శాంతిశ్రీ గారు అన్నట్లు కథనే ప్రామాణికంగా తీసుకుని చదవడం సరైన పని. కానీ కధను చర్చించేటపుడు ఆ కథ పూర్వాపరాలూ నేపథ్యాలూ కూడా పరిగణించడం అవసరం. ఉదాహరణకు కొత్త పాఠకులు కన్యాశుల్కం ను ఊరికే అలా చదివితే ఆ నాటకం బోధపడదు.
ఈ కథను లోతుగా చర్చించినపుడు కథ దేని గురించి అన్న ప్రశ్న వస్తుంది. భిన్నాభిప్రాయాలకు అవకాశమున్న కథ ఇది. ఈ నేపథ్యంలో తన కథ గురించి ఏమన్నాడో ఆమాట పబ్లిక్ డొమైన్లో ఉంది. మళ్ళా ఆయన అన్నమాటలో సగమే విశేష ప్రాచుర్యంలో ఉంది. ఈ సగాన్నే పరిగణిస్తే ఇది కొన్ని పరిధుల పరిమితిలో రాసిన ప్రేమకథ అని స్పష్టమవుతుంది. కానీ ఆయన అన్నమాటను పూర్తిగా గమనిస్తే ఈ కథ మనిషిలోని వాంఛను బహిర్గతం చెయ్యడానికి రాసారని స్పష్టమవుతుంది. నిశితంగా చూస్తే ఈ రెండు ఉద్దేశ్యాల మధ్య కధ కుంటినడక నడిచిందనిపిస్తుంది.
*
ఏదేమైనా కథను కథగానే ఒక పాఠకుడిగా చదివినపుడు అది ఆ చదువరి మనసుమీద బలమైన ముద్రవేసి చాన్నాళ్ళు వెంటాడుతుంది. అందుకే అంత పేరు.
ఈ సుదీర్థమైన ఎంతో అందమైన చాలా ఉపయుక్తమైన ఆసక్తికరమైన వ్యాసంలో ఆశ్చర్యం నాపేరు కూడా ఉంది. ఎంతో కృతజ్ణుడిని గుర్తుంచుకొన్నందుకు.
నేను అమెరికాకు వచ్చిన క్రొత్తలో SCIT వేదికలో రాయల వారి తలపక్షచ్చట గ్రుక్కి బాతువులు అన్న పద్యం గురించి వ్రాసి రంగప్రవేశం చేసాను. దానికి అభినందనపురస్సరంగా స్పందించిన మొదటి సహృదయులు పిల్లలమఱ్ఱి రామకృష్ణగారు.
పిల్లలమఱ్ఱి రామకృష్ణ గారు బహుసౌమ్యులు సహృదయులు. వారితో నాకు మంచి మైత్రి ఉండేది. నేను అమెరికానుండి భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత వారికి దూరమైనాను. వారి మెయిల్ అడ్రసును పోగొట్టుకున్నాను. ఎంత ప్రయత్నించినా వారిని మరలా పలుకరించలేక పోయాను. వారి మెయిల్ అడ్రసు ఎవరైనా ఇస్తే, ఇచ్చినవారికి కృతజ్ఞుడనై ఉంటాను. రామకృష్ణ పిల్లలమఱ్ఱి వారిని పలుకరించటానికి మరలా ప్రయత్నిస్తాను.
రచ్చబండ గురించి తెలియదు! తెలుసా రోజులను ఐతే ఇప్పటికీ మరిచిపోలేను. తెలుసా మిత్రులనూ మరచిపోలేను.
మొదటి శ్లోకానికి నేను ఉత్పలమాలను ఎంచుకున్నాను. దానిని వీరు చీల్చి చెండాడారు. వృత్తం ఎంపికలో ఔచిత్యం లేకపోవడం గురించి వారి వాదన వారిది. మూలం యధాతధంగా రాకపోవటమూ దీర్ఘవృత్తాన్ని ఎంచుకోవటమూ తత్కారణంగా కొన్ని కొత్తపదాలు చేరటమూ వంటివి వారికి నచ్చలేదు. వారి దృక్కోణం వారిది.
