[ఆస్థికులకు ఒక ముందుమాట: హృషీకేష్ లో ఉన్న దివ్య జీవన సంస్థాపకులు, శ్రీ శివానంద సరస్వతి గారి శిష్యులైన చిదానంద గారి మాటల్లో భగవంతుడు ఏదైనా తల్చుకుంటే, అది ఒక్క మైక్రో సెకండ్ ఆలస్యం లేకుండా జరుగుతుంది. అంటే ఏదైనా చెయ్యాలనుకోవడం అది జరగడం ఒకే సారి అవుతాయి. స్వర్గంలో ఇద్దరు దేవతలు కృష్ణావతారం కధలు విని యశోదమ్మ అదృష్టానికి కొంచెం అసూయ పడి అలాంటి అదృష్టం పట్టడానికి కారణం ఏమిటా అని ఆలోచిస్తూ నారదుల వార్ని కల్సుకున్నారు. నారదుల వారి రికమెండేషన్‌తో అయ్యవారి దగ్గిర అపాయింట్మెంట్ సంపాదించేరు. ఇంక చదవండి. – రచయిత.]

విష్ణువు యోగనిద్రలోంచి బయటకొచ్చి, చిరునవ్వు నవ్వుతూ చూసేడు దేవతలిద్దరికేసి, ‘చెప్పండి ఏమి ఇలా వచ్చేరు’ అన్నట్టు; లోపల తెలియదా తనకి వాళ్ళెందుకొచ్చారో? దేవతలకి నోరు పెగలదే? చేతులు ఆడవేం? కనురెప్పలు కదలవే? రావడమైతే వచ్చేరు కానీ మాట పెగల్లేదు దేవతలిద్దరికీ విష్ణువుని చూసాక. ధృవుడికి మొదటిసారి నోరు పెగిలింది కాదు ఇందుకేనేమో. హనుమంతుడి దగ్గిరా కుప్పిగంతులు?

అప్పుడే గుమ్మం దగ్గిర అలికిడైంది. విష్ణువు, అమ్మవారు వెంటనే శేషతల్పం మీదనుంచి కిందికి దిగి, సనక సనందనాదులకి స్వాగతం పలికేరు. దేవతలిద్దరూ కూడా వెళ్ళి స్వాగతించేరు.

“మనోభీష్ట సిధ్ధిరస్తు,” అని పిల్లల చతుష్టయం దీవించారు. ఆశ్చర్యపోవడం దేవతల వంతైంది.

మునులను వెళ్ళనిచ్చి, మహావిష్ణువు అడిగేడు మళ్ళీ, “చెప్పండి, ఏమిటి ఇలా వచ్చేరు?”

“మిమ్మల్ని పెంచిన యశోదమ్మ అదృష్టానికి అసూయపడుతూ అలాంటి మాతృత్వం మాలాంటి వాళ్ళకు ఎలా పడుతుందా అని అడగడానికొచ్చేం” చెప్పేరు ఇద్దరూ ముక్త కంఠంతో.

“మీరిద్దరూ ఇక్కడకి వచ్చేముందే నేను భూలోకంలో మరో జన్మ ఎత్తవల్సిన అవసరం అవసరం పడింది. అదే క్షణంలో మీ ఇద్దరికీ అలాంటి ఆలోచన వచ్చింది. ఇప్పుడు చెప్పండి, మీరిద్దరూ నన్ను కనడం కుదరదు కనక ఒకళ్ళు నన్ను కనవచ్చు, రెండో వాళ్ళు నన్ను పెంచవచ్చు, రోహిణీ, యశోదలు చేసినట్టే. అయితే ఎవరికేది కావాలో మీరే నిర్ణయించుకోవచ్చు. కానీ కోరుకునే ముందు ఒక్కమాట. భూలోక జన్మ అంటే, అసహ్యమైన చీము, నెత్తురూ ఓడుతూ అనేకానేక అశుధ్ధాలు కలగలుపుగా ఉంటాయి. జన్మ నిచ్చే తల్లి తొమ్మిది మాసాలు దాదాపు చిత్రవధ అనుభవించాల్సి వస్తుంది. తర్వాత పెంచే తల్లికి కూడా జీవితం అంత సాఫీగా ఉండదు, పిల్ల ఆలనా పాలనా చూడడం అంత సులభం కాదు. యశోదమ్మ ఎన్ని పాట్లు పడిందో మీకు తెలిసే ఉంటుంది. మరొక్క మాట. ఈ సారి జన్మలో నేను సర్వసంగ పరిత్యాగిని కాబోతున్నాను. అంటే నేను చెప్పకుండా ఇల్లు విడిచి పోతే ఓర్చుకోగల్గి ఉండాలి. ఇప్పుడు చెప్పండి, మీలో ఎవరు నాకు జన్మ నిస్తారు? ఎవరు జీవితంలో సాకుతారు?”

దేవతలిద్దరూ ఆశ్చర్యాలతో మొహాలు చూసుకున్నారు. ఏమీ విష్ణుమాయ? తమ ఆలోచనలు గ్రహించడమే కాదు అప్పుడే అవి ఆచరణలో పెట్టేస్తున్నాడు! తెలుస్తోందికదా భగవద్విభూతి అంటే ఏమిటో?

“నేను మిమ్మల్ని నవమాసాలు మోయడానికి సిద్ధం కానీ చాలా కాలం భూమి మీద బతకడానికి సిద్ధంగా లేను” చెప్పింది మొదటి దేవత.

