ఒర్లాండో, ఫ్లోరిడా – సాయంకాలం నీరెండలో పడక్కుర్చీలో కూర్చుని బయటకి చూస్తోంది శారద. నవీన్ ఇవాళ తొందరగా వస్తానన్నాడు కదా. వాడితో పాటు బయటకెళ్ళి తెచ్చుకోవాల్సిన లిస్ట్ రాస్తోంది. అరటి పళ్ళు, ఉరద్ దాల్. అమెరికా వచ్చేక మినప్పప్పు అనడం ఎక్కడైనా ఉందా? కాకరకాయలు, ఆవాలు, వంకాయలు, కొత్తిమీర… హటాత్తుగా శారదకి రామారావు గుర్తొచ్చేడు. ఒకసారెప్పుడో రామారావుని ఇంటికి పిల్చింది తండ్రికి పరిచయం చెయ్యడానికి. అప్పుడే భోజనంలో వంకాయ కొత్తిమీర చేసి పెడితే ’నాకు వంకాయ కూర చాలా ఇష్టమండీ’ అని చెప్పేడు రామారావు. ‘ఇప్పుడెక్కడున్నాడో? అమెరికాలోనే ఉన్నాడా?’ లిస్ట్ రాయడం ఆపి అనుకుంది.

విజయవాడలో డిగ్రీ చదువుతున్నప్పుడు పరిచయం అయ్యేడు రామారావు. అప్పట్లో క్లాస్ మొత్తంమీద ఇరవై, ముఫ్ఫై మంది అబ్బాయిలూ, శారదొక్కత్తే బిఎస్సీ మేథ్స్ క్లాసు లో జేరిన అమ్మాయి. మొదటిరోజున నలభైదాకా కళ్ళు శారదని తినేసేటట్టు చూసాయి. క్లాస్ అయిపోయిన తర్వాత మేథ్స్ లెక్చరర్ శారదని పిల్చి ఓ ఉచిత సలహా పారేసేడు, “అమ్మాయ్ నువ్వు ఒక్కత్తివీ క్లాసులో కూర్చుంటే కుర్రాళ్ళు నిన్ను ఏడిపిస్తారు. మేథ్స్ ఎందుగ్గానీ ఏ బయాలజీయో తీసుకో” అని. శారద చెప్పింది, “అలా అంటారేమిటి మేష్టారూ, నాకు ఇంజినీరింగులో సీటు వస్తున్నా వద్దు అనుకుని ఇక్కడ మేథ్స్ లో జేరేను. నాన్నగారు కూడా బాగా ఎంకరేజ్ చేసారు. మీకు నేను క్లాసులో కూర్చోడం ఇష్టం లేకపోతే చెప్పండి వేరే కాలేజీ చూసుకుంటాను.”

అలా ఆయన నోరు మూయించిన శారద మూణ్ణెల్లు తిరిగేసరికి ఇరవై మంది కుర్రాళ్ళ నోర్లు కూడా మూయించగలిగింది తన మేథ్స్ సబ్జక్ట్ మీద పట్టుతో. ఓ రోజు కొత్తగా జేరిన రామారావు పరిచయం అయ్యేడు శారదకి. జేరిన మూణ్ణెల్లకి రాముడు మంచి బాలుడు శారదతో మాట్లాడ్డం మొదలెట్టేడు. రామారావు పది మాటలు మాట్లాడితే అందులో రెండు సార్లు ఐ.ఐ.టి అనేవాడు. చదివితే ఐ.ఐ.టి లో చదవాలండీ అనేవాడు. అలాంటి రామారావే ఓ సారి నోరు జారి చెప్పేడు శారద నిక్ నేమ్ గురించి.

“సెంటు భామా? నా దగ్గిర అంత దుర్వాసన వస్తుందా? నేను ఎప్పుడూ సెంటు రాసుకోనే? మీగ్గానీ పిచ్చా, వెర్రా?” అంది శారద.

“అందుక్కాదు శారద గారు. మీకు వచ్చే మార్కులన్నీ సెంట్ పెర్సెంట్ అనీ, మీకా పేరు.” చెప్పేడు రామారావు నవ్వుతూ. ఈ సారి శారద కూడా నవ్వింది.