కాని వారు “మూలంలో, 70 మాత్రల్లో క్లుప్తంగా, బలంగా – గానయోగ్యంగా ఉన్నవి – దండుగ్గణాలు చేరిన అనువాదం, పేలవ ప్రదర్శన గా మారిపోయింది” అన్నారు. ఈమాట ఆశ్చర్యం కలిగించింది. నిజం చెప్పాలంటే కొంచెం బాధించింది.
అన్న ఈవృత్తం గానయోగ్యంగా లేదని వారు ఎలా భావించారో అర్ధం కాదు. క్లుప్తత వీడి దీర్ఘం అవటం వలన గానయోగ్యం కాకుండా పోయిందా? కొత్తపదాలతో పొడుగై పేలవమై గానయోగ్యం కాకుండా పోయిందా? దీర్ఘవృత్తాలు గానయోగ్యాలు కావనుకుంటే ఎవ్వనిచేజనించు పద్యం కూడా గానయోగ్యం కాదు కదా. తిరుపతివేంకట కవుల చెల్లియో చెల్లకో పద్యం అస్సలు గానయోగ్యం కాదు కదా? ఇక మందారమకరంద అంటూ సాగే సీసం ఐతే అస్సలు గానయోగ్యం కాకుండా పోవాలి కదా?
వీరిదృష్టిలో దండుగ గణాలు చేరాయి. సరే, అలా చేరితే అవి దైర్ఘ్యాన్ని ఆపాదించగలవు కాని పద్యాన్ని ఏకంగా గానయోగ్యం కాకుండా చేస్తాయా?
ఈపద్యం గానయోగ్యంగా ఉందని నావిశ్వాసం. నేను గాయకుడిని కాను. ఐతే పాడి మరీ ఋజువు చేయగలిగి ఉండేవాడి నేమో. మిగిలిన పద్యాలూ నాదృష్టిలో గానయోగ్యాలే. కావనుకుంటే నేను చేయగలిగినది లేదు.
దండుగ గణాలు అంటే ఒక సంగతి గుర్తుకు వస్తోంది కరుణశ్రీ గారు కుంతీకుమారి ఖండకావ్యంలో దిగుచున్నది క్రిందికి మెట్లమీదుగన్ అంటారు. దిగటం అంటేక్రిందికి కాక పైకి కూడా ఉంటుందా? క్రిందికి అనటం దండుగే కదా. మెట్లమీదుగన్ అని మాత్రం ఎందుకు? మేడ దిగాలంటే మెట్లే దిగాలి కదా (అప్పట్లో లిఫ్టులు లేవు సుమా) కాబట్టి మెట్లమీదుగన్ అన్నది కూడా దండగే కదా. ఇలా పూరణకోసం పదాలు పడటం దండుగ గణాల వ్యవహారమే కదా. ఇలా లెక్కలు వేస్తూ పోయి కరుణశ్రీకి పద్యాలు వ్రాయటం చేతకాదనీ కుంతీకుమారి, పుష్పవిలాపమూ పేలవకవిత్వాలనీ అనటం చేయవచ్చునేమో. ఏమో నాకు తెలియదు. ఈశంకల వంకల డొంకల నుండి ఏకవి బ్రతికి బయటపడగలడో తెలియదు.
ఈ పిల్లనగ్రోవిలోని గాలి అనే ఈశీర్షిక తప్ప దాని క్రింద ఏమీ లేదు! ఏదో జరిగి కాంటెంట్ ఎగిరిపోయింది. సంపాదకులు పునరుద్ధరించవలసింది.
[ఆ రచన తానా పత్రికలో ప్రచురితమైనది, పిడిఎఫ్‍గా మేము ప్రచురించాము. కొత్త థీమ్‍కు మారినప్పుడు కొన్ని పిడిఎఫ్ రచనలతో ఇబ్బంది వచ్చింది. సరిదిద్దుతున్నాము – సం.]
ఈమాట సంపాదకులకు విన్నపం.
