కర్ణాటకమా లేక కర్నాటకమా అనే దానిని గురించి ఒక కన్నడ కవి (బహుశా కువెంపు కాబోలు) అది “నొణ (నకార ణకారాలు) కాట” (ఈగ పోరు) అని అన్నారు. ణ-కారాన్ని న-కారంగా పలకడం సర్వసామాన్యం. హిందీ వంటి భాషలో ఇది వ్యాకరణరీత్యా సరియైనదే. అందుకే తెలుగులో ఈ రెండు అక్షరాలకు ప్రాస (యతి) సరిపోతుంది. కాని నాకు నచ్చనిది కర్నాటిక్ అనడం! – మోహన
“ఈ పద్యం లో నన్ను ఆకట్టుకున్న విషయం పెద్దగా ఏమీ కనిపించడం లేదు.”
ఈ పద్యం ఆకట్టుకోవడం కోసం రాసిన పద్యం కాదు. మీరు చెప్పిన “వరమున బుట్టితిన్” పద్యంలో ద్రౌపది ఆత్మప్రత్యయం ఉంది. దానికి తగినట్టు పద్యం నడక ఠీవిగా సాగింది. మరి ఈ పద్యంలో ఏముంది? ద్రౌపదిలో చాలా రోజులుగా అణిగి ఉన్న విద్వేష జ్వాల ఉబకడం ఉంది. అందులో ఠీవీలేదు, ఔద్ధత్యం లేదు. తీరూ తెన్నూ లేకుండా, లోపల ఉన్న కసి ఉన్నదున్నట్టుగా కట్టలు తెంచుకోవడమే ఉంది. అది ఎవరినీ ఆకట్టుకోలేదు కదా!
ఇక మీకిది మంచినీళ్ళ కోసం ఆడవాళ్ళ తిట్టుకోవడంలా కనిపించడానికి కారణం ఈ పద్యాన్ని ఇలా విడిగా చదవడం అని ఊహిస్తున్నాను. ఇలాటి పద్యాల గురించి విడిగా రాయడంలో ఉన్న ఇబ్బంది ఇది. వీలైతే తిక్కన భారతంలో ఈ సన్నివేశాన్ని ఏకబిగిన చదవండి. అందులో ద్రౌపది “రక్కెస తాల్మి”తో మదిలో అణచుకున్న ఈ చిచ్చుని మీరు అనుభవించ గలిగితే, ఈ మాటల్లో మీకు ఆవేశం కనిపించదు, మనిషి లోలోతు పొరల్లో దాగి ఉన్న ఒక జాంతవమైన కసి నగ్నంగా సాక్షాత్కరిస్తుంది.
మరి ఇట్లాంటి అనుభూతిని ఎందుకిలా సీస పద్యంలో రాయాలి, వచనంలో రాయవచ్చు కదా, మరింత శక్తివంతంగా అని సందేహం. దీనికి కచ్చితమైన సమాధానం అంటూ ఏదీ ఉండదనుకుంటాను. నాకు తోచినది, ద్రౌపది వ్యక్తిత్వంలో సహజమైన ఒక ఠీవీ హుందాతనం ఉన్నాయి, సీస పద్యానికున్న సహజమైన నడకలాగే. దాన్ని తోసిరాజని కసి కట్టలు తెంచుకుంది. సీసమూ అలాగే కట్టలుతెంచుకుంది. “సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు ఈ పద్యంలో ఎంత అద్భుతంగా ఒదిగిపోయాయో” అనడంలో బృందావనరావుగారి ఉద్దేశం ఇదే అనుకుంటాను.
కర్ణాటకం సరైందా? లేక కర్నాటక అనే రాయాలా? అన్నవిషయం పై భాషాశాస్త్ర పరంగానూ, చరిత్ర పరంగానూ వివరిస్తూ ఓ పది పేజీల వ్యాసం రాయచ్చు. నాకు తెలిసీ రెండు విధాలుగానూ అనచ్చు. కాదని పండితులెవరైనా అధారాలతో వివరిస్తే మంచిదే! వినడానికి కర్ణాటకం, పలకడానికి కర్నాటకం ఎంచుకోడంలో ఇబ్బందుండదనుకుంటాను.