“అయ్యో నేను కనడం, సాకడం కూడా చేద్దామనుకున్నానే. మహా విష్ణువు నా కడుపున పుడుతూంటే ఆ మాత్రం ఓర్చుకోలేనా నేను?” రెండో దేవత చెప్పింది ఆదుర్దాగా.

“సరే మీ ఇద్దరి కోరికలూ నెరవేరుతాయి, వెళ్ళిరండి,” యోగనిద్రలోకి జారుకున్నాడు పరమాత్మ.

“మునులు మనోభీష్ట సిధ్ధిరస్తు అన్నారు. నువ్వు జన్మనిస్తే నేను కూడా కనడం ఎలా కుదురుతుంది? రెండో దేవత అడిగింది మొదటి దేవతని అయోమయంగా.

“బలరాముడ్ని కన్నట్టే అవ్వొచ్చు కదా?” చెప్పింది రెండో దేవత.

దేవతలు వెళ్ళగానే అమ్మవారు నవ్వుకుంది లోపల, ‘ఈయన సర్వసంగ పరిత్యాగా వచ్చే జన్మలో? నేను లేకుండా ఎలా బతుకుతాడో చూద్దాం,’ అనుకుంటూ. అయ్యవారు కూడా యోగనిద్రలో మందహాసం చేసాడు ఈ ఆలోచనలు గ్రహించి. ఇవేమీ తెలియని, శంఖ చక్రాలూ, శేషసాయి విచారంగా మొహాలు పెట్టారు మళ్ళీ భూలోకంలో ఇంకో జన్మ గురించి వినగానే.

దేవతలిద్దరూ భూలోకంలో జన్మించి పెరిగి పెద్దయ్యి ఒకే రాజుని పెళ్ళిచేసుకున్నారు. గ్రహాలు ఉఛ్ఛ స్థితుల్లోకి రావడంతో పావులు కదపబడుతున్నాయి. నారదుడి నారాయణ స్మరణం, సరస్వతి వీణమీద సామగానం ఆహ్లాదంగా జరుగుతూండగా ఇంద్రుడు మొదటి సంకేతనం పంపించేడు. దాన్ని పట్టుకుని బయల్దేరిన ఐరావతం పెద్ద రాణీకి ఓ రోజు కలలో ఆరు దంతాలతో తన గర్భంలోకి ప్రవేశిస్తున్నట్టూ కనిపించింది.

అసిత మహాముని కోట ద్వారం దగ్గిర నుంచుని “మహారాజుతో చెప్పండి నేను వచ్చానని. పుట్టిన బిడ్డని చూడాలనుకుంటున్నానని.” పాలకులతో చెప్పేడు. పది నిముషాల్లో అసితుడు పుట్టిన బిడ్డ పక్క నుంచుని నిశితంగా చూసేడు కుర్రాడికేసి.

“జన్మనిచ్చిన తల్లి ఎలా ఉంది ఇప్పుడు?” అడిగేడు రాజుకేసి తిరిగి.

“మునీంద్రా, బిడ్డ పుట్టిన ఏడో రోజునే రాణి గతించింది.”

మందహాసం చేసేడు అసితుడు అర్ధమైందన్నట్టుగా. “మరి బిడ్డనెవరు సాకుతారు?”

“ఇంకొక రాణిగారు ఉన్నారండి,” రాజు పక్కనున్న సేవకులు చెప్పేరు. మళ్ళీ చిరునవ్వే సమాధానంగా వచ్చింది అసితుడి దగ్గర్నుంచి.

“ఒకసారి ఆ రాణిని పిలవండి. నేను చూడాలి”

రాణి వచ్చేక చెప్పేడు అసితుడు, “అమ్మా బిడ్డనిచ్చిన మాతృమూర్తి జీవితం ధన్యమైంది. ఆవిడ పని తీరిపోయింది. ఇంక వంతు నీది. ఆవిడ కన్నా ఎక్కువ కష్టం నీది. కానీ గుర్తుంచుకో ఈ బిడ్డ విశ్వానికంతటికీ గురువు కాబోతున్నాడు. నీ జన్మ తరించే మార్గం చెప్పేది కూడా ఇతడే. పెంచడంలో జాగ్రత్త. ఏమాత్రం ఏమరుపాటు కూడదు.”

“ధన్యోస్మి. అంతగా చెప్పాలా? వీడే నా కొడుకు పుట్టినప్పటినుండి.”

ఉయ్యాలలో ఉన్న బిడ్డని ఆపాదమస్తకం పరిశీలించి ఉన్న ముఫ్ఫైరెండు అద్భుత లక్షణాలు గమనించేడు అసితుడు. మొదట బిడ్డ కాళ్ళు పట్టుకుని తలకి ఆనించుకుని నమస్కారం చేసేక మళ్ళీ ఒక చిరునవ్వు నవ్వేడు. వెంటనే ఏదో గుర్తుకొచ్చి సాలోచనగా చూసి కణ్ణీళ్ళు తుడుచుకున్నాడు పైబట్టతో. మహారాజు కంగారు పడ్డాడు, ఇది చూసి.

“అయ్యా, బిడ్డకేమీ ఫర్వాలేదు కదా? మేమందరం అసలే రాణీ పోయిన బాధలో ఉన్నాము. ఇంకొక విపత్తు తట్టుకోలేము. మీరు ఎందుకలా కళ్ళు తుడుచుకుంటున్నారు?”