డిగ్రీ అయ్యాక రామారావు ఎమ్మెస్సీ ఐ.ఐ.టి లో చేయడానికి కాన్పూర్ వెళ్ళిపోయేడు. వెళ్ళేముందు శారద తండ్రి అనంతరామయ్య శారద గురించి చూచాయగా ప్రస్తావించేడు రామారావుతో. ఎమ్మెస్సీ అయ్యేక పి.హెచ్.డి చేస్తాననీ, పెళ్ళికి అప్పుడే తొందర్లేదనీ చెప్పేడు రామారావు. శారదక్కూడా ఎమ్మెస్సీ చెయ్యాలనీ ఉంది కానీ, బతకలేని బడిపంతులు కూతురిగా ఎక్కువ చదువు పెళ్ళికి ఆటంకం అని ముందే గ్రహించి వచ్చిన బి.ఎడ్ లో చేరింది. తర్వాత రామారావు చాలాసార్లు గుర్తొచ్చేడు శారదకి. పెళ్ళైనప్పుడూ, నవీన్ పుట్టేక కూడా రామారావు అలా గుర్తొస్తూనే ఉన్నాడు.

పెళ్ళయ్యేటప్పటికి శారద బి.ఎడ్ పూర్తిచేసి స్కూల్లో పంతులమ్మగా జేరింది. వెంటవెంటనే ఏదో తరుముకొస్తున్నాట్టు విషయాలు జరిగిపోయేయి. పెళ్ళై అమెరికా వచ్చేక వెంటనే నవీన్ పుట్టేడు. వీడికి పదిహేనేళ్ళు నడూస్తూండగానే ఆయన వెళ్ళిపోయేడు తిరిగిరాని లోకాలకి. డాక్టర్లు చెప్పిన విషయం ’స్ట్రోక్’ అని. చెట్టంత మనిషి పోయేక కారణం ఏదైతేనేం? ఒక పదిహేనేళ్ళు అమెరికాలో ఉన్నాక ఇండియా వెనక్కి వెళ్ళడం ఎంత కష్టమో తెల్సొచ్చింది శారదకి. వచ్చిన ఇన్స్యూరెన్స్ డబ్బుల్తో ఇప్పటిదాకా జాగ్రత్తగా నవీన్ ని చదివించుకొచ్చింది. అదృష్టం కొద్దీ నవీన్ తొందరగానే చదువు ముగించి ఉద్యోగం తెచ్చుకున్నాడు. మంచి జరిగినా, చెడు జరిగినా ప్రతీ సందర్భంలోనూ రామారావు గుర్తొస్తూనే ఉన్నాడు.

“అమ్మా పడుకున్నావా?” అంటూ నవీన్ కుదుపుతూంటే శారద ఈ లోకంలోకి వచ్చింది.

“నువ్వెప్పుడొచ్చావురా? ఉండు, టీ తాగుతావా?” అంటూ లేచింది శారద.

ఫ్రెష్ గా తయారై ఓ అరగంట పోయేక బయల్దేరేరు.

డ్రైవ్ చేస్తూ అడిగేడు నవీన్ శారదని, “అమ్మా నీకు ఇంకా యాభై ఏళ్ళు రాలేదు. నాన్న పోయినప్పటినుంచీ నువ్వు ఒక్కత్తివే ఉంటున్నావు కదా? నన్ను పెళ్ళిచేస్కోమని పోరుతున్నావు. నా పెళ్ళి అయితే నువ్వొక్కత్తివీ ఎలా? నువ్వు వాలంటీర్ గా పనిచేసే మదర్ థెరిస్సా సంఘం వాళ్ళు హెల్ప్ చేస్తారా?”

“ఏమోరా, అంత దూరం ఆలోచించలేదు”

“పోనీ నువ్వు మళ్ళీ పెళ్ళిచేసుకోకూడదూ?”

“హేవిటీ?” అంది శారద ఎర్రబడ్డ మొహంతో

“అవును తప్పేమిటీ? నీకు తోడు ఉండక్కరలేదా?”

శారద మాట్లాడలేదు. నవీన్ చెప్పినదాంట్లో నిజానిజాలు ఎలా ఉన్నా తను మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకోగలదా? మళ్ళీ రామారావు గుర్తొచ్చేడు శారదకి ఎందుకో గాని. ఐ.ఐ.టి చదువు తర్వాత రామారావు నూటికు నూరు శాతం అమెరికా వచ్చే ఛాన్స్ ఉందని శారదకి అమెరికా వచ్చేక తెల్సింది. ఎవరినైనా అడిగి కనుక్కుందామంటే మొహమాటం. అయినా ఇప్పుడు రామారావు ఏం చేస్తూంటే తనకెందుకు? పెళ్ళయ్యి పిల్లా పాపలతో కాలక్షేపం చేస్తూ ఉండి ఉండవచ్చు. తను నవీన్ తో ఉండట్లేదా?

