“ఉఠో! ఉఠో జల్దీ! దో మినట్ మే బాహర్ ఫాలిన్!” అప్పుడే తెల్లారిందా? దిండుకింద పెట్టిన వాచీ తీసి చూశాను. కళ్ళు మండుతున్నాయి. రెండు కావస్తోంది. రిక్రూట్లందరూ మేలుకుంటున్నారు. ఎందుకు లేపుతున్నాడో తెలీకపోయినా, ఛజ్జూరామ్ కేకలకి తత్తరపడుతూ లేస్తున్నారు. దోమతెరలోంచి బయటికొచ్చి, చకచకా ఫాంటూ షర్టూ స్వెట్టరూ తొడుక్కుని, కింద పీటీ షూస్ తగిలించుకుని బారక్ బయటికి నడిచాను.
Category Archive: కథలు
కాదు. అది తోడేలు కాదు. మరి? తన అనుమానం గట్టిపడేంతలోనే ఆకలి, చలి రెండూ కలిసి తనని ఆ ఆలోచనకి దూరం చేశాయి. ముందు రెండు కాళ్ళను పట్టుకుని ఆ తోడేలు శవాన్ని ఎత్తి భుజం మీద వేసుకుంది. వింతగా ఆ శవం కంటే తను వేసుకున్న చర్మం ఎక్కువ బరువుగా అనిపించింది తనకి. ఆకలి, చలి, చీకటి కమ్ముకుంటున్న లోయ తెచ్చిపెట్టే ప్రమాదాలు తనను ఆ తోడేలు శవాన్ని పరీక్షగా చూడనివ్వలేదు.
నానమ్మ చాలా ఏళ్ళుగా నిద్ర మాత్ర వేసుకుంటుంది రోజూ. ఆమె నిద్రపోయిందని నిర్థారించుకుని తాతయ్య లేచి ఉంగరం కోసం అంతటా వెదికాడు. వాష్ బేసిన్ దగ్గర, బీరువాలో, బాత్‌రూములో, అన్ని చోట్లా. ఉంగరం పోయిన సంగతి భార్యకు ఎలా చెప్పాలో తెలీడంలేదు ఆయనకి. ఏదైనా వస్తువు పోయిందంటే నానమ్మకి నేరమూ నేరస్తులూ వీటి గురించి చాలా అంచనాలుండేవి. పోగొట్టుకున్నవాళ్ళ అసమర్థత మీద కూడా.
నిలోవ్ గట్టిగా ఒక నిట్టూర్పు విడిచి, నది మీదకి దృష్టి సారించాడు. ఎక్కడా అలల కదలిక లేదు. నీరూ, ఒడ్డూ జంటగా నిద్రపోతున్నట్టున్నాయి. చేప పిల్లల అలికిడికూడా లేదు. అకస్మాత్తుగా నల్లని బంతిలా ఏదో నీడ అవతలిగట్టు మీద దొర్లినట్టు అనిపించింది నిలోవ్‍కి. కళ్ళు చికిలించి చూశాడు. నీడ మాయమయింది. అంతలోనే మరోసారి కనిపించింది. ఈసారి ఆనకట్టమీద అటూ ఇటూ వంకరటింకరగా నడుస్తూ.
ఈ లోకంలో రహస్యంగా ఉన్న ప్రదేశం, ఏకాంతంగా చేసే కర్మ అంటూ ఏదీ లేదు. దేవతలు, ఋషులు, మొదలైనవారి దివ్యచక్షువులకి కనపడకుండా ఉండేది ఏమీ లేదని నాకు తోచింది. నేను చేసేది ఎవరికీ కనిపించకపోయినా, అణువణువునూ శాసించే ధర్మసూత్రాలకి గోచరం కానిదేదీ ఉండబోదు కదా. శూన్యము అంటే ఏదీ లేనిచోట అని అర్ధం అయితే అక్కడ నేను ఉన్నాను కదా అది అశూన్యం కావడానికి?