“మహారాజా ఏమీ భయం లేదు. ఈ బిడ్డ నీ వంశానికే కాదు, విశ్వ జగత్తంతటికీ దారి చూపించబోతున్నాడు. అందుకే ఎవ్వరికీ నమస్కారమైనా చేయని నేను ఇతని కాళ్ళకి నమస్కారం చేశాను. కానీ ఈ బిడ్డ పెరిగి పెద్దయ్యేసరికి నేను ఉండను చూడడానికి. అంచేత నా దురదృష్టం తల్చుకుని ఏడుపొచ్చింది.”

“ఏమి పేరు పెట్టమంటారు?” సంతోషంతో అడిగేడు శుద్ధోధన మహారజు.

“సిద్ధార్ధ. అంటే ఏది పొందితే ఇంకేమీ పొందక్కర్లేదో, అటువంటి దాన్ని పొందే వాడు, ఇంక శెలవు.” బయటకి కదిలేడు అసితుడు.

“సిద్ధార్దుడు పుట్టిన సమయానికే కోళీయుల్లో పుట్టిన పాప, దూరంగా పుట్టిన ఇంకో మగపిల్లవాడు, కంటకి అనే గుర్రం, కాలుదాయి, చెన్నుడు అనే వాళ్ళూ పుట్టేరు కదా? సరి సరి, వీళ్ళందరి లెఖ్ఖా సరిగ్గానే ఉంది కానీ నా వంశంలో ఎవరేనా బాగు పడతారా?” రాజమార్గంలో నడుస్తూ ఆలోచించేడు అసితుడు, “ఈ బిడ్డ చెప్పేవి వినడానికి నేను ఉండను. నేను సన్యాసిని కనక నాకున్న ఒక్క మేనల్లుడు పెరిగి పెద్దయ్యేసరికి వినడానికి అర్హుడు.” ఆలోచిస్తూ మేనల్లుడిని కలుసుకోడానికి బయల్దేరేడు. ఎదురొచ్చి అసితుడ్ని లోపలకి తీసుకెళ్ళేడు మేనల్లుడు.

“శతమానం భవతి. నాయనా చిన్నవాడివైనా నువ్వు చేసే పూజలూ, జపాలు నీకు మంచిచేసే రోజులని నీకు అందించబోతున్నాయి. ఇప్పట్నుండి దాదాపు ముఫ్ఫై సంవత్సరాల కాలంలో నీకు ఒక మహోన్నతమైన గురువు లభించబోతున్నాడు. ఇప్పుడే అతణ్ణి చూసి వస్తున్నాను. అంచేత నువ్వు ఇప్పుడే సన్యసించి తపస్సు ప్రారంభించు.” స్థూలంగా చెప్పేడు అసితుడు.

“ముఫ్ఫై సంవత్సరాల తర్వాత కదా? అప్పుడు చూసుకుందాం.”

“రోజూ పంజరంలో రామనామం చేసే చిలక, పిల్లి వచ్చినప్పుడు ఏమంటుందో గమనించావా? ప్రాణం మీదకొచ్చినప్పుడు రామనామం ఎలా గుర్తొస్తుంది రోజూ సాధన చేయకపోతే? నువ్వు ముఫ్ఫై సంవత్సరాలు తపస్సు చేస్తే అప్పటికి గురువుకి తగిన శిష్యుడివౌతావు. ముఫ్ఫై సంవత్సరాల తర్వాత మొదలుపెడితే నీకు జవసత్వాలు ఉంటాయా అప్పటికి? ఏమౌతుందో ఓ సారి ఆలోచించు.”

“మీరే నాకు దారి చూపచ్చు కదా?”

“నేను ఆత్మని దర్శించిన వాణ్ణే. కానీ నువ్వు తధాగతుడి శిష్యుడవ్వడమే మంచిది. అప్పటికి నేను బతికి ఉండను కానీ లేకపోతే నేను కూడా ఆయన శిష్యుణ్ణి అవుతాను. ఇంక కాలాయాపన మంచిది కాదు నీకు.”

“సరే ఆ ఇచ్చే సన్యాసం మీరే ఇవ్వండి.”

“తప్పకుండా. రేపే ఇస్తాను.”

సిద్ధార్దుడు పుట్టి ఆరేళ్ళు కావస్తోంది.

మహా ప్రజాపతి మంచం మీద పడుకుని ఉంది. రెండో కానుపు అయ్యి ఇంకా రెండో రోజే. ఒళ్ళు తెలియని జ్వరం, నీరసంతో ఉన్నా పరిచారిక వచ్చేసరికి కళ్ళు తెరిచి, “సిద్ధార్దుడు అన్నం తిన్నాడా? ఏమి చేస్తున్నాడు?” అనడిగింది.

పరిచారిక కళ్ళు విప్పార్చి చూసింది ప్రజాపతి కేసి. తన మొదటి బిడ్డ ఎలా ఉన్నాడో అడగలేదు. రెండురోజుల క్రితం పుట్టిన బిడ్డ ఎలా ఉన్నాడో అక్కర్లేదా? కానీ తనకి పుట్టని సిద్ధార్దుడు గురించా ఈవిడ పలకరింపు? ఇప్పటిదాకా ఈవిడ తన మొదటి బిడ్డని పట్టించుకోలేదని, వాడి ఆలనా పాలనా పరిచారికలే చూస్తున్నారని తాను వింది. ఇప్పుడు ప్రత్యక్షంగా చూస్తోంది. అదే అంది “మీ బిడ్డ ఎలా ఉన్నాడో అడగరేం?”

