ఆ కథలు చల్లని నీలగిరి కొండల వాలుల్లో ప్రయాణాలు చేయిస్తాయి. ప్రతి మలుపులోనూ తేనీటి ఆకుల పరిమళాలు కమ్మేస్తాయి. ఆకాశం మెట్లు దిగి వచ్చే మేఘాల దొంతర్లు మనల్ని తడిపేస్తాయి. ఆకుపచ్చ నుంచి ఊదారంగుకు మారే కాఫీపళ్ళ గుత్తులు మనం నడుస్తుంటే కాళ్ళకు అడ్డం పడతాయి. అంతలోనే చెట్టియారో, పేట్ రావో, చేయి పుచ్చుకు కథలోకి లాక్కు పోతారు! ఏ డంకనో వచ్చి సగటు పాఠకుడు పేరైనా వినని విదేశీ డ్రింకేదో ఆఫర్ చేస్తాడు! ముసలి మాంకూ వచ్చి గాళిదేవరు గురించి ఏ కట్టుకథో చెపుతాడు!

వేలుపిళ్ళై (విశాలాంధ్ర, 2011)

సి. రామచంద్ర రావుగారి కథలు చేసే మాజిక్ అది! తెలుగు పాఠకుడికి కాస్మోపాలిటన్ ప్లాంటేషన్ లైఫ్‌స్టయిల్‌తో పాటు, అక్కడ పని చేసే కూలీల్ని వాళ్ళ జీవితాల్ని సైతం అంతే అందంగా పరిచయం చేస్తాయి. పట్టుమని పది కథలు కూడా లేవు కానీ అవి అరవయ్యేళ్ళుగా తెలుగు పాఠకుల్ని మళ్ళీ మళ్ళీ పలకరిస్తూనే ఉన్నాయి. కథలోని పాత్రలతోనే కాక, వాతావరణం తోటి కూడా ప్రేమలో పడేసే నిత్య నూతనాలు ఈ కథలు!

కథలన్నీ ఆంధ్ర పత్రికలో మొదట ప్రచురితమైనా, ఆ తర్వాత యువ, జ్యోతి మాసపత్రికలలో ఎన్నోసార్లు పునర్ముద్రణ పొందాయి. తెలుగునాట పుంఖానుపుంఖాలుగా వెలువడుతున్న కథాసంకలనాలు ఆయన కథలని ఎంతగా విస్మరించినా, పాఠకులు వాటిని ఇంకా ఇష్టంగా చదువుతూనే ఉన్నారు. అవి గొప్పకథలనే భావిస్తున్నారు. ఏ ఇతర తెలుగు రచయితా పరిచయం చేయని లోకాన్ని మనుషుల్ని ఆయన తెలుగు పాఠకుడికి పరిచయం చేశారు. కథతో పాటు, కథావరణాన్ని సమర్థంగా చిత్రించడం ద్వారా కథనాన్ని ఎలా పరిపుష్టం చేయవచ్చో చేసి చూపించారు ఆయన.

అలాటి అపురూపమైన కథలు రాసిన ఆయన తరచూ ఎందుకు రాయరు? ఆ కొద్ది కథలతోనే ఎందుకు ఆపారు? మళ్ళీ రాస్తారా లేదా? ఆయన సృష్టించిన పాత్రల గురించి ఆయనేమంటారు? ఎన్ని సార్లు చదివినా కొత్తగా అనిపించే ఆ కథలని మళ్ళీ చదివినపుడు ఇవన్నీ ఆయన్నే అడిగితే ఎలా ఉంటుంది అని ఎప్పుడూ అనుకునేదాన్ని. మొన్న జూన్‌లో ఇండియా వెళ్ళినపుడు అనుకోకుండా వారి ఫోన్ నంబర్ దొరికింది. ఆయన్ని చూసి మాట్లాడాలని ఫోన్ చేస్తే ఎంతో మామూలుగా, “అవునా? ఎల్లుండి మధ్యాహ్నం పన్నెండున్నరకు రండి,” అన్నారు ఏ భేషజమూ లేకుండా.

నా అభిమాన రచయిత గొంతు ఫోన్లో వింటున్నానన్న సంబరం నుంచే తేరుకోలేదింకా, వచ్చేయమని ఆహ్వానం!

