1974 లో “నూట పదహార్లు,” పేరిట తెలుగులోని ఉత్తమ కథలని తాళ్ళూరి నాగేశ్వరరావు, హితశ్రీ సంకలనం చేశారు; మొదటి భాగం మాత్రమే చెయ్యగలిగారు. దానిని తిరిగి ఈ మధ్యనే విశాలాంధ్ర “శత వసంతాల తెలుగు కథ,” గా ప్రచురించింది. నేనివాళ ఉబుసుపోకకై దానిలో జి.వి.కృష్ణరావు గారి కథ “ఉదబిందువులు,” చదివాను. వారి ఇతర రచనలని తిరగేస్తే “భిక్షాపాత్ర” కనిపించింది. ఈ నాటికని ఆకాశవాణి జాతీయ నాటికగా ప్రసారం చేసిందన్నారు హితశ్రీ: https://archive.org/details/sahithichaithrar022777mbp/page/n123/mode/2up
క్ష-ప్రాస కేవలం ఇలాంటి విపరీతపు సందర్భాల్లోనే వాడతారు…
భాగవతంలో నేను కోకొల్లలుగా గమనించాను. పోతన ళ, ణ, క్ష అనేవి వాడి కూడా ద్రాక్షాపాకం రాయడంలో అక్షయతూణీరుడు. మనం మర్చిపోయిన ఌ (అలు) అనేది కూడా సునాయాసంగా వాడగలడేమో అనిపిస్తుంది భాగవతం చదివితే. కిందన కొన్ని వామనవతారం నుంచి.
ఈ ముఖాముఖీ చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంది. నేను కృష్ణమూర్తిగారిని హైదరాబాదులో వారింట్లో ఒకసారి, అమెరికాలో మా ఇంట్లో ఒకసారి కలుసుకున్నాను. ఇప్పుడు మళ్ళా ఆయన గొంతుక వినడం ఆధునిక సాంకేతిక విప్లవం వల్ల సాధ్యపడింది! ఈ ప్రసంగం వింటూవుంటే “సంపాదకుడు” అనేమాట ఎలా పుట్టి ఉంటుందో అర్థం అయింది.
Janaki’s Zen గురించి తాడిగడప శ్యామలరావు గారి అభిప్రాయం:
ఎంత చక్కని ఆకృతులు. చాలా విషయాలు మన దేశంలో మన రాష్ట్రాలలో మన ఊళ్ళలో మన జనాల్లో నాలాంటి మనసులలో ఏ విధమైన చలనం ఆస్వాదించే తత్వం లేకుండా పోయాయి. అయ్యో, ఇలాంటి ఆస్తుల్ని చూడాలి కాపాడుకోవాలని కొంచెం కూడా లేదు కదూ. నేనెప్పుడు మారతానో…
…శ్రీమద్రామాయణమహాకావ్యం లోని సీత లంకలో దుఃఖంలో మునిగిపోయి రావణుణ్ణి అక్షరాలా తృణీకరించి ఎప్పుడు రాముడు.వచ్చి రక్షిస్తాడా అని దీనంగా ఎదురు చూస్తూ ఉంటుంది. అదంతా తప్పూ అక్కడ లంకలో సీత మహదానందంగా గెంతులు వేస్తూ ఉందని వ్రాయటం ఏమంత సమజసమైన కల్పన అంటారు? ఈ వికారమైన కల్పనకు విజ్ఞతకల చదువరులు ఆనందంతో పులకరించి పోతారా?… -తాడిగడప శ్యామల రావు.
ఈ Janaki’s Zen కథలో సీత రాముడి వర్ణచిత్రాలు గీయటం, అందరికీ చూపటం ఈ పాఠకునికెందుకో గిట్టలేదు. మరి వీరెందుకో తన వర్ణచిత్రంతోనే ఇక్కడ, 8/17/24న ప్రవేశించారు. ఆ మరుసటి రోజు, ఈమాట పత్రికలో మరో అభిప్రాయ వేదికలోనూ అదే వర్ణచిత్ర ప్రదర్శన. అక్కడ వారు తమ పాత స్నేహితులతో సంభాషించినారు. అమెరికా పాత స్నేహితులు ఈయన్ని అన్ని సంవత్సరాల ఎడబాటు తర్వాత ఎలా గుర్తు పడతారు ఇప్పటి తన బొమ్మ చూపితే. అంతేగా మరి. అందువల్లే తన బహుపాతచిత్రంతో, ప్రవేశం ఐఉండాలి.
