కోరస్:
మతి దప్పె ముస్తఫామాలికున కిపుడు
ఖాదిము:
ముస్తఫా:
(ప్రవేశించి, సమీరాసలీమాలను జూచి పల్కును)
చేరెద మధువుం ద్రావఁగ
నా రమణీయ యిటలీయ యౌవనవతితో
నీ రజనీముఖమందని
మీరామెకుఁ దెల్పఁ బొండు మృదుతరఫణితిన్
సలీమా, సమీరాలు:
శ్రేయముం గూర్చు సేవలం జేయఁగాను
వేచియుందుము ప్రభువర్య! వేగ నిపుడె
మీదు పనుపును జేయంగఁ బోదు మేము
సలీమా:
నమ్మగా రాదు మీర లానాతి నెపుడు!
సమీరా:
విశ్వసింపంగరా దామె వేషములను
ముస్తఫా:
అన్నసామెత మీయందు నయ్యె నిజము
ఆమె గుణముల నెఱుఁగనియట్టి వట్టి
మందుఁడనె? మానుఁ డీశంక మగువలార!
రెండవదృశ్యము
(ముస్తఫా భవనంలోని చిన్నగదిలో బెలిండా, ఫిడేలియోలు)
బెలిండా:
(విచారంతో)
వెదకఁగ వచ్చి నాప్రియుని భీకరచోరులహస్తమందు నా
పదలను బొంది యీ తురకవల్లభు కైవసమైతి, నాప్రియుం
డదయత విస్మరించి నను నన్యవధూగ్రహణార్థి యయ్యె, నిం
పొదవు వెనీసునందు సుఖముండక చిక్కితి నీ యెడారిలోన్
ఫిడేలియో:
(ప్రవేశించి)
అహహ! ఏకాంతమందు నిన్నరయఁ గల్గు
గొప్ప యవకాశమిప్పుడు గూడె నాకు
(అని సంతోషంతో బెలిండాను సమీపించును. కాని బెలిండా అతనియందు విముఖతను ప్రదర్శించును. ఆమె ననునయించుచు నతఁడిట్లనును)
వాడిన పువువోలె నుండ వల్లభు నెదుటం
బాడియె? నమ్ముము నను, నీ
తోడిదె ప్రాణంబు నాకుఁ, దొఱఁగుము కినుకన్
బెలిండా:
(న్యక్కారంతో)
మఱచితి వేనాఁడో నను,
దొరకొంటివి పెండ్లియాడ దొరసానిని, నీ
మెఱమెచ్చులతో నిప్పుడు
మఱపింపఁగఁబోవ కీ యమానుషకృతులన్
ఫిడేలియో:
నొక నిముసంబునేని నిను; ఉద్వహమాడ సమీర నాత్మలో
నొకపరియేనిఁ గోర, నిట నుంటిని నీపరిరంభణంబులో
సుకమును గాంచఁగాఁగలుగు శోభనవేళ నిరీక్ష సేయుచున్
బెలిండా:
ఫిడేలియో:
నామానసమందు నితరనారీమణులం
గామించినచో, నిపుడే
నా మే నశనిక్షతమయి నాశం బగుతన్
బెలిండా:
నిన్నునమ్మెద నిశ్చయంబుగ.
(కౌఁగిలించుకొనును. కౌఁగిలిలోనే యుండి ఈక్రింది రెండు పద్యములను పాడుదురు.)
ఫిడేలియో:
బగుచుండెను మన బ్రతుకులయందునఁ, ద్వరగా
మగుడఁగ మన మిటలీకిం
దగు వ్యూహంబును రచింపఁ దలకొందమిఁకన్
బెలిండా:
మోహముగ్ధునిఁ గావించి ముస్తఫాను
ఉదధిపై ననుఁ దెచ్చిన యోడలోనె
చేరుదము మన మిటలీకి స్వేచ్ఛగాను
మూఁడవదృశ్యము
(ముస్తఫా ప్రాసాదం. వందిమాగధుల కోరస్ వెనుక నుండగా ముస్తఫా కొలువుదీరి యుండును. ఇంతలో వాడిబల్లెములు ధరించిన ఇద్దఱు భటులు త్వరత్వరగా తఱుముచున్నట్లు వెనుక నడచుచుండఁగా భయవిహ్వలుఁడై రోజుచు ఎమీలియో ప్రవేశించును.)
