నేను చాలాకాలంగా అమెరికాలో ఉండటాన, మన దినపత్రికలు చదివే అలవాటు పోయి, సాహితి గారు సవరిస్తే, భయమేసి తప్పు ఒప్పేసుకున్నాను. కాని “శబ్దార్థ రత్నాకరము” లో వెతికినా, “బ్రౌన్” లో వెతికినా ఆ రెండు మాటలూ కనిపించక ఏది తప్పో ఏది ఒప్పో నిర్ధారణగా తెలియలేదు. బూదరాజు ఏ సందర్భంలో విలేకరులు అన్నది వాడారో వారి పుస్తకాల్లో కనబడలేదు.
లేఖలు రాసే అలవాటు తప్పినా, చలం రాసిన “ప్రేమలేఖలు” ఇంకా గుర్తున్నాయి. ప్రాచీన కవిత్వంతో పరిచయం లేకపోయినా, కవిత్వం రాయడానికి నిరుపహతిస్థలమూ, ఉయ్యాల మంచమూ, ఊహ తెలిసిన లేఖకులూ, వగైరా అవసరం అని పెద్దన చెప్పిన ఆశుపద్యమొకటి నోటికొచ్చు.
మరి మన పత్రికల్లోకి విలేకరులు ఎలా జొరబడ్డారా అని నా మనసులో తీరని సందేహం ఉండిపోయింది. ఈవిషయంలో పత్రికల వాళ్ళకన్నా ఎవరికి ఎక్కువ తెలుస్తుంది? అని సరిపుచ్చుకోలేకపోయాను. అల్పప్రాణమా, మహాప్రాణమా అని నాప్రాణం రెంటి మధ్యా చానాళ్ళు ఊగిసలాడింది. చివరకి రాత్రి ఇది నాకంటబడింది. ప్రాణం లేచి వచ్చింది:
“పత్రికలలో విలేకరి, విలేఖరి అనే మాటలు విస్తృతంగా కనిపిస్తుంటాయి. బహువచనంలో విలేకరులు – విలేఖరులు. విలేఖరుడు వంటి ఏకవచనరూపం కూడా ఉండవచ్చు. ఇక్కడ లిఖ్ అన్నది ధాతువు. అందువల్ల విలేఖరి అనే రూపం ఏర్పడుతుంది. దీనిలో ఖర శబ్దాన్ని విరిచి గాడిదలని చమత్కరించడానికి వీలుంటందన్న భయంతోనేమో కొంతమంది విలేకరి అనేమాటకు ప్రచారం కలిగించారు. చంద్రశేఖర, రాజశేఖర, గుణశేఖర వంటి పేర్లలో కూడా ఈ విధమయిన విరుపునకు అవకాశం ఉంది. అట్లా అని ఈ పేర్లు పెట్టుకోవడం మానలేదు కదా. ఈ భయం తప్పితే విలేఖరిని విలేకరి అనడానికి కారణం కనిపించదు. ఖ-క అయి విలేకరి అనే తద్భవపదం ఏర్పడడంలో అసహజమేమీ లేదు. కాని, ఆధునిక రచనా భాషలో విలేఖరి అని రాయడానికి సందేహించ వలసిన అవసరమేమీ లేదు.”
— “మన భాష,” డి. చంద్రశేఖర రెడ్డి, పేజీ 28.
హమ్మయ్య! ఇప్పుడు ప్రాణం కుదుటబడింది.
ఈ సంచిక సంపాదకీయం లో ప్రస్తావించారు కనుక మరో మాట చెప్తాను. విద్యావంతులు తమ మాతృభాషలోనే స్పెల్లింగు తప్పులు చెయ్యటం చాలా సిగ్గుచేటయిన విషయం. కాని ఇలాంటి తప్పులని సవరించుకోవాలనే కోరిక ఉన్న వాళ్ళకన్నా సహాయపడే సమగ్రాంధ్ర నిఘంటువు మనకి లేదు. కవిత్వ భాషకి కాకపోయినా వాడుక భాషకన్నా మంచి నిఘంటువు లేకపోవడం మనకున్న పెద్దలోటు. ఇంతకన్నా శోచనీయమైనది మరేముంది? ఈ లోటు తీర్చడం కన్నా ముఖ్యమైన వేరే పనేముంది?
ఆవుల మంజులత గారు అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు దీనికోసం తప్పక కృషి చేస్తామని మాట ఇచ్చారు. ఆవిడ కార్యదక్షురాలని కూడా విన్నాను. కాని ఆ ప్రాజెక్టు ఏస్థితిలో ఉందో ప్రకటించినట్లు లేదు!
ఇదేదో కొందరు ఔత్సాహికులు చెయ్యగలిగింది కాదు. అనేకమంది పండితులు దీక్షతో చాలాకాలం కలిసి పనిచేస్తేగాని ఫలితం ఉండదు. దీని కోసం తానా, ఆటా సంస్థలు కృషి చెయ్యాలనీ, అందరూ తమ వంతు సాంకేతిక, ఆర్థిక సహాయం అందజెయ్యాలనీ నా కోరిక.
