1. నిత్యావసరం

అనగనగా ఒక ఊరుండేది. ఆ ఊళ్ళో అన్నింటి పైనా నిషేధం ఉండేది.

అలా నిషేధం లేకుండా ఉన్నది పిచ్చుంగుంటలు ఆట ఒక్కటే. మరి, నిషేధం లేనిది ఆ ఒక్క ఆటపైనే కాబట్టి ఊళ్ళో వాళ్ళంతా కూడళ్ళలోనూ, చావిళ్ళలోనూ, చెరువు గట్ల మీదా, చింత తోపులో చెట్ల కిందా గుమిగూడిపోయి పిచ్చుంగుంటలు ఆడుకుంటూ రోజులని గడిపేస్తూ వుండేవాళ్ళు.

నిజానికి అన్నింటి మీదా నిషేధం అదాటున ఒకేసారిగా అలా ఏమీ రాలేదు. కాలక్రమేణా ఒక్కొక్క దానిపైనా నిషేధం అమలవుతూ వచ్చింది. ఆ ఊరి ప్రభుత్వపు పెద్దలు, సైన్యాధ్యక్షులు ఒకసారికి కేవలం ఒకే ఒకదాన్ని నిషేధించడం, అలా నిషేధించడానికి ఒక మంచి కారణం ఉందని చూపించడంతో ఫిర్యాదులంటూ ఎవరూ చేయలేదు. చేయడానికి కారణం కూడా ఏమీ అంతగా కనిపించలేదు. పెద్దగా ఇబ్బంది పడకుండానే ఒక్కో నిషేధానికి క్రమంగా అలవాటు పడిపోతూ వచ్చారలా ఆ ఊరివాళ్ళు.

కొన్నేండ్లు అలా గడిచినై. ఆ ఊరి ప్రభుత్వపు పెద్దలకు ఉన్నట్టుండి ఒక రోజు, ఇలా అన్నింటి మీదా నిషేధం ఉండాల్సిన అవసరమేమీ ఇక అనిపించలేదు. వెంటనే సైనికులని పిలిచి ఊరు ఊరంతా చాటింపు వేయించమని ఆజ్ఞాపించారు. సైనికులు అలానే దండోరాగాళ్ళని వెంటేసుకొని కూడళ్ళకీ, చావిళ్ళకీ, చెరువు గట్లపైకీ, ఊరి దాపుల్లో ఉన్న చెట్ల తోపుల్లోకీ వెళ్ళి మరీ చాటించారు – “ప్రజలారా! బహు పరాక్! బహు పరాక్! మన ఊళ్ళో ఇప్పుడు దేని మీద కూడా నిషేధం లేదు. అందువల్ల, మీరు మీకిష్టమొచ్చిన దేదైనా సరే స్వేచ్ఛగా చేయచ్చు!” అనేసి.

ఊళ్ళోవాళ్ళు వాళ్ళ మానాన వాళ్ళు పిచ్చుంగుంటలు ఆడుకుంటూనే వున్నారు.

“మీకు అర్థం కావటం లేదా? నిషేధాలన్నీ పెద్దలు ఎత్తేశారు. ఇప్పుడు మీ మీద ఏ ఆంక్షలూ లేవు. మీకిష్ఠమొచ్చింది, అది ఏదైనా సరే స్వేచ్ఛగా మీరు చేయచ్చు,” అని సైనికులు అందరికీ మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్పారు. మరింత గట్టిగా టముకు కొట్టించారు, మరిన్ని సార్లు చాటింపేయించారు.

“సరే!” అన్నారు ఊళ్ళోవాళ్ళు, “మేము స్వేచ్ఛగా పిచ్చుంగుంటలు ఆడుకుంటున్నాం.”

వాళ్ళకి అర్థమయేట్టుగా చెప్పాల్సిన బాధ్యత సైనికులకే అప్పగించారు పెద్దలు. సైనికులు ఊళ్ళోవాళ్ళకి రకరకాలుగా నచ్చచెప్పారు. నిషేధాలు లేకముందు ఊళ్ళోవాళ్ళు ఎన్ని రకరకాలైన పనులు చేసేవాళ్ళో, ఎన్ని రకరకాలైన వ్యాపకాల్లో ఉండేవాళ్ళో, ఎన్ని ఆటలు ఆడేవాళ్ళో, పాటలు పాడేవాళ్ళో ఊరిస్తూ గుర్తు చేశారు. మళ్ళీ ఆ వ్యాపకాలన్నీ మొదలెడితే ఎంత బాగుంటుందో మరీ మరీ వర్ణించారు. ఊళ్ళోవాళ్ళు కనీసం అటు కాలు ఇటు ముడవకుండా, అటు చూపు ఇటు తిప్పకుండా, ఊపిరి సలపనీకుండా పిచ్చుంగుంటలు ఆడుతూనే ఉన్నారు.

తమ ప్రయత్నాలన్నీ అలా వమ్ముకావడంతో సైనికులు ఊరి పెద్దలు, సైన్యాధ్యక్షుల దగ్గరికెళ్ళి మొర పెట్టుకున్నారు, “అయ్యల్లారా! మేమెంత చెప్పినా ఊళ్ళోవాళ్ళంతా పిచ్చుంగుంటలు ఆడుతునే వున్నారు” అని.

“ఓస్, అంతేనా!” అన్నారు పెద్దలంతా. “ఇదేమంత కష్టమైంది కాదు. పిచ్చుంగుంటలు నిషేధిస్తే సరి!”

