రవి శంకర్ గారు,
సినిమా పాటల పై మీ పరిశోదనా వ్యాసం చాల వివరణాత్మకంగా వుంది. సినిమాల పాటలకు సాహిత్యంలో ఒక ప్రత్యేక విభాగం ఏర్పాటు చేయ వచ్చు. మీ కృషికి చాలా దన్యవాదాలు.
1965 లో ఎస్సెసెల్సి లో ప్రవరాఖ్యుని పాఠం ఉండేది. పరీక్షల్లో తెలుగులో ఒక ప్రశ్న వచ్చింది. అది: ప్రవరాఖ్యుడు హిమాలాయాలకు వెళ్ళి ఏమి చూసాడు? అని. దానికి సమాదానంగా నేను అందులోని పద్యం “అటజనికాంచె భూమిసురుదడంబరచుంబి…” అనే పద్యము రాసాను. సమాదానము గద్యంరూపములో రాయ కుండా పద్యంలో రాస్తె మార్కులు వేస్తారో లేదో అనే భయం వుండేది. కాని ఆ పద్యం మీద అభిమానంతో సమాదానం పద్యరూపంలోనే వ్రాసాను. ఆపద్యం అంటే అంత అభిమానం ఆనాడు నేర్చుకున్న్ ఆ పద్యం ఈనాటికి నాకు కంఠతా వచ్చు. ఆ రోజుల్లోనే తెలుగులో నాకు చాల ఎక్కువ మార్కులు వచ్చాయి.
మను చరిత్రలోనె ననుకుంటా…. ఒక వచనం వుండేది అది….విద్యగొనుటయె గాక గుటగుటకు గురుతోనా యని……..” అని వుండేది. అది ఏ అస్వాసంలో వుందో ….
హనుమ గారు
Thanks for the reference.
ఇది రాద్దామనుకోలేదు, కాని నేను రాసింది అస్పష్టంగా ఉందేమోనని అనుమానం వచ్చి రాయడం. “ఈ మాట” యొక్క అభిప్రాయవేదిక చర్చావేదిక గా మారకుండా ఉండాలని గింజుకుంటూ కూడా రాయడం.
గ్లోబలైజేషన్్ ఉన్నా లేకపోయినా, “నారికేళపాకం” ముసుగులో అస్పష్టతను సమర్థించడం కష్టమే కాదు, నిజాయితీ అని కూడా అనిపించడంలేదు నాకు.
వినీల్్ గారు “అస్పష్టతకు కారణాలేమిటి?” అని చాలా మంచి ప్రశ్న వేసారు. రెండు పాయింట్లు చెప్పి నా అభిప్రాయంతో ముగిస్తాను.
1. అస్పష్టత చాలా సార్లు subjective అనిపిస్తుంది.
2. అస్పష్టత వేరు complexity వేరు.
ఒకరికి అస్పష్టంగా ఉన్నది ఇంకొకరికి ఉండకపోవచ్చు. లోకం మొత్తానికి అస్పష్టంగా ఉన్నది కవికి స్పష్టంగా ఉండొచ్చు, hopefully! Subjective అన్నప్పుడు, అస్పష్టతకు సవాలక్ష కారణాలుండొచ్చు. పాఠకుడు సరిగ్గా చదవకపోవడం నుంచి, భాషా పరిచయం లేకపోవడం నుంచి అచ్చుతప్పులు గ్రహించకపోవడం దాకా ఎన్నో కారణాలుండొచ్చు. వాటికి కవిత మాత్రం కారణం కాదు. కాబట్టి వాటి గురించి, అంటే “1” గురించి కాదు ఈ చర్చ అని అనుకుంటున్నాను.
ఇక “2” వ అంశం. ఆలోచనా విస్తృతి పెరిగినప్పుడు complexity తగ్గిపోతుందని కాదు కాని, complexity పట్ల స్పష్టత పెరుగుతుంది. వీటి ఉదాహరణలు అందరి దగ్గరా ఉంటాయి.