అంతవరకూ, భాషావ్యాసాల ద్వారా నాలాంటి సామాన్య పాఠకులకి ఉపయోగపడే రచనల్ని చేస్తున్న భాషావేత్తలకి కృతజ్ఞతలతో,
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
[విలేకరి, విలేఖరి అన్న పదాలలో ఏది సరైనదో నిర్ణయించడం అంత సులభం కాదు. -అరి అన్న తెలుగు ప్రత్యయాన్ని సుంకరి, కుమ్మరి, కమ్మరి మొ॥ తెలుగు పదాల్లో వాడితే, -కర/కరి /కార అన్న సంస్కృత ప్రత్యయాలను సుధాకర, అహంకారి మొ॥ సంస్కృత ప్రత్యయాల్లో వాడుతాము. లెక్క ప్రకారం విలేఖ(సంస్కృతం) లను సృష్టించే వాడు విలేఖకరుడు, విలేఖకరి అవ్వాలి. అయితే, రెండు సన్నిహిత ధ్వనులు పక్కపక్కనే ఉన్నప్పుడు, రెండు ధ్వనులకు మారుగా ఒక్క ధ్వనిని మాత్రమే పలకడం అన్ని భాషలలో జరిగే ధ్వని పరిణామమే (ఈ ధ్వని పరిణామాన్ని సదృశ వర్ణలోపం (Haplology) అని అంటారు). ఈరకమైన ధ్వని పరిణామం వలన విలేఖకరి అన్న పదం విలేఖరి/విలేకరి గా మారిందని చెప్పుకోవచ్చు. లిఖించేవాడిని (రాసేవారిని) అచ్చతెలుగులో “లేకరి” అనేవారు (మహాప్రాణాలు అచ్చతెలుగులో అల్పప్రాణాలు అవుతాయి కదా!). విలేఖలు రాసేవాడు, విలేకరి అయినా కావాలి, లేదా విలేఖకరి అయినా కావాలి. బూదరాజు గారెప్పుడూ విలేకరి అనే రాసేవారు – సం.]
కథలో అంశం బాగుంది. అయితే విషయాన్ని ఇంకా బాగా చెప్పొచ్చు అనిపించింది నాకు. అక్కడక్కడ sentence formation కొంచెం ఇబ్బంది పెట్టింది. ఒక చిన్న విషయాన్ని తీసుకుని అల్లిన ఇలాటి కథల్లో చాలా పట్టు ఉండడం అవసరం. రచయిత్రి ఈ విషయంలో మరింత శ్రద్ధ పెట్టడం అవసరమేమో! మొత్తానికి మంచి ప్రయత్నమే.
ఏ కార్యక్రమమైనా ముందుకు సాగాలంటే మొదలు పెట్టిన కొన్నాళ్ళకు కాస్త ఉత్సాహ పరిచే వాళ్ళుండాలి. అది లేక పోతే ముందుకు సాగడం కష్టం. మన సంస్కృతి ఉనికి కోసం ఎందరో పాటుపడుతున్నారు. వాళ్ళ లో కొంత మంది కొంత కాలం ఆయ్యాక ఎన్నో కారణాంతాల వల్ల ఆపేసుంటారు. ఆ కారణాలు ప్రొత్సాహం లేక పోవడం వల్ల కావచ్చు. లేక ఆర్థిక కారణాలు అయ్యుండచ్చు. లేక వాళ్ళ దైనందిన కార్యక్రమాలు మారడం వల్ల కావచ్చు. విదేశీ గడ్డ మీద ఇలాంటి ప్రయత్నాలకు చాలా పరిమితులుంటాయి.
ఈ మధ్య మాధ్యమాలు(ఇంటర్నెట్, టి.వి.) లస్ ద్వారా ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకునే వేలుంది. అవి అందరి ప్రయత్నాలకు కాస్త సహాయ కారిగా వుంటున్నాయి.
ఒక్కటి మాత్రం నిజం మన వాళ్ళలో మళయాళీయులకు, తమిళులకు ఉన్న బాషాభి మానంలో ఓ పది శాతం ఉండి వుంటే ఇలాంటి చర్చ కూడ వచ్చేది కాదేమో. ఇది నా అనుభవంలో కొచ్చిన వాటిద్వారా చెబుతోంది.
విహారి.
నామాట గురించి Ravikiran Timmireddy గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 8:01 pm
అయ్యా,
మట్టి పిసుక్కోని, ఎద్దు తోక తిప్పుకొనేవాడ్నే కానీ, యెప్పుడో సిన్నప్పుడు, మా ఊరయ్యొరు పున్నెవా అని ఏదో రెండు ముక్కలొంట బట్టినాయ్ కాబట్టి, నేనీ రెండు ముక్కలు రాస్తుండా. నాకు సంస్కృతవెంత తెలుసో, సంస్కృతి, సంస్కారాల గురించికూడా అంతే తెలుసు. అందుకని వాటి గురించి నేను మాట్లాడితే బాగుండదు. కాకపోతే ఇన్నేళ్ళు తెలుగు గడ్డమీద బతికేను కాబట్టి, తెలుగు బతుగ్గురించి కొంచెంతెలుసు. అదిగిదిగో దాన్ని గురించే చెప్తున్నా. దాన్నే మీరు సంస్కృతి, సంస్కారవనో, మట్టీ మశానవనో ఏదో అంటారు. మందలేందంటే అయ్యా, మన తెలుగోళ్ళలో మూడూముక్కాలు మందికి సదవటవే రాదు. నాలుగచ్చరాలు వొచ్చినోల్లు ఒందకి నలగరకన్నా ఎక్కువుండరు. అట్టాటోల్లకి బాపూలు, సినారేలు ఏందెలస్తారయ్యా? వాళ్ళకి నన్నయ, మావూర్లోపుట్టిన తిక్కన గురించే తెలీదు. ఇంకమాకు