అది జరిగిన మరుక్షణం ఆ ఊళ్ళోవాళ్ళంతా ఒక పెద్ద విప్లవం లేవదీసి ఆ పెద్దలనందరినీ చంపేశారు. ఆ తర్వాత, కాలయాపన కాకుండా వెంటనే తిరిగి పిచ్చుంగుంటలు ఆడుకోడం మొదలు పెట్టారు.

(మూలం: Making Do, 1943.)

2. అంతరాత్మ

పక్క దేశంతో యుద్ధఁవొచ్చింది. వలంటిరీగా వచ్చేసి సైన్యంలో చేరిపొమ్మంటూ అప్పల్నర్సిమ్మడికి కబురొచ్చింది. ఊళ్ళో అందరూ అప్పల్నర్సిమ్మన్ని తెగ పొగిడేరు.

వాడు నేరుగా కంటోన్మెంటు కెళ్ళిపోయేడు. అక్కడ వీడిలాంటి వాళ్ళందరినీ లైన్లో నిలబెట్టి సైన్యాధికారులు వాళ్ళకి రైఫిళ్ళిస్తున్నారు. అప్పల్నర్సిమ్మడు కూడా ఒక రైఫిల్ పుచ్చుకున్నాడు.

“ఇగ జూస్కోండి. నేను ఎట్టయితేనేఁ, ఆ ఖదీరుగాణ్ణి దొరకబుచ్చుకుని సంపేయకపోతే!” అన్నాడు.

ఖదీరుగాడెవడేమిటని వాళ్ళడిగేరు. “ఇరోది” చెప్పేడు అప్పల్నర్సిమ్మడు. ” ఆడు నా పగోడండి.”

వాళ్ళు వివరించేరు – వీడికి రైఫిలిచ్చింది కేవలం ఒక ప్రత్యేకమైన రకం శత్రువులను చంపడానికే అని, వీడిష్టమొచ్చినట్లు ఎవర్ని పడితే వాళ్ళని కాల్చేయకూడదనీ. నర్సిమ్మడిలా అన్నాడు.

“నానేటి మొద్దు మొగాన్ననుకురేటండీ? నాకామాత్రం తెలీదేటండీ? ఈ ఖదీరుగాడు అచ్చం మీరు సెప్పే టైపు సత్రువేనండి. ఈడు ఆళ్ళలోడేనండి. మీరాలమీద యుద్దానికెల్తున్నారని తెలీగానే నాననుకున్నానండి. నానూ తగూలోకి బోయి ఖదీరుగాడు దొరగ్గానే ఆన్ని సంపేయాలని. మీకు తెల్దుగాని ఆడు నాకు బాగ తెల్సండి. ఆ ఖదీరుగాడు మాఁవూలోడు కాడండి. పరఁవ నికృష్టపు నాకొడుకండి ఆడు. ఏటికి నేదండీ, ఉత్తి పున్నేనికే ఆడ్నన్ను మోసం జేసేడండి. ఒకాడదాని ముందు నా పరువు దీసేసేడండి. దానిముందు నన్నెందుకు కొరగానోన్ని సేసేడండి. ఇంకా శానా అన్నేయాలు జేసేడండి. అబ్బో, ఈ కతిప్పడిది గాదునెండి. అవినా సరే, ఆణ్ణి మాత్రం నేనొదల్నండి. నామీద నమ్మకం నేకపోతే సెప్పండి, మీకు జరిగిందంతా ఇవరంగా సత్తెప్రెమానికంగా సెబుతానండి.”

“అఖ్ఖర్లేదఖ్ఖర్లేదు. నువ్వేమీ మాకిప్పుడు ఈ కథలన్నీ చెప్పఖ్ఖర్లేదు”

“మరిహనేఁ, ఆ ఖదీరుగాడెక్కడ దాక్కున్నాడో సెప్పండి. ఆతట్టుకే ఎల్లి కలబడతా.”

“వాడెక్కడున్నాడో మాకు తెలియదు.”

“మరేటి పర్నేదు నేండి. ఆడి ఇవరం తెల్సినోడు ఎవడో ఒకడు సెప్పడేంటి. ఈపాలి కాకపోతే ఇంకోపాలి, ఆడ్ని దొరికించుకుంటాన్లెండి.”

అధికారులు అలా కుదరదన్నారు. వాళ్ళెక్కడికి పంపిస్తే అక్కడికే పోయి యుద్ధం చేయాలని, అక్కడ ఎవరుంటే వాళ్ళనే కాల్చాలనీ చెప్పేరు. ఖదీరుగాడెవడో వాళ్ళకి తెలీదని ఇంకోసారి చెప్పేరు.

“మీకర్థం గావట్నేదేటండీ?” పట్టు వదల్లేదు అప్పల్నర్సిమ్మడు. “ఆడు నిజెంగా పెద్ద నికృష్టుడండీ బాబూ. ఆడి మీద యుద్ధానికెల్లి మీరు మంచి పనే జేస్తన్నారండి. నామాటినుకోండి. ఇహిట్టయితే మీకాడి కత జెప్పాల్సిందేనండి మరి.”

అధికారులకెవరూ వినమని చెప్పేరు. వాళ్ళకిదంతా అనవసరమని నిక్కచ్చిగానే అనేసేరు. అప్పల్నర్సిమ్మడికి ఇందులో తర్కం బోధపడలేదు.

“సూడండి బాబులూ. మీకేఁవో నానెవర్ని సంపినా పర్నేదు. నాకు మాత్రం ఖదీరుగాడే గావాల. ఆడికి బదులు, ఆడికేవిటికీ సమ్మందం గూడా లేనోల్లని సంపీడానికి నా మనసొప్పుకోదండి. అన్నెం పున్నెం తెలీనోల్లని చంపి ఆల్ల ఉసురు నేనెందుకండీ పోసుకుంట?” అని వాదించేడు.