నేను సమర్థించని “అస్పష్టత” పై రెండు కోవలకు సైతం చెందనిది, ఇతరమైనది! కవిత అర్థం కాకముందు కాదు, దాని అర్థం తెలుసుకున్నాక కూడా అది అస్పష్టంగా కనిపించడం గురించి. అప్పుడు ఆ “కవిత” అనే రాతలో ఏముంది డొల్ల అని ఎందుకు నిలదీయకూడదో తెలియదు, నిజాయితీగా. నేనన్న “నారికేళ పాకం” ముసుగులో అస్పష్టతను సమర్థించడం కష్టం అని అన్నది దీని గురించి మాత్రమే.
==================
విధేయుడు
-Srinivas
కవిత్వంలో అస్పష్టతను గురించి ప్రస్తావిస్తూ నేను కోట్ చేసిన తిలక్ కవితా పంక్తులలో , కవిత్వంలో అస్పష్టతని తిలక్ సమర్థిస్తున్నారన్న అభిప్రాయం కలిగితే అది నా పొరపాటు మాత్రమే.
ఆయన వ్రాసిన “నవత – కవిత” కవిత లో కవిత్వం పట్ల ,కవిత్వం లో అస్పష్టత పట్ల ఆయన అభిప్రాయాలు చూడవచ్చు.బహుశా ఏభై ఏళ్ళక్రితం వ్రాసిన కవిత అయినా మౌలికంగా కవిత్వాన్ని గురించిన కొన్ని ఆలోచనలు ఇప్పటికీ Out of context కాకపోవటం కూడా మనం చూడవచ్చు. ఈ కవిత నగ్నమునిగారికి ఆయన వ్రాసిన లెటర్ అని విన్నాను.
1) hanuma gaaru, hats off to your patience and focused responses. I have seen people taking digs at you for quoting from others. I wonder why is it so objectionable? Why should an objective reader (whether ordinary or extra-ordinary) be concerned about source of the content rather than the content? Infact, one should appreciate the honesty of writer for giving credits to the right people instead of flaunting them as his own.
2) శ్రీనివాస్ గారు, “కవిత చదవగానే ఎదో ఒక అనుభూతి కలగాలి….”.
Since when did instant gratification become a yard stick for good poetry? what about readers role, EQ/IQ level in understanding a poem?
నారికేళ పాకం మాటున అస్పష్టత సమర్థించటం గురించి… అస్పష్టతకు కారణాలేమిటి? పాఠకుడికి విషయపరిజ్ఞానలోపం వల్ల కలిగిన అస్పష్టతా? ఐదేళ్ళ క్రితం ఈమాటలో కనకప్రసాద్ గారి ‘టకరగాయికె‘ చదివినప్పుడు నాకు అర్థం అవలేదు. దాంట్లో కవి దోషం ఉందనుకోను. ఇంకో రకం ఉంది. కవి అమూర్త భావాలు వాడటం వల్ల కలిగిన అస్పష్టత. ట్రాన్స్పరెంట్ చీకట్లు, చంద్రుణ్ణి తాగడాలు లాంటి expressions ఐతే I can empathize with you.
3)బాబ్జీలు గారు, “2008 లో ఇస్మాయిల్ గారి మాటల గురించి ఆలోచించడం సబబు కాదని…”
అలవోకగా ఇలాంటి విప్లవాత్మక అభిప్రాయాలు వెలిబుచ్చేటపుడు కాస్తా ముందూ వెనకలు…ఆయన ఆలోచనలు ఏమిటి? ఇప్పుడవెందుకు పనికి రావు? 2009 నుండి ఎవరి మాటల గురించి ఆలోచించడం సబబు? సెలవిచ్చి ఉంటే బాగుంటుంది. అణువులో బ్రహ్మాండాన్ని గ్రహించలేని మా బోంట్లకొరకు అభిప్రాయవేదిక బదులు వచ్చే సంచికలో ఒక వ్యాసం రాస్తే మరీ మంచిది. మరో విన్నపం. ఆ వ్యాసంలో పాత తెలుగు రచయితలు, వారి రచనలు పాత్రల రిఫరెన్సులు లేకుండా ఉంటే, మాలాటి సాధారణ పాఠకులకు ఇంకా మంచిది.