బంధ కవిత్వాలు, అష్టావధానాల గురించేంతెలస్తదయ్యా. సరే మేవేదో యెగసాయం కేసుకునేవాళ్ళం అనుకుంటే, దురద్రృష్టం కొద్దీ మిగతావాళ్ళు మాకన్నా అన్నేయం. ఈ నాలుగు ముక్కలు నేర్చే అవకాశం, తీరికా కుడాలేఓళ్లకి. ఇంతకీ మందలేందంటే, ఏవీ తెలీకపోయినా, భాస కుడా సరిగా రాకపోయినా, మీరనే ఆ సంస్కృతి మా బతుకుల సారవే. మేవే కదా తెలుగు నేలంతా, తెలుగుతనవంతా మాదే కదా. బాపూది, సినారేది, నన్నయ్యది, తిక్కనది, లేకపోతే మావూరి తెలుగయ్యోరిది, మా వూరి భజనసంగానిదీ మాత్రవే కాదుకద తెలుగుతనం. భజన సంఘవంటే గుర్తుకొచ్చింది, మీ తానాలూ, ఆటాలు అట్టటియే కదా. కాకపోతే మీది కోచం ఐటెక్కు అంతేకదా. మా భజనసంఘం మా తెలుగుతనాన్ని రచ్చించదు. మా తెలుగుతనవే లేకపోతే మీరనేటటువంటి మా సంస్కృతే భజన సంఘాన్ని రచ్చిస్తది, పోసిస్తది. సంస్కృతంటే మాపోలేరమ్మ ఇగ్రహంకాదు, రాతిలో పోతపోసినట్టు, నిన్నా, ఈరోజు, రేపు కూడా శిలకొట్టినట్టు మార్పు లేకుండా అట్టె వుండడానికి. మంచికానీ, చెడుకానీ అది మారేది మారేదే. బాపూలూ, సినారేలు, అష్టావదానాలు, శథావదానాలు, ఎమ. ఎ తెలుగులు, చంధస్సులో డాక్టరేట్లూ, త్యాగరాజు కీర్తనలు, సరసవైన ప్రార్థనలు, భజన సంఘాలు, తానాలు, ఆటాలు ఇయ్యన్నీ సంస్కృతిలో భాగవే, ఈటితోపాటు, జజ్జనక జనారేలు, లబ్జు లబుకు సినిమా పాటలు, రికార్డీంగు డేన్సులూ కూడా ఈరోజు తెలుగు సంస్కృతిలో భాగవే. అందుకని మీరేం దిగులు పడకండి, సినిమా వాళ్ళని పిలిసినందుకు, పిలకాయలు త్యాగరాజ కీర్తనలకి డాన్సులేయనందుకు. మరీ భాదపడిపోకండి, తనాలు ఆటాలు లేకపోయినా అమెరికాలో తెలుగు సంస్కృతికేం డోకా రాదు. బాపూలూ, సినారేలూ లేకపోయినా, తెలియకపోయినా తెలుగు సంస్కృతికేం పరవాలేదు, తరవాతి తరాలు సంస్కారపరంగా ఆటవికదశకి చేరుతాయని మీరు మనేద పడబల్లే. సంస్కృతికి ఏ వొక్కరి రక్షా అక్కరలేదు, తెలుగు మాట్లాడే మనుశులుంటే చాలు. మీ లాగా, నా లాగా, ఇంకా రకరకాలుగా తెలుగు మాట్లాడే వాళ్ళుంటే సాలు.
నేను నా వైపు ప్రయత్నంగా పిల్లల కోసం తెలుగు (నా బ్లాగు లింకు) మొదలు పెట్టాను. మెచ్చుకోళ్ళు బాగానే వస్తున్నాయి. అవి నాకు ఉత్సాహాన్నీ ఇస్తున్నాయి. నిజంగా ఎంతమంది ఎంత తరచుగా అందులోని అంశాలు గాని దాని వల్ల స్ఫూర్తినందుకొని ఇతరం ఏవైనా గాని తమ పిల్లలకు తరచుగా పరిచయం చేస్తున్నారు అని నాకు అనుమానంగా ఉంటుంది. కాని నేను సందేహంతో ఆగదల్చుకోలేదు. ఒక ఉద్దేశంతో ముందుకు సాగుతూనే ఉంటాను. నా పిల్లలకైతే ఉపయోగపడుతోంది. ఇంకొంచెం విస్త్రుతంగా పరిచయమైతే చేసుకుంటూనే ఉంటాను. ఒకే లాంటి అభిరుచులూ, ఆశయాలూ ఉన్న వాళ్ళు కొందరు తప్పని సరిగా ఉంటారు. వారు కొందరూ కలిసినా చాలు. ఇది నా వైపునుంచి నా ప్రయత్నం.
ఇక, రచ్చబండ లో చాలా మంది చాలా advanced భాషా విషయాలు చర్చిస్తారు, మంచి అనువాదాలు, కవితలూ రాస్తూ ఉంటారు. ఎవరైనా పూనుకుని వాటిని compile చేసి ఒక బ్లాగులో కాని వెబ్సైటు లో కాని పెడితే బాగుంటుంది కదా అనిపిస్తుంది నాకెప్పుడూ.
ఈ రోజున internet లో తెలుగులో రాయ గలుగుతున్నాము, చాలా మంచి బ్లాగుల్లో మంచి తెలుగు ఉపయోగింప బడుతోంది. తెలుగు భాషకు సంబంధించిన విషయాలు తెలియజేయబడుతున్నాయి. ఈ రాస్తున్న వారిలో చాలా మంది యువకులు కూడ ఉన్నారు. ఇవన్నీ ఆశాజనకమైన విషయాలు అనిపిస్తుంది నాకు. ఏమి లేకున్నా, పిల్లలకు తెలుగుని పరిచయం చెయ్యాలన్నా, వాళ్ళకు కుతూహలం కలిగించాలన్నా, వాళ్ళని తెలుగుతో “touch” లో ఉంచాలన్నా, ఇప్పుడు చాలా సమాచారం అందుబాటులో ఉంది. ఉన్న మంచిని పెంచుకుంటూ ముందుకి సాగుతూ ఉందాము.
