అది యథార్థమ? ఇప్పుడే యామె మనము
కనుగొనం జనియెద నామె కడకు నేను!

అంత త్వర తగదు. కొంచె మాగుట మేలు.

ఎందుకు?

ఒక్కమాట వినండి!

వినిపించు త్వరగా!

ఇల ‘పాపటాచి’ యనియెడు
విలువైన పదంబుఁ బూని విశ్రుతులగుచున్
వెలసెడి పురుషుల కిటలీ
లలనలు పూర్ణంబుగ వశలగుదురు గానన్

వెలయఁగ వాద్యగీతములు, వెల్గుచునుండఁగ దీపరేఖ, లా
చెలువ బెలిండ కట్టెదుటఁ జేతుము మిమ్ముల పాపటాచిగా,
నిల నతిదుర్లభంబయిన యీ యిటలీయపదంబు దాల్చు మి
మ్ముల నిఁక వీడకుండ పరిపూర్తిగ మీవశమౌను నామెయున్

పాపటాచి అంటే?

ఇంతు లొనరించు చేష్టల కింతయేని
కలఁగకుండఁగ, నింతేని అలుగకుండ
నుండు నుత్తమప్రియునికి నొసఁగుచుందు
రట్టి పద మిటలీయందు నరుదుగాను

ఘనమైన కైమెకానును నేను
ప్రథితులగు పాపటాచీ మీరు
మాన్యపదమండితులము మనము!
మన్నించితిరి నన్ను కైమెకానుగ మీరు
మన్నించెదము మిమ్ము పాపటాచిగ మేము!

(తనలో)

సత్య మిటలీయు లెంతయో సరసమతులు
మఱవ రన్యులమేలును మదుల నెపుడు
శ్లాఘ్యమైనది వారల సౌహృదంబు!

(సంతోషంతో ప్రకాశముగా)

పాపటాచీ! ఆహ! పాపటాచీ!

అద్భుతంబైన పదమిది అవనియందు!

కౌతూహలంబొదవు కన్గొనంగ
పాపటాచీవర్తనప్రకారంబు?

తనవిదీరఁగ మదిరను త్రాగుటొకటి
సుష్ఠుగా సంతతము దినుచుండు టొకటి,
ఇష్టముగ నిద్ర జెందుట యింక నొకటి
పాపటాచికి నిర్ణీత వర్తనములు

తినుట త్రాగుట నిద్రలో మునుగుచుంట
అద్భుతంబగు వృత్తులే యన్ని గూడ
ఇష్టమైనవి యీవృత్తు లెంతొనాకు
శ్రేష్ఠమైన దీ పాపటాచీపదంబు!

అండగా నుండి మీరు బెలిండ కిపుడు
పాపటాచీప్రదానోత్సవంబుకొఱకు
హంగులన్నియుఁ గూర్చుకొనంగఁ బొండు
నన్నుఁ బిల్వుఁడన్నియు సమకొన్నపిదప

అంతులేని నమ్మక మున్నయట్లు దోఁచు
రాణిగారికి నిటలీయరమణియందు

దోసమేమున్న దాయింతి యాస గొల్పి
మాలికును వశవర్తిగా మలఁచుకొనెను,
కాని యంతయున్ మెఱమెచ్చుగానె తోఁచు,
అతనియందామెకుం గూర్మి అసలు లేదు,
అతని స్త్రీలౌల్యముం బాపి అతని మనసు
పట్టమహిషి సమీరయం దెట్టులైనఁ
ద్రిప్పుటకె యామె యట్లు వర్తించుచుండె

ఐన ముస్తఫాభటులను, సైనికులను
మతులులేకుండ నీరీతి మదిరలోన
ముంచుటకు కారణం బేమొ బోధపడదు

ఆమె యన్నువఁ గని ముగ్ధులగుచు వార
లాశ్రయించిరి ఆయింతి నర్థి మీర
వారి నలరించుటకె యామె వారి నిట్లు
ముంచుచుండెను మదిరలో నంచుఁ దలఁతు

కాని తౌరుష్కనర్తకీగణము నేల
ఆయితము సేయుచుండెను నామె యిపుడు?

రాణికే సాయమొనరింపఁ బూని యామె
అంతయుం జేయునంచు భావింతు నేను

ఇంకఁ గలదేదొ దీనికి హేతువనుచు
గట్టి సందేహమే నాకుఁ గల్గుచుండె

మోహమో, మౌఢ్యమో యేదొ ముస్తఫాను
ఆమెగీతికి నర్తించు నటులఁ జేసె
అట్లు భ్రమకొల్పి చివరికి నప్పగించు
రాణికే ఱేని నని నేను లోనఁ దలఁతు

ఆమె ఆశయ మదియొ అన్యంబొ కాని
నాప్రలాపంబు మాని మౌనంబు నూని
ఆడఁబోయెడి ఆబోఁటి యాట లెల్ల
జూడఁగా నెంతు నుత్కంఠతోడ నేను

తనతోడ బందీగఁ గొనఁబడిన యిటలీయు
లను గూడ ముక్తులం బొనరింపఁగ బెలిండ
ఒనరించుచుండెను వ్యూహంబు లనిపించు

అనుపమానంబైన దామె చాతుర్యంబు
కను నామె తప్పక తన లక్ష్య మని తోఁచు

అది యెట్లు సాధ్యంబు? ఆమె వ్యూహంబేమి?