ఎమీలియో:
ముస్తఫా:
ఎమీలియో:
(భటులను చూపిస్తూ)
చర్మ మొలువఁగ వీరు సన్నద్ధు లగుచు
తఱుముచున్నారు నిష్కరుణులై నన్ను
ఎట్టి కష్టములైన బెట్టుండు గాని
చర్మమొలిపించు యోచన మానుఁడయ్య!
ముస్తఫా:
(బల్లెముల నతనిపై గురిచేయుమని భటులకు సూచిస్తూ అతనిని ఇంకా భయభ్రాంతుని చేయుటకు గంభీరముగా నిట్లనును)
నిన్నుఁ జూచిన తోడనె నీదు చర్మ
మొలువ నాజ్ఞవెట్టితి ఖాదిమునకు నేను
తప్పనివి చావు, రాజాజ్ఞ ధరణిలోన
అనుభవింపనేవలయు నాయాన నీవు!
ఎమీలియో:
(విలపిస్తూ ముస్తఫా కాళ్ళపైఁబడి వేఁడికొనును)
కాలు మ్రొక్కెద సుల్తాను కరుణతోడ
నన్నుఁ గావుము; నిర్దోషి నయ్య నేను,
నీవు వలచెడి యిటలీయ నెలఁత కేను
మామ నౌదను గద, నను మనుపు మయ్య!
ముస్తఫా:
(అతనిని లేవనెత్తి పెద్దగా నవ్వుతూ పల్కును)
నెమ్మదిం గనుమింక నిర్భయము నీకు
చింతింపవలదింత, శిక్షింపఁ గాదు
మన్నింపఁగా నెంచి మద్భటులచేత
నిన్ను రావించితిని నేనిటకు నిపుడు
ఆఫ్రొడైటీలీల నందాలనిధి యైన
నీమేనకోడలికి ఆమోదముం గూర్ప
గౌరవప్రదమైన కైమెకాన్ పట్టంబు
నీకుఁ గట్టగ నేనె నిన్ను రావించితిని
ఎమీలియో:
కైమెకా ననఁగా నేమి ప్రభూ?
ముస్తఫా:
(వందిమాగధబృందము కైమెకాన్ పదవిని వర్ణిస్తూ ఈక్రింది పాటను పాడుచుండఁగా, ఖాదిము, సేవికలు ఎమీలియోను ఆపదవికి అర్హమైన తురుష్కవేషముతో నలంకరింతురు.)