దయచేసి ఇక్కడ పుస్తకముఖచిత్రాన్ని అడ్డంగా ముద్రించిన విషయాన్ని గమనించి సరిచేయవలసింది. ఇలా ఉండటం సుదర్శనం గారి పట్ల అపచారం అవునో కాదో నేను చెప్పవలసింది లేదు కాని అలా చూడటానికి చాలా ఎబ్బెట్టుగా ఉందని మాత్రం చెప్పక తప్పదు.
ఈ ఏడుసంవత్సరాల కాలంలోనూ ఈవిషయం గమనికకు రాలేదంటే దాని అర్ధం ఈవ్యాసాన్ని పాఠకులు పట్టించుకోలేదనా? ఏమో!
చౌరాష్టకానువాదానికి యదుకులభూషణుల విమర్శ రమ్యంగా ఉంది.
నేను చేసినది చౌరాష్టకానికి స్వేచ్ఛానువాదం అని మనవి చేయటం జరిగింది.
ఒక భాష నుండి మరొక భాష లోనికి అనువదించటం లోని సాధకబాధకాలు తెలిసిన యదుకులభూషణులు అమూలకమైన మాటల నెత్తి చూపటమూ తప్పుబట్టటమూ కొంచెం అచ్చెరువు కలిగించింది. మూలం లోని పదాలను కాని తత్సమానాలను కాని ప్రయోగిస్తూ అలాగే భూలోకంలోని భావానికి న్యూనాతిరిక్తంగా ఏమీ లేకుండా మూలదైర్ఘ్యాన్నే పాటించుతూ అనువదించటం బహుకష్టం. పద్యం కృతకం అయిపోయే ప్రమాదం హెచ్చు.
మహాభారతాంధ్రీకరణం నాటి నుండి నేటిదాకా కవులు అనువాదంలో స్వేచ్ఛ తీసుకున్నారు. మక్కికిమక్కి అనువాదాలు కళగట్టినది తక్కువే కదా.
విషయాన్ని సందర్భానుసారంగా పెంచటం కొత్త విషయం కాదు కదా. పాల దొంగతనం వేమనగారే అంటించారు కదా కృష్ణుడికి గొల్ల యిండ్లపాలు కోరనేల అని. నేనేమీ కొత్తగా అన్నది లేదు.
ఇకపోతే విమర్శకులు నేను బిల్వమంగళుని స్ఫూర్తి, ఆర్తి పట్టుకున్నానని అన్నారు. చాలా సంతోషం.
కృత్రిమ మేధ, ప్రజ్ఞానం, నోబెల్ బహుమానాలు గురించి Srinivas గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 10:17 pm
https://www.youtube.com/watch?v=5hKA5S8RIdQ
నన్ను గురించి కథ వ్రాయవూ? – నాకు అర్థమయినట్లుగా… గురించి అమరేంద్ర గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 7:46 pm
శాంతిశ్రీ గారు అన్నట్లు కథనే ప్రామాణికంగా తీసుకుని చదవడం సరైన పని. కానీ కధను చర్చించేటపుడు ఆ కథ పూర్వాపరాలూ నేపథ్యాలూ కూడా పరిగణించడం అవసరం. ఉదాహరణకు కొత్త పాఠకులు కన్యాశుల్కం ను ఊరికే అలా చదివితే ఆ నాటకం బోధపడదు.
ఈ కథను లోతుగా చర్చించినపుడు కథ దేని గురించి అన్న ప్రశ్న వస్తుంది. భిన్నాభిప్రాయాలకు అవకాశమున్న కథ ఇది. ఈ నేపథ్యంలో తన కథ గురించి ఏమన్నాడో ఆమాట పబ్లిక్ డొమైన్లో ఉంది. మళ్ళా ఆయన అన్నమాటలో సగమే విశేష ప్రాచుర్యంలో ఉంది. ఈ సగాన్నే పరిగణిస్తే ఇది కొన్ని పరిధుల పరిమితిలో రాసిన ప్రేమకథ అని స్పష్టమవుతుంది. కానీ ఆయన అన్నమాటను పూర్తిగా గమనిస్తే ఈ కథ మనిషిలోని వాంఛను బహిర్గతం చెయ్యడానికి రాసారని స్పష్టమవుతుంది. నిశితంగా చూస్తే ఈ రెండు ఉద్దేశ్యాల మధ్య కధ కుంటినడక నడిచిందనిపిస్తుంది.