తెలుగు కావ్యాలలో సామాన్యముగా వాడబడే ఛందస్సులలో చంద్రగణములు లేవు. అలా ఉన్న అక్కరలను గానీ, షట్పదలను గాని తెలుగు కవులు ఉపయోగించ లేదు (ఇటీవలి
సత్యనారాయణగారు తప్ప). నచ్చుతాయో లేవో కానీ మంచి పద్యాలు ప్రాచీన సాహిత్యంలో ఉన్నాయని ఈ కాలపువారికి విడమరచి చెప్పడం బృందావవనరావుగారు చేస్తుండే
గొప్ప సేవ. అది ఎంతో ప్రశంసనీయం. ఒక పద్యంలో ధార ఉందో లేదో అన్నది వారివారి ఇష్టాయిష్టాలపై ఆధారపడినది. నావరకు నాకు సీసం లాటి దేశి ఛందస్సులో పదాలను గణాలకు సరిపోయేటట్లు వాడితే బాగుంటుంది. పదాలను (అర్ధ)పాదాలకు వంతెనగా పెట్టితే పాడటానికి (చదవడానికి) కష్టం అనే అభిప్రాయము గల వాడిని నేను.
విధేయుడు – మోహన
పాణిని గారు
నిజమే. పద్యం నచ్చడం, నచ్చకపోవడం నాకైనా, వ్యాసకర్త కైనా ఒక్క మాటలో చెప్పడం ప్రధానం కాదు, అవసరం లేదు. ఎందుకు నచ్చిందో, నచ్చలేదో అని సాహిత్య పరంగా స్పర్శించడానికి, పంచుకోవడానికి, చర్చించడానికి మాత్రమే వ్యాసాల ఉపయోగం, అభిప్రాయాలను వ్రాయడం, ప్రచురించడం, పాఠకులు చదవడం _ పడే శ్రమ అంతానూ.
“సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు ఈ పద్యంలో ఎంత అద్భుతంగా
ఒదిగిపోయాయో” అన్నారు వ్యాసకర్త. అవి సాయపడే helpful, may be even necessary అంశాలు అయినా, అంత మాత్రంచేత గొప్ప పద్యానికి అవి ఏ మాత్రం అవసరమయ్యే, sufficient conditions కావేమో అని అనిపిస్తుంది.
సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు, ప్రాసయతులు అద్భుతంగా ఒదిగిపోయిన గొప్ప, సీస పద్య పాదం అది అని అంటామా, అనుకుంటామా!
.
అయ్యో, తిక్కన గారి కవిత్వాన్ని ఎత్తి చూపడానికి మనకు ఈ పద్యమే దొరికిందా అని గింజుకుంటూ వ్రాసింది మాత్రమే ఇది.
I change little bit the saying “with friends like this who needs enemies”, to say, “with examples like this, what need for critics” for the poet !
మీరే నేననేది అర్ధం చేసుకోలేదనుకుంటాను. నా మొదటి ప్రతిపాదన ఏ సమీక్షా నిష్పాక్షికంగా ఉండదు. రెండో ప్రతిపాదన, ఒకేళ ఉంటే, అటువంటి రచన వల్ల పాఠకుడిగా నాకేం ప్రయోజనం ఒనగూడదు. భావస్పందన స్పష్టత గురించి మీరన్నారని నాఉద్దేశం కాదు. నా ఉద్దేశంలో ఏది మంచి విమర్శో చెప్పానంతే.
పాణినిగారూ, తెలిసిన పెద్దవాళ్ళు నాకీ ఫలానా పద్యం నచ్చింది అని ఒక వ్యాసం రాయడమూ, దాన్ని ఈమాట వంటి పత్రిక ప్రచురించడమూ జరిగిందంటే ఇది మీక్కూడా నచ్చవలసిన పద్యం నాయనా అని చెప్పక చెప్పినట్లే. అఫ్కోర్సు అన్ని పద్యాలూ అందరికీ నచ్చాలని లేదనుకోండీ.
ఏటి ఒడ్డున గురించి రవికిరణ్ తిమ్మిరెడ్డి గారి అభిప్రాయం:
09/11/2008 7:48 pm
అద్భుతంగా వ్రాశారు. ఒక impressionist painting ని చూసిన అనుభూతి. మీ కవిత చదివేక శారద గారి కథ చదివేను. మీ అద్భుతవైన పదచిత్రాలు పూరించలేని వెలితేదో శారద గారి కథలోని అతి సాదారణ పదాల్లో పూరించబడిందని నా అభిప్రాయం. నేనే తప్పేవో, మీ కవితలో వెలితి may be due over dose of romanticism in “ఈమాట” అని అనుకుంటున్నాను.