మహరాజవ్వాలంటే… గురించి Sai Brahmanandam Gorti గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 4:09 pm
మీ కథకి కొనసాగింపు :
చిన భూషయ్య రాజుఅయ్యాక ఆ ఊళ్ళో కుక్కలకీ నక్కలకీ కే కాదు, ప్రతీ జీవికి మహారాజులా పాలించాలనిపించింది. నాలుగు ముక్కలు రాని భూషయ్యే పాలించగాలేనిది, నాలుగు ముక్కలు ముక్కున పట్టిన మేం పనికి రావా? అన్న ప్రశ్న అందరిలోనూ బయల్దేరింది. పరిపాలించడానికి కావల్సింది బుర్ర కాదని మన చిన భూషయ్య ని చూసేక ఆవగింజంత బుర్రున్న ఏ మడిసికైనా అనిపించడం సహజమే ! అందరూ ఈ విషయం పైనే చెవులు కొరుక్కున్నారు. ఆ అందరిలో మన బుల్లి కిష్టయ్య భార్య వల్లరి కూడా ఉంది. బుల్లి కిష్టయ్య ఇంతకుముందు రెండు తడవల రాజుగా ఎన్నుకోబడ్డాడు. బాగానే పాలించాడులే అన్న పేరు తెచ్చుకున్నా, కాస్త ఆడ వ్యసనం తో తెచ్చుకున్న మంచిపేరు కాస్తా చెడగోట్టు కున్నాడు. అప్పుడు వల్లరి బుల్లి కిష్ట య్యకి రాణిలా ఉన్నా, కిష్టయ్య వేషాలు చూసేక మాట్లాడడం మానేసింది. బుల్లి కిష్టయ్య మీద పీకలవరకూ కోపంతో ఊగిపోయింది. ఇంట్లో ఒకసారి పీక నొక్కే ప్రయత్నం కూడా చేయబోయి తమాయించుకొంది. బుల్లి కిష్ట్యయ్య వల్లరి కాళ్ళు పట్టుకొని బ్రతిమాలేడు. ఏదైనా వరం కోరుకోమని తను తీరుస్తానని ప్రమాణం చేసాడు. రామాయణం బాగా చదివి వంట బట్టించుకున్న వల్లరి, సరే ఇప్పుడొద్దు కానీ, కావల్సివచ్చిన ప్పుడు నేనే అడుగుతాను అని క్షమించినట్లుగా నటించింది. అంతే ప్రజల దృష్టిలో బుల్లి కిష్టయ్య కాస్తా లోల్లి కిష్ట్యయ్య గా మారిపోయాడు. మన వల్లరి ప్రజల మనసు దోచుకొంది. సీత, సావిత్రి పక్కన వల్లరిని చేర్చేసారు ప్రజలు. ఇదగో ఈ మధ్య చిన భూషయ్య ని చూసేక వల్లరి కీ రాజులా పాలించాలన్న కోరిక బయల్దేరింది. రాణీ హోదా కన్నా రాజు లా పాలించడం గొప్ప కాదా?, అసలే పురుషాధిక్య ప్రపంచంలో త నూ ఒక బ్రిటీషు యువరాణిలా రాజ్యమేలచ్చుకదా అన్న ఆలోచన బయల్దేరిందే తడవుగా మన బుల్లి కిష్ట్యయ్య కి చెప్పింది. బుల్లి కి ష్టయ్యకి ఆ లోచన కంపరంగా తోచింది. ఇన్నాళ్ళ్ళూ తనని అందరూ మంచిగా పాలించానని పొగిడారు, తన కెన్ని ఆడ పరిచయాలు ఉన్నా!ఇప్పుడు వల్లరి కనక రాజు లా ఎన్నికయితే తన పేరు పోతుంది. అంతే కాదు, తను, పాతూరి బుల్లి వెంకమ్మ మొగుడుగా తయారవుతాడు. ఎలాగైనా వల్లరి ప్రయ్తత్నాన్ని ఆపాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. వల్లరి తక్కువ తిందా? ఎప్పుడో ఇచ్చిన వరాల మూట విప్పింది. బుల్లి కిష్ట్యయ్య నోటికి తాళ వేసింది. తానూ మహారాజు ( మహారాణి కాదు ) పోటీలో ఉన్నట్లుగా ప్రకటించింది. పైకి మన బుల్లి కిష్టయ్య మద్దత్తు ప్రకటించినా, వెనకాల చక్రం తిప్పడం మొదలు పెట్టాడు….
( సశేషం … ముగింపు వచ్చే సంచికలో … వేలూరి గారికి క్షమాపణలతో…)
విన్నంత కన్నంత తెలియవచ్చినంత గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
03/03/2007 4:50 pm
ఒత్తున్న విలేఖరి ఒప్పే!
నేను చాలాకాలంగా అమెరికాలో ఉండటాన, మన దినపత్రికలు చదివే అలవాటు పోయి, సాహితి గారు సవరిస్తే, భయమేసి తప్పు ఒప్పేసుకున్నాను. కాని “శబ్దార్థ రత్నాకరము” లో వెతికినా, “బ్రౌన్” లో వెతికినా ఆ రెండు మాటలూ కనిపించక ఏది తప్పో ఏది ఒప్పో నిర్ధారణగా తెలియలేదు. బూదరాజు ఏ సందర్భంలో విలేకరులు అన్నది వాడారో వారి పుస్తకాల్లో కనబడలేదు.