“నా బిడ్డకేం? మీరందరూ ఉన్నారుగా చూడ్డానికి? సిద్దార్దుడికెవరున్నారు? అసలే తల్లి లేని పిల్లవాడు. ఒకసారి ఇలా పిలు.”

సిద్ధార్దుడు రాగానే తల నిమురుతూ అడిగింది, “నాయనా నీకు కావాల్సినవి అన్నీ ఉన్నాయా? ఎవరైనా ఏమీ అనలేదు కదా?”

“లేదమ్మా, నేను తమ్ముడితో ఆడుకుంటున్నాను. అన్నీ బాగున్నాయి. నీకు జ్వరం వచ్చింది కనక నువ్వు విశ్రాంతి తీసుకో. నేను మళ్ళీ వస్తాను తర్వాత నిన్ను చూడ్డానికి. సరేనా?”

కళ్ళు చెమర్చాయి ప్రజాపతికి. తాను ఎంత దూరంగా ఉండాలనుకుంటే అంత దగ్గిరౌతోంది సిద్ధార్దుడికి. పెద్దయ్యాక సిద్ధార్దుడు తనకి దూరంగా వెళ్ళిపోతే తన బెంగ ఎవరు తీరుస్తారు?

రోజులు దొర్లిపోతూనే ఉన్నాయి. సిద్ధార్దుడికిప్పుడు ఇరవై ఐదేళ్ళు దాటి పెళ్ళి కూడా అయింది. ఇంక వీడి గురించి బెంగ పడక్కర్లేదని శుద్ధోధన మహారాజు అనుకుంటున్నాడు. ఎప్పటిలాగానే ప్రజాపతి సిద్ధార్దుడ్ని వదిలి ఉండలేకపోతోంది. ఆటపాటల్లో ఉన్న సిద్ధార్దుడికి బయటలోకం ఇంకా తెలియదని ప్రజాపతి అనుకుంటోంది. చెన్నుడితో బయటకెళ్ళి చూడవల్సిన నాలుగు దృశ్యాలూ శాక్యముని చూసేసినట్టు మహారాణికి ఇంకా తెలియదు. వీటన్నింటినీ చెన్నుడు గోప్యంగా ఉంచాడు.

సాయంత్రం కావొస్తూంది. స్నానం చేసి వచ్చిన సిద్ధార్దుడికి చుట్టూ ఉన్న పాటలు, వాయిద్యాలూ అవీ రోతని కలిగిస్తున్నాయి. కాసేపు పడుకుని లేచేసరికి, అప్పటిదాకా పాడిన జనం అంతా నిద్రపోతున్నారు ఒకళ్ళమీద ఒకళ్ళు పడి. లేచి నుంచుని ఒకసారి చుట్టూ చూసేడు. ఒంటిమీద బట్టలున్నాయోలేదో తెలీనట్టు పడుకున్న అందరూ శవాల్లాగా కనిపించేరు. తినడం, తాగడం, చావడం. ఇదేనా జీవితం? హృదయంతరాళంళోంచి ఒక్కసారి విషాదం ఉప్పెనలాగా తన్నుకొచ్చింది. నోటికి చేయి అడ్డం పెట్టుకుని దాదాపు పరుగు పెడుతూ బయటకొచ్చేడు.

పుట్టిన కొడుకుని వెళ్ళేముందు ఒకసారి చూడాలనిపించింది. ప్రసూతి గృహంలో రాహులుడి మీద ఒక చెయ్యివేసి యశోధర పడుకుని ఉంది, సిద్ధార్దుడొచ్చేసరికి. యశోధర లేవకుండా, తాను రాహులుణ్ణి ఎత్తుకోవడం అసంభవం. యశోధర లేస్తే తన మనసు మారవచ్చు. బయటనుంచే చూసి తనకున్న భవబంధాలు ఒక్కసారి గుర్తు తెచ్చుకున్నాడు. ఆత్మార్థ్థే పృధ్వీం త్యజేత్. వేరు దారి లేదు. మెల్లిగా అక్కడ్నుండి కదిలేడు బయటకి.

సిద్ధార్దుడు బయటకి పోకుండా కట్టుదిట్టమైన కాపలా ఉంచేడు శుద్ధోధనుడు. కానీ ఆ రోజు సిద్ధార్దుడు ద్వారం దగ్గిరకొచ్చేసరికి విశాల ప్రపంచం రారమ్మని పిలుస్తున్నట్టూ తలుపులు బార్లా తీసి ఉన్నాయి. ద్వారం దగ్గిర ఒక్కరే కాపలా కాస్తున్నారు.

“ఎవరక్కడ?”

“నేనే మహారాజా.” చెప్పేడు చెన్నుడు.

“చెన్నా, నువ్వు వెళ్ళి మన కంటకిని తీసుకురా. బయటకెళ్ళే పనుంది.”

“అవశ్యం.”

సిద్ధార్దుడ్ని మోస్తూ కంటకి పరిగెడుతూంటే, చెన్నుడు కూడా దాని తోక పట్టుకుని సమానంగా పరిగెట్టేడు. తెలతెలవారుతూండగా, మగధ చేరింది. శాక్యముని కిందకి దిగి ఒక్కసారి గుర్రం ఒంటిమీద మృదువుగా తడుతూ, “చెన్నా, నేను బుద్ధత్వం కోసం అన్నీ త్యజించేను. ఇంక మీరు వెనక్కి వెళ్ళండి” అన్నాడు. గత నాలుగు సార్లు బయటకి తీసుకొచ్చిన చెన్నుడికి మహరాజు ప్రవర్తన కొంచెం కూడా అనుమానం తెప్పించలేదు. ఓ విధంగా చెన్నుడు ఊహించినదే.