పాపటాచీప్రదానోత్సవంబునందు
గాయకులుగ వారల నియోగంబు చేసి
మదిరమత్తులో భటులు మైమఱచియుండ
వారితోఁ గూడి ఇటలీకిఁ జేరఁ దలఁచు

భవ్యమైన వ్యూహంబునే పన్నుచుండె
శ్లాఘ్య మామె ఆలోచనాశక్తి చాల

ముస్తఫా నామె యాడించు బొమ్మవోలె
ఇదియె ఆయింతి బలమని యెంతు నేను
చూడు మిదె యిటలీయులం గూడి యామె
వచ్చుచుండెను తనపూన్కి పరిఢవింప

వీరుల మిటలీపౌరులమూ
ధీరుల మతిబలధారులమూ
పేరిమి మీరఁగఁ జేరితి మిచ్చట
పూరింపగ నీ పూన్కిని పూర్తిగ

మీ తోడ్పాటునె నే గోరితిని
మీ తేకువనే నేనమ్మితిని
మీతో నిఁక మాతృధరిత్రికి
చేతం బలరఁగఁ జేరం గోరితి

మనదేశంబన మది యుప్పొంగును
మన నగరంబులు, మన సంఘంబులు
మనశైలంబులు, మన శాద్వలములు
మనసునఁ దలఁచిన మది పులకించును

ఈదాస్యమునుండిఁక ముక్తులమై
పోదము నేఁడే పుట్టినయిండ్లకు
ఏదెటులైనను నీయాశయమును
సాధించుటకై సాగుద మిపుడే

(ఎమీలియో, ఫిడేలియోలతో)

వెఱఁగందుచు నుంటిరి ప్రతిమలవలె
సరగున మాతో సాగుచు రండిఁక!
స్మరియించినచో మాతృధరిత్రిని
గరువంబునఁ బొంగద మీ డెందము?

పిలుచుచునుండెను ప్రియముగ నిటలీ
నిలువక క్షణమును నేఁడే దాస్యపు
గొలుసుం దునుదున్కలు గావింతుము
చెలఁగి స్వదేశముఁ జేరం బోదుము

కైమెకాన్! నీకోడలెక్కడ?

పాపటాచీప్రదానోత్సవంబుకొఱకు
చేయుచుండెను సర్వంబు సిద్ధముగను
అదియుఁ ద్వరగానె ముగియించి యామె మిమ్ము
మోదమలరఁగఁ బిలిపించు సాదరముగ

దీనికంత యత్న మవసరమా?

వైభవమున్ యశంబు సుఖవాంఛయుఁ గల్గిన మిమ్ముబోంట్లకున్
శోభనమైన యాబిరుదు సుందరమందిరమందు నృత్యగీతముల్
శోభిలుచుండఁగా నొసఁగుచుండుటయే పరిపాటి గాన నిట్టులా
శోభనగాత్రి యన్నియును చొక్కముగా సమకూర్చుచుండెడిన్

పాపటాచీప్రదానోత్సవంబుకొఱకు
అంతయును సిద్ధమైనది ఆర్య! యిపుడు
నాదు స్వామిని మిముఁ బిల్వ నన్నుఁ బంపె
తమరు వేంచేయవలయు సత్వరముగాను

మెచ్చితిని, మంచివార్తనే తెచ్చితీవు
ఆలసింపక పోవుద మటకు నిపుడె

స్వాగతం సుల్తాను, స్వాగతం ముస్తఫా!
రాగంబు భోగంబు రంజిల్లు ముస్తఫా!

బహుదుర్లభంబైన పాపటాచీపదవి
బహుమాయలెఱుఁగని వారినే వరియించు
బహుపరాక్కయ్యును బహుమాయ లెఱుఁగని
బహదూరువని నిన్ను వరియించె నాపదవి ॥స్వాగతం…॥

నీదు శుద్ధాంతమున నెలఁత లెందఱొయున్న
చేదుగాఁ దోఁచు నాస్త్రీలసంగము నీకు
అందుచే పరదేశసుందరుల పొందుచే
నందించు యోగంబు నొందించు నీపదవి ॥స్వాగతం…॥

హరిణాంకునిం గోరు అభ్రతారకలట్లు
హరిదశ్వునిం గోరు అబ్జినీలతలట్లు
పాపటాచీపదవి వహియించు నినుగాంచి
రూపవతు లర్మిలిం గైపునే వహియింత్రు ॥స్వాగతం…॥

జోహారు సుందరీ సుమకార్ముకాకార!
జోహారు సుందరీ సురభూరుహాకార!
జోహారు సుందరీ సుఖపేటికాకార!
జోహారు సుందరీ స్నేహహృష్టాకార! ॥స్వాగతం…॥