రావుగారికి 85 ఏళ్ళు! ఆయన ఆరోగ్యం అంతగా బాగాలేదు. ఎక్కువ మాట్లాడలేరు… ఇలా ఎన్నో విన్నాను. వీలైనంత త్వరగా తిరిగి వచ్చేయాలని, ఆయనను ఎక్కువగా ఇబ్బంది పెట్టకూడదని ముందే చాలాసార్లు నన్ను నేను హెచ్చరించుకున్నాను. ఇల్లు కనుక్కోవడం అంత కష్టమైన పని కాలేదు. వారి ఇంటికి చేరి కారు దిగే సరికి, రిసీవ్ చేసుకోడానికి ఇంటి గుమ్మం ముందే నిలబడున్నారు రామచంద్ర రావుగారు! ఆరడుగుల పైగా ఎత్తు, స్ఫురద్రూపి. వేలుపిళ్ళై పుస్తకం వెనుక పేజీ మీద ఫొటోకి కొంచెం వయసు మీద పడిందంతే. ఆ ఠీవి మాయనే లేదు. ఆయనను అలా చూసి ఆనందం, ఆశ్చర్యం, గౌరవం ముప్పిరిగొన్నాయి. నన్ను ఒక్క క్షణం పాటు మాట లేకుండా మౌనంగా నిలబెట్టాయి.

హలో! అంటూ చేతులు కలిపి లోపలికి ఆహ్వానించారు. చకచకా రెండంతస్తుల మెట్లు ఎక్కుతూ (లిఫ్ట్ ఉన్నప్పటికీ) తన గదిలోకి దారి తీసి నిజంగానే షాక్ ఇచ్చారు. వయసు మళ్ళిన వాళ్ళెపుడూ వృద్ధాప్యానికి మనమిచ్చే నిర్వచనం ప్రకారం నడవాలని ఆశిస్తూ, ఆదేశిస్తూ ఉంటామేమో!

ఆరోజు ఎండ మరీ ఎక్కువగా ఉంది. మర్యాదగా కూర్చోబెట్టి, నాకొక ఆరంజ్ జ్యూస్ తెచ్చి ఇచ్చి ఆయనొక డ్రింక్ కలుపుకుని తెచ్చుకున్నారు. టీషర్ట్, స్లాక్స్, షూస్‌లో ఉన్న ఆయన వంక కొంచెం పరిశీలనగా చూస్తుంటే నాకోసం ఆయన ఇంకో ప్రోగ్రామ్ మానుకున్నారేమో అని అనుమానం వచ్చింది.

“ఎక్కడికైనా వెళ్ళడానికి రెడీ అయ్యారా?” అడిగాను.

సున్నితంగా నవ్వారు. “నో, మీరు వచ్చే ముందే గాల్ఫ్ కోర్స్ నుంచి వచ్చాను.”

తెల్లబోయాను, గాల్ఫ్ ఆడతారని తెలిసినా! ఇంత ఎండలోనా? మళ్ళీ తనే అన్నారు.

“ఆదివారం తప్ప ప్రతి రోజూ ఉదయం ఆరు నుంచి మధ్యాహ్నం పన్నెండు వరకూ గాల్ఫ్‌కి వెళ్తాను.”

నిజంగానా? ఆరు గంటల పాటా?!

“అవును, గాల్ఫ్‌లో నాకసలు టైము, శ్రమ రెండూ తెలీవు. ఆరు రోజులూ ఆడతాను. ఎన్నో ఏళ్ళ నుంచీ ఆడుతున్నాను ఇలా.”

ఆ పాషనేట్ స్పోర్ట్స్‌మన్‌తో ఏం మాట్లాడాలో, ఎలా మొదలు పెట్టాలో ఆలోచిస్తూ గదిలో చుట్టూ చూశాను. ఆ గది ఇంతకు ముందెక్కడో చూసినట్టు, పుస్తకాలు, పెయింటింగ్స్‌తో ఒక పురాపరిమళంతో నిండినట్లు, మేమొక ప్లాంటేషన్ హౌస్‌లో ఉన్నట్లూ తోచింది.

ఇంటర్వ్యూ అని ఫార్మల్‌గా అనుకుని ప్రశ్నలేవీ రాసుకు రాలేదు గానీ, ఆయన కథలన్నీ మనసులో అచ్చొత్తినట్టు ఉండి పోవడం వల్ల, కొన్ని విశేషాలు అప్పటికే చదివి ఉండటం వల్ల చాలా మామూలుగా, ఎలాటి ఉపోద్ఘాతాలూ లేకుండా జారిపోయాం సంభాషణ లోకి. ప్రతి విషయం మీదా స్పష్టమైన అభిప్రాయాలతో వివరంగా మాట్లాడిన రామచంద్ర రావుగారు చక్కని బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్ లోనే చాలా వరకూ మాట్లాడినా, తెలుగుని కూడా అంతే చక్కగా, చాలా హాయిగా, నవ్వుతూ సరదాగా మాట్లాడారు. చక్కని ఆంధ్ర తెలుగు! ఆయన తెలుగు టెలుగూలా వినిపిస్తుందన్న ముళ్ళపూడి మాటతో ఏకీభవించలేక పోయాను.

మీరు చదివింది లా కదా! మరి అసలు ఏ రకంగానూ సంబంధం లేని ప్లాంటేషన్స్ వైపు ఎలా మళ్ళారు? మీకు అటు వైపు పాషన్ లాంటిదేదైనా ఉందా?