లేఖలు రాసే అలవాటు తప్పినా, చలం రాసిన “ప్రేమలేఖలు” ఇంకా గుర్తున్నాయి. ప్రాచీన కవిత్వంతో పరిచయం లేకపోయినా, కవిత్వం రాయడానికి నిరుపహతిస్థలమూ, ఉయ్యాల మంచమూ, ఊహ తెలిసిన లేఖకులూ, వగైరా అవసరం అని పెద్దన చెప్పిన ఆశుపద్యమొకటి నోటికొచ్చు.
మరి మన పత్రికల్లోకి విలేకరులు ఎలా జొరబడ్డారా అని నా మనసులో తీరని సందేహం ఉండిపోయింది. ఈవిషయంలో పత్రికల వాళ్ళకన్నా ఎవరికి ఎక్కువ తెలుస్తుంది? అని సరిపుచ్చుకోలేకపోయాను. అల్పప్రాణమా, మహాప్రాణమా అని నాప్రాణం రెంటి మధ్యా చానాళ్ళు ఊగిసలాడింది. చివరకి రాత్రి ఇది నాకంటబడింది. ప్రాణం లేచి వచ్చింది:
“పత్రికలలో విలేకరి, విలేఖరి అనే మాటలు విస్తృతంగా కనిపిస్తుంటాయి. బహువచనంలో విలేకరులు – విలేఖరులు. విలేఖరుడు వంటి ఏకవచనరూపం కూడా ఉండవచ్చు. ఇక్కడ లిఖ్ అన్నది ధాతువు. అందువల్ల విలేఖరి అనే రూపం ఏర్పడుతుంది. దీనిలో ఖర శబ్దాన్ని విరిచి గాడిదలని చమత్కరించడానికి వీలుంటందన్న భయంతోనేమో కొంతమంది విలేకరి అనేమాటకు ప్రచారం కలిగించారు. చంద్రశేఖర, రాజశేఖర, గుణశేఖర వంటి పేర్లలో కూడా ఈ విధమయిన విరుపునకు అవకాశం ఉంది. అట్లా అని ఈ పేర్లు పెట్టుకోవడం మానలేదు కదా. ఈ భయం తప్పితే విలేఖరిని విలేకరి అనడానికి కారణం కనిపించదు. ఖ-క అయి విలేకరి అనే తద్భవపదం ఏర్పడడంలో అసహజమేమీ లేదు. కాని, ఆధునిక రచనా భాషలో విలేఖరి అని రాయడానికి సందేహించ వలసిన అవసరమేమీ లేదు.”
— “మన భాష,” డి. చంద్రశేఖర రెడ్డి, పేజీ 28.
హమ్మయ్య! ఇప్పుడు ప్రాణం కుదుటబడింది.
ఈ సంచిక సంపాదకీయం లో ప్రస్తావించారు కనుక మరో మాట చెప్తాను. విద్యావంతులు తమ మాతృభాషలోనే స్పెల్లింగు తప్పులు చెయ్యటం చాలా సిగ్గుచేటయిన విషయం. కాని ఇలాంటి తప్పులని సవరించుకోవాలనే కోరిక ఉన్న వాళ్ళకన్నా సహాయపడే సమగ్రాంధ్ర నిఘంటువు మనకి లేదు. కవిత్వ భాషకి కాకపోయినా వాడుక భాషకన్నా మంచి నిఘంటువు లేకపోవడం మనకున్న పెద్దలోటు. ఇంతకన్నా శోచనీయమైనది మరేముంది? ఈ లోటు తీర్చడం కన్నా ముఖ్యమైన వేరే పనేముంది?
ఆవుల మంజులత గారు అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు దీనికోసం తప్పక కృషి చేస్తామని మాట ఇచ్చారు. ఆవిడ కార్యదక్షురాలని కూడా విన్నాను. కాని ఆ ప్రాజెక్టు ఏస్థితిలో ఉందో ప్రకటించినట్లు లేదు!
ఇదేదో కొందరు ఔత్సాహికులు చెయ్యగలిగింది కాదు. అనేకమంది పండితులు దీక్షతో చాలాకాలం కలిసి పనిచేస్తేగాని ఫలితం ఉండదు. దీని కోసం తానా, ఆటా సంస్థలు కృషి చెయ్యాలనీ, అందరూ తమ వంతు సాంకేతిక, ఆర్థిక సహాయం అందజెయ్యాలనీ నా కోరిక.
అంతవరకూ, భాషావ్యాసాల ద్వారా నాలాంటి సామాన్య పాఠకులకి ఉపయోగపడే రచనల్ని చేస్తున్న భాషావేత్తలకి కృతజ్ఞతలతో,
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
[విలేకరి, విలేఖరి అన్న పదాలలో ఏది సరైనదో నిర్ణయించడం అంత సులభం కాదు. -అరి అన్న తెలుగు ప్రత్యయాన్ని సుంకరి, కుమ్మరి, కమ్మరి మొ॥ తెలుగు పదాల్లో వాడితే, -కర/కరి /కార అన్న సంస్కృత ప్రత్యయాలను సుధాకర, అహంకారి మొ॥ సంస్కృత ప్రత్యయాల్లో వాడుతాము. లెక్క ప్రకారం విలేఖ(సంస్కృతం) లను సృష్టించే వాడు విలేఖకరుడు, విలేఖకరి అవ్వాలి. అయితే, రెండు సన్నిహిత ధ్వనులు పక్కపక్కనే ఉన్నప్పుడు, రెండు ధ్వనులకు మారుగా ఒక్క ధ్వనిని మాత్రమే పలకడం అన్ని భాషలలో జరిగే ధ్వని పరిణామమే (ఈ ధ్వని పరిణామాన్ని సదృశ వర్ణలోపం (Haplology) అని అంటారు). ఈరకమైన ధ్వని పరిణామం వలన విలేఖకరి అన్న పదం విలేఖరి/విలేకరి గా మారిందని చెప్పుకోవచ్చు. లిఖించేవాడిని (రాసేవారిని) అచ్చతెలుగులో “లేకరి” అనేవారు (మహాప్రాణాలు అచ్చతెలుగులో అల్పప్రాణాలు అవుతాయి కదా!). విలేఖలు రాసేవాడు, విలేకరి అయినా కావాలి, లేదా విలేఖకరి అయినా కావాలి. బూదరాజు గారెప్పుడూ విలేకరి అనే రాసేవారు – సం.]