“నేను కూడా వస్తాను మీతో. నేను వెనక్కి వెళ్ళేది కల్ల.” చెప్పేడు చెన్నుడు.

“లేదు చెన్నా. నువ్వు వెనక్కి వెళ్ళాల్సిందే. లేకపోతే మహారాజుకి నేను సన్యసించినట్టు ఎలా తెలుస్తుంది? యశోధరకి చెప్పాలి కదా? నేను బుద్ధత్వం పొందిననాడు తప్పకుండా నీకు సన్యసించే అవకాశాన్ని ఇస్తాను. ఇప్పటికి నన్ను వెళ్ళనియ్యి.”

కంటకి సిద్ధార్దుడి కళ్ళలోకి చూసి తన పని, ఎత్తిన జన్మ సార్ధకం అయిపోయినట్టు గ్రహించింది. దాని ప్రాణాలు గాలిలో కలిసిపోయినై.

చెన్నుడు కన్నీళ్ళు తుడుచుకుంటూ వెళ్ళిపోతూన్న శాక్యముని కేసి చూసేడు. కళ్ళు మిరుముట్లు గొలిపే ఒక విధమైన కాంతి అప్పటికే సిద్ధార్దుడి దేహం చుట్టు ఆవరించి ఉంది. తన వంశాన్ని సమూలంగా నాశనం చేసిన రావణుణ్ణి చంపడానికి రాముడే సరైనవాడని తోచి, తాను కైక చేత రాముణ్ణి వనవాసానికి పంపిస్తూంటే, మంధర మనసు ఎందుకు క్షోభ పడలేదు? ఎందుకంటే తానుచేసే పని లోకహితం కాబట్టీ, భగవంతుడికి మీరెందుకా పని చేస్తున్నారో, ఎందుకు చేయవల్సి వచ్చిందో తెల్సు కాబట్టీ. లేదు తాను ఏడ్వకూడదు. శాక్యముని విశ్వానికే గురువౌతాడని అసితుల వారు చెప్పారు కదా? చెన్నుడి మనసు కుదుటబడింది, తన పని తాను సక్రమంగా నిర్వర్తించినందుకు. ముందు ముందు మళ్ళీ కలుసుకుంటామనే ఆశతో వెనక్కి బయల్దేరేడు.

వెనక్కొచ్చిన చెన్నుణ్ణి శుద్ధోధనుడు కడిగి పారేసేడు సవాలక్ష ప్రశ్నలతో. “ఎందుకు వెళ్ళనిచ్చేవు?, నీకెవరు అధికారం ఇచ్చేరు? రాజ ద్వారం తలుపులు నిన్ను ఎవరు తీయమన్నారు?” అంటూ. మహారాజుకి సమాధానం చెప్పి ప్రజాపతి దగ్గిరకొచ్చేసరికి తల ప్రాణం తోకకి వచ్చింది. ఆశ్చర్యంగా ప్రజాపతి కన్నీళ్ళు పెట్టుకోవడం తప్ప ఏమీ అనలేదు చెన్నుణ్ణి. కాసేపు ఉన్నాక చెన్నుడే చెప్పేడు.

“నేను కూడా వెంట వస్తానని చెప్పాను తల్లీ, కాని నన్ను వెనక్కి వెళ్ళమని ఆజ్ఞ జారీ చేసేరు.”

“ఎటు వెళ్ళారో తెలుసా?” ప్రజాపతి నోరు విప్పింది.

“మగధ దాటే దాకా నేను ఉన్నాను వారి వెంటే. ఇప్పుడు అక్కడ ఉండకపోవచ్చు. మనం వేగుల్ని పంపుతామని తెలుసనుకుంటా తల్లీ”

ఇద్దరికీ ఒకేసారి అసిత మహాముని గుర్తుకొచ్చేడు. “సరే చెన్నా, అసితుల వారు ముందే చెప్పారు కదా? సిద్ధార్దుడు విశ్వానికే గురువు కాబోతున్నాడని? నువ్వెళ్ళి నీ పనులు చూసుకో.”

సిద్ధార్దుడు సన్యసించి ఏడు సంవత్సరాలైంది. ప్రజాపతి సిద్ధార్దుడ్ని తల్చుకోని రోజే లేదు. ఇంట్లో ఉన్నప్పుడు పిలిస్తే గానీ వచ్చి తిండి తినేవాడు కాడు. ఎప్పుడూ ఆట పాటలల్లో గడపడమే. ఎన్నిసార్లు ఎంతమంది చెప్పారో సిద్ధార్దుడి సున్నిత మనస్సు గురించి. ఇప్పుడు సన్యాసం తీసుకున్నాక కటిక నేలపై ఎలా పడుకుంటున్నాడో? యశోధర కూడా ఇక్కడ అంతఃపురంలో ఉందన్నమాటే గానీ సన్యాసిలా బతకట్లేదా? ఈ భోగాలన్నీ వెంట వచ్చేవి కాదని గ్రహించాడు కనకనే వీటన్నింటినీ వదులుకుని ధైర్యంగా వెళ్ళిపోగలిగేడు. బికార్లు సన్యసించడానికేముంది? మహరాజు అన్నీ తృణప్రాయంగా వదిలేయడం కదా సన్యాసం అంటే? ఇవే ప్రజాపతి ఆలోచనలు.