“ఆ రోజుల్లో చదువు పూర్తి కాగానే ఏదైనా మంచి ఉద్యోగం సంపాదించడం ముఖ్యంగా ఉండేది. నా ధ్యేయమూ అదే! ప్లాంటేషన్స్‌లో మంచి ఉద్యోగం దొరికింది. అందుకే వెంటనే చేరిపోయాను. లా చదివాను కానీ అడ్వకేట్‌గా ఎప్పుడూ ప్రాక్టీస్ చెయ్యలేదు. నా భార్య సరోజవల్లి కూడా నాతో పాటే మద్రాస్‌లో చదివింది.”

మీ కథల్లో కూడా మొత్తం ప్లాంటేషన్ లైఫే ఉంటుంది. వేరే అర్బన్ నేపథ్యం గానీ మరో విధమైన నేపథ్యాలు గానీ కనిపించవెంచేత?

సింపుల్! ఏ రచయిత అయినా తనకు పరిచయం ఉన్న, తన చుట్టూ ఉన్న వాతావరణాన్ని, మనుషుల్నే సమర్థవంతంగా చూపించగలుగుతాడు. కథలు రాసిన రోజుల్లో నా చుట్టూ టీ తోటలు, అందులో పని చేసే వాళ్ళు, ప్లాంటర్స్ క్లబ్, అక్కడి ఫారిన్ కల్చర్, పార్టీలు, టెన్నిస్ ఇవే ఉండేవి. నాకు పరిచయం లేని, నేను స్టడీ చెయ్యని వాటి జోలికి వెళ్ళడం కంటే నాకు పరిచయం ఉన్న కేన్వాస్ మేలు కదూ!

రచన, ఆలోచన, పాత్ర చిత్రణ, అటునుంచి కథనం – ఈ ప్రాసెస్ అంతా ఎలా జరుగుతుంది మీ విషయంలో?

ఏదైనా ఒక సంఘటనో వ్యక్తో ఆసక్తికరంగా కనిపించినపుడు దాన్ని కథగా రూపొందించాలనే ఆలోచన వస్తుంది. అలా రాయాలన్నది పూర్తిగా మెదడులో రూపు దిద్దుకుంటుంది. అపుడే కథ రచన సులభంగా సాగుతుంది. నా కథలన్నీ అలా రాసినవే.

{సరిగ్గా ఇదే విషయాన్ని వేలుపిళ్ళై కథా సంకలనానికి 1964లో ముందు మాట రాసిన నండూరి రామ మోహనరావుగారు కూడా ప్రస్తావించారు. ఒకసారి అడిగితే, ఆయన చెప్పిన జ్ఞాపకం – కథ ఎత్తుగడ నుంచి ముగింపు వరకు మనసులో సంవిధానమంతా రూపు కట్టేవరకు కథ రాయలేను, అన్నారని.}

మొట్టమొదట రాసిన కథ ఏది? ఎక్కడ పబ్లిష్ అయింది?

1958లో పబ్లిష్ అయిన ఫాన్సీ డ్రెస్ పార్టీ మొదటి కథగా చెప్తాను.

అంటే అంతకు ముందే కథలు రాశారా మీరు? ఏ వయసులో మొదలు పెట్టారు రాయడం?

నిజానికి నేను పదహారేళ్ళ వయసులోనే కథలు రాశాను. ఆంధ్రజ్యోతిlO చక్రపాణి సారధ్యంలో నడుస్తున్నదప్పుడు. ఆంధ్ర పత్రిక ఉగాది సంచికని సమీక్షిస్తూ 1948లో శ్రీ వాత్సవ నారాయణ రావుగారు — ఈయన సాహిత్య సింహావలోకనం అనే శీర్షిక నిర్వహిస్తుండేవారు అప్పట్లో — తెలుగు సాహితీ ప్రపంచంలో ఒక కొత్త రచయిత పుట్టాడని రాశారు. బహుశా నేను అంత చిన్నవాడినని ఆయనకు తెలిసి ఉండదు.

అప్పుడు ఆ వయసులో ఏమేం కథలు రాశారో గుర్తున్నాయా? వాటి పేర్లు?

అన్నీ గుర్తున్నాయి. రాళ్ళు రప్పలు, మనోభావాలు, ఫాదర్స్ అండ్ సన్స్. ఈ మూడు కథలూ రాశాను.

జగన్నాథ్ అనే కలం పేరు గురించి చెప్పండి! మీరే కదా అది?