“ఏమిటి నువ్వు మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకుంటే తప్పు? ఇండియన్ వేల్యూస్ అని పట్టుకుని వేళ్ళాడితే జీవితంలో ఎలా కుదురుతుంది? ఎప్పుడో పాతకాలం నాడు ఐతే జాయింట్ ఫేమిలీలో ఇంట్లో చాలా మంది వుండేవారు కనక రెండోపెళ్ళి అవసరం ఉండేది కాదేమో. కానీ ఈ రోజుల్లో ఎలా కుదురుతుంది? ఇప్పుడు నువ్వు వద్దన్నా నాకు పెళ్ళయ్యాక ఒక్కత్తివీ ఎలా ఉంటావు?”

“ఏమిరోయ్, పెళ్ళవకుండానే నన్ను వదిలించుకుందాం అనుకుంటున్నావా?” నవ్వుతూ అడిగింది శారద

“లేదు, లేదు నువ్వు నాతోనే ఉండొచ్చు కానీ నువ్వే అంటూ ఉంటావు కదా పెళ్ళయ్యాక నీతో ఉండనూ అని?” కంగారుగా అన్నాడు నవీన్.

షాపు రావడంతో అక్కడితో ఆ సంభాషణకి తెర పడింది. రాత్రి భోజనం అయ్యేక చెప్పేడు నవీన్ “ఈ రోజు వనజతో మాట్లాడేను. వచ్చే శుక్రవారం రాత్రి భోజనానికి పిల్చేను. అప్పుడు నువ్వు తనతో మాట్లాడి అన్నీ అడగొచ్చు.”

“నీకు నచ్చితే నాకు నచ్చినట్టే. ఎప్పుడైతే అమెరికా వచ్చామో అప్పుడే కులం సంగతి మర్చిపోయేం. అసలు వాళ్ళది ఏ వూరు?”

“ఆంధ్రా అని చెప్పింది. కానీ ఊరు నాకు తెలియదు. ఈ మధ్యన ప్రతి వాళ్ళు అడిగితే హైద్రాబాద్ అని చెప్పడం అలవాటైంది కదా? అయినా వనజకి కూడా తెలియక పోవచ్చు. నేను సోమవారం అడుగుతానులే. వాళ్ళ నాన్నగారు కూడా దాదాపు ఇరవై ముఫ్ఫై ఏళ్ళ క్రితం అమెరికా వచ్చేరుట. వనజ కాలిఫోర్నియాలో పుట్టింది. నేను చేసేది ఆఫ్తాల్మాలజీ రెసిడెన్సీ కనక అప్పుడప్పుడూ వాళ్ళ డిపార్ట్మెంట్లో పని పడుతూ ఉంటుంది. అక్కడ వనజ చేసే కేన్సర్ రీసెర్చ్ లో పేషెంట్లు మా దగ్గిరకి వస్తూ ఉంటారు కదా? అయినా సబ్జక్ట్ విషయాలు తప్ప మిగతావి మాట్లాడటం తక్కువే అనుకో. వనజకి నిజంగా వాళ్ళ వూరి పేరు తెల్సి నాకు చెప్పినా, నాకు మాత్రం ఏం తెలుస్తుందిలే. నా ఆంధ్రా జాగ్రఫీ నాలెడ్జ్ బండి సున్నా.” నవ్వేడు నవీన్.

శుక్రవారం సాయింత్రం నవీన్ వనజని తీసుకొచ్చేటప్పటికి శారద వంట చేసి ఎదురుచూస్తూ కూర్చుంది. డ్రెస్ పేంట్స్, సన్నటి ముత్యాల దండలతో వనజ సింపుల్గా కనిపించింది శారదకి. అంత అందకత్తె కాదూ, అనాకారి కాదు. శారదే పలకరించింది ముందు. ప్రతిగా అలవాటులేని రెండుచేతుల నమస్కారం పెట్టింది వనజ.

పరిచయాలయ్యేక శారద అడిగింది, “మీ పేరెంట్స్ ఏం చేస్తూ ఉంటారు? మీది ఆంధ్రాలో ఏ వూరో తెలుసా?”