వినీల్
ఈమాట గురించి గురించి nagendra kumar vepuri గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 10:18 am
అయ్యా, ఈ పత్రిక బాగుంది. అచ్యుత లక్ష్మి ఫిల్మ్ సొసైటీ వారు ప్రచురించిన నా సినీ గ్రంధాలు ‘అద్భుత సినీ రంగము’ మరియు ‘సినీ స్క్రిప్టు రచనా కళ’ గురించి తెలియ పరిచె నిమిత్తము ఈ ఉత్తరము రాయడమైనది.
[ఈ అభిప్రాయం కొద్దిగా రీఫార్మాట్ చేయబడింది. -సం]
శ్రీ గొరుసు జగదీశ్వర రెడ్డి గారికి:
వ్యాసం నచ్చినందుకు సంతోషం. మీ వ్యాసం చదివాను. బాగుంది. అన్నట్టు, మీ వ్యాసం “చల్లగాలిలో యమునాతటిపై” అక్టోబర్ 21 తేదీ, 2007 లో ఆంధ్రజ్యోతిలో, “ఇతరములు” అన్న శీర్షికలో వచ్చింది.
రంగులరాట్నం సినిమాలో “కన్నుల దాగిన అనురాగం” అన్న పాటను గుర్తు తెచ్చినందుకు ధన్యవాదాలు. పి. బి. శ్రీనివాస్ , సుశీలచే “పట్‌దీప్” రాగంలో బాణీ కట్టిన ఈ పాట నాకు చాలా ఇష్టమైన పాటల్లో ఒకటి
[ఈ పోస్ట్ ఎడిట్ చేయబడింది – సం.]
Malathi garu Namaskaram – I am Sammeta Umadevi. I saw Thulika now only. There is a need emerged about the translation. Of course there are so many translations from English to other languages but not from Telugu to English. Your trail must be appreciated. You are trying to correct the printing mistakes or other mistakes. It shows your dedication to the work. We all know that only because of the English translation Geethanjali got Noble prize. We can proudly say there are many equivalent works in Telugu. People of this generation must bring out them and elevate them. Any how we must congratulate for your hard work. Once again I wish all the best.
శ్రీ లక్ష్మన్నగారికి నమస్కారాలు.
మీరు సాలూరు రాజేశ్వరరావు మీద రాసిన వ్యాసం ఇప్పుడే చవివాను. అద్భుతం. నేను కూడా 2007 అక్టోబర్ 20 ఆంధ్రజ్యోతి ఆదివారంలో వారిపై నివాళి వ్యాసం రాశాను. అభినందనలతో – గొరుసు
తెలుగు సినిమా పాటల్లో కొన్ని రచనా విశేషాలు గురించి e.bhaskaranaidu గారి అభిప్రాయం:
11/30/2008 2:59 am
రవి శంకర్ గారు,
సినిమా పాటల పై మీ పరిశోదనా వ్యాసం చాల వివరణాత్మకంగా వుంది. సినిమాల పాటలకు సాహిత్యంలో ఒక ప్రత్యేక విభాగం ఏర్పాటు చేయ వచ్చు. మీ కృషికి చాలా దన్యవాదాలు.
