(కొకు, శ్రీశ్రీ, గోపీచంద్ శతజయంత్యుత్సవాల సందర్భంగా సెప్టెంబరు 26-27, 2009న డి. టి. ఎల్. సి. వారు నిర్వహించిన సభలో గోపీచంద్ నవల “అసమర్థుని జీవయాత్ర” పై చేసిన ప్రసంగపు పాఠం).

ముందొక లెక్క – “1972లో రాష్ట్ర జనాభా 3.5 కోట్లు. ఇది ముందు సంవత్సరం కంటే 5శాతం ఎక్కువ. 1972 నుంచి వరుసగా ప్రతీ సంవత్సరమూ రాష్ట్ర జనాభా 6.1 శాతము పెరిగినది. ఈ పెరుగుదలను గ్రాఫు సహాయముతో సూచించుము.”

అప్పుడే, అంటే ఎనిమిదో తరగతిలో గ్రాఫ్ పేపర్లపై ప్లాట్స్ గీయడం నేర్పించేటప్పుడే అనుకుంటా, మా లెక్కల మాస్టారు ఓ కథ చెప్పాడు. మాకంటే రెండేళ్ళ ముందు ఒకడుండేవాట్ట ఆయన క్లాసులోనే, కాస్త వింత వ్యక్తి. ఇలా లెక్క ఇస్తే, లెక్క చేయకుండా, ఇచ్చిన లెక్కలో నిజమెంత అని ఆలోచించి పరీక్షల్లో కూడా వాడి ఆలోచనలే రాసేవాట్ట. అంటే, పై లెక్క వాడికిస్తే, 1972 లో నిజంగానే మన రాష్ట్ర జనాభా 3.5 కోట్లు ఉందా? ఆ తర్వాత అది ప్రతీ ఏడాది 6.1 శాతమే పెరిగిందా? అంత ఖచ్చితంగా ఇన్నేళ్ళూ 6.1 శాతంతోనే ఎలా పెరుగుతుంది? ఇది నిజమేనా? అసలు వీళ్ళెలా లెక్క కట్టారు? ఇలాగా. కానీ, వాడన్ని విషయాల్లో ఇలానే ఉండేవాడు కాదు.

నా ఆలోచనలలాంటి వెర్రి తలలేయకపోయినా, నాకెప్పుడూ లెక్కలంటే భయం పోలేదు. నిజానికి ఒక లెక్క చూడగానే నాకు మెదడు పనిచేసేది కాదు. ఎలా చేయాలో ఏం చేయాలో తెలిసేది కాదు. ఏ లెక్కకా లెక్క ఎవరైనా వివరించి చెపితే ఎలా చేయచ్చో తెలిసేది, కానీ ఆ తర్వాత లెక్కకు మళ్ళీ మొదటికొచ్చేది. అలా ఒకరకమైన న్యూనత నాకు తెలీకుండానే నాలోకి ఇంకిపోయింది. ఇప్పుడు వెనక్కి తిరిగి చూస్కుంటే, లెక్కల విషయానికొస్తే మా ఇద్దరిలో నేనే నిజమైన అసమర్థుణ్ణని నాకు అనిపిస్తుంది. ఎందుకంటే, లెక్క ఎందుకు ఉంది, దాని ఉద్దేశమేమిటి, అది ఎందుకు చేయాలి, చేస్తే ఏమౌతుంది – ఇలా నేను చేస్తున్న పనికి సంబంధించిన లౌకిక స్పృహ నాకుంది. అప్పటికీ నేను చేయలేకపోయాను, దాన్ని సాధించలేకపోయాను. ఇదీ అసమర్థత అంటే.