(ఆ పేరు ఎత్తగానే చాలా హాయిగా నవ్వారు.) అవును, నేనే! దాని వెనుక ఒక చిన్న సరదా కథ ఉంది. నా తమ్ముడు జగన్నాథ్ భూపతి నాకంటే నాలుగేళ్ళు చిన్నవాడు. నాకు పదహారు, జగన్నాథ్‌కి పన్నెండేళ్ళు. ఆ వయసులో అన్నదమ్ముల మధ్య ఉండే సరదా కీచులాటలే మా మధ్య కూడా ఉండేవనుకోండి. జగన్నాథ్ దస్తూరీ చాలా బావుండేది. నేను రాసిన కథ ఫెయిర్ చెయ్యమని అడిగితే మొండికేసే వాడు. ఫెయిర్ చేసి పెడితే ఆ కథ నీ పేరుతోనే పంపిస్తాను. నీ పేరుతోనే పత్రికలో అచ్చవుతుంది, అని ఆశ పెట్టేవాడిని. జగన్నాథ్ ఫెయిర్ చేసిన కథల్ని ఆ పేరుతోనే పంపేవాడిని.

సరే, ఫాన్సీ డ్రెస్ కథ మీ కథలన్నిటికీ భిన్నంగా నాటకీయత ఎక్కువైనట్లు అనిపిస్తుంది. ఎంత మేకప్ చేసుకుంటే మాత్రం భార్యను క్లోజప్‌లో చూసిన భర్త గుర్తు పట్టలేడా?

హహహ… డోంట్ టేక్ దట్ స్టోరీ దట్ సీరియస్‌లీ! అది నిజానికి ప్లాంటేషన్స్ లైఫ్‌స్టయిల్‌ని పాఠకులకు పరిచయం చేయడానికి రాసిన కథ. అందులో ప్లాంటేషన్స్‌లో దూరదూరంగా ఉండే ఇళ్ళ నుంచి, క్లబ్‌లో జరిగే పార్టీలు, ఆ సరదాలు, ఈ వివరాలన్నీ కథలో ఉంటాయి. కాబట్టి దాన్ని ప్లాంటేషన్స్ జీవితం గురించి రాసిన పరిచయంగా అనుకోండి.

మరి అప్పుడెప్పుడో ఆంధ్ర పత్రికలో పడిన సత్యనారాయణ వ్రతం కథ గురించి చెప్పండి! అదెప్పుడు రాశారు?

ఆ కథ కూడా చదివారా మీరు? నిజానికి ఆ కథను నేను 1948లోనే రాశాను. కుటుంబరావు దాన్ని 1951లో వేశారు. అది ఊహ బాగా తెలీక ముందు రాసిన కథ. అందుకే వేలుపిళ్ళై పుస్తకంలో కూడా అదుండదు చూశారా?

{ఇదిగో చూడండి. నా దగ్గరుంది ఆ కథ – అని నేను తీసుకెళ్ళిన ప్రింటవుట్ చూపించాను. “ఇవన్నీ చదివింది కాక, ప్రింట్స్ తీసుకున్నారు కూడానా!” కొద్దిగా ఆశ్చర్యంతో నవ్వారు. నిజానికి ఆయన రచనలు పడిన పత్రికలన్నీ, ఆ నాటి ఆంధ్రపత్రిక, యువ లతో సహా ఆయన దగ్గరున్నాయి. పాత పత్రికల ప్రసక్తి రాగానే, నేను చూపిస్తాను రండి, అని లేచెళ్ళి సొరుగులలో శ్రద్ధగా పేర్చిన పత్రికలన్నీ చూపించారు. అందులో ఆ ఏడు కథలే మళ్ళీ మళ్ళీ పునర్ముద్రితమైన పత్రికల కాపీలన్నీ ఉన్నాయి.}

మీ మీద ఏ రచయితలైనా ప్రభావం ఉందా? మీ కథలు చదివితే అలా అనిపించదు మరి…

ఏ రచయిత మీదైనా ఒక దశలో ఎవరిదో ఒకరిది కొంత ప్రభావం ఉంటుంది. రాస్తూ ఉంటే కొన్నాళ్ళకి అది మాయమై పోతుంది. నా మీద కూడా మొదట్లో కుటుంబరావు ప్రభావం ఉండేది. ఆ ప్రభావంతో రాసిందే సత్యనారాయణ వ్రతం కథ. ఆ తర్వాత నా మీద ఎవరి ప్రభావమూ లేదు.

బాపుగారు మీ కథలన్నిటికీ బొమ్మలు వేశారు కదా! వేలుపిళ్ళైకి వేసిన బొమ్మ, లాంతరు వెలుగులో సెందామరై మొహం మీద కదలాడే వెలుగు నీడలు అద్భుతంగా కనిపిస్తాయి. అదే ముఖచిత్రంగా కూడా వేశారు ఆ పుస్తకానికి. పత్రికలో రమణగారు పని చేస్తున్నపుడు మీరు కథలన్నీ పత్రికకే రాశారు. బాపు రమణలతో మీ స్నేహం ఎలా ఉండేది?