“నాకు నాన్న తప్ప ఎవరూ తెలియదు. అసలు అమ్మ చిన్నప్పుడే పోయిందనుకుంటా. అలా అని నా స్కూల్ సర్టిఫికేట్లో రాసారు నాన్న. ఎన్ని సార్లు అడిగినా నాన్న మాట దాటవెయ్యడమే తప్ప ఎప్పుడూ చెప్పలేదు. అడిగితే అమ్మ గురించిన జ్ఞాపకాలతో బాఢపడతారని నేనూ అడగలేదు. ఆ విధంగా నేను సింగిల్ పేరెంట్ ఫేమిలీ లోంచి వచ్చినదాన్ని. ఆంధ్రాలో వూరు కనుక్కున్నాను నాన్నకి ఫోన్ చేసి. దాని పేరు ’కచిపడి’ అనీ విజయవాడ దగ్గిర అని చెప్పేరు. ఆ వూరు ఆంధ్రా డేన్స్ కి చాలా ఫేమస్ ట.”

“ఓ కూచిపూడా? కచిపడి కాదు. నాకు బాగానే తెలుసు. మీ నాన్న గారు ఏం చేస్తూ ఉంటారు? కాలిఫోర్నియాలోనా ఉండేది?”

“నాన్న పనిచేసేది, పలోమార్ అబ్సర్వేటరీలో. కొంతకాలం కాల్ టెక్ లో ప్రొఫెసర్ గా చేసారు. అయిదేళ్ళ క్రితం పలోమార్ లో జేరారు.”

“ఆయన పేరు ఏమిటమ్మా?”

“రామారావు”

షాక్ కొట్టినట్టూ శారద తుళ్ళి పడింది ఒక్కసారి. ఎంతమంది రామారావులు లేరు ఈ ప్రపంచంలో? అనుకుని మళ్ళీ మాట్లాడటం కొనసాగించింది. భోజనం చేసాక గంటా గంటన్నర కూర్చుని లేచింది వనజ. దిగబెట్టడానికి నవీన్ కూడా వెళ్ళేడు. దారిలో అడిగేడు వనజని నవీన్ “అమ్మ నీకు నచ్చిందా?”

“మీ అమ్మగారు చాలా లోతైన మనిషి, నేను నాన్నకి ఫోన్ చేసి మాట్లాడమని చెపుతా. గుడ్ నైట్.”

మూడు వారాలు పోయేక ఓ రోజు మధ్యాహ్నం ఫోను మోగింది శారద ఇంట్లో.

“మిసెస్ శారద ప్లీజ్” మొగ గొంతుక.

“స్పీకింగ్”

“ఆ మీరేనా, నా పేరు రామారావు. నేను వనజ ఫాదర్ ని. మిమ్మల్ని కల్సినట్టూ, నవీన్ గురించి చెప్పింది. నేను వచ్చేవారం అమ్మాయితో గడపడానికి ఒర్లాండో వస్తున్నాను. మీరు ఊర్లో ఉంటారా?”

“ఉంటాను. తప్పకుండా రండి.”

“నేను అమెరికా వచ్చి ఇరవై ఏళ్ళు దాటింది. అంచేత నాకు ఇప్పటి వ్యవహారాలు తెలియవు. అదీగాక వనజకి అమ్మ లేదు. మీరు ఏమైనా చెప్పలనుకుంటే నిర్మొహమాటంగా చెప్పండి. నేను ఏమీ అనుకోను.”

“మేమూ అంతే. నవీన్ ఫాదర్ పోయి చాలాకాలం ఐంది. ఇంతకీ వనజ అమ్మగారికి ఏమైందండి?”

“వనజకి రెండేళ్ళున్నప్పుడు డే కేర్ లో దిగబెట్టడానికి కార్లో వెళ్తుంటే ఏక్సిడెంట్ అయి పోయింది. నేనప్పుడు ఆఫీసులో ఉన్నాను. వనజ బతికింది కొన్ని దెబ్బలతో. అంచేత వనజకి అమ్మ ఎవరో ఏమి గుర్తులేదు, ఫోటోలో చూడ్డం తప్ప.”

“ఓ సారీ” అనేసి, మీరు మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకున్నారా అని అడగబోయి ఊరుకుంది. కొంచేపు నిశ్శబ్దం తర్వాత మళ్ళీ అంది శారద, “తల్లి లేకుండా ఎవరు పెంచారు వనజని?”

“నేనే పెంచానండి. మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకోవాలనిపించలేదు. అదీగాక మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకుంటే వచ్చే ఆవిడ వనజని సరిగ్గా చూడకపోతే ఇంకో తలనెప్పి కదా?”