ది బీచ్ గురించి Phanindra గారి అభిప్రాయం:
03/03/2007 5:35 am
కథలో అంశం బాగుంది. అయితే విషయాన్ని ఇంకా బాగా చెప్పొచ్చు అనిపించింది నాకు. అక్కడక్కడ sentence formation కొంచెం ఇబ్బంది పెట్టింది. ఒక చిన్న విషయాన్ని తీసుకుని అల్లిన ఇలాటి కథల్లో చాలా పట్టు ఉండడం అవసరం. రచయిత్రి ఈ విషయంలో మరింత శ్రద్ధ పెట్టడం అవసరమేమో! మొత్తానికి మంచి ప్రయత్నమే.
పునశ్చరణం గురించి Tulasimohan గారి అభిప్రాయం:
03/03/2007 2:15 am
నిజమే కదూ…!
good one
ఒక చలిపొద్దు గురించి Tulasimohan గారి అభిప్రాయం:
03/03/2007 2:12 am
….అచ్చంగా చలిపొద్దులాగానే వుంది…..చాలా బాగుందండి
4వ ఖండిక నిజంగా నేననుభవించిన ఎన్నో చలిపొద్దుల మాదిరే వుంది
యథార్థ చక్రం -6 గురించి madhusoodana rao గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 8:51 pm
చాలా మంచి రచన ! ఈ కథ గురించి ఇంతకు ముందెప్పుడూ చదవ లేదు.
గాంధీకి ప్రేరణ కలిగించిన కథ అన్న కొత్త విషయం తెలిసింది.
నామాట గురించి విహారి. గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 8:03 pm
ఏ కార్యక్రమమైనా ముందుకు సాగాలంటే మొదలు పెట్టిన కొన్నాళ్ళకు కాస్త ఉత్సాహ పరిచే వాళ్ళుండాలి. అది లేక పోతే ముందుకు సాగడం కష్టం. మన సంస్కృతి ఉనికి కోసం ఎందరో పాటుపడుతున్నారు. వాళ్ళ లో కొంత మంది కొంత కాలం ఆయ్యాక ఎన్నో కారణాంతాల వల్ల ఆపేసుంటారు. ఆ కారణాలు ప్రొత్సాహం లేక పోవడం వల్ల కావచ్చు. లేక ఆర్థిక కారణాలు అయ్యుండచ్చు. లేక వాళ్ళ దైనందిన కార్యక్రమాలు మారడం వల్ల కావచ్చు. విదేశీ గడ్డ మీద ఇలాంటి ప్రయత్నాలకు చాలా పరిమితులుంటాయి.
ఈ మధ్య మాధ్యమాలు(ఇంటర్నెట్, టి.వి.) లస్ ద్వారా ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకునే వేలుంది. అవి అందరి ప్రయత్నాలకు కాస్త సహాయ కారిగా వుంటున్నాయి.
ఒక్కటి మాత్రం నిజం మన వాళ్ళలో మళయాళీయులకు, తమిళులకు ఉన్న బాషాభి మానంలో ఓ పది శాతం ఉండి వుంటే ఇలాంటి చర్చ కూడ వచ్చేది కాదేమో. ఇది నా అనుభవంలో కొచ్చిన వాటిద్వారా చెబుతోంది.
విహారి.
నామాట గురించి Ravikiran Timmireddy గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 8:01 pm
అయ్యా,
మట్టి పిసుక్కోని, ఎద్దు తోక తిప్పుకొనేవాడ్నే కానీ, యెప్పుడో సిన్నప్పుడు, మా ఊరయ్యొరు పున్నెవా అని ఏదో రెండు ముక్కలొంట బట్టినాయ్ కాబట్టి, నేనీ రెండు ముక్కలు రాస్తుండా. నాకు సంస్కృతవెంత తెలుసో, సంస్కృతి, సంస్కారాల గురించికూడా అంతే తెలుసు. అందుకని వాటి గురించి నేను మాట్లాడితే బాగుండదు. కాకపోతే ఇన్నేళ్ళు తెలుగు గడ్డమీద బతికేను కాబట్టి, తెలుగు బతుగ్గురించి కొంచెంతెలుసు. అదిగిదిగో దాన్ని గురించే చెప్తున్నా. దాన్నే మీరు సంస్కృతి, సంస్కారవనో, మట్టీ మశానవనో ఏదో అంటారు. మందలేందంటే అయ్యా, మన తెలుగోళ్ళలో మూడూముక్కాలు మందికి సదవటవే రాదు. నాలుగచ్చరాలు వొచ్చినోల్లు ఒందకి నలగరకన్నా ఎక్కువుండరు. అట్టాటోల్లకి బాపూలు, సినారేలు ఏందెలస్తారయ్యా? వాళ్ళకి నన్నయ, మావూర్లోపుట్టిన తిక్కన గురించే తెలీదు. ఇంకమాకు బంధ కవిత్వాలు, అష్టావధానాల గురించేంతెలస్తదయ్యా. సరే మేవేదో యెగసాయం కేసుకునేవాళ్ళం అనుకుంటే, దురద్రృష్టం కొద్దీ మిగతావాళ్ళు