వేలుపిళ్ళై (1955) – బాపూ

అవును, నేను ఆంధ్రపత్రికకు రాస్తున్నపుడు రమణ సంపాదక వర్గంలో ఉండేవాడు. అప్పుడే బాపుతో కూడా నాకు పరిచయం. ఆ స్నేహంతోనే ప్లాంటేషన్స్ లోని మా బంగ్లాకు వాళ్ళిద్దరూ వచ్చి కొద్ది రోజులుండేవారు. ఆ ప్రాంతాల్లో షూటింగ్ ఉంటే తప్పక వచ్చేవారు. ఒక్కోసారి ఇతర నటుల్ని కూడా తీసుకొచ్చేవారు. చిరంజీవి, బోనీ కపూర్‌లను కూడా బాపు రమణలు వారితో పాటు మా ఇంటికి తీసుకొచ్చారు.

గోరంత దీపం సినిమాకు సమర్పకులుగా మీ పేరు వేస్తారు సినిమాలో! మీరు నిర్మాతగా ఉన్నారా?

నా గురించి అన్నీ బాగా తెలుసుకుని మరీ వచ్చినట్టున్నారే! (నవ్వుతూ…) లేదు, బాపు రమణలతో ఉన్న స్నేహం కొద్దీ అలా సమర్పకుడిగా పేరు వేశారు తప్పించి, నేనేమీ డబ్బు పెట్టుబడి పెట్టింది లేదు.

సరే, మళ్ళీ మీ కథలకే వద్దాం. మీ కథల్లో పాత్రలన్నీ మీరు చూసినవేనా? సృష్టించినవి లేవా?

దాదాపుగా అన్నీ నేను స్వయంగా చూసినవే! సృష్టించి రాసినవేవీ లేవు. వాళ్ళలో చాలామంది నా దగ్గర పని చేసిన వాళ్ళే.

సెందామరై, వేలుపిళ్ళై కూడానా?

వేలుపిళ్ళై నిజమైన వ్యక్తే! ఆ పెద్ద బజారు, అంగడి అవన్నీ నిజమే! వేలుపిళ్ళై ధర్మం అని రాసి కట్టిన వినాయకుడి గుడి కూడా ఇప్పటికీ అక్కడ ప్లాంటేషన్స్‌లో ఉంది.

వేలు పిళ్ళై జీవితంలో సెందామరై కూడా ఉందా?

(పెద్దగా నవ్వారు.) మంచి ప్రశ్న కదూ! సెందామరై కల్పిత పాత్ర. సెందామరై లేకపోతే వేలుపిళ్ళై ఫలానా చోట గుడి కట్టించాడు అని రాస్తే కథ అవదు కదా! అందుకే సెందామరైని కల్పించి వేలుపిళ్ళై పాత్రతో కలిపి కథ రాశాను.

సెందామరై ఆ కథలో కనిపించదు. కానీ కథ మొత్తం సెందామరై చుట్టూనే తిరుగుతుంది. అందుకే కథ పేరు సెందామరై అని పెడితే బాగుండేది అనిపించింది నాకు, నేను టెంత్ స్టాండర్డ్‌లో మొదటి సారి ఆ కథ చదివినపుడు.

(చాలా సేపు నవ్వారు. నవ్వుతూనే…) సెందామరై ఈజ్ డెడ్! ఆమె పేరు ఎలా పెడతాం?

ఏనుగుల రాయి కథలో కాడా జాతి మనుషుల గురించి, ఏనుగుల గురించి వివరంగా రాశారు కదా! అలాటి వాటికి ప్రత్యేకించి ఏమైనా స్టడీ చేశారా?

ఏనుగుల రాయి – బాపూ

అవసరం లేదు. వాళ్ళంతా నాతో పని చేసి, నా చుట్టూ మసలిన మనుషులే! ఆ ఏనుగులు, అవన్నీ అక్కడ సాధారణంగా జరిగే విషయాలే. కథ వస్తువే మనకు కావలసింది. వాళ్ళతో కలిసి పని చేయడం వల్ల వాళ్ళకు సంబంధించిన విషయాలన్నీ మన గమనింపులోకి అప్రయత్నంగానే చేరి పోతాయి. నా కథల్లోని సంఘటనలు చాలా వరకూ ప్లాంటేషన్స్‌లో జరిగినవే! అంతెందుకు? గాళిదేవరు కథ కూర్గ్ ప్లాంటేషన్‌లో జరిగిన కథే! యదార్థ సంఘటన అది.

అవునూ, వేలుపిళ్ళై కథలోని తమిళ కూలీలంతా తూర్పు గోదావరి జిల్లా యాస తెలుగు మాట్లాడతారేం?