మనుచరిత్ర – ద్వితీయాశ్వాసము గురించి e.bhaskaranaidu గారి అభిప్రాయం:
11/30/2008 2:20 am
1965 లో ఎస్సెసెల్సి లో ప్రవరాఖ్యుని పాఠం ఉండేది. పరీక్షల్లో తెలుగులో ఒక ప్రశ్న వచ్చింది. అది: ప్రవరాఖ్యుడు హిమాలాయాలకు వెళ్ళి ఏమి చూసాడు? అని. దానికి సమాదానంగా నేను అందులోని పద్యం “అటజనికాంచె భూమిసురుదడంబరచుంబి…” అనే పద్యము రాసాను. సమాదానము గద్యంరూపములో రాయ కుండా పద్యంలో రాస్తె మార్కులు వేస్తారో లేదో అనే భయం వుండేది. కాని ఆ పద్యం మీద అభిమానంతో సమాదానం పద్యరూపంలోనే వ్రాసాను. ఆపద్యం అంటే అంత అభిమానం ఆనాడు నేర్చుకున్న్ ఆ పద్యం ఈనాటికి నాకు కంఠతా వచ్చు. ఆ రోజుల్లోనే తెలుగులో నాకు చాల ఎక్కువ మార్కులు వచ్చాయి.
మను చరిత్రలోనె ననుకుంటా…. ఒక వచనం వుండేది అది….విద్యగొనుటయె గాక గుటగుటకు గురుతోనా యని……..” అని వుండేది. అది ఏ అస్వాసంలో వుందో ….
నేనొక సాధారణ పాఠకుణ్ణి గురించి Srinivas Nagulapalli గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 3:52 pm
హనుమ గారు
Thanks for the reference.
ఇది రాద్దామనుకోలేదు, కాని నేను రాసింది అస్పష్టంగా ఉందేమోనని అనుమానం వచ్చి రాయడం. “ఈ మాట” యొక్క అభిప్రాయవేదిక చర్చావేదిక గా మారకుండా ఉండాలని గింజుకుంటూ కూడా రాయడం.
గ్లోబలైజేషన్్ ఉన్నా లేకపోయినా, “నారికేళపాకం” ముసుగులో అస్పష్టతను సమర్థించడం కష్టమే కాదు, నిజాయితీ అని కూడా అనిపించడంలేదు నాకు.
వినీల్్ గారు “అస్పష్టతకు కారణాలేమిటి?” అని చాలా మంచి ప్రశ్న వేసారు. రెండు పాయింట్లు చెప్పి నా అభిప్రాయంతో ముగిస్తాను.
1. అస్పష్టత చాలా సార్లు subjective అనిపిస్తుంది.
2. అస్పష్టత వేరు complexity వేరు.
ఒకరికి అస్పష్టంగా ఉన్నది ఇంకొకరికి ఉండకపోవచ్చు. లోకం మొత్తానికి అస్పష్టంగా ఉన్నది కవికి స్పష్టంగా ఉండొచ్చు, hopefully! Subjective అన్నప్పుడు, అస్పష్టతకు సవాలక్ష కారణాలుండొచ్చు. పాఠకుడు సరిగ్గా చదవకపోవడం నుంచి, భాషా పరిచయం లేకపోవడం నుంచి అచ్చుతప్పులు గ్రహించకపోవడం దాకా ఎన్నో కారణాలుండొచ్చు. వాటికి కవిత మాత్రం కారణం కాదు. కాబట్టి వాటి గురించి, అంటే “1” గురించి కాదు ఈ చర్చ అని అనుకుంటున్నాను.
ఇక “2” వ అంశం. ఆలోచనా విస్తృతి పెరిగినప్పుడు complexity తగ్గిపోతుందని కాదు కాని, complexity పట్ల స్పష్టత పెరుగుతుంది. వీటి ఉదాహరణలు అందరి దగ్గరా ఉంటాయి.
నేను సమర్థించని “అస్పష్టత” పై రెండు కోవలకు సైతం చెందనిది, ఇతరమైనది! కవిత అర్థం కాకముందు కాదు, దాని అర్థం తెలుసుకున్నాక కూడా అది అస్పష్టంగా కనిపించడం గురించి. అప్పుడు ఆ “కవిత” అనే రాతలో ఏముంది డొల్ల అని ఎందుకు నిలదీయకూడదో తెలియదు, నిజాయితీగా. నేనన్న “నారికేళ పాకం” ముసుగులో అస్పష్టతను సమర్థించడం కష్టం అని అన్నది దీని గురించి మాత్రమే.
