం తక్కువ. అదే రాఘవేంద్రరావు తెలుగు వచ్చినా ఓ తెలుగు పదం గురించి పెద్దగా టైం వేస్ట్ చేస్తాడని అనుకోను. శేఖర్ కమ్ముల లాంటి దర్శకుడి వేటూరి పదాల్ని ఎత్తిచూపే సాహసం చేయడు. ఇక ఇతరత్రా ఉన్న వేలమంది “డి” గ్రేడ్ దర్శకుల గురించి పట్టించుకోనక్కర్లా.
ఆ సినిమా దర్శకుడు కానీ, సంగీత దర్శకుడు గానీ వెళ్ళి “రామ చిలకమ్మా” ఇక్కడ పలకదండీ అంటే వేటూరి సరిగ్గా రాసిచ్చే వాడనే నా నమ్మకం. సీతారామశాస్త్రికీ ఈయనకీ అదే తేడా. Veturi needed a manager.
వేటూరి పాట గురించి Rohiniprasad గారి అభిప్రాయం:
08/31/2011 11:08 pm
లైలాగారూ,
లతా ఉచ్చారణలో తప్పేమీ లేదు. ఊషా అనేమాట హిందీలో ఉన్నదే.
జ్యోతిషమూ – లోపలి సంగతులూ – 3 గురించి రవీందర్ తాళ్ళపల్లి గారి అభిప్రాయం:
08/31/2011 4:24 pm
నాగ మురళీ గారు,
మీ వ్యాసం ఆసాంతము చదివాను. చాలా బాగుంది.
వేటూరి పాట గురించి lyla yerneni గారి అభిప్రాయం:
08/31/2011 2:18 pm
“మరింకెప్పుడైనా!” -సురేశ్.
What!
When!
Awhile ago, when he, సురేశ్ కొలిచాల said in (పలుకుబడి-ముందుమాట) – an essay on Telugu Language;
(ఇంకా ఉంది) –
I had to resort to the following ప్రలాపము.
ఏమిటి! నాకు మతిపోయిందా?
What is the matter with me!
Is this senescence?
Have I lost my sense?
Why the intermission
In a language lesson
Should cause such a tension?
Now poor me, if I ask for
An urgent session
With Freud & Jung;
For a passionate
Discussion on perils
Of the sudden cessation
Of dispassionate elocution;
They will make a case history of me.
I bet there will be no distortion
If they documented, no one, even,
Bettina of Goethe of Venice
Had hooped such contortions
In so rapid a succession; No one
Sobbed on their couch In such profusion
And made a candid confession
Blubbering in a foreign tongue in confusion,
He 🙂 a mere writer, said:
“విరతి”
and then I fell apart
and said:
“హా! ఏది గతి?”
లైలా
P.S. 1: If సురేశ్ thinks he is Charles Dickens who can serialize his writing, and keep his readers on tenterhooks, 🙂 he is right.
P.S. 2: When Lata Mangeshkar sings:
” ఊషా నే ఆంచల్ పెహ్ లాయా
పహెలీ సుఖ్ కీ శీతల్ చాయా”
once the lyricist hears the song, he does not care Lata changing ‘ఉష ‘ to ‘ఊషా’. If he does, he ain’t a poet.
చాటు పద్యాల్లో శ్రీనాథుడు గురించి DVSR గారి అభిప్రాయం:
08/31/2011 10:46 am
శ్రీ నాధుని పద్యాలు అందరికి అందుబాటులో ఉంచడం సంతోషం. కవి సార్వబౌముని చివరి కాలం నాటి పద్యాలూ చాలా సౌందర్య వంతంగా ఉంటాయ్. వాటిని కూడా సేకరించి అందుబాటులోనికి తీసుకురాగలరు. ఆయన తను కష్టపడి పండించిన పంటను క్రిష్నమ్మ వరద పాలు కావడం… వరద పాలు కాగా మిగిలిన కాస్త పంటను పక్షులు తినిపోవడాన్ని ఎంతో హృద్యంగా వర్ణించారు. నేటి తరం చిన్నారులకు ఎంతో ప్రయోజనకరంగా ఉంది.
ధన్యవాదాలతో
దాసరి వెంకట సుబ్బారావు
వేటూరి పాట గురించి Bhaskar గారి అభిప్రాయం:
08/30/2011 1:17 pm
వేటూరిని అడిగితే తనకి చాలా తెలియదనే చెప్పి వాదననుంచి తప్పించుకునే వారు. నా మానాన నేను రాసుకుపోతా అనేవారు… అని ఆయన అన్నట్లుగా చాలా మందే ధృవీకరించారు.
వేటూరికి మాత్రా చందస్సు తెలియదు..లాంటివి అనుకోవడం మాత్రం గొప్ప సాహసం. అక్కిరాజుగారు అన్నట్లు, “వేటూరి విషయంలో పరిజ్ఞానం సమస్య లేదు. ఒక స్టేజికి వచ్చాక ఆయనలో ఓ విరక్తి, దాని తర్వాత నిర్లక్ష్యం”
తన పాటల్ని అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ ఎలా వక్రీకరించిందీ ఒక ప్రసంగంలో చెపుతూ, “సినిమా పాట పాంచాలిలా పంచభర్తృక ” అన్నారు.
అందువల్ల, మనం చూసే పాట, పంచభర్తల్తో పెళ్ళయిన తర్వాత కనుపించిన మూర్తి.
మందులను ఎలా కనుక్కొంటారు? గురించి gopinath agnihotram గారి అభిప్రాయం:
08/28/2011 6:22 am
VERY GOOD ARTICLE, SIMPLE AND INFORMATIVE