(పెద్దగా నవ్వారు.) మనకు తెలిసింది ఆ తెలుగే గనక! నిజానికి వాళ్ళెవరికీ తెలుగు రాదు. ఎలా వస్తుంది. తమిళ వాళ్ళు కదా! వాళ్ళంతా తమిళంలో మాట్లాడిన మాటల్ని నేను తెలుగులో అందించాలంటే నాకు తెలిసిన తెలుగునే వాడితే పోదూ? నాకు తెలీని వేరే యాసల జోలికి పోవడం దేనికీ?

తెలుగు సాహిత్యం చదువుతున్నారా? ఇప్పుడు వస్తున్నవి కూడా చదువుతారా? అభిమాన రచయితలు ఎవరైనా ఉన్నారా ప్రత్యేకించి తెలుగులో కానీ ఇతర భాషల్లో గానీ?

అన్ని పుస్తకాలూ చదువుతాను. ఇప్పుడు వస్తున్నవి కూడా చదువుతాను. ప్రత్యేకించి ఒకరని కాదు గానీ, చాలా మంది అభిమాన రచయితలున్నారు. ఎక్కువగా ఆంగ్ల సాహిత్యం చదువుతాను.

ఆ ప్రశ్న అడగక్కర్లేదేమో నేను. కనిపిస్తూనే ఉన్నాయి కదా చుట్టూ అల్మైరాల్లో ఇంగ్లీష్ పుస్తకాలు. మరి మీ కథల్లో మీకు నచ్చే కథ ఏదైనా ఉందా?

నా కథలన్నీ నాకు నచ్చేవే. మీకు నచ్చే కథలేవి నా కథల్లో?

ఏనుగుల రాయి, వేలుపిళ్ళై బాగా ఇష్టం. ఇంకా కంపెనీ లీజ్ కథ కూడా నాకిష్టం! కడకరై ఏనుగులతో, ప్రకృతితో అలా స్నేహం చేయడం నాకు చాలా నచ్చుతుంది. పదో క్లాస్‌లో ఉండగా చదివాను ఆ కథ. పెద్దయాక నల్లతోలు కూడా కదిలించింది. పేట్ రావ్‌ను తలుచుకుంటే ఏదో కోపం, నిస్సహాయత వస్తాయి. అప్పటి పరిస్థితులవి అని సమాధానపడ్డాను. డంకన్ కూడా నిస్సహాయుడే మరి ఒకరకంగా.

మీరు రాసిన కథలన్నీ ఈ నాటికీ చెక్కు చెదరకుండా సాహిత్య సమాజంలో నిలిచి ఉన్నాయి. మరి ఆ కొద్ది కథల తర్వాత రాయడం ఎందుకు ఆపేశారు?

నాకంటూ జీవితంలో గుర్తింపు రావడం వల్లనేమో. ఇంటర్మీడియెట్ తర్వాత పై చదువుల కోసం మద్రాస్ వెళ్ళిపోయి టెన్నిస్ మీద దృష్టి పెట్టాను. టెన్నిసే జీవితంగా ఉండేదపుడు. ఆంధ్ర తరఫున టాపర్‌గా ఎన్నో టోర్నమెంట్స్ ఆడాను. ఛాంపియన్ షిప్స్ గెలిచాను! ఆ బిజీ లైఫ్‌లో రచనా వ్యాసంగాన్ని పూర్తిగా వదిలేశాను. విద్యార్థి జీవితం మొత్తం టెన్నిస్ తోనే గడిపాను. మహేష్ భూపతి నా తమ్ముడు జనార్థన్ భూపతి కొడుకే! జనార్థన్ కూడా టెన్నిస్ ప్లేయరని తెలుసు కదూ! టెన్నిస్‌తో మా కుటుంబానికి గట్టి అనుబంధమే ఉంది. మా అమ్మాయీ రమా రావు కూడా మంచి టెన్నిస్ ప్లేయర్.

ప్లాంటేషన్స్‌లో నాకు అసిస్టెంట్ మానేజర్‌గా ఉద్యోగం వచ్చిన కొత్తలో టెన్నిస్ కాకుండా ఇంకేదో ప్రత్యేకమైన గుర్తింపు ఉండాలని బాగా అనిపించేది. టెన్నిస్ వల్ల అక్కడ వచ్చిన గుర్తింపు నాకు సంతృప్తినివ్వలేదు. ఇంకా ఏదో ఒక ప్రత్యేకత కావాలి. అందుకే కథా రచనవైపు మళ్ళాను. ఆ ఏడు కథలూ అప్పుడు రాసినవే. ఆ తర్వాత మానేజర్‌గా, జనరల్ మానేజర్‌గా ఉద్యోగంలో ఎదిగాక, తీరిక ఉండేది కాదు. ముఖ్యంగా గుర్తింపుకీ కొదవ లేకపోయింది. ఇక ప్రత్యేక గుర్తింపు అవసరం అనిపించలేదు. బహుశా అందుకే రాయడం ఆపేశాను.