లోపలకి వచ్చిన పరిచారిక వచ్చి శుద్ధోధన మహరాజు వస్తున్నారని వార్త అందించింది. లోపలకి వస్తూనే చెప్పేడు మహారాజు,

“ప్రజాపతీ, మన సిద్ధార్దుడు బుద్ధుడయ్యాడని వేగుల ద్వారా వార్త అందింది. జనం వాడు చెప్పేది వినడానికి ప్రవాహంలా వెళ్తున్నారని వినికిడి.”

“అసితుల వారు చెప్పినవన్నీ నిజం అవుతున్నాయి మహారాజా. వెంటనే ఎవరినైనా పంపరాదా ఒకసారి రమ్మని చెప్పడానికి?”

“అవును. అంత చెప్పాలా? నేను ఈ రోజే ఒకడ్ని పంపించేను. కానీ సిద్ధార్దుడు చక్రవర్తి అయి ఉంటే నేను ఎక్కువ ఆనందించేవాడిని.”

“సరే, ఇప్పుడింక నేను యశోధరతో చెప్పి వస్తాను ఈ విషయం.” ప్రజాపతి నిష్క్రమించింది.

మొదటిసారి వెళ్ళిన వార్తాహరుడు ఎంతకీ రాకపోయేసరికి రెండోవాణ్ణి పంపించాడు మహరాజు. వాడూ ఎంతకీ రాకపోతే మూడోవాణ్ణి కూడా పంపించేడు. ఇలా పద్ధెనిమిది మంది బుద్ధుడి దగ్గిరకెళ్ళి ఆయన శిష్యులైపోయి వెనక్కి రాకపోయేసరికి కాలుదాయిని పిల్చి అడిగేడు మహరాజు.

“నేను పంపిన పద్ధెనిమిది మందీ వెళ్ళీ వాణ్ణి చేరుకున్నారు. నువ్వు, సిద్ధార్దుడూ ఒకే సమయానికి పుట్టినవాళ్ళే కదా అని నిన్ను అడుగుతున్నాను. ఓ సారి వెళ్ళి వాణ్ణి రమ్మన్నానని, నాకు వాణ్ణి చూడాలని ఉందీ అని చెప్పి వస్తావా?”

“తప్పకుండా మహారాజా. అక్కడకి వెళ్ళాక నేను కూడా సన్యాసం తీసుకున్నా సరే, మాట మాత్రం చెప్తాను. వస్తారా, రారా అనేది మాత్రం ఆయనిష్టం.”

“సరే నీ ప్రయత్నం నువ్వు చెయ్యి. మాట చెప్పడం మర్చిపోకు సుమా.”

కాలుదాయి వెళ్ళేసరికి భగవానుడు కొద్దిమందికి ఉపన్యాసం ఇస్తున్నాడు. “ఈ ప్రపంచంలో దుఖానికి ఏది హేతువు? మీరేదో కోరుతారు. కోరిక నెరవేరవచ్చు. కాకపోవచ్చు. నెరవేరితే, సంతోషం బదులు ఇంకో కోరిక తలెత్తుతుంది. రెండో కోరిక తీరితే మూడోదీ, అ తర్వాత నాలుగోదీ మొదలౌతాయి. అంటే ఒక కోరిక తీరితే దానివల్ల సంతోషం ఒక్క క్షణం మాత్రమే ఎందుకంటే, రెండో కోరిక మొదటిదాని వెనువెంటనే వస్తోంది కాబట్టి. ఈ అంతులేని కోరికలవల్ల మనశ్శాంతి ఎక్కడా? ఒక కోరిక తీరుస్తూ చక్రం తిప్పడం ప్రారంభిస్తున్నాం. ఉత్తరోత్తరా వచ్చే కోరికల్తో ఆ చక్రభ్రమణం మరింత జోరుగా పోవడానికి బాటలు వేస్తున్నాం. అసలు కోరిక తీరలేదనుకుందాం. అప్పుడుండేది దుఃఖమే. ఇవన్నీ గమనిస్తే తెలుస్తున్నదేమిటి? మనకున్న అన్ని దుఃఖాలకి కారణం కోరిక. జ్ఞానం పొందడానికి కోరిక విడిచిపెట్టడమే మొదటి మెట్టు. దేనినీ వాంఛించ వద్దు. ఆఖరికి ఆనందం కావాలి అని కూడా కోరవద్దు. ఆనందం ఎక్కడ్నుంచి వస్తోంది? మన మనసుల్లోంచే కదా? మనమే ఆనందం అవ్వనప్పుడు, అక్కడనుంచి ఎలా ఆనందం ఉత్పన్నమౌతోంది? దీన్ని బట్టి తెలుస్తున్నదేమిటంటే, మనం నిజంగా ఆనందస్వరూపులం. మనకి కావాల్సిన ఆనందం మన దగ్గిరే ఉంది. అది కోరిక తీరడం వల్ల రాదు. ఎప్పుడైతే మనం ఈ చక్రభ్రమణాన్ని పూర్తిగా ఆపగలుగుతామో అప్పుడు మనకి ధర్మం అవగతమౌతుంది. అప్పుడు మనం జన్మ రాహిత్యం పొందగలం…”

గంభీరంగా సాగుతున్న ప్రసంగం వింటూండగానే కాలుదాయిలో అదో రకమైన మార్పు వచ్చేసింది. తానొచ్చిన పని మర్చిపోయి భగవానుడి దగ్గిర దీక్ష తీసుకుని తాను కూడా సన్యాసి అయ్యేడు.