అక్కడనే, వారి మిత్రులతో (తద్వారా ఈమాట పాఠకులకూ) తామిప్పుడు ఫుల్ టైమ్ “రామస్మరణానందంలో” ఉన్నట్టు తెలిపారు.
మరి Janaki’s Zenలో – సీత రామస్మరణానందంలో ఎందుకు ఉండకూడదు! సీత రాముడు భార్యాభర్తలు. ఒకరియందు ఒకరు అనురాగం కలవారు. సీతకన్నా రాముడితో సన్నిహిత సంబంధం, సాన్నిధ్యం – తాడిగడప శ్యామల రావుకు సాధ్యమా? ఉందనుకుంటే ఎంత అవివేకం! కావాలనుకుంటే ఎంత దురాశ! What an encroachment! What a villainy!
Janaki’s Zen కథలో – రాక్షసుడు రావణుడే చూపలేదు అలాటి అసభ్యమైన చొరవ. సీతారాముల ప్రేమ గురించి తెలిశాక, రావణుడికి వారిని విడదీయబుద్ధి కాలేదు. అదే కరుణ అంటే! వాల్మీకి రామాయణ రచన ప్రతిపాదన అదే. ప్రేమజీవులను విడదీయవద్దు అని. అతడి కావ్యపు ఆశయం అదే. అంతేకాని సీతను చెట్టుకింద కూర్చోబెట్టి, ఆమె ఏడుస్తుంటే, గుడ్లప్పచెప్పి చూడమని, సీత అన్నం నీళ్ళూ లేకుండా పడి ఉంటే, తను మాత్రం సుష్టుగా తిని, సోఫాలెక్కి టి.వి. స్క్రీనుల మీద సుందరాకాండ చూసుకుంటూ ‘అబ్బా, నేనెంత సనాతనుడిని, ధార్మికుడిని’ అనుకుని కులుక్కోమని కాదు.
ఈ పాఠకుడికి కరుణ అంటే అర్థం తెలియదు. కరుణ అంటే sorrow, విషాదించటం మాత్రమే, చూచినవారు జాలిపడిపోయి, అందరూ గుంపుగా ఏడుసుకుంటూ కూర్చోటమని అని ఈయన అనుకుంటున్నాడు? ఎంత తప్పుడు ఆలోచన! కావ్యము, కల్పనలలోనైనా, అలంకారశాస్త్రం ఇలా అర్థం చేసుకోమన్నదా కరుణరసాన్ని! కరుణ అంటే compassion. Kindness. ఇతరుల బాధ నివారించటం. ఈయనకు అలాటి సుజ్ఞానం ఉన్నదా?
లేదు. వీరు, తన కీర్తనలు ఎవరో దొంగతనం చేసేశారని “వ్యసన పడి” సొంత బ్లాగు మూసేసి, వారి కల్పిత స్వబాధోపశమనంకోసం ఇక్కడకు తరలి వచ్చినారు. ఆ సూనృత వాక్యం వారే చెప్పినారు. ఉపశమనం వీరికి ఎలా వస్తుందంటే, ఇతరులను ఎగతాళి, వేళాకోళం చేస్తూ -ప ప పపాత అంటూ నత్తులు కొడుతూ, అది తప్పు ఇది తప్పు అని ఇక్కడ వీరంగం చేస్తే వస్తుంది. సీత ఏడుస్తూ అశోకవనంలో ఉంటే, వీరి దొంగబాధకు ఆమె శోకం మందు?