“సరే, మీరు వచ్చాక ఫోన్ చేయండి. మళ్ళీ కల్సుకుందాం.”

ఫోన్ పెట్టేసిన శారద చాలాసేపు స్థబ్దుగా కూర్చుంది. ఫోన్ చేసిన రామారావుకీ తనకు తెల్సిన రామారావుకీ పోలికలు తేవడానికి. ముందు సంగతి ఏమిటో గానీ ఇప్పుడు మాత్రం తనకీ నాకూ చాలా పోలికలున్నాయి అనుకుంది. ఇద్దరూ సింగిల్ పేరెంట్సే. తనకి డబ్బులతో ఏమీ ప్రోబ్లెం రాలేదు ఇన్స్యూరెన్స్ వల్ల. కానీ ఆయనో? ఉద్యోగం చేసుకుంటూ, పిల్లని డే కేర్ లో ఉంచి ఎలాగ నెట్టుకొచ్చాడో?

ఒర్లాండో వచ్చేక రామారావు చెప్పేడు వనజతో నవీన్ గురించి అడిగితే. “అతను ఇండియన్ అంటున్నావు కదా? మీ ఇద్దరికీ నచ్చితే నాదేమీ లేదు. నేను శారదగారితో మాట్లాడేను కూడా. ఆవిడ పెళ్ళయ్యాక నవీన్ తో ఉంటారా?”

“లేదు నాన్నా. నవీన్ ఉండమనే అన్నాడు కానీ ఆవిడ మమ్మల్ని వేరేగా ఉండమని అంటున్నారు. భాధ్యత తెలిసొస్తుంది అంటున్నారు.”

రెండ్రోజులాగి వనజ, రామారావు నవీన్ ఇంటికి బయల్దేరారు. ముందే ఫోన్ చేసి చెప్పేరు కనక డిన్నర్ రడీ గా ఉంచింది శారద. ఇంట్లోకి వచ్చిన రామారావు శారద మొహం చూసి “మీరా?” అన్నాడు. శారద కూడా ఆశ్చర్యం గా చూసింది. ఇరవై ఏళ్ళు దాటినా ఇద్దరూ ఒకర్నొకరు గుర్తు పట్టగలిగేరంటే గొప్పే కదా?

“ఏమిటీ మీ ఇద్దరూ ఒకరికొకరు ముందే తెల్సా?” అడిగేడు నవీన్. వనజ కూడా క్యూరియాసిటి అణుచుకోలేనట్టు చూసింది.

ముందు తేరుకున్నది శారద. “నేను, రామారావు గారు విజయవాడలో డిగ్రీ చదువుతున్నప్పుడు క్లాస్‌మేట్స్‌మి.”

“వావ్” అన్నారు నవీన్ వనజ ఇద్దరూ ఒకేసారి.

డిన్నర్తో పాటు మిగతా ఫార్మాలిటీస్, పాత కబుర్లు అన్నీ మాట్లాడుకున్నాక ఇంటికెళ్ళడానికి లేచేరు రామారావు, వనజ. దారిలో రామారావు సైలెంట్ గా ఉండటం చూసి అడిగింది వనజ “ఏం నాన్నా నీకు నవీన్, శారద గారు నచ్చలేదా?”

“అబ్బే అది గాదు. ఇద్దరూ బాగా నచ్చారు. ఇంతకాలం శారద గురించి తెలీదు కనక ఆవిడ గురించి పాత జ్ఞాపకాలు తరుముకుని వస్తున్నాయి అంతే”

“ఆవిడ చదువులో చురుగ్గా ఉండేవారా?”

“ఆవిడ చాలా స్మార్ట్ చదువులో. పైకి చదివించలేదు కానీ చదువుకుంటే నాతో పాటు కాల్ టెక్ లో ఉద్యోగం సంపాదించి ఉండేది ఆవిడ. అప్పట్లో వాళ్ళ నాన్న గారు ఓ సారి నాతో పెళ్ళి ప్రస్తావన చేసారు కూడాను.”

“ఎవరికీ పెళ్ళి? మీకు శారద గారికీనా?” నవ్వింది వనజ. తండ్రి కొంచెం సిగ్గు పడ్డట్టు కనిపించేడు వనజకి.