మూడు నెలలు గడిచాయి. వసంతం ప్రారంభమైంది. ఆ రోజు భగవానుడు బయట ఉన్నప్పుడు కాలుదాయి దగ్గిరలో నుంచుని లుంబినీకి వెళ్ళే దారి ఎంతమనోహరంగా ఉంటుందో పాడటం మొదలుపెట్టేడు.

పాట విన్న బుద్ధుడు నవ్వుతూ అడిగేడు, “ఇవన్నీ నాకు తెలియదన్నట్టు ఎందుకు పాడుతున్నావు?”

“భగవాన్, నేను వచ్చిన పని సక్రమంగా నిర్వర్తించాలి కనక. మిమ్మల్ని చూడాలని శుద్ధోధన మహారాజు బాగా ఉబలాటపడుతున్నాడు. ఎంతమందిని పంపినా వెనక్కి రాలేదని నేనే వచ్చాను. నేను సర్వం త్యజించినా మాట మీకు చేరవేస్తానని వాగ్దానం చేసేను.”

“సరే అయితే రేపే బయలుదేరుదాం. వాళ్ళకి కూడా నేను ధర్మాన్ని ఉపదేశించగలను.”

అనుకున్నట్టుగానే బయలుదేరి మూడునెలల్లో కపిలవస్తు చేరుకున్నారు. మొదట కాలుదాయి వెళ్ళి మహారాజుకి వార్త అందించేడు. మహారాజు ఆనందభరితుడై, కాలుదాయికి బంగారు పళ్ళెంలో భోజనం పెట్టించేడు. కాలుదాయి భోజనం అంతా ఎత్తి జోలెలో వేసుకోవడం చూసి శుద్ధోదనుడు అడిగేడు.

“ఎందుకలా చేస్తున్నావు? ఇక్కడే తినవచ్చు కదా?”

“లేదు మహారాజా, ఈ రుచికరమైన భోజనాన్ని నేను బుద్ధుడికి ఇస్తాను. ఆయన నాకు జన్మ రాహిత్యానికి దారి చూపించినందు ఏ మిచ్చినా రుణం తీరదు.”

“లేదు, లేదు ఇది నీకే. బుద్ధుడికీ నేను మళ్ళీ మంచి భోజనం పంపిస్తాను.” కంగారుగా అన్నాడు శుద్ధోధనుడు.

మర్నాడు, బుద్ధుడు అంతఃపురంలోకి వచ్చేడు. యశోధరని పలకరించాక, ప్రజాపతి ముందుకి వచ్చి “నాయనా నువ్వు ఇలా సర్వసంగ పరిత్యాగం చేస్తావని పుట్టినప్పుడే అసిత మహాముని చెప్పారు. చాలా సంతోషం. నేను అసితుల వారు చెప్పినట్టే నిన్ను జాగ్రత్తగా చూసుకున్నాను. మాయాదేవి నిన్ను కన్నప్పట్నుండీ నువ్వే నా కొడుకువి. అది నీకూ తెలుసు. పురుషుడివి కనక నువ్వు వెళ్ళగలిగేవు. మేమా, స్త్రీలం. మాకు ఎలాగ కుదురుతుంది?”

“లేదు అమ్మా, ధర్మం అనేది ప్రతి ఒక్కరూ, స్త్రీ, పురుష వ్యత్యాసాలు లేకుండా తెల్సుకోవచ్చు. అకుంఠితమైన దీక్ష ఉంటే చాలు.” శాక్యముని చెప్పాడు చిరునవ్వుతో.

“యశోధర ఇక్కడే సన్యాసిలా గడుపుతోంది. ఎప్పటికైనా అర్హతురాలవ్వాలనే ఆశ. ఏదో ఒకనాడు మేము నీ దగ్గిరకి వచ్చేస్తాము. అప్పటిదాకా మమ్మల్ని కాస్త గుర్తుంచుకో మరి.”

ఏళ్ళు గడిచాయి. ఇప్పుడు బుద్ధుడి ఖ్యాతి ఖండ ఖండాలలో వ్యాపించింది. రాహులుడు, నందుడూ కూడా బుద్ధుడ్ని అనుసరించారు. తథాగతుని కుడి భుజంలా ఆనందుడు ఉండనే ఉన్నాడు. శుద్ధోధన మహారాజు స్వర్గస్తుడైనాడు. యశోధరకీ, ప్రజాపతికీ సన్యసించాలనీ, బంధాలు తెంచుకోవాలనీ ఉంది. కానీ ఎన్నిసార్లు అడిగినా బుద్ధుడు ఒప్పుకోవట్లేదు. ఆనందుడు చెప్పి చూసాడు.

“లేదు ఆనందా, స్త్రీలని మనతో పాటు ఉండనిస్తే బుద్ధుడు స్త్రీల సన్నిహిత్యం కోరుకుంటున్నాడని లోకం ప్రచారం చేస్తుంది. వాళ్ళని అక్కడనే సాధన చేసుకోమను.”