ఈ బృహత్ పర్వతాలు ప్రకృతి మాత దేవాలయాలు, ఈ శిఖరారోహణలు ఆమెకు మనం అర్పించే పూజా నైవేద్యాలు. మేము కూడా తీర్థయాత్రికులమే గదా అనిపించింది. పర్వతాలు ఎక్కడం, పాదయాత్రాంజలులు అర్పించడం, ఆ ప్రక్రియలో మనలోకి మనం తొంగి చూసుకోవడం… అది కదా కొండల మీద నెలకొన్న కోనేటిరాయళ్ళ దర్శనాల అంతరార్థం!
మళ్ళీ పెరేడ్‌. పీటీ తర్వాత బ్రేక్ ఎనభై నిముషాలు. కానీ, ఆ గ్రౌండ్‌లోనుంచి బారక్స్‌కి చేరి, తర్వాతి పీరియడ్‌కి అనుగుణంగా డ్రెస్ మార్చుకుని, మెస్‌‍లో బ్రేక్‌ఫాస్ట్ చేసి, మళ్ళీ స్క్వాడ్‍లో అందరమూ ఒక తీరైన గుంపుగా తయారై క్లాస్ జరిగే మరో ట్రైనింగ్ గ్రౌండ్‌కి చేరడానికి బొటాబొటీగా సరిపోయింది. వగర్చుకుంటూ డ్రిల్ షెడ్ ముందర నిలబడ్డాం. డ్రిల్ మాస్టర్ హవల్దార్ మా కోసమే ఎదురుచూస్తున్నాడు కోపంగా.
పండుముసిలి అంటారు. ఈవిడ లాంటి వాళ్ళనేనా? పాక్కుంటూ, డేక్కుంటూ ఉండే ముసిలివాళ్ళూ ఉంటారు కామోసు. నేనెప్పుడూ ఎవర్నీ చూడలేదు. బామ్మ మరికొన్నేళ్ళకి ఇలా అయిపోతుందా ఏం? అమ్మో! బామ్మ ఇలా అవకూడదు. తను అసలే పొట్టిమనిషి. ఈవిడలా నడుం వొంగిపోతే ఇంకేమైనా ఉందా!
బ్రిటీష్ పాలన నుండి దేశాన్ని విముక్తి చేయడానికి విద్యార్థులు పెద్ద ఎత్తున పోరాడుతున్నందువలన పాఠశాలలు, కళాశాలలు అన్నీ మూసివేశారుట. అంతేకాదు, ఇంత జబ్బున పడి కోలుకుంటున్న నన్ను పరామర్శించడానికి నా ప్రాణస్నేహితుడు హెచ్‌కె ఇంతవరకు ఎందుకు రాలేదు అనుకున్నారు? వాడిని పోలీసులు అరెస్ట్ చేసి జైల్లో పెట్టారుట.
చెట్టు కొమ్మలు పలచబడడంతో అడ్డులేని గాలి ఆమెని ఈడ్చి కొడుతూ వుంది. ఎంత అవస్థ పడ్డా అవతలి వైపు చెట్టు కొమ్మలందట్లేదు. నిరాశతో దుఃఖం వొచ్చిందామెకి. మళ్ళీ శక్తి కూడదీసుకొని చెట్టు కొమ్మలందుకునేంతలో గాలి వాటిని విడిపించింది. ఆమె పట్టులోంచి జారిపోయిన చెట్టు కొమ్మలు ఆమె మొహాన్ని గాలి విసురుకు కొరడాలలా కొట్టాయి. గాలి, చెట్టు కొమ్మలూ కలిసి ఆమె గొంతుకు ఉరి బిగించాయి.