మీరు చెప్తుంది వింటుంటే క్లబ్ నైట్ కథ గుర్తొస్తోంది. ఆ కథలో విజయ్ పాత్ర రచయిత. అతను రాయడం మానేయడానికి కూడా ఇలాటి కారణమే చెప్తాడు. ఆ పాత్ర మీరేనా?

అవును, దాదాపుగా నాదే ఆ పాత్ర! ఉద్యోగ విరమణ తర్వాత రాసిందే ఆ కథ! ఆ కథలో ఉద్యోగ జీవితంలో ఎదురయ్యే ఆటుపోట్ల గురించి, గుర్తింపు కోసం పడే తాపత్రయం గురించి, గుర్తింపు ఇచ్చే తృప్తి గురించి కూడా ప్రస్తావన వస్తుంది.

మీ కథల్లో ఎక్కడా ఒక వాదం కానీ, సందేశాలు కానీ కనిపించవు. జీవితం, దాని చుట్టూ అల్లుకున్న సంఘటనలే ఉంటాయి. ఇతివృత్తానికి అనుగుణంగా వాతావరణం ఉంటుంది. అలాటి ఇజాల వైపు మీరు మొగ్గు చూపక పోవడానికి కారణమేదైనా ఉందా?

ఇౙమ్స్ గురించి, సందేశాలు ఇస్తూ, రాసే వాళ్ళంతా వాటిని పాటిస్తారని హామీ ఏదీ లేదు. నా వరకూ నేను మానవ ప్రవృత్తిని, స్వభావాన్ని పరిశీలించడాన్ని చిత్రించడాన్ని ఇష్టపడ్డాను. మనుషుల సహజ స్వభావం ఎలా ఉంటుందో కథల్లో యదాతథంగా చిత్రించడానికే నా ప్రాధాన్యం. నేను రాసింది కూడా అవే!

అయితే అలాటి వాదనేపథ్యంతో కథనొక దాన్ని కావాలనే రాశాను, ఈ మధ్యనే! అంటే 2011లో. టీ ఎస్టేట్లో కూలీలకు యాజమాన్యానికి మధ్య జరిగే ఒక ప్రచ్ఛన్న సంఘర్షణ గురించి ఆ కథ. ఆంధ్రజ్యోతి ఆదివారం సంచికలో పబ్లిష్ అయింది. దాని వెనక కథ చెప్తాను మీకు.

విశాలాంధ్ర వాళ్ళు నూరేళ్ళ తెలుగు కథ సంకలనం వేసినపుడు నా కథ ఒక్కటీ అందులో లేదు. ఆ సంపుటి సంపాదకుడు కేతు విశ్వనాథరెడ్డితో నాకు కొంత పరిచయం ఉంది. ఆయనను అడిగితే, ఆ 108 కథలూ సమాజ కేంద్రక దృష్టిని ప్రధానంగా ఉంచుకుని ఎన్నిక చేసిన కథలని ‘వైయక్తిక మానస చిత్రణ’ ఉన్న కథలు తీసుకోలేదని, అన్నారు. వారి అభిప్రాయం అలా అని నేను సరిపెట్టుకున్నాను. కానీ, అలా ఒక వర్గపోరాట దృక్పథంతో మాత్రమే ఎన్నుకున్న కథలు మాత్రమే తెలుగులో ఈ నూరేళ్ళలో వచ్చిన గొప్ప కథలు అని నమ్మించబోవడం నాకు నచ్చలేదు. ఎలానూ తెలుగులో తెలంగాణ కథలు, కళింగ కథలు, రాయలసీమ కథలు ఇలా ఎన్నో సంకలనాలు వస్తున్నాయి. ఈ సంకలనానికి తెలుగులో వర్గపోరాట కథలు 1910-2000 అని పేరు పెడితే నిజాయితీగా ఉండేది అని అనుకున్నాను. మానసిక ప్రపంచం సమాజ కేంద్రకంగా ఎందుకు సరిపోదో, పనికిరాదో నాకు అర్థం కాలేదు. సరే నేనూ అలాటి ఒక కథ రాసి వారిని నమ్మిద్దామని నిర్ణయించుకుని సామికుంబుడు రాశాను. నా అంచనా నిజమైంది. మధురాంతకం నరేంద్ర వేసిన కథా వార్షిక-2011లో ఈ కథను చేర్చారు.

ఆ తరువాత సామికుంబుడు కథను కథ-నేపథ్యం సంకలనంలో ప్రచురిస్తూ, ఆ కథకు నేపథ్యం రాయమన్నారు నన్ను. అప్పుడు ఈ వివరాలన్నీ రాశాను. (వెళ్ళి ఆ పుస్తకం పట్టుకొచ్చి ఇలా రాశాను చూడండి అని చూపించారు) ఆ కథ గురించి చివరిలో ఇలా అన్నాను:

“ఇది వర్గ పోరాట కథ అని మభ్య పెట్టదల్చుకున్నా, ఇందులో నేను చెప్పదల్చుకున్న మరో ముఖ్యాంశం ఉంది. కండక్టర్ అరుళ్ దాస్, పరిస్థితుల వల్ల ఎదిగి చండశాసనుడని తాను భయపడిన మానేజర్‌కి ఏది తప్పో ఏది రైటో చెప్పగలిగిన ధైర్యాన్ని పుంజుకున్నాడు! ఇది సమాజ కేంద్రక దృష్టి కిందికి వస్తుందా?”