కోరస్:
నాతుల కింపగు నవవేషాన్వితునకు
శ్రేయస్కరునకు సింహబలాంచితునకు
న్యాయపు ముస్లిము నాయకశేఖరునకు
నక్కవలెం బలు టక్కులు నేర్చిన నటునకు
చక్కనిస్త్రీలను శయ్యకుఁ దార్చెడి విటునకు
జోతలు జోతలు నూతన కైమేకానుకు
జోతలు జోతలు నూతన కైమేకానుకు
ఎమీలియో:
మర్మ మరయ, తుర్కధర్మమరయ,
హేతి నెఱుఁగ, యుద్ధరీతి నెఱుఁగ,
కాను నర్హ మేను కైమెకానుగాను
ముస్తఫా:
(పెద్దగా నవ్వుతూ)
అందుకొఱకె నీ కర్పించి తాపదంబు
క్రొత్తరకమైన కైమెకాన్ వృత్తి యిద్ది
వయసుకత్తెల కాశలవలలు పన్ని
నాకు వశ్యులఁ జేయు టీనవ్యవృత్తి
అందునను నీదుకోడలియందమందు
అహరహంబును సంసక్తమై తపించు
నాదుచిత్తము గాన నా నళిననేత్రి
నాకుఁ గూర్చెడి యత్నంబె నీకు వృత్తి
కోరస్:
నాతులఁ దార్చెడి నవకితవాగ్రేసరునకు
ఎమీలియో:
(తనలో)
అయ్యొ! ఎంతటి ఘోరదుర్దశ
ఆవహిల్లెను నాకు నిప్పుడు
నాదు ప్రేమకు లక్ష్యమై తగు
నాతినే యీతనికిఁ గూర్పఁగ
తార్పుకానిగ మారవలసిన
దైన్యసంస్థితి దాపరించెను
వీరి పనుపును వినకయుండిన
వ్రేలఁగట్టుదు రిపుడె సిలువకు
తోలు నొలువఁగ, చిత్రహింసల
పాలు సేయఁగ నుద్యమింతురు
కాన వీరికి లొంగినట్లుగఁ
గానిపించుచు నీమహాపదఁ
గడచు యోచన చేయఁగా వలెఁ
గడవఁగావలెఁ గష్ట మెట్టులొ
(ప్రకాశముగ ముస్తఫాతో)
ఘనమైన కైమెకాన్ గౌరవాంకంబు
దయచేసి చేసితిరి ధన్యునిగ నన్ను
నాకోడలి మనంబు మీకు సుముఖముగ
జేయఁగా యత్నంబుఁ జేతు నేనింక
కోరస్:
నీతులరీతుల నింత గణింపక ఱేనికి
నాతులఁ దార్చెడి నవకితవాగ్రేసరునకు
జోతలు జోతలు నూతన కైమేకానుకు
నాల్గవదృశ్యము
(అంతఃపురములో తురుష్కస్త్రీవేషములో బెలిండాను ముస్తాబు చేయుచున్న సేవికలు, సలీమా సమీరాలు, సేవకుఁడుగా నటించు ఫిడేలియో)
బెలిండా:
సల్లాప మొనరింప, సారాయి సేవింప
ఉల్లాసముగ కాల మొక్కింత గడపంగ!
(ఫిడేలియోకొఱకు జూచుచు)
సేవకుఁ డెక్కడ?
ఫిడేలియో:
(తడబడుచు)
దేవిగారి ఆజ్ఞ?
బెలిండా:
ఫిడేలియో:
బెలిండా:
సమీరా:
బెలిండా:
ఎంత బేలవొ తార్పంగ నెంతువీవు
నీదుభర్తకు వేఱొక నెలఁత నయ్యొ,
సిగ్గుచేటిది యని చింతసేయ వింత!
సమీరా:
సిగ్గుచేటిది యగుఁగాక, చేయకుండ
అతని పనుపును ధరలోన బ్రతుకలేము
సలీమా:
అగ్గివలె నింక జృంభించు నతని కోర్కె
బెలిండా:
కారణమని యందు మీదుకష్టంబులకున్
మీరును నిటలీ నారుల
తీరున మెలగంగవలెను ధీరత మీరన్
సమీరా:
బెలిండా:
ఇపుడు మాత్రము ప్రక్కకు నపసరిల్లి
పులియె పిల్లిగ మాఱెడు పొలుపు నెల్ల
అరయుచుండుఁడు పొంచి రహస్యముగను
(సమీరాసలీమాలు ప్రక్కగదిలో ప్రచ్ఛన్నముగా నుండి జరుగునదెల్లఁ జూచుటకు తొలఁగుదురు. ఫిడేలియో మును పాజ్ఞాపింపబడినట్లుగా మదిరను తెచ్చిపెట్టును. అప్పుడు ముస్తఫా నటకు దీసికొని రమ్మని బెలిండా ఫిడేలియో నాదేశించును.)