*
ఏదేమైనా కథను కథగానే ఒక పాఠకుడిగా చదివినపుడు అది ఆ చదువరి మనసుమీద బలమైన ముద్రవేసి చాన్నాళ్ళు వెంటాడుతుంది. అందుకే అంత పేరు.
ఎవరెస్ట్ బేస్ కాంప్ – 1 గురించి దాసరి అమరేంద్ర గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 7:19 pm
హను గారూ
మీ స్పందనకు ధన్యవాదాలు
శ్రీనివాస్ గారూ
ధన్యవాదాలు
మీలాంటి వారి స్పందన నాకు మరిన్ని రాసే, చేసే ప్రేరణనిస్తుంది
ఈమాట పూర్వాపరాలు – నా జ్ఞాపకాలు II గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 1:22 pm
ఈ సుదీర్థమైన ఎంతో అందమైన చాలా ఉపయుక్తమైన ఆసక్తికరమైన వ్యాసంలో ఆశ్చర్యం నాపేరు కూడా ఉంది. ఎంతో కృతజ్ణుడిని గుర్తుంచుకొన్నందుకు.
నేను అమెరికాకు వచ్చిన క్రొత్తలో SCIT వేదికలో రాయల వారి తలపక్షచ్చట గ్రుక్కి బాతువులు అన్న పద్యం గురించి వ్రాసి రంగప్రవేశం చేసాను. దానికి అభినందనపురస్సరంగా స్పందించిన మొదటి సహృదయులు పిల్లలమఱ్ఱి రామకృష్ణగారు.
పిల్లలమఱ్ఱి రామకృష్ణ గారు బహుసౌమ్యులు సహృదయులు. వారితో నాకు మంచి మైత్రి ఉండేది. నేను అమెరికానుండి భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత వారికి దూరమైనాను. వారి మెయిల్ అడ్రసును పోగొట్టుకున్నాను. ఎంత ప్రయత్నించినా వారిని మరలా పలుకరించలేక పోయాను. వారి మెయిల్ అడ్రసు ఎవరైనా ఇస్తే, ఇచ్చినవారికి కృతజ్ఞుడనై ఉంటాను. రామకృష్ణ పిల్లలమఱ్ఱి వారిని పలుకరించటానికి మరలా ప్రయత్నిస్తాను.
రచ్చబండ గురించి తెలియదు! తెలుసా రోజులను ఐతే ఇప్పటికీ మరిచిపోలేను. తెలుసా మిత్రులనూ మరచిపోలేను.
తుపాకి గురించి Ramesh గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 12:57 pm
చాలా sensitive గా , చిన్న పిల్లలని ఎలా పెంచుకోవాలో వారితో ఎలా వ్యవహరించాలో చక్కగా వుంది, ధన్యవాదాలు
చౌరాష్టకం – ఆంధ్రానువాదం గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 10:58 am
మొదటి శ్లోకానికి నేను ఉత్పలమాలను ఎంచుకున్నాను. దానిని వీరు చీల్చి చెండాడారు. వృత్తం ఎంపికలో ఔచిత్యం లేకపోవడం గురించి వారి వాదన వారిది. మూలం యధాతధంగా రాకపోవటమూ దీర్ఘవృత్తాన్ని ఎంచుకోవటమూ తత్కారణంగా కొన్ని కొత్తపదాలు చేరటమూ వంటివి వారికి నచ్చలేదు. వారి దృక్కోణం వారిది.
కాని వారు “మూలంలో, 70 మాత్రల్లో క్లుప్తంగా, బలంగా – గానయోగ్యంగా ఉన్నవి – దండుగ్గణాలు చేరిన అనువాదం, పేలవ ప్రదర్శన గా మారిపోయింది” అన్నారు. ఈమాట ఆశ్చర్యం కలిగించింది. నిజం చెప్పాలంటే కొంచెం బాధించింది.
