ఒక పాఠకుడికి పుస్తకం పట్ల గౌరవం ఉండి తీరాల్సిన అవసరం లేదు. ఒక ప్రచురణకర్తకి తను ప్రచురిస్తున్న పుస్తకానిపై ప్రేమ ఉండాల్సిన అవసరం లేదు. రచయితకి తన రచన పట్ల బాధ్యత ఉండి తీరాలని నిర్బంధించలేము. ఇవి ఉండవని, ఉండకూడదనీ అనడం కాదిది. ఇవి లేకుండా కూడా గొప్ప పుస్తకాలు ఉనికిలోకి రావచ్చు. ఈ సాహిత్య ప్రపంచంలో చర్చలోకి తీసుకురాబడనూ వచ్చు. ఎందుకంటే, సాహిత్యాన్ని అందరూ ఒకే చూపుతో సమీపించరు. ఒకే ప్రమాణంతో సాహిత్యాన్ని కొలవరు. ఉదాహరణకి రచయితలందరూ వ్రాసేముందు ఆ కథావస్తువుకు మార్కెట్ ఉందా లేదా అని పరిశోధన చేసుకుని వ్రాయరు. ఒక ప్రేరణ వారిని అందుకు సన్నద్ధం చేయగల శక్తి సమకూర్చినప్పుడు వ్రాస్తారు. ఒక పాఠకుడు విమర్శకులు పొగిడారని పుస్తకం కొని చదవాలనుకోడు, వాళ్ళు తెగిడారని చదవకుండా ఉండనూ ఉండడు. అతనికి కావలసినవి ఉన్నాయనిపిస్తేనే ఒక పుస్తకాన్ని ముట్టుకుంటాడు. ప్రస్తుతం తెలుగులో పేరు తెచ్చుకుంటున్న ప్రచురణకర్తలలో చాలామంది కవిత్వాన్ని ప్రచురించటానికి సుముఖంగా లేరు. కవిత్వం ఎలాంటి తావుల్లో నుండి వచ్చినా, ఎటువంటి వారి నుండి వచ్చినా, వాళ్ళని ఉత్సాహపరచడానికో అటువంటి రచనలను వెలుగులోకి తీసుకురావాలనో వాళ్ళు కవిత్వాన్ని ప్రచురించలేరు. దాని వెనుక ప్రచురణకర్తలుగా వారికి కొన్ని స్థిరమైన అభిప్రాయాలూ సమీకరణాలూ ఉంటాయి. ఆర్ధిక కారణాలు కానీయండి, అనుభూతి కారణాలు కానీయండి, చదవడానికైనా, వ్రాయడానికైనా, ప్రచురించడానికైనా ఎవరి ప్రమాణాలు వారికి ఉన్నాయి. రచనలోనే కాదు, తను చేసే ప్రతీ పనిలో, తను కావాలనుకున్న ప్రతీ వస్తువులో ఒక స్థాయిని ఆశించడం అనేది మనిషి తనకు తాను తెలిసో తెలియకో ఏర్పచుకున్న నాణ్యతా ప్రమాణం – పర్సెప్షన్ ఆఫ్ క్వాలిటీ – నుండి పుడుతుంది. ఇది సాధనతో రాణించే గుణం. నిర్వచించలేకపోయినా మన అనుభవంలో ఉన్నదే, మన నిత్యజీవితంలో చేస్తున్నదే – ఇది మంచిదనీ అది కాదని, ఇది బాగుందనీ అది లేదని, ఇది నచ్చిందనీ అది నచ్చలేదనీ మనం అంటున్న ప్రతిసారీ మనం సాధన చేస్తున్నదిదే. మనకు వెంటనే అర్ధం కాకపోయినా ఒక కవిత, ఒక చిత్రం, ఒక వస్తువు, ఇది గొప్పదే, మంచిదే, మెరుగైనదే అని తడితే అది దీనివల్లే. పిసరంత ఊహకు మసిపూసి మారేడు చేసి లేని విద్వత్తుని ప్రదర్శించే శుష్క ప్రేలాపనల నుంచి, రచయిత ఒక గంభీరమైన భావనని తన భాషలో చెప్తే, ఆ భాషను అర్ధం చేసుకోడానికి మనమే కష్టపడాలని తెలుసుకునేదీ ఇదిగో ఈ పర్సెప్షన్ ఆఫ్ క్వాలిటీ వల్లే. ఇది ఒక్కొక్కరికీ ఒక్కో స్థాయిలో ఉంటుంది. అది ఏ స్థాయిలో ఉన్నా తన ముందు ఉన్న వస్తువు/రచన/కళ ఆ స్థాయిని దాటివుందా, దానికి దిగువనుందా అన్నది అనియంత్రితంగానే ప్రతీ ఒక్కరూ చేసుకొనే కొలత. అసలటువంటిదేదీ తనకు లేదని, తాము ఏ రచననీ విమర్శించమని, ఎవరికీ ఎవరినీ విమర్శించే హక్కే లేదనీ అనడం తమని తాము మభ్యపెట్టుకోవడమే తప్ప మరొకటి కాదు. ఈ స్థాయి, ఈ ప్రమాణాలు పాఠకులు, ప్రచురణకర్తలు కూడా గమనించినా, వాళ్ళ ప్రమాణాలు పూర్తిగా రచనకు సంబంధించినవని అనలేం. వాటిని వాళ్ళ వాళ్ళ అవసరాలు నిర్దేశిస్తాయి. కానీ ఈ ప్రమాణాల స్థాయి రచయితలు పెంచుకునే కొద్దీ మన సాహిత్యంలో పొల్లు తగ్గిపోతుంది. రచయితలు కాస్త ఆలోచనాపరులై ఇది వాళ్ళపై నెరపుతున్న ప్రభావాన్ని అర్థం చేసుకోగలిగితే, అందుకోగలిగితే, ఆ రచనల్లో పెరిగే నాణ్యత, ప్రచురణా రంగాన్ని, పాఠక వర్గాన్నీ కూడా మెల్లగా ప్రభావితం చెయ్యకపోదు. అది మొత్తం సాహిత్యానికే జరిగే మేలు.