అలాటి పిచ్చి, తిక్క చేష్టలు ఇక్కడ కుదరదు కాక కుదరదు. ఈ కథలో, శ్రీరాముడి దయ చేతను నారూఢిగ సకల జనులు ఔరా యనగా – సీత రాముడు డ్యూయెట్లు పాడుకుంటారు. సంతోషంగా ఉంటారు.
కోతీ కోతీ ఎందుకు ఉన్నావు అంటే చక్కనమ్మను వెక్కిరించటానికి అన్నట్టు తన వర్ణచిత్రంతో వీరు ఇక్కడకు ప్రవేశించినారు. ఎలాగూ వచ్చారు కనుక వీరే అశోకవనంలో చెట్టుకింద సీత స్థానం భర్తీ చెయ్యవచ్చు. అటూ ఇటూ పోయేవారికి పాములు, పిడకలు అని పాతచెత్త బోగస్ కనికట్టు కబుర్లు చెప్పవచ్చును. శర్మ దంతుర్తి, ఈ నా వ్యాఖ్య ఆధారంగా, ‘అశోక వనంలో చెట్టుకింద తాడిగడప శ్యామల రావు’ అని సీక్వెల్ రాస్తారు. He is a fast writer. ‘పూతన’ మీద పద్యంతో మొదలుపెట్టి, పోతన భాగవతం లోని రసగుళికలు చూపగలిగిన రచయితకు అదెంత పని. అసలుకి, రాక్షసి పూతన చనుకట్టు మీద మోహం కలిగిన ఆ సంప్రదాయఛందోకవిశ్రేష్ఠుడు ఎవరో కదా!
మై గాడ్! సీత ఏడుస్తూనే ఉండాలిట! మై గాడ్! వాల్మీకి అలానే లిఖించాడుట! మై గాడ్! తాను రామ భక్తుడట! రాముడి ప్రియురాలి పైనే విద్వేషం! మై గాడ్!
¡No preocupes! Aquí hay una canción romántica.
En el mismo lugar,
En la misma cuarto
Al mismo tiempo;
Siempre alrededor
Cerca de mí.
Más cerca de mí.
Tocándome, entrando en mí
Dentro de mí
Juntos; uno para el otro.
Incluso cuando
Aparte de mí, Lejos de mí
¡Juntos para siempre! ¡Mi amor!
ముష్టి పలురకములు గురించి VSTSayee గారి అభిప్రాయం:
09/10/2024 10:13 am
కృష్ణరావుగారి ‘కటకట’ను “హితశ్రీ”గారు చెప్పినా, వీరి వ్యాసులవారు చాలాదూరం వెళ్లారు!
‘భిక్షాపాత్ర’ నాటిక ఇక్కడ.
నమస్తే,
వాడపల్లి శేషతల్పశాయి.
ముష్టి పలురకములు గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
09/08/2024 11:58 pm
శాయి గారన్నమాట: “వీరిలాంటి గురువులకు/అధ్యాపకులకు భృతి సమాజమే కల్పించాలి.”
1974 లో “నూట పదహార్లు,” పేరిట తెలుగులోని ఉత్తమ కథలని తాళ్ళూరి నాగేశ్వరరావు, హితశ్రీ సంకలనం చేశారు; మొదటి భాగం మాత్రమే చెయ్యగలిగారు. దానిని తిరిగి ఈ మధ్యనే విశాలాంధ్ర “శత వసంతాల తెలుగు కథ,” గా ప్రచురించింది. నేనివాళ ఉబుసుపోకకై దానిలో జి.వి.కృష్ణరావు గారి కథ “ఉదబిందువులు,” చదివాను. వారి ఇతర రచనలని తిరగేస్తే “భిక్షాపాత్ర” కనిపించింది. ఈ నాటికని ఆకాశవాణి జాతీయ నాటికగా ప్రసారం చేసిందన్నారు హితశ్రీ: https://archive.org/details/sahithichaithrar022777mbp/page/n123/mode/2up
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
కాల్వీనో కథల నుంచి – 10 గురించి Sudha గారి అభిప్రాయం:
09/08/2024 10:49 pm
Multiplicity, rawness of text… Thoroughly enjoyed it.