“అవును. కానీ నేను పై చదువులకని కాన్పూర్ వెళ్ళడం వల్ల అప్పుడే పెళ్ళి కి ఆలోచనలేదని చెప్పేను. ఓ సారి ఐ.ఐ.టి కి రాగానే అమెరికా, అక్కడ్నుంచి, పెళ్ళీ, నువ్వు పుట్టడం, ఆఖరికి ఇదిగో ఇలా అయ్యేను,” వనజ తల్లి గురించి రాకుండా జాగ్రత్తగా చూసుకుంటూ చెప్పేడు.

“నేనెప్పుడడిగినా సరిగ్గా చెప్పలేదు నువ్వు. అసలు నాకు అమ్మ గురించి చెప్పవేం? ఏమైంది అమ్మకి?”

“నీ చిన్నప్పుడే పోయింది. అంతకన్నా చెప్పడానికేవుంది?”

“ఏమిటి పోవడానికి కారణం? హెల్త్ ప్రోబ్లెం ఏదైనా ఉండేదా?”

“అమ్మా, ఒకసారి మన మనిషి పోయేక కారణం ఏదైతేనేం? కొన్ని విషయాలు తెల్సుకోకపోవడమే మంచిది కదా?”

కాసేపాగి మళ్ళీ శారద గురించి మాట్లాడేడు రామారావు. వింటున్న వనజ, శారద గురించి మాట్లాడినప్పుడల్లా రామారావు గొంతులో మార్పు గమనించకపోలేదు. చాలా కాలానికి మళ్ళీ ఉద్యోగం, క్లాసులో చెప్పే లెక్కలూ, పలోమార్ అబ్జర్వేటరీ గొడవలు కాక శారద గురించి మాట్లాడుతుంటే వనజ అనుకుంది మనసులో, “శారద నాన్నకి మంచి మాచ్ అవుతుందేమో?”

మర్నాడు నవీన్ తో చెప్పిందా సంగతి. ముందు నమ్మలేనట్టూ చూసాడు. తర్వాత చెప్పేడు మెల్లిగా.

“ఈ సంగతి ఇంత ఈజీగా తెమిలిపోయేది కాదు. నేను అమ్మతో ఈ మాట అంటే నన్ను చంపి పాతరేస్తుంది.”

“ఆహా, నీకేం తెలీదు నవీన్. నేను చూసాను. నాన్నతో మాట్లాడుతున్నప్పుడు ఆవిడ కళ్ళలోకి. అడిగితే ముందు వద్దన్నా తర్వాత ఒప్పుకుంటారని నాకనిపిస్తోంది. అసలు అడక్కుండనే నీకెలా తెల్సు?”

నవీన్, వనజల పెళ్ళికి ముహుర్తం పెట్టుకున్నాక, రామారావు ఓ రోజు నవీన్ కి ఫోన్ చేసేడు.

“మీ పెళ్ళి అయ్యేక శారద గారు ఎక్కడుందామనుకుంటున్నారు?”

“అమ్మ మమ్మల్ని వేరే ఉండమని చెప్తోంది. సో, ఏమి చెయ్యాలో ఇంకా తేల్చుకోలేదండి.”

“ఒక్కళ్ళూ ఎంతకాలం ఉండగలరు? ఉద్యోగం చేస్తున్నారా?”

“చెయ్యట్లేదు” అన్న నవీన్ రామారావ్ ఏమి మాట్లాడుతున్నాడో ఊహించి మళ్ళీ చెప్పేడు.

“నేను మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకోమని చెప్తూనే ఉన్నాను. కానీ ఒప్పుకోవటం లేదు. వనజ మీ గురించి చెప్పింది. కానీ అడిగితే కోపం వస్తుందేమో అని అడగలేదు ఇప్పటిదాకా.”

రాత్రి భోజనం చేస్తుంటే శారదని అడిగేడు నవీన్ కాజువల్గా, “అమ్మా నువ్వు మమ్మల్ని పెళ్ళి అయ్యేక వేరేగా ఉండమంటున్నావ్. నువ్వు ఒక్కత్తివీ ఎంతకాలం ఉంటావ్? మళ్ళీ పెళ్ళి ఎందుకు చేసుకోకూడదూ?”

“మళ్ళీ మొదలు పెట్టావా? అయినా ఇప్పుడా నాకు పెళ్ళి? నీ పెళ్ళికి అత్తగారిలా తయారవుతూంటే?”

“జోకులకేం కానీ, అసలు నువ్వెందుకు మళ్ళీ పెళ్ళిచేస్కోకూడదు?”

“మీ ఆఫీసులో వనజని చూసినట్టు నాక్కూడా ఎవర్నో చూసిపెట్టావా ఏమిటి?”