మాకన్నా అన్నేయం. ఈ నాలుగు ముక్కలు నేర్చే అవకాశం, తీరికా కుడాలేఓళ్లకి. ఇంతకీ మందలేందంటే, ఏవీ తెలీకపోయినా, భాస కుడా సరిగా రాకపోయినా, మీరనే ఆ సంస్కృతి మా బతుకుల సారవే. మేవే కదా తెలుగు నేలంతా, తెలుగుతనవంతా మాదే కదా. బాపూది, సినారేది, నన్నయ్యది, తిక్కనది, లేకపోతే మావూరి తెలుగయ్యోరిది, మా వూరి భజనసంగానిదీ మాత్రవే కాదుకద తెలుగుతనం. భజన సంఘవంటే గుర్తుకొచ్చింది, మీ తానాలూ, ఆటాలు అట్టటియే కదా. కాకపోతే మీది కోచం ఐటెక్కు అంతేకదా. మా భజనసంఘం మా తెలుగుతనాన్ని రచ్చించదు. మా తెలుగుతనవే లేకపోతే మీరనేటటువంటి మా సంస్కృతే భజన సంఘాన్ని రచ్చిస్తది, పోసిస్తది. సంస్కృతంటే మాపోలేరమ్మ ఇగ్రహంకాదు, రాతిలో పోతపోసినట్టు, నిన్నా, ఈరోజు, రేపు కూడా శిలకొట్టినట్టు మార్పు లేకుండా అట్టె వుండడానికి. మంచికానీ, చెడుకానీ అది మారేది మారేదే. బాపూలూ, సినారేలు, అష్టావదానాలు, శథావదానాలు, ఎమ. ఎ తెలుగులు, చంధస్సులో డాక్టరేట్లూ, త్యాగరాజు కీర్తనలు, సరసవైన ప్రార్థనలు, భజన సంఘాలు, తానాలు, ఆటాలు ఇయ్యన్నీ సంస్కృతిలో భాగవే, ఈటితోపాటు, జజ్జనక జనారేలు, లబ్జు లబుకు సినిమా పాటలు, రికార్డీంగు డేన్సులూ కూడా ఈరోజు తెలుగు సంస్కృతిలో భాగవే. అందుకని మీరేం దిగులు పడకండి, సినిమా వాళ్ళని పిలిసినందుకు, పిలకాయలు త్యాగరాజ కీర్తనలకి డాన్సులేయనందుకు. మరీ భాదపడిపోకండి, తనాలు ఆటాలు లేకపోయినా అమెరికాలో తెలుగు సంస్కృతికేం డోకా రాదు. బాపూలూ, సినారేలూ లేకపోయినా, తెలియకపోయినా తెలుగు సంస్కృతికేం పరవాలేదు, తరవాతి తరాలు సంస్కారపరంగా ఆటవికదశకి చేరుతాయని మీరు మనేద పడబల్లే. సంస్కృతికి ఏ వొక్కరి రక్షా అక్కరలేదు, తెలుగు మాట్లాడే మనుశులుంటే చాలు. మీ లాగా, నా లాగా, ఇంకా రకరకాలుగా తెలుగు మాట్లాడే వాళ్ళుంటే సాలు.
రవికిరణ్ తిమ్మిరెడ్డి.
వికీపీడియా – స్వేచ్ఛా విజ్ఞాన సర్వస్వం గురించి డా.ఇస్మాయిల్ పెనుకొండ గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 7:37 pm
మంచి వ్యాసం పునర్ప్రచురణ కావించి తెలుగు వికీపీడియాకు ‘ఈ-మాట’ చేస్తున్న ఈ సాయం తెలుగు భాషకు నీరాజనంగా భావిస్తూ…
నామాట గురించి lalitha గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 5:44 pm
నేను నా వైపు ప్రయత్నంగా పిల్లల కోసం తెలుగు (నా బ్లాగు లింకు) మొదలు పెట్టాను. మెచ్చుకోళ్ళు బాగానే వస్తున్నాయి. అవి నాకు ఉత్సాహాన్నీ ఇస్తున్నాయి. నిజంగా ఎంతమంది ఎంత తరచుగా అందులోని అంశాలు గాని దాని వల్ల స్ఫూర్తినందుకొని ఇతరం ఏవైనా గాని తమ పిల్లలకు తరచుగా పరిచయం చేస్తున్నారు అని నాకు అనుమానంగా ఉంటుంది. కాని నేను సందేహంతో ఆగదల్చుకోలేదు. ఒక ఉద్దేశంతో ముందుకు సాగుతూనే ఉంటాను. నా పిల్లలకైతే ఉపయోగపడుతోంది. ఇంకొంచెం విస్త్రుతంగా పరిచయమైతే చేసుకుంటూనే ఉంటాను. ఒకే లాంటి అభిరుచులూ, ఆశయాలూ ఉన్న వాళ్ళు కొందరు తప్పని సరిగా ఉంటారు. వారు కొందరూ కలిసినా చాలు. ఇది నా వైపునుంచి నా ప్రయత్నం.
ఇక, రచ్చబండ లో చాలా మంది చాలా advanced భాషా విషయాలు చర్చిస్తారు, మంచి అనువాదాలు, కవితలూ రాస్తూ ఉంటారు. ఎవరైనా పూనుకుని వాటిని compile చేసి ఒక బ్లాగులో కాని వెబ్సైటు లో కాని పెడితే బాగుంటుంది కదా అనిపిస్తుంది నాకెప్పుడూ.