ఆయనకి భారతీయ తత్త్వశాస్త్రమన్నా, సంస్కృతి అన్నా వల్లమాలిన అభిమానం. పాఠాలు చెబుతున్నపుడు మధ్యమధ్యలో ఈ విషయాలు దొర్లించిన సందర్భాలు ఎన్నో ఉన్నాయి. సంప్రదాయం పట్ల కొంత మొగ్గు ఎక్కువ ఉన్నప్పటికీ, ఏది చెప్పినా, సంప్రదాయాన్ని, సైన్సునీ మేళవిస్తూ మనసుకి హత్తుకుపోయేలా చెప్పేవారు. ఒకసారి క్లాసులో ‘ఏకం సత్ విప్రాః బహుధా వదంతి’ అన్న నానుడి ప్రస్తావన వచ్చింది. ఆలోచనలు వెళ్ళి వెళ్ళి చివరకి ‘సత్యం స్వరూపం ఏమిటి?’ అన్న ప్రశ్నకి దారి తీశాయి.
ఆనందుడు చెప్పడం ప్రకారం భగవానుడు భిక్షుసంఘానికి ఎవర్నీ నాయకుడిగా నిర్దేశించలేదు. దీనికి రెండు కారణాలు కావొచ్చు. మొదటిది ఆయన ముఖ్య శిష్యులైన శారిపుత్ర, మౌద్గలాయనులు అప్పటికే దేహం చాలించారు. రెండోది, ఎవరికైనా నాయకత్వం కట్టబెడితే వాళ్ళు ఉత్తరోత్తరా అధికారం కోసం పాకులాడుతూ, దెబ్బలాటలతో ధర్మం గురించి పూర్తిగా మర్చిపోయే రోజులు రావడానికి అవకాశం ఎక్కువ.
ఒక బారక్ దగ్గర నడక వేగం తగ్గించి, వెనక్కి తిరిగి కాస్త కరుకుగా “ఏయ్, ఛుప్!” అన్నాడు లీడర్ ఉపాధ్యాయ్. చెప్పిన సమయానికి ట్రైనింగ్ రెజిమెంట్ హెడ్ క్వార్టర్స్‌కి చేరుకున్న మా చిన్న గుంపుని, మా స్క్వాడ్ చేరబోతున్న కంపెనీకి మార్చ్ చేయించి తీసుకెళ్ళే బాధ్యతని, డ్యూటీ హవల్దార్ నించి అందుకున్నవాడు మా లీడర్. అంతవరకూ తమిళంలో గుసగుసలాడుకుంటూ చిన్నగా నవ్వుకుంటున్న వాళ్ళు సైలెంటయారు. వరండాలో దర్జాగా కూర్చున్న ఒకతని ముందుకి వెళ్ళి ఎటెన్షన్లో నిలబడ్డాడు లీడర్.
మాటామంతీ లేకుండా ఎవరి మానాన వాళ్ళు అలా ఓ చోట ఎవరి గోలలో వాళ్ళుంటే నాకు నచ్చదు కాక నచ్చదు! ఒకళ్ళం కూచున్నాం అనుకో – మనలో మనం ఏదో ఆలోచిస్తూనో, ఊహించుకుంటోనో, ఏవేవో జ్ఞాపకం తెచ్చుకుంటోనో ఉంటాం. అది వేరూ! అందరూ ఒకేచోట కూచుని ఉన్నప్పుడు కబుర్లు చెప్పుకోవాలి. నవ్వాలి. నవ్వించాలి! ఏఁవిటో ఈ పెద్దవాళ్ళు!
“రండి సార్, మొత్తానికొచ్చారు ఈ పేదోడి పార్టీకి!”
“నువ్వే పేదోడంటే మనదేశం ఇప్పటికే ప్రపంచంలో నంబర్ వన్ పొసిష‌న్లో ఉన్నట్టేబ్బా!”
“బావున్నారాండీ?”
“ఆ కీర్తీ, బావుండామ్మా, మీ మ్యారేజ్ సిల్వర్ జూబిలీ అని మీ ఆయన ఓ పట్టుబడితే, కలిసి పోదామని వచ్చా.”
“థాంక్సండీ! ఈసారి ఖచ్చితంగా మేడమ్‌ని కూడా మా ఇంటికి తీసుకురావాలి మీరు.”