కానీ వాడున్నాడు, వాడికి ఈ విషయంలో లౌకిక జ్ఞానం లేదు. వాడి ఆలోచన, వాడి మనస్థితీ ఒక విచిత్రమైన పరిస్థితిలో ఇరుక్కుని పోయాయి. వాడికి తను చేస్తున్న పనికి సమాజంలో ఉన్న విలువ తెలీదు. వాడి ఆలోచనల్లో నిజమూ విలువా లేకపోలే. కానీ అవి మన ప్రపంచపు పరిధిలోనివి కావు. వాడి ప్రపంచం మన ప్రపంచంలా పనిచేయట్లేదు. అందువల్ల మనం వాణ్ణి ఏ పేరుతో అయినా పిలవచ్చు గానీ అసమర్థుడనలేం. అంటే, ఒకణ్ణి మనం అసమర్థుడు అని అనాలంటే వాడికి రెండు కనీస లక్షణాలుండాలి – 1. మన లౌకిక ప్రపంచ పరిధిలో వాడి ఆలోచన, ప్రవర్తన ఉండటం, 2. ఈ పరిధిలోనే, అందుకోదగిన విలువలుగా నిర్వచించబడిన వేటినీ వాడు అందుకోలేకపోవడం.

అందువల్ల అసమర్థుడు అంటే బైట ప్రపంచంలో బతకలేనివాడు అని మనం అనుకుందాం. కానీ ఈ నిర్వచనాన్ని, ఇదేరకమైన నియమాన్ని మనం ఒక పిచ్చివాడికి, ఒక ఉన్మాదికి, ఒక మానసికంగా ఎదగని రోగికి అన్వయించలేమని గమనించండి. ఎందుకంటే, వాడు మన లౌకిక పరిధిలో లేడు. వాడికి డబ్బు సంపాదించటం, ఉద్యోగం, పరువు, పరపతీ, అధికారం లాంటి మనం అందుకోదగినవిగా నిర్వచించుకున్న వేటి విలువా వాడికి తెలీదు. వాడికా సమర్థత లేదు. అయినా సరే వాణ్ణి మనం అసమర్థుడు అనం, గమనించారా? మీరూ మీ స్నేహితుడూ ఒకే పరీక్ష రాసి మీలో ఒకరు తప్పితే అసమర్థుడంటారనుకుందాం. అంటే మిమ్మల్ని మీలాంటి ఇంకో మనిషితోనే పోల్చి చూస్తున్నాం, మీ ఇద్దరూ కూడా లౌకిక ప్రపంచపు విలువలు తెలిసినవారు కాబట్టీ. మిమ్మల్నో పసికందుతోనో పిచ్చివాడితోనో పోల్చి వీళ్ళిద్దరిలో ఒకడు అసమర్థుడు అని అనం. ఎందుకంటే, ఇద్దరి లౌకిక పరిథులు ఒకటే కావు కాబట్టీ.

అసమర్థతని ఆపాదించేముందు, మనం ఆపాదిస్తున్న వ్యక్తి మన లౌకిక ప్రపంచపు స్పృహలో భాగమై ఉండాలి. ఇది ముఖ్యంగా గమనించండి.

మనం మాట్లాడుకుంటున్నది గోళ్ళు కొరికిస్తూ చదివించే అపరాధ పరిశోధన గురించి కాదు కాబట్టీ ముందే చెప్పేస్తాను. సీతారామారావులో అసమర్థత కంటే ఉన్మాదం పాళ్ళు ఎక్కువనీ, సీతారామారావుని అసమర్థుడిగా మొదలుపెట్టబోయినా ఆ తర్వాత గోపీచంద్ విఫలమైనాడనీ, అది ఆ రచయితకూ తెలుసనీ, కానీ అతనేమీ చేయలేదనీ నా అభియోగం. ఇంకో రకంగా చెప్పాలంటే రచయితకి సీతారామారావుని ఒక ఉన్మాదిని చేయకుండా తను చెప్పదల్చుకున్నది చెప్పలేకపోడంతో సీతారామారావుని అసమర్థుడిగా మిగలనీయకుండా తనకు అనుగుణంగా వాడుకున్నాడని నా ఆరోపణ.