ఈ రోజున internet లో తెలుగులో రాయ గలుగుతున్నాము, చాలా మంచి బ్లాగుల్లో మంచి తెలుగు ఉపయోగింప బడుతోంది. తెలుగు భాషకు సంబంధించిన విషయాలు తెలియజేయబడుతున్నాయి. ఈ రాస్తున్న వారిలో చాలా మంది యువకులు కూడ ఉన్నారు. ఇవన్నీ ఆశాజనకమైన విషయాలు అనిపిస్తుంది నాకు. ఏమి లేకున్నా, పిల్లలకు తెలుగుని పరిచయం చెయ్యాలన్నా, వాళ్ళకు కుతూహలం కలిగించాలన్నా, వాళ్ళని తెలుగుతో “touch” లో ఉంచాలన్నా, ఇప్పుడు చాలా సమాచారం అందుబాటులో ఉంది. ఉన్న మంచిని పెంచుకుంటూ ముందుకి సాగుతూ ఉందాము.
ఇది నా అభిప్రాయం.
లలిత.
మహరాజవ్వాలంటే… గురించి Sai Brahmanandam Gorti గారి అభిప్రాయం:
03/02/2007 4:09 pm
మీ కథకి కొనసాగింపు :
చిన భూషయ్య రాజుఅయ్యాక ఆ ఊళ్ళో కుక్కలకీ నక్కలకీ కే కాదు, ప్రతీ జీవికి మహారాజులా పాలించాలనిపించింది. నాలుగు ముక్కలు రాని భూషయ్యే పాలించగాలేనిది, నాలుగు ముక్కలు ముక్కున పట్టిన మేం పనికి రావా? అన్న ప్రశ్న అందరిలోనూ బయల్దేరింది. పరిపాలించడానికి కావల్సింది బుర్ర కాదని మన చిన భూషయ్య ని చూసేక ఆవగింజంత బుర్రున్న ఏ మడిసికైనా అనిపించడం సహజమే ! అందరూ ఈ విషయం పైనే చెవులు కొరుక్కున్నారు. ఆ అందరిలో మన బుల్లి కిష్టయ్య భార్య వల్లరి కూడా ఉంది. బుల్లి కిష్టయ్య ఇంతకుముందు రెండు తడవల రాజుగా ఎన్నుకోబడ్డాడు. బాగానే పాలించాడులే అన్న పేరు తెచ్చుకున్నా, కాస్త ఆడ వ్యసనం తో తెచ్చుకున్న మంచిపేరు కాస్తా చెడగోట్టు కున్నాడు. అప్పుడు వల్లరి బుల్లి కిష్ట య్యకి రాణిలా ఉన్నా, కిష్టయ్య వేషాలు చూసేక మాట్లాడడం మానేసింది. బుల్లి కిష్టయ్య మీద పీకలవరకూ కోపంతో ఊగిపోయింది. ఇంట్లో ఒకసారి పీక నొక్కే ప్రయత్నం కూడా చేయబోయి తమాయించుకొంది. బుల్లి కిష్ట్యయ్య వల్లరి కాళ్ళు పట్టుకొని బ్రతిమాలేడు. ఏదైనా వరం కోరుకోమని తను తీరుస్తానని ప్రమాణం చేసాడు. రామాయణం బాగా చదివి వంట బట్టించుకున్న వల్లరి, సరే ఇప్పుడొద్దు కానీ, కావల్సివచ్చిన ప్పుడు నేనే అడుగుతాను అని క్షమించినట్లుగా నటించింది. అంతే ప్రజల దృష్టిలో బుల్లి కిష్టయ్య కాస్తా లోల్లి కిష్ట్యయ్య గా మారిపోయాడు. మన వల్లరి ప్రజల మనసు దోచుకొంది. సీత, సావిత్రి పక్కన వల్లరిని చేర్చేసారు ప్రజలు. ఇదగో ఈ మధ్య చిన భూషయ్య ని చూసేక వల్లరి కీ రాజులా పాలించాలన్న కోరిక బయల్దేరింది. రాణీ హోదా కన్నా రాజు లా పాలించడం గొప్ప కాదా?, అసలే పురుషాధిక్య ప్రపంచంలో త నూ ఒక బ్రిటీషు యువరాణిలా రాజ్యమేలచ్చుకదా అన్న ఆలోచన బయల్దేరిందే తడవుగా మన బుల్లి కిష్ట్యయ్య కి చెప్పింది. బుల్లి కి ష్టయ్యకి ఆ లోచన కంపరంగా తోచింది. ఇన్నాళ్ళ్ళూ తనని అందరూ మంచిగా పాలించానని పొగిడారు, తన కెన్ని ఆడ పరిచయాలు ఉన్నా!ఇప్పుడు వల్లరి కనక రాజు లా ఎన్నికయితే తన పేరు పోతుంది. అంతే కాదు, తను, పాతూరి బుల్లి వెంకమ్మ మొగుడుగా తయారవుతాడు. ఎలాగైనా వల్లరి ప్రయ్తత్నాన్ని ఆపాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. వల్లరి తక్కువ తిందా? ఎప్పుడో ఇచ్చిన వరాల మూట విప్పింది. బుల్లి కిష్ట్యయ్య నోటికి తాళ వేసింది. తానూ మహారాజు ( మహారాణి కాదు ) పోటీలో ఉన్నట్లుగా ప్రకటించింది. పైకి మన బుల్లి కిష్టయ్య మద్దత్తు ప్రకటించినా, వెనకాల చక్రం తిప్పడం మొదలు పెట్టాడు….
( సశేషం … ముగింపు వచ్చే సంచికలో … వేలూరి గారికి క్షమాపణలతో…)