ప్రస్తుత మొరాకో యాత్ర నేను కోవిడ్‌ ఉపద్రవంలో ఎదుర్కొన్న కష్టనష్టాలనుంచి బయటపడటానికి బాగా ఉపకరించింది. మనసుకు ఎంతో అవసరమయిన శాంతిని ఇచ్చింది. నాలో స్ఫూర్తిని నింపింది. ప్రయాణ దాహాన్ని పునరుద్ధరించింది. గత ఆరేళ్ళలో ఇది నా మూడో మొరాకో యాత్ర. అంతా కలసి దాదాపు నెలరోజులు మొరాకోలో తిరుగాడాను. మూలమూలలూ చూశాను.
అసలు కాలేజీ చదువు చదవడమనేదే నాకు సమయం వృథా తప్పా మరేం లేదు అని నాకు అకస్మాత్తుగా అనిపించింది! నేనొక కళాకారుడిని. నావంటి వాడికి చరిత్ర, ఆర్థిక శాస్త్రం లేదా రాజనీతి శాస్త్రం చదివి ఆ పట్టా పొందడం వల్ల ఏమిటి ఉపయోగం? నిజానికి నాకు కావలసిన చదువు ఏదయినా ప్రసిద్ధ చిత్రకళా విశ్వవిద్యాలయాల నుండి పుచ్చుకోవలసిన ఫైన్ ఆర్ట్స్‌ పట్టా కదా?
వర్ణా నది ఒడ్డున పట్నానికి దూరంగా విసిరేసినట్టు ఉంటుంది భీమా ఊరు. ఒంట్లో ఎంత బలమున్నా, అది ఆ చిన్న వూర్లో అతని కడుపు నింపలేకపోయింది. ముంబయికి వచ్చాడు. ఊరంతా గాలించినా తగిన పని దొరకలేదు. ముంబయిలో పని దొరికి, బాగా సంపాదించాలనీ, భార్యకు కాసుల పేరు చేయించాలనీ కన్న కలలు చెదిరిపోయాయి. పని మీద ఆశ వదులుకుని శివారులో ఉన్న అడవి దగ్గర ఒక చిన్న ఊరికి చేరాడు. అక్కడికి చేరాక దగ్గర్లో ఒక క్వారీలో రాయి కొట్టే పని దొరికింది.
ఢిల్లీ నగరం గురించి విశేషంగా రాసి, తిరుగులేని వ్యంగ్య రచయితగా పేరు తెచ్చుకున్నా ఫిక్‍ర్‍ తౌన్‍స్వీకి సాహిత్య అవార్డులు ఏవీ రాలేదు. ఇప్పటికీ తక్కిన హిందుస్తానీ రచయితలంత విరివిగా ఆయన పేరు వినిపించదు. కానీ ఒక్కసారి అలవాటైతే మాత్రం మర్చిపోలేని చమత్కార వచనం ఆయనది. తప్పక చదవాల్సిన రచయిత. ప్రతినిత్యం వాడుకలో ఉన్న పదాలకి తనదైన శైలిలో అర్థాలు, నిర్వచనాలు ఇచ్చారు లుఘాత్-ఎ-ఫిక్రీ అనే రచనలో.
టోలెమీ అనే ఒకటో శతాబ్దపు శాస్త్రవేత్త తను రాసుకున్న నోట్సులో మైసోలస్ అంటే కృష్ణానదీ పరివాహక ప్రాంతంలో పిటిడ్ర అనే వాణిజ్యం నగరం గురించి ప్రస్తావించాడు. బహుశా ఆ పిటిడ్రనే ప్రిథుండ కావచ్చు. బౌద్ద స్తూపాలు నేలలో సగం పూడ్చిన గుడ్డు ఆకారంలో ఉంటాయి. ప్రిథుండ అంటే పెద్ద గుడ్డు. అలాంటి ఓ పెద్ద స్తూపం ఉన్న నగరంగా ప్రిథుండను ఊహించాలి.