సీతారామారావు కేవలం అసమర్థుడు కాడు అని అనటానికి కారణాన్ని కూడా నేను సాహిత్యంలోంచే వెతుక్కున్నాను. అసమర్థుడు అనగానే మనకు ముందు గుర్తొచ్చేది సుబ్బయ్య. వీడో అల్పజీవే అయినా రావి శాస్త్రి పుణ్యమా అని చిరంజీవి అయినాడు. తిలక్ రాసిన గొంగళి పురుగులు కవిత అసమర్థుని లక్షణాల మానిఫెస్టో! కొన్ని లక్షణాలు చూడండి.

బల్లపరపుగా పరచుకున్న జీవితం మీద భార్యామణి నడిచొచ్చి పంచదార లేదు, పాల డబ్బాల్లేవు అంటే, రోజూ పాడే పాత పాటకి రోజూ ఏడ్చే పాత చావుకి విలువలేక, విని కూడా కదలకుండా, సగం సగం తిన్న కలల్ని నెమరేస్తూ నిద్రపోతుంది గొంగళి పురుగు.

రోజూ ఆవకాయ తిన్నట్లు రొటీన్ అలవాటైన బల్లపరుపు జీవితం కింద కాషస్ గా దాచిన కోర్కెల సీక్రెట్ బాక్స్ లోంచి తీసి ఉద్రేకాన్నీ, సెక్స్ నీ, శృంగారాన్నీ క్రైం నీ, షాక్ నీ, లాటరీ కాగితాల్నీ చాటుకుండా చూసుకుని నవ్వుకుని మీసం మెలేసుకుని జెంటిల్మెన్ లా పడుకుంటుంది గొంగళి పురుగు.

బస్టాప్ దగ్గర పరాయి ఆడది తనకేసి చూసిందనీ, కాంటీన్ ఇవతల నించుంటే మినపట్టు వాసన ఘాటుగా వేసిందని, పెళ్ళాం దగ్గర చెప్పాలని సరదా పడి “హయ్యో రామ! నీ బతుక్కి” అన్నట్టు మూతి విరిచే అర్థాంగి ఆకారం గుర్తొచ్చి ముడుచుకుపోయి గోడవతలకి తన్ను తానే గిరాటేసుకుటుంది గొంగళి పురుగు.

‘కోకొల్లలుగా బతికే ఈ అసమర్థపు గొంగళిపురుగులు’ ఎంత అసమర్థమైనవీ అంటే

విసుగెత్తి చివరికి గొంగళి పురుగు
బల్లపరుపుగా పరచుకున్న తన జీవితాన్ని పరుపుచుట్టలా చుట్టి
ఆత్మహత్య చేసుకుందామని అనుకుంటుంటే
పెళ్ళాం మాట వినబడి, బాస్ కేక వినబడి
భయంతో గజగజా వణుకుతూ
తిరిగి జీవితాన్ని బల్లపరుపుగా పరచుకుని
దాని మీద నిద్రపోయింది గొంగళిపురుగు
సగం సగం తిన్న కలల్ని నెమరేస్తూ
సగం సగం చచ్చిన ప్రాణాలని జోకొడుతూ.

ఇదీ అసమర్థత అంటే. తనని కూడా తాను చంపుకోలేక, సగం చచ్చిన ప్రాణాల్ని జోకొడుతూ ఉండటం. అసమర్థుడికి ఉన్మాదిగా మారే సమర్థత కూడా ఉండదు, ఏ రకమైన స్ఫోటనా ఉండదు. పోనీ అసమర్థులు తమ చేతకానితనం వికటించి ఉన్మాదానికి లోనైనా అది తమలోకి తాము ముడుచుకుపోయే అంతః స్ఫోటన (implosion) తరహా అవుతుంది కానీ బైటి ప్రపంచంపై విరుచుకుపడే విస్ఫోటన (explosion) ఉండదు. ఎందుకంటే అసమర్థుడికి ఆ శక్తి లేదు కాబట్టీ.