==================
విధేయుడు
-Srinivas
నేనొక సాధారణ పాఠకుణ్ణి గురించి Vaidehi Sasidhar గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 2:02 pm
కవిత్వంలో అస్పష్టతను గురించి ప్రస్తావిస్తూ నేను కోట్ చేసిన తిలక్ కవితా పంక్తులలో , కవిత్వంలో అస్పష్టతని తిలక్ సమర్థిస్తున్నారన్న అభిప్రాయం కలిగితే అది నా పొరపాటు మాత్రమే.
ఆయన వ్రాసిన “నవత – కవిత” కవిత లో కవిత్వం పట్ల ,కవిత్వం లో అస్పష్టత పట్ల ఆయన అభిప్రాయాలు చూడవచ్చు.బహుశా ఏభై ఏళ్ళక్రితం వ్రాసిన కవిత అయినా మౌలికంగా కవిత్వాన్ని గురించిన కొన్ని ఆలోచనలు ఇప్పటికీ Out of context కాకపోవటం కూడా మనం చూడవచ్చు. ఈ కవిత నగ్నమునిగారికి ఆయన వ్రాసిన లెటర్ అని విన్నాను.
నేనొక సాధారణ పాఠకుణ్ణి గురించి mOhana గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 1:14 pm
కవిత్వం చదువగానే ఒక అనుభూతి కలగాలి అని చదివిన తరువాత నాకు నన్నెచోడుడుగారు వ్రాసిన క్రింది పద్యం గుర్తుకు వచ్చింది –
ముదమునఁ గవికృత కావ్యము
నదరున విలుకాని పట్టినమ్మును బర హృ-
ద్భిదమై తల యూఁపును, బెఱ
యది కావ్యమె చెప్పఁ, బట్ట నదియున్ శరమే
– కుమారసంభవము (1.41)
మంచి కవిత హృదయాన్ని తాకి సంతోషాన్ని కలిగిస్తుంది, విలుకాడు పట్టిన బాణము భయము కలిగించి శత్రువు గుండెను తాకుతుంది. కవిత అంటే అది, బాణమంటే అది.
మిగిలిందంతా కవిత అవుతుందా, బాణమవుతుందా అని దీనికి అర్థము.
విధేయుడు – మోహన
నేనొక సాధారణ పాఠకుణ్ణి గురించి వినీల్ గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 11:23 am
1) hanuma gaaru, hats off to your patience and focused responses. I have seen people taking digs at you for quoting from others. I wonder why is it so objectionable? Why should an objective reader (whether ordinary or extra-ordinary) be concerned about source of the content rather than the content? Infact, one should appreciate the honesty of writer for giving credits to the right people instead of flaunting them as his own.
2) శ్రీనివాస్ గారు, “కవిత చదవగానే ఎదో ఒక అనుభూతి కలగాలి….”.
Since when did instant gratification become a yard stick for good poetry? what about readers role, EQ/IQ level in understanding a poem?
నారికేళ పాకం మాటున అస్పష్టత సమర్థించటం గురించి… అస్పష్టతకు కారణాలేమిటి? పాఠకుడికి విషయపరిజ్ఞానలోపం వల్ల కలిగిన అస్పష్టతా? ఐదేళ్ళ క్రితం ఈమాటలో కనకప్రసాద్ గారి ‘టకరగాయికె‘ చదివినప్పుడు నాకు అర్థం అవలేదు. దాంట్లో కవి దోషం ఉందనుకోను. ఇంకో రకం ఉంది. కవి అమూర్త భావాలు వాడటం వల్ల కలిగిన అస్పష్టత. ట్రాన్స్పరెంట్ చీకట్లు, చంద్రుణ్ణి తాగడాలు లాంటి expressions ఐతే I can empathize with you.
