ఈ విశ్వం ఏ ఆకారంలో ఉంది? అన్న ప్రశ్నకి సమాధానం, గణితంలో ప్రవేశం ఉన్నవాళ్ళకి కూడా ఇంగ్లీషులో చెప్పటమే చాల కష్టం. గణితంలో ప్రవేశం లేని వారికి ఇంగ్లీషులో చెప్పబూనుకోవటం కష్టతరం. గణితంలో ప్రవేశం లేని వారికి తెలుగులో చెప్పటానికి ప్రయత్నించటం కష్టతమం.

అభ్యుదయ కవిత్వం తెలుగువారిని ఉత్తేజపరిచిన 1950లలో ‘కరుణశ్రీ’ జంధ్యాల పాపయ్యశాస్త్రిగారివంటి కవుల రచనలకు ఇంతటి ప్రజాదరణ కలగటానికి ఏకైక కారణం ఘంటసాల స్వరపరచి పాడడమే.

ప్రతీ రోజూ పట్టమ్మాళ్ ఇంటికి కూరలమ్మే ఒకామె కూతురు పెళ్ళికి పిలిస్తే, పట్టమ్మాళ్ వెళ్ళడమే కాకుండా అక్కడ తన పాటతో పెళ్ళికొచ్చిన పలువురినీ అలరించారట. సంగీతంలోనే కాక ఒక మనిషిగా కూడా ఎంతో ఔన్నత్యం చూపిన వ్యక్తి పట్టమ్మాళ్.

అయినా పట్టు విడవకుండా ఈ పాటనే సాధన చేసే వాడిని. ఈ పాట తప్ప మరే పాటా పాడకుండా దాదాపు ఒక సంవత్సర కాలం ఈ రాగమాలికే సాధన చేసినట్టు గుర్తు.

మనం ఏ పద్యం చదివినా, విన్నా, అంతకు ముందు కొన్ని పద్యాలు వినే వుంటాం. అప్పుడు మనకి ఒక పద్యం అర్థం అయే తీరు, మనం అంతకు ముందు చదివిన, విన్న పద్యాల మీద ఆధారపడి వుంటుంది.

రాగమాలిక అంటే వివిధ రాగాలనీ ఒక దండలా గుది గుచ్చడమన్నమాట. పాటలోని ఒక్కొక్క అంగమూ ఒక్కొక్క రాగంలో స్వరపరిచి రచన భావం, సౌందర్యాన్ని పెంపొందించడానికి ఉపయోగపడే ప్రక్రియే రాగమాలిక.

ఈ రోజు నేను కూడా ఒక తండ్రిని, నా పిల్లలు విదేశీవాతావరణంలో పెరిగిన వాళ్ళు. ఫాదర్స్ డే రోజు బహుమతులను లేక విందు భోజనాలను లేక ఫోన్‌లో హర్షాభినందనలను ఇస్తారు.

మన శరీరంలోని కుడి ఎడమ భాగాలు సరాసరి బింబప్రతిబింబాలే. ముఖ్యంగా మన చేతులు ఈ దర్పణ సౌష్ఠవానికి ఒక గొప్ప ఉదాహరణ. కుడి ఎడమయితే వచ్చే పొరపాటు ఇంతింత కాదు!

ఈమాట పత్రికా సౌధానికి కనిపించని పునాదులైన SCIT, తెలుసా, రచ్చబండల ద్వారా మేము అలవర్చుకున్న విలువలే ఈమాట పదేళ్ళుగా మనగలగడానికి దోహదం చేసాయి.

సుమారుగా 1940 నుండి 1960ల పూర్వార్ధపు మధ్యకాలం చిత్రసంగీతానికి స్వర్ణయుగం అని చెప్పవచ్చు. ఆ కాలంలో అన్ని భాషలలోనూ ఎన్నో మధురమైన పాటలు వచ్చాయి. […]

పుదుకుట్టయి ఆస్థానంలో బొబ్బిలి కేశవయ్యతో సంగీత భేటీ త్యాగరాజుతో జరిగినట్లుగా కొంతమంది రాసారు. నిజానికది జరిగింది శ్యామ శాస్త్రితో!

మైడియర్ సంపాదకులూ: నా బాధ్యతగా, కొన్ని సూత్రాలను ఈ మెమోతో జత చేస్తున్నాను. వీటిని అమలు చేస్తే చీవాట్ల మాటెలావున్నా శ్రమ ఖచ్చితంగా తగ్గుతుందని నా స్వానుభవం. – ముఖ్య సంపాదకుడు

“ఈ వాక్యం అబద్ధం” అన్నది నిజమైతే, తన గురించి తను చెప్పుకున్నది నిజమన్న మాట; మరి తన గురించి తను ఏం చెప్తున్నది? తను అబద్ధమని!

అపుడపుడు మా ఇంటి వసారా గూట్లోంచి గుమ్మం ముందు పడిపోయే రెక్కలు రాని పిచుకపిల్ల కళ్ళముందు కదలాడి, కడుపులో దేవినట్టు అయ్యింది.

ఈ కథను అర్ధం చేసుకోవాల్సింది నేనే. ఇది మంచి సాహిత్యం కలిగించే అవసరం అనీ, ఇది నాకు నేను చేసుకుంటున్న సహాయం అని తెలుసు నాకు.

నాటకీయత సాధించే మహత్తర ప్రయోజనం పాత్రలని కళ్ళముందు కదిలించడమే కాకుండా సంభాషణల ద్వారా ఆయా పాత్రల స్వభావాలని, అంతరంగాలని ధ్వనింపజెయ్యడం కూడా.

మన కథల్లో ఎక్కువ భాగం సమకాలిక సామాజిక స్థితిగతుల్ని గురించే ఉంటాయి. కానీ, సామాజిక సమస్యల గురించి రాసినవే మంచి కథలు అని నేను అనుకోను.

ఒక రోజు, అపు నిద్ర లేచిన వెంటనే దిళ్ళ మధ్య తల పిన్ను పడి ఉండటం గమనిస్తూ, అంతలో, ఇంట్లో పనులు చేస్తున్న అపర్ణను తదేకంగా చూస్తూ ఉంటాడు.

నన్నెచోడుడు ఒక చిన్న సామంత రాజు, కాని కవిరాజులకు రారాజు. పరమేశ్వరారాధకుడు మాత్రమే కాదు, ప్రబంధ పరమేశ్వరుడు కూడ. జాను తెలుగులో వస్తుకవితకు మార్గదర్శి.

ఇంత వరకూ లభ్యమైన త్యాగరాజ కృతుల్ని స్థాయిని బట్టీ, సాహిత్యాన్ని బట్టీ మూడు వర్గాలుగా విభజించారు. అవి దివ్య నామ సంకీర్తనలు, ఉత్సవ సాంప్రదాయ కీర్తనలు, ఘనరాగ పనచరత్నాలూ.