దొంగిలె పాలువెన్నలను తొల్లిట నీతడు గొల్లపల్లెలన్
దొంగిలె గొల్లకన్నియలు తోయములాడెడు వేళ చీరలన్
దొంగతనంబుచేసె బహుధూర్తత నావగు పాపసంపదల్
దొంగల రాజువీ డనుచు దోయిలి యొగ్గెద వీని కెప్పుడున్
అన్న ఈవృత్తం గానయోగ్యంగా లేదని వారు ఎలా భావించారో అర్ధం కాదు. క్లుప్తత వీడి దీర్ఘం అవటం వలన గానయోగ్యం కాకుండా పోయిందా? కొత్తపదాలతో పొడుగై పేలవమై గానయోగ్యం కాకుండా పోయిందా? దీర్ఘవృత్తాలు గానయోగ్యాలు కావనుకుంటే ఎవ్వనిచేజనించు పద్యం కూడా గానయోగ్యం కాదు కదా. తిరుపతివేంకట కవుల చెల్లియో చెల్లకో పద్యం అస్సలు గానయోగ్యం కాదు కదా? ఇక మందారమకరంద అంటూ సాగే సీసం ఐతే అస్సలు గానయోగ్యం కాకుండా పోవాలి కదా?
వీరిదృష్టిలో దండుగ గణాలు చేరాయి. సరే, అలా చేరితే అవి దైర్ఘ్యాన్ని ఆపాదించగలవు కాని పద్యాన్ని ఏకంగా గానయోగ్యం కాకుండా చేస్తాయా?
ఈపద్యం గానయోగ్యంగా ఉందని నావిశ్వాసం. నేను గాయకుడిని కాను. ఐతే పాడి మరీ ఋజువు చేయగలిగి ఉండేవాడి నేమో. మిగిలిన పద్యాలూ నాదృష్టిలో గానయోగ్యాలే. కావనుకుంటే నేను చేయగలిగినది లేదు.
దండుగ గణాలు అంటే ఒక సంగతి గుర్తుకు వస్తోంది కరుణశ్రీ గారు కుంతీకుమారి ఖండకావ్యంలో దిగుచున్నది క్రిందికి మెట్లమీదుగన్ అంటారు. దిగటం అంటేక్రిందికి కాక పైకి కూడా ఉంటుందా? క్రిందికి అనటం దండుగే కదా. మెట్లమీదుగన్ అని మాత్రం ఎందుకు? మేడ దిగాలంటే మెట్లే దిగాలి కదా (అప్పట్లో లిఫ్టులు లేవు సుమా) కాబట్టి మెట్లమీదుగన్ అన్నది కూడా దండగే కదా. ఇలా పూరణకోసం పదాలు పడటం దండుగ గణాల వ్యవహారమే కదా. ఇలా లెక్కలు వేస్తూ పోయి కరుణశ్రీకి పద్యాలు వ్రాయటం చేతకాదనీ కుంతీకుమారి, పుష్పవిలాపమూ పేలవకవిత్వాలనీ అనటం చేయవచ్చునేమో. ఏమో నాకు తెలియదు. ఈశంకల వంకల డొంకల నుండి ఏకవి బ్రతికి బయటపడగలడో తెలియదు.
ఈ రచన నా సొంతం కాదు! గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 6:20 am
ఇప్పుడు వ్రాస్తున్న మాటలు నాదగ్గర దాదాపుగా యాభైయేళ్ళుగా మురుగుతున్న మాటలు.
విశ్వనాథ వారి నవల ఒకటి ఉంది “బాణామతి” అని. తెన్నేటి హేమలత గారి నవల ఒకటి ఉంది “దెయ్యాలు లేవూ” అని.
ఎవరైనా ఈ రెండు పుస్తకాలను చదివితే అవి ఒకదానికి ఒకటి దాదాపు కార్బన్ కాపీల వంటివి అని స్పష్టంగానే తెలుస్తుంది.
ఇద్దరూ ఉద్దండులైన రచయితలు.వీరిలో ఎవరికీ మరొకరి నవలను దాదాపు యధాతధంగా వ్రాయవలసిన అగత్యం లేదు.కాని ఇలా ఎలా జరిగింది?