“మా ఆఫీసులో కాదు కానీ ఇంకో చోట ఉన్నారు”

శారద సన్నగా ఉలిక్కిపడి నవీన్ వేపు చూస్తూ ఉండి పోయింది. ఈ నవీన్ తన చేతుల్లో పెరిగిన పిల్లాడేనా? పుట్టినప్పుడు ఈగ మీద వాలితే దాన్ని తోలుకోలేక ఏడ్చిన నవీనే? ఇప్పుడు తనకి పెళ్ళి సంబంధం వెతుకుతున్నాడు. మెల్లిగా కళ్ళు తిరుగుతున్నట్టు అనిపించి కుర్చీలో సర్దుకుని కూర్చుంది శారద. చాలాసేపు ఆగి అన్నాడు నవీన్ మళ్ళీ, “ఏమంటావ్?”

“అనడానికి చాలా ఉన్నాయ్ కానీ, ముందు ఎవర్ని చూసావో చెప్పు.”

“రామారావు గార్నే చేసుకోవచ్చు కదా?”

“ఈ ఐడియా నీకు వచ్చిందేనా?”

“కాదు, వనజ ముందు చెప్పింది. తర్వాత రామారావు ఫోన్ చేసి ఇన్ డైరక్ట్ గా అడిగేరు”.

“ముందు వాళ్ళ బుర్రల్లో ఈ ఐడియా పెట్టింది నువ్వేనన్న మాట.”

“అరె, అరె, కాదు. వాళ్ళే ముందు అడిగేరు. నిన్ను అడిగితే నన్ను చంపుతావేమో అని ఇప్పటి దాకా అడగలేదు. కానీ రామారావు ఫోన్ చేసారు మళ్ళీ. అంచేత అడుగుతున్నాను. నీకిష్టం లేకపోతే లేదని చెప్పేయడమే. నాదేం లేదు. కానీ ఎంతకాలం ఒక్కత్తివీ ఉంటావు? ఆలోచించు మరి.” చెప్పేడు.

“నేను ఆలోచించుకోవాల్రా,” అని లేచిపోయింది శారద. నవీన్ మనసు కలుక్కుమంది అమ్మ అన్నం తినకుండా లేచిపోయినందుకు.

ఈ పక్కన పడుకున్న శారదకి నిద్ర పట్టలేదు చాలాసేపు. నవీన్ చెప్పింది నిజమే కదా? రేపు వాడు, వనజా ఒకే ఊళ్ళో ఉన్నా తనకి ఏదైనా అయితే ఎవరు చూస్తారు? ఇప్పటిదాకా అయితే కాళ్ళూ చేతులూ ఆడుతున్నాయి కనక ఏమీ ప్రోబ్లెం రాలేదు. కానీ ముందుముందో?

వారం రోజులు పోయేక మళ్ళీ వనజని వెంటపెట్టుకుని నవీన్ పెళ్ళి ప్రస్తావన తెచ్చేడు. ఈ సారి కాస్త ఓపిగ్గా విని ఆఖరికి అంది శారద. “సరే మీ ఇద్దరి ఆలోచన్లు బాగానే ఉన్నాయ్. నేను రామారావు గారితో మాట్లాడాను ఫోను మీద. మీ ఇద్దరి పెళ్ళయ్యేదాకా దీని గురించి మాట్లాడొద్దు. ఆ తర్వాత నేనే చెప్తాను. ఓకే?”

నవీన్ పెళ్ళయ్యేక చేతిలో కవర్ పెడుతూ “బెస్టాఫ్ లక్. ఇద్దరూ సుఖంగా ఉండండి” అంది నవ్వుతూ శారద.

“ఇదేమిటమ్మా నువ్వు కూడా నాకు ప్రెజెంట్ ఇస్తున్నావ్?” అడిగేడు నవీన్ కవర్ చింపుతూ. లోపల అలాస్కా క్రూయిజ్ కి ఇద్దరికి టిక్కట్లున్నాయి.

“ఇద్దరికీ హనీమూన్ టిక్కట్లు. క్షేమంగా వెళ్ళి రండి,” చెప్పింది శారద. హనీమూన్ కి వెళ్ళేటప్పుడు మళ్ళీ ఒకసారి కదిపేడు శారదని పెళ్ళి గురించి. “మీరు హనీమూన్ నుంచి వచ్చేసరికి నేను చెప్తాను అన్నీ రడీగా ఉంటాయ్ అప్పటికి” అంది శారద. రామారావ్ సన్నగా నవ్వేడు.