దక్షిణ అమెరికా దృశ్యమాలిక – 7 గురించి అద్దాల వీర వేంకట సత్యనారాయణ మూర్తి గారి అభిప్రాయం:
09/08/2024 5:21 am
నేను రమేష్ గారు చెప్పిన పదబంధంతో ఏకీభవిస్తున్నాను.
ముష్టి పలురకములు గురించి శర్మ దంతుర్తి గారి అభిప్రాయం:
09/05/2024 2:24 pm
భాగవతంలో నేను కోకొల్లలుగా గమనించాను. పోతన ళ, ణ, క్ష అనేవి వాడి కూడా ద్రాక్షాపాకం రాయడంలో అక్షయతూణీరుడు. మనం మర్చిపోయిన ఌ (అలు) అనేది కూడా సునాయాసంగా వాడగలడేమో అనిపిస్తుంది భాగవతం చదివితే. కిందన కొన్ని వామనవతారం నుంచి.
క. పాణియు, రథియుఁ, గృపాణియుఁ,
దూణియు, ధన్వియును, స్రగ్వి తురగియు, దేహ
త్రాణియు, ధిక్కృత విమత ప్రాణియు,
మణి కనక వలయ పాణియు నగుచున్. [8-441]
క. బిక్షాపాత్రిక నిచ్చెను
యక్షేశుఁడు వామనునకు; నక్షయ మనుచున్
సాక్షాత్కరించి పెట్టెను
బిక్షునకు భవాని పూర్ణబిక్ష నరేంద్రా! [8-518]
క. ప్రక్షీణ దివిజ వల్లభ
రక్షాపరతంత్రుఁ డగుచు రాజీవాక్షుం
డా క్షణమున బలి యింటికి
బిక్షాగమనంబు జేసెఁ బేదఱికముతోన్. [8-525]
ఇక్కడ నా సుత్తి – వామనావతారం – ఉచిత పుస్తకం. కౌముదిలో రాసిన వ్యాసాల సంపుటి –
https://koumudi.net/books/KOUMUDI_VAAMANAAVATARAM.pdf
పూర్తి పోతన తెలుగు భాగవతం ఇక్కడ – http://telugubhagavatam.org/
భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి గారితో ఇంటర్యూ గురించి Venkateswararao VEMURI గారి అభిప్రాయం:
09/04/2024 6:24 pm
ఈ ముఖాముఖీ చాలా ఆసక్తికరంగా ఉంది. నేను కృష్ణమూర్తిగారిని హైదరాబాదులో వారింట్లో ఒకసారి, అమెరికాలో మా ఇంట్లో ఒకసారి కలుసుకున్నాను. ఇప్పుడు మళ్ళా ఆయన గొంతుక వినడం ఆధునిక సాంకేతిక విప్లవం వల్ల సాధ్యపడింది! ఈ ప్రసంగం వింటూవుంటే “సంపాదకుడు” అనేమాట ఎలా పుట్టి ఉంటుందో అర్థం అయింది.
Janaki’s Zen గురించి తాడిగడప శ్యామలరావు గారి అభిప్రాయం:
09/04/2024 4:24 pm
ఏమి చిత్రమైన విమర్శ!!
పరమానందము రామస్మరణానంద మని
నరులలోన కొందరే నయముగ నెఱుగుదురు
ఎఱిగినట్ఞి వారలకది యెంతో యానందము
ఎఱుకలేని వారెన్నడు నెఱుగని యానందము
కఱకంఠుడు పొందుచుండు ఘనమగు నానందము
మఱియును యోగీంద్రులెల్ల మఱిగిన యానందము
సీతమ్మ వారి వలెను చిత్తమున స్మరించుట
వాతాత్మజు వలెను స్మరణ వదలలే కుండుట
ప్రీతితోడ పవలురేలు విడువక స్మరియించుట
చేతోమోదముగ నెఱిగి చెలగు సద్భక్తులకు
ఇట్టిది యగు నానంద మింకొక్క టుందదని
గట్టిగ తమహృదయంబుల ఘనముగ నెఱిగిన
పుట్టువుతో వైరాగ్యము పొందిన ధన్యాత్ములు
పట్టివిడువకుండ నుండి బడయు నానందము
[ రామకీర్తనలు – 2440 ]
చర్చలో పాల్గొనిన అందరికీ ధన్యవాదాలు. సెలవు.
భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి గారితో ఇంటర్యూ గురించి వి. రమేశ్ గారి అభిప్రాయం:
09/04/2024 1:55 pm
చాలా అద్భుతమైన ఇంటర్వ్యూ.
మోహన రాగ మహా! గురించి Kannaji rao గారి అభిప్రాయం:
09/04/2024 12:20 am
ఎంత చక్కని ఆకృతులు. చాలా విషయాలు మన దేశంలో మన రాష్ట్రాలలో మన ఊళ్ళలో మన జనాల్లో నాలాంటి మనసులలో ఏ విధమైన చలనం ఆస్వాదించే తత్వం లేకుండా పోయాయి. అయ్యో, ఇలాంటి ఆస్తుల్ని చూడాలి కాపాడుకోవాలని కొంచెం కూడా లేదు కదూ. నేనెప్పుడు మారతానో…
Janaki’s Zen గురించి Lyla Yerneni గారి అభిప్రాయం:
09/03/2024 11:16 am
ఈ Janaki’s Zen కథలో సీత రాముడి వర్ణచిత్రాలు గీయటం, అందరికీ చూపటం ఈ పాఠకునికెందుకో గిట్టలేదు. మరి వీరెందుకో తన వర్ణచిత్రంతోనే ఇక్కడ, 8/17/24న ప్రవేశించారు. ఆ మరుసటి రోజు, ఈమాట పత్రికలో మరో అభిప్రాయ వేదికలోనూ అదే వర్ణచిత్ర ప్రదర్శన. అక్కడ వారు తమ పాత స్నేహితులతో సంభాషించినారు. అమెరికా పాత స్నేహితులు ఈయన్ని అన్ని సంవత్సరాల ఎడబాటు తర్వాత ఎలా గుర్తు పడతారు ఇప్పటి తన బొమ్మ చూపితే. అంతేగా మరి. అందువల్లే తన బహుపాతచిత్రంతో, ప్రవేశం ఐఉండాలి.
అక్కడనే, వారి మిత్రులతో (తద్వారా ఈమాట పాఠకులకూ) తామిప్పుడు ఫుల్ టైమ్ “రామస్మరణానందంలో” ఉన్నట్టు తెలిపారు.
మరి Janaki’s Zenలో – సీత రామస్మరణానందంలో ఎందుకు ఉండకూడదు! సీత రాముడు భార్యాభర్తలు. ఒకరియందు ఒకరు అనురాగం కలవారు. సీతకన్నా రాముడితో సన్నిహిత సంబంధం, సాన్నిధ్యం – తాడిగడప శ్యామల రావుకు సాధ్యమా? ఉందనుకుంటే ఎంత అవివేకం! కావాలనుకుంటే ఎంత దురాశ! What an encroachment! What a villainy!
Janaki’s Zen కథలో – రాక్షసుడు రావణుడే చూపలేదు అలాటి అసభ్యమైన చొరవ. సీతారాముల ప్రేమ గురించి తెలిశాక, రావణుడికి వారిని విడదీయబుద్ధి కాలేదు. అదే కరుణ అంటే! వాల్మీకి రామాయణ రచన ప్రతిపాదన అదే. ప్రేమజీవులను విడదీయవద్దు అని. అతడి కావ్యపు ఆశయం అదే. అంతేకాని సీతను చెట్టుకింద కూర్చోబెట్టి, ఆమె ఏడుస్తుంటే, గుడ్లప్పచెప్పి చూడమని, సీత అన్నం నీళ్ళూ లేకుండా పడి ఉంటే, తను మాత్రం సుష్టుగా తిని, సోఫాలెక్కి టి.వి. స్క్రీనుల మీద సుందరాకాండ చూసుకుంటూ ‘అబ్బా, నేనెంత సనాతనుడిని, ధార్మికుడిని’ అనుకుని కులుక్కోమని కాదు.