3)బాబ్జీలు గారు, “2008 లో ఇస్మాయిల్ గారి మాటల గురించి ఆలోచించడం సబబు కాదని…”
అలవోకగా ఇలాంటి విప్లవాత్మక అభిప్రాయాలు వెలిబుచ్చేటపుడు కాస్తా ముందూ వెనకలు…ఆయన ఆలోచనలు ఏమిటి? ఇప్పుడవెందుకు పనికి రావు? 2009 నుండి ఎవరి మాటల గురించి ఆలోచించడం సబబు? సెలవిచ్చి ఉంటే బాగుంటుంది. అణువులో బ్రహ్మాండాన్ని గ్రహించలేని మా బోంట్లకొరకు అభిప్రాయవేదిక బదులు వచ్చే సంచికలో ఒక వ్యాసం రాస్తే మరీ మంచిది. మరో విన్నపం. ఆ వ్యాసంలో పాత తెలుగు రచయితలు, వారి రచనలు పాత్రల రిఫరెన్సులు లేకుండా ఉంటే, మాలాటి సాధారణ పాఠకులకు ఇంకా మంచిది.
వినీల్
ఈమాట గురించి గురించి nagendra kumar vepuri గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 10:18 am
అయ్యా, ఈ పత్రిక బాగుంది. అచ్యుత లక్ష్మి ఫిల్మ్ సొసైటీ వారు ప్రచురించిన నా సినీ గ్రంధాలు ‘అద్భుత సినీ రంగము’ మరియు ‘సినీ స్క్రిప్టు రచనా కళ’ గురించి తెలియ పరిచె నిమిత్తము ఈ ఉత్తరము రాయడమైనది.
( ర ) సాలూరు రాజే “స్వర ” రావు నివాళి గురించి విష్ణుభొట్ల లక్ష్మన్న గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 7:59 am
[ఈ అభిప్రాయం కొద్దిగా రీఫార్మాట్ చేయబడింది. -సం]
శ్రీ గొరుసు జగదీశ్వర రెడ్డి గారికి:
వ్యాసం నచ్చినందుకు సంతోషం. మీ వ్యాసం చదివాను. బాగుంది. అన్నట్టు, మీ వ్యాసం “చల్లగాలిలో యమునాతటిపై” అక్టోబర్ 21 తేదీ, 2007 లో ఆంధ్రజ్యోతిలో, “ఇతరములు” అన్న శీర్షికలో వచ్చింది.
రంగులరాట్నం సినిమాలో “కన్నుల దాగిన అనురాగం” అన్న పాటను గుర్తు తెచ్చినందుకు ధన్యవాదాలు. పి. బి. శ్రీనివాస్ , సుశీలచే “పట్‌దీప్” రాగంలో బాణీ కట్టిన ఈ పాట నాకు చాలా ఇష్టమైన పాటల్లో ఒకటి
ధన్యవాదాలతో,
లక్ష్మన్న.
A review of Telugu Women Writers 1950 – 1975 by Malathi Nidadavolu గురించి S.Umadevi గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 7:39 am
[ఈ పోస్ట్ ఎడిట్ చేయబడింది – సం.]
Malathi garu Namaskaram – I am Sammeta Umadevi. I saw Thulika now only. There is a need emerged about the translation. Of course there are so many translations from English to other languages but not from Telugu to English. Your trail must be appreciated. You are trying to correct the printing mistakes or other mistakes. It shows your dedication to the work. We all know that only because of the English translation Geethanjali got Noble prize. We can proudly say there are many equivalent works in Telugu. People of this generation must bring out them and elevate them. Any how we must congratulate for your hard work. Once again I wish all the best.
( ర ) సాలూరు రాజే “స్వర ” రావు నివాళి గురించి gorusu jagadeeshwar reddy గారి అభిప్రాయం:
11/29/2008 3:17 am
శ్రీ లక్ష్మన్నగారికి నమస్కారాలు.
మీరు సాలూరు రాజేశ్వరరావు మీద రాసిన వ్యాసం ఇప్పుడే చవివాను. అద్భుతం. నేను కూడా 2007 అక్టోబర్ 20 ఆంధ్రజ్యోతి ఆదివారంలో వారిపై నివాళి వ్యాసం రాశాను. అభినందనలతో – గొరుసు