కొన్ని మాసాలు గడిచేసరికి, ఇంక ప్రజాపతి ఊరుకోలేకపోయింది. బుద్ధుడు ఒప్పుకుంటాడు గాక, పోతాడు గాక. జీవితం వ్యర్ధం చేసుకోవడం ఎందుకు. ఇక్కడే సన్యసించి నడుచుకుంటూ బుద్ధుడి దగ్గరికి వెళ్తే ఆయనే చూసుకుంటాడు. ఇదే ఆలోచనతో తాను కాషాయ బట్టలు కట్టి, బయల్దేరింది. యశోధర ఊరుకుంటుందా? తానూ వస్తానని పట్టుబట్టింది. ఒక్కసారి రాణీవాసంలో కలకలం రేగింది. ఊన్న స్త్రీలందరూ సన్యసిస్తామని బయల్దేరారు. రోజుకిన్ని మైళ్ళని నడుచుకుంటూ, పాదాల్లోంచి రక్తాలుకారుతున్నా చాలా రోజులు ప్రయాణించి బుద్ధుడ్ని చేరుకున్నారు ప్రజాపతీ, యశోధర. దారిలో అనేకానేక ప్రజలు వీళ్ళని ఆపి సహాయం చేస్తామన్నా నిరాకరించి వచ్చారు.

అప్పటికీ బుద్ధుడు ఒప్పుకోలేదు.

ఆనందుడే మళ్ళీ అడిగేడు, “స్వామీ ఎందుకు మీరు స్త్రీలంటే ఇలా వివక్షత చూపుతున్నారు?”

“లేదు ఆనందా, విశాలీ, సుజాతా నా శిష్యులే కదా. వాళ్ళు నా స్త్రీ సన్యాసినులే కదా? నేను వివక్షత చూపట్లేదు.”

అనేకసార్లు వాదోపవాదాలు జరిగేక ఆఖరికి ఒప్పుకున్నాడు భగవానుడు; అదీ వీళ్ళందరూ తాను పెట్టిన షరతులు ఒప్పుకుని జీవితాంతం పాటిస్తానంటేనే. ఒక్క షరతు కాదుకదా, వెయ్యి షరతులైనా ఒప్పుకుంటాము అన్నారు స్త్రీలందరూ. సంతోషంగా అందరికీ సన్యాస దీక్ష ఇవ్వబడింది. అనుకున్నట్టుగానే ప్రజాపతీ, యశోధరా, అకుంఠిత దీక్షతో తక్కువ వ్యవధిలో అర్హతురాలయ్యారు. బుద్ధుడు తన స్వంత శక్తితో బుద్ధత్వం సాధించినవాడు. ఆర్హతులు బుద్ధుడి సహాయంతో బుద్ధత్వం సాధించినవారు. చాల చక్రం తిరుతూనే ఉంది అవిరామంగా.

ఒక పౌర్ణమి సాయంత్రం, ప్రజాపతి బుద్ధుడి దగ్గిరలో కూర్చుని కళ్ళు మూసుకుని ధ్యానంలో ఉంది. ఏదో తెల్సినట్టు ఒక్కసారి ధ్యాన భంగమై కళ్ళు తెరిచి భగవానుడితో అంది, “నాయనా, నేను ముసలి దాన్ని అయిపోయాను. నీకు ఇంక ఏ విధమైన సేవలు చేసే జవ సత్వాలు నాకు లేవు. నేను చేసిన తప్పులు ఏమైనా ఉంటే వాట్ని క్షమించేసి నన్ను ఇంక వెళ్ళనియ్యి. నాకు సమయం అయిపోయింది.”

“చింతామణి వజ్రాన్ని సాన బెట్టడం ఎంత అనవసరమో నిన్ను క్షమించడం అంత అనవసరం. నిశ్చింతగా ధర్మాన్ని తలుస్తూ ధ్యానంలోకి వెళ్ళి శరీరాన్ని విడిచేయి. నువ్వు చేసుకున్న పుణ్యం మూలంగా నీకు పునర్జన్మ అనేది లేదు. దేవతలందరూ దిగివచ్చి స్వాగతం పలకడానికి సిద్ధంగా ఉన్నారు.” చెయ్యెత్తి దీవిస్తూ చెప్పాడు భగవానుడు.

ఆ రోజు రాత్రి ప్రజాపతి దేహం చాలించింది. ఆవిడతో పాటు సన్యసించిన స్త్రీలందరూ దేహ త్యాగం చేసారు. కాష్టాలు దహనం అవుతూంటే దేవతలందరూ దిగివచ్చి మహా ప్రజాపతికి స్వాగతం పలకడం ఆనందుడు చూసాడు. కళ్ళు కిందకి దించేసరికి భస్మ రాసులన్నీ ముత్యాల కుప్పలుగా మారి ఉన్నాయి. మరొక్క ఆలోచన లేకుండా వాటినన్నింటినీ దోసిళ్ళతో ఎత్తి, బుద్ధుడి భిక్షాపాత్రలో పోశాడు, ఆనందుడు.

“భగవాన్ ఇటువంటి అదృష్టం మన సన్యాసుల్లో ఎవరికైనా దొరుకుతుందా?” అడిగేడు ఆనందుడు అన్నీ అయిపోయేక.
“లేదు ఆనందా, నాతో సహా మనలో ఎవ్వరికీ ఆ అదృష్ఠం లేదు. నా తల్లులు మాయాదేవి, ప్రజాపతి ఇద్దరూ కారణ జన్ములు.”