ఈ పాఠకుడికి కరుణ అంటే అర్థం తెలియదు. కరుణ అంటే sorrow, విషాదించటం మాత్రమే, చూచినవారు జాలిపడిపోయి, అందరూ గుంపుగా ఏడుసుకుంటూ కూర్చోటమని అని ఈయన అనుకుంటున్నాడు? ఎంత తప్పుడు ఆలోచన! కావ్యము, కల్పనలలోనైనా, అలంకారశాస్త్రం ఇలా అర్థం చేసుకోమన్నదా కరుణరసాన్ని! కరుణ అంటే compassion. Kindness. ఇతరుల బాధ నివారించటం. ఈయనకు అలాటి సుజ్ఞానం ఉన్నదా?
లేదు. వీరు, తన కీర్తనలు ఎవరో దొంగతనం చేసేశారని “వ్యసన పడి” సొంత బ్లాగు మూసేసి, వారి కల్పిత స్వబాధోపశమనంకోసం ఇక్కడకు తరలి వచ్చినారు. ఆ సూనృత వాక్యం వారే చెప్పినారు. ఉపశమనం వీరికి ఎలా వస్తుందంటే, ఇతరులను ఎగతాళి, వేళాకోళం చేస్తూ -ప ప పపాత అంటూ నత్తులు కొడుతూ, అది తప్పు ఇది తప్పు అని ఇక్కడ వీరంగం చేస్తే వస్తుంది. సీత ఏడుస్తూ అశోకవనంలో ఉంటే, వీరి దొంగబాధకు ఆమె శోకం మందు?
అలాటి పిచ్చి, తిక్క చేష్టలు ఇక్కడ కుదరదు కాక కుదరదు. ఈ కథలో, శ్రీరాముడి దయ చేతను నారూఢిగ సకల జనులు ఔరా యనగా – సీత రాముడు డ్యూయెట్లు పాడుకుంటారు. సంతోషంగా ఉంటారు.
కోతీ కోతీ ఎందుకు ఉన్నావు అంటే చక్కనమ్మను వెక్కిరించటానికి అన్నట్టు తన వర్ణచిత్రంతో వీరు ఇక్కడకు ప్రవేశించినారు. ఎలాగూ వచ్చారు కనుక వీరే అశోకవనంలో చెట్టుకింద సీత స్థానం భర్తీ చెయ్యవచ్చు. అటూ ఇటూ పోయేవారికి పాములు, పిడకలు అని పాతచెత్త బోగస్ కనికట్టు కబుర్లు చెప్పవచ్చును. శర్మ దంతుర్తి, ఈ నా వ్యాఖ్య ఆధారంగా, ‘అశోక వనంలో చెట్టుకింద తాడిగడప శ్యామల రావు’ అని సీక్వెల్ రాస్తారు. He is a fast writer. ‘పూతన’ మీద పద్యంతో మొదలుపెట్టి, పోతన భాగవతం లోని రసగుళికలు చూపగలిగిన రచయితకు అదెంత పని. అసలుకి, రాక్షసి పూతన చనుకట్టు మీద మోహం కలిగిన ఆ సంప్రదాయఛందోకవిశ్రేష్ఠుడు ఎవరో కదా!
మై గాడ్! సీత ఏడుస్తూనే ఉండాలిట! మై గాడ్! వాల్మీకి అలానే లిఖించాడుట! మై గాడ్! తాను రామ భక్తుడట! రాముడి ప్రియురాలి పైనే విద్వేషం! మై గాడ్!
¡No preocupes! Aquí hay una canción romántica.
En el mismo lugar,
En la misma cuarto
Al mismo tiempo;
Siempre alrededor
Cerca de mí.
Más cerca de mí.
Tocándome, entrando en mí
Dentro de mí
Juntos; uno para el otro.
Incluso cuando
Aparte de mí, Lejos de mí
¡Juntos para siempre! ¡Mi amor!
(Título: Un jardín sin lágrimas)
-Lyla