హ్మ్… అయిదేళ్ళయింది కదా సామి కుంబుడు రాసి? మరో కథ ఎప్పుడు రాస్తారు?

రాయనని చెప్పలేను. కానీ ఎప్పుడు రాస్తానో తెలీదు. రాయాలని అనిపించిన క్షణం తప్పక రాస్తాను.

ప్లాంటేషన్ ఉద్యోగం, లైఫ్, రచనా వ్యాసంగం, టెన్నిస్ — ఈ మూడింట్లో మీరు బాగా ఇష్టపడేది, ఎంజాయ్ చేసేది ఏది?

నిజానికి ఈ మూడింటి కంటే నేను బాగా ఇష్టపడింది, ఎంజాయ్ చేసింది, చేస్తున్నది గాల్ఫ్ ఆడటం! రోజుకు ఆరు గంటలు చొప్పున వారానికి ఆరు రోజులు ఆడతాను. గాల్ఫ్ కోర్స్‌లో కార్ట్ కూడా వాడను. హోల్ టు హోల్ నడిచే ఆడతాను. తొమ్మిది కిలోమీటర్లు నడుస్తాను.

ఇంకా ఏమి చేస్తుంటారు? రోజూ ఎలా గడుస్తుంది గాల్ఫ్ కాకుండా?

(‘గాల్ఫ్ కాకుండా’ అని ఆ మాటని రిపీట్ చేసి నవ్వారు.) పుస్తకాలు చదువుతాను, ఫ్రెండ్స్. ఇంకా ఎవరైనా ఆహ్వానిస్తే సాహితీ సమావేశాలకు వెళ్తాను. షేర్ మార్కెట్ చేస్తాను. ఇప్పుడు అదే నాకు ఆదాయం.

(మళ్ళీ నవ్వు ఎంతో ఉత్సాహంగా!)

వేలుపిళ్ళై (విశాలాంధ్ర, 1955)

మాటలు ఎన్నటికీ ముగియవు రావుగారితో! మాట్లాడుతున్న కొద్దీ వస్తూనే ఉంటాయనిపించింది. అప్పటికే నేను వచ్చి రెండు గంటలు దాటి పోవడంతో సెలవు తీసుకుని కిందికి దిగి వస్తుంటే నాతో పాటే దిగి వచ్చి, భార్యను పిలిచి సరోజవల్లి అని పరిచయం చేశారు. అరుస్తున్న కుక్కపిల్లను మందలిస్తూ పరుగున వచ్చిన ఆమెను చూసి మళ్ళీ ఆశ్చర్యం, ఇంత ఉత్సాహం ఎలా నింపుకుని ఉన్నారో వీరు జీవితంలో! అని.

వాకిలి ముందు ఒక అందమైన క్లిష్టమైన తెలుగు వాకిళ్ళ మెలికల ముగ్గు! దాటి ఇవతలికి వచ్చాను. వీధి చివర నిలిపిన నా కారు వరకూ నాతో పాటే వద్దు వద్దంటున్నా వినకుండా వచ్చి, కారు డోర్ వేసి, కారు కదిలాకే తిరిగి ఇంటి వైపు నడిచిన రావుగారిని, కారు వీధి మలుపు తిరిగే దాకా చూస్తూనే ఉన్నా!

కర్నాటకలోని సకలేష్‌పూర్‌లో మా స్నేహితుడి కాఫీ ప్లాంటేషన్స్‌లో సెలవులు గడపడానికి వాళ్ళ ఎస్టేట్‌కి వెళ్ళినపుడు, కాఫీ తోటల్లో గమ్ బూట్లు వేసుకుని తిరుగుతూ, పండిన కాయలేవో, ఎలా కోస్తారో అడిగి తెలుసుకుంటూ ఉన్నపుడు తరచూ వేలుపిళ్ళై కథలు, ఆ కథల్లోని మనుషులూ గుర్తొచ్చే వారు.

ఈ సారి సకలేష్‌పూర్ వెళ్తే సెందామరై, మాంకూ మాత్రమే కాదు, రామచంద్ర రావుగారు కూడా తప్పకుండా గుర్తొస్తూనే ఉంటారు ఆ కాఫీ తోటల్లో తిరుగుతున్నంత సేపూ!

అక్కడి నుంచి కూర్గ్ వెళ్ళి గాళిదేవరెక్కడున్నాడో వెదుకుతానేమో!