రెండు వారాలు గిర్రున తిరిగేయి. రోజూ కాకపోయినా హనీమూన్లో ఉన్నంతకాలం నవీన్ శారదతో మాట్లాడుతూనే ఉన్నాడు ఫోను మీద. వెనక్కి వచ్చే టైముకి ఎయిర్ పోర్టుకి రాలేను, టాక్సీ లో వచ్చేయండి అని చెప్పింది శారద. ఇంటికొచ్చిన నవీన్, వనజ తలుపు తట్టేరు. సమాధానం లేదు. కాస్సేప్పోయేక తమ దగ్గిరున్న తాళంతో తలుపు తీసి లోపలకెళ్ళేరు. శారద బయటికెళ్ళిందేమో అనుకుని హాల్లోకి వచ్చేసరికి టేబిల్ మీద ఒక కవర్ కనిపించింది. తన పేరుమీద ఉండటంతో నవీన్ విప్పి చదవడం మొదలుపెట్టేడు.

“ఒరే నాన్నా, నిన్ను పెంచి పెద్దవాణ్ణి చేసి పెట్టాను. నా భాధ్యత తీరి సంతోషంగా ఉంది. నన్ను పెళ్ళి చేసుకోమన్నావు బాగానే ఉంది. ఈ వయసులో మళ్ళీ పెళ్ళి చేసుకోవడానికి నాకు మనసొప్పటంలేదు. నిజమే, రామారావు గారు అప్పుడు కేవలం క్లాస్‌మేటే కాదు. ఆ తర్వాత కూడా ఆయన గురించి ఆలోచించలేదని అబద్ధమూ చెప్పను. కానీ కొన్ని ఊహలు అలా ఊహలుగా ఉండిపోతేనే మంచిది. వేరేవరో కాకుండా రామారావు గారు కాబట్టే అసలు ఈ విషయం గురించి ఇంతైనా ఆలోచించాను. ఆసరా కావాలంటే పెళ్ళే చేసుకోవాలా? ఒకింట్లోనే ఉండాలా? ఎలా ఆలోచించినా నాకు పెళ్ళి అవసరం శారీరకంగానూ మానసికంగానూ కూడా కనిపించడం లేదు. ఈ విషయాలన్నీ రామారావు గారితో మాట్లాడాను. ఆయన అర్థం చేసుకున్నారు కూడా. రిటైర్ కాగానే ఫ్లోరిడాకే వచ్చి ఉంటానన్నారు. మీరు ఉన్న ఊళ్ళోనే మీకు దగ్గరగా, మీకు అడ్డం కాకుండా ఉందామనే అనుకున్నాము ఎవరి జీవితాలు వారు బతుకుతూ, అవసరానికి తోడుగా ఉంటూ.

ఆలోచించగా నాకు తోచిన, నాకు కనిపించిన మార్గాన్ని నేను ఎన్నుకుంటున్నాను. మదర్ థెరిస్సా వాళ్ళు సౌత్ అమెరికాలో భూకంపం భాదితులకి సహాయం కోసం అడుగుతున్నారు. నేను వెళ్ళడానికి నిర్ణయించుకున్నాను. నా అభిప్రాయం మీకు నచ్చకపోవచ్చు. కానీ చేసేదేముంది? ఎవరి క్రాస్ వాళ్ళు మోసుకోవల్సిందే కదా? నేను ఏదో బాధపడిపోతున్నాను అనే ఐడియా రానివ్వకు. నేను సుఖంగా ఉన్నాను. ఇక్కడ నా అవసరం ఎంతకాలమో తెలియదు. పని తీరగానే తిరిగివస్తాను. ఈ ఉత్తరం మీరు చదివేసరికి నేను బ్రెజిల్ లో ఉంటాను. వీలు చూసుకుని ఈ కింద నెంబరుకు ఫోన్ చెయ్యి. వనజకీ నీకు నా ఆశీస్సులు. రామారావుగార్కి నమస్కారాలు చెప్పు. – అమ్మ ”

ఉత్తరం పూర్తి చేసిన నవీన్ కేసి చూస్తూ వనజ అంది, “ఏమైంది నవీన్? ఆర్యూ ఆల్రైట్?”

కళ్ళు తుడుచుకుంటూ, మౌనంగా ఉత్తరం వనజకిచ్చి మొహం కడుక్కోటానికి లేచేడు నవీన్.