అదే నాకు అయోమయంగా అనిపిస్తుంది.
మరొకసారి ఈ రచనలను రెండింటినీ చదువుదామంటే నాకు అంతర్జాలంలో ఐతే కనబడటం లేదు. అవి సంపాదించగలిగితే ఏది ముందుగా వెలువడిందీ అన్నదైనా తెలుస్తుంది.
ఈ పిల్లనగ్రోవిలోని గాలి గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 6:01 am
ఈ పిల్లనగ్రోవిలోని గాలి అనే ఈశీర్షిక తప్ప దాని క్రింద ఏమీ లేదు! ఏదో జరిగి కాంటెంట్ ఎగిరిపోయింది. సంపాదకులు పునరుద్ధరించవలసింది.
[ఆ రచన తానా పత్రికలో ప్రచురితమైనది, పిడిఎఫ్‍గా మేము ప్రచురించాము. కొత్త థీమ్‍కు మారినప్పుడు కొన్ని పిడిఎఫ్ రచనలతో ఇబ్బంది వచ్చింది. సరిదిద్దుతున్నాము – సం.]
పుస్తక పరిచయం: సుదర్శనం గారికి… గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 5:25 am
ఈమాట సంపాదకులకు విన్నపం.
దయచేసి ఇక్కడ పుస్తకముఖచిత్రాన్ని అడ్డంగా ముద్రించిన విషయాన్ని గమనించి సరిచేయవలసింది. ఇలా ఉండటం సుదర్శనం గారి పట్ల అపచారం అవునో కాదో నేను చెప్పవలసింది లేదు కాని అలా చూడటానికి చాలా ఎబ్బెట్టుగా ఉందని మాత్రం చెప్పక తప్పదు.
ఈ ఏడుసంవత్సరాల కాలంలోనూ ఈవిషయం గమనికకు రాలేదంటే దాని అర్ధం ఈవ్యాసాన్ని పాఠకులు పట్టించుకోలేదనా? ఏమో!
[మా దృష్టికి తెచ్చినందుకు కృతజ్ఞతలు – సం.]
చౌరాష్టకం – ఆంధ్రానువాదం గురించి తాడిగడప శ్యామల రావు గారి అభిప్రాయం:
11/09/2024 2:21 am
చౌరాష్టకానువాదానికి యదుకులభూషణుల విమర్శ రమ్యంగా ఉంది.
నేను చేసినది చౌరాష్టకానికి స్వేచ్ఛానువాదం అని మనవి చేయటం జరిగింది.
ఒక భాష నుండి మరొక భాష లోనికి అనువదించటం లోని సాధకబాధకాలు తెలిసిన యదుకులభూషణులు అమూలకమైన మాటల నెత్తి చూపటమూ తప్పుబట్టటమూ కొంచెం అచ్చెరువు కలిగించింది. మూలం లోని పదాలను కాని తత్సమానాలను కాని ప్రయోగిస్తూ అలాగే భూలోకంలోని భావానికి న్యూనాతిరిక్తంగా ఏమీ లేకుండా మూలదైర్ఘ్యాన్నే పాటించుతూ అనువదించటం బహుకష్టం. పద్యం కృతకం అయిపోయే ప్రమాదం హెచ్చు.
మహాభారతాంధ్రీకరణం నాటి నుండి నేటిదాకా కవులు అనువాదంలో స్వేచ్ఛ తీసుకున్నారు. మక్కికిమక్కి అనువాదాలు కళగట్టినది తక్కువే కదా.
విషయాన్ని సందర్భానుసారంగా పెంచటం కొత్త విషయం కాదు కదా. పాల దొంగతనం వేమనగారే అంటించారు కదా కృష్ణుడికి గొల్ల యిండ్లపాలు కోరనేల అని. నేనేమీ కొత్తగా అన్నది లేదు.
ఇకపోతే విమర్శకులు నేను బిల్వమంగళుని స్ఫూర్తి, ఆర్తి పట్టుకున్నానని అన్నారు. చాలా సంతోషం.
యదుకులభూషణులకు ధన్యవాదాలు.