మనకు తెలియని మన త్యాగరాజు -1 గురించి mOhana గారి అభిప్రాయం:
09/13/2008 8:10 am
కర్ణాటకమా లేక కర్నాటకమా అనే దానిని గురించి ఒక కన్నడ కవి (బహుశా కువెంపు కాబోలు) అది “నొణ (నకార ణకారాలు) కాట” (ఈగ పోరు) అని అన్నారు. ణ-కారాన్ని న-కారంగా పలకడం సర్వసామాన్యం. హిందీ వంటి భాషలో ఇది వ్యాకరణరీత్యా సరియైనదే. అందుకే తెలుగులో ఈ రెండు అక్షరాలకు ప్రాస (యతి) సరిపోతుంది. కాని నాకు నచ్చనిది కర్నాటిక్ అనడం! – మోహన
నాకు నచ్చిన పద్యం: తిక్కన భారతంలో ద్రౌపది కోపవర్ణన గురించి Kameswara Rao గారి అభిప్రాయం:
09/13/2008 1:36 am
శ్రీనివాస్ గారు,
ఈ పద్యం ఆకట్టుకోవడం కోసం రాసిన పద్యం కాదు. మీరు చెప్పిన “వరమున బుట్టితిన్” పద్యంలో ద్రౌపది ఆత్మప్రత్యయం ఉంది. దానికి తగినట్టు పద్యం నడక ఠీవిగా సాగింది. మరి ఈ పద్యంలో ఏముంది? ద్రౌపదిలో చాలా రోజులుగా అణిగి ఉన్న విద్వేష జ్వాల ఉబకడం ఉంది. అందులో ఠీవీలేదు, ఔద్ధత్యం లేదు. తీరూ తెన్నూ లేకుండా, లోపల ఉన్న కసి ఉన్నదున్నట్టుగా కట్టలు తెంచుకోవడమే ఉంది. అది ఎవరినీ ఆకట్టుకోలేదు కదా!
ఇక మీకిది మంచినీళ్ళ కోసం ఆడవాళ్ళ తిట్టుకోవడంలా కనిపించడానికి కారణం ఈ పద్యాన్ని ఇలా విడిగా చదవడం అని ఊహిస్తున్నాను. ఇలాటి పద్యాల గురించి విడిగా రాయడంలో ఉన్న ఇబ్బంది ఇది. వీలైతే తిక్కన భారతంలో ఈ సన్నివేశాన్ని ఏకబిగిన చదవండి. అందులో ద్రౌపది “రక్కెస తాల్మి”తో మదిలో అణచుకున్న ఈ చిచ్చుని మీరు అనుభవించ గలిగితే, ఈ మాటల్లో మీకు ఆవేశం కనిపించదు, మనిషి లోలోతు పొరల్లో దాగి ఉన్న ఒక జాంతవమైన కసి నగ్నంగా సాక్షాత్కరిస్తుంది.
మరి ఇట్లాంటి అనుభూతిని ఎందుకిలా సీస పద్యంలో రాయాలి, వచనంలో రాయవచ్చు కదా, మరింత శక్తివంతంగా అని సందేహం. దీనికి కచ్చితమైన సమాధానం అంటూ ఏదీ ఉండదనుకుంటాను. నాకు తోచినది, ద్రౌపది వ్యక్తిత్వంలో సహజమైన ఒక ఠీవీ హుందాతనం ఉన్నాయి, సీస పద్యానికున్న సహజమైన నడకలాగే. దాన్ని తోసిరాజని కసి కట్టలు తెంచుకుంది. సీసమూ అలాగే కట్టలుతెంచుకుంది. “సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు ఈ పద్యంలో ఎంత అద్భుతంగా ఒదిగిపోయాయో” అనడంలో బృందావనరావుగారి ఉద్దేశం ఇదే అనుకుంటాను.
మనకు తెలియని మన త్యాగరాజు -1 గురించి Sai Brahmanandam Gorti గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 2:39 pm
శశాంక గారూ,
కర్ణాటకం సరైందా? లేక కర్నాటక అనే రాయాలా? అన్నవిషయం పై భాషాశాస్త్ర పరంగానూ, చరిత్ర పరంగానూ వివరిస్తూ ఓ పది పేజీల వ్యాసం రాయచ్చు. నాకు తెలిసీ రెండు విధాలుగానూ అనచ్చు. కాదని పండితులెవరైనా అధారాలతో వివరిస్తే మంచిదే! వినడానికి కర్ణాటకం, పలకడానికి కర్నాటకం ఎంచుకోడంలో ఇబ్బందుండదనుకుంటాను.
ఇసక-2 గురించి sasAmka గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 11:14 am
Very noice to read Vizag language”Tagu manushulu””mukka” etc.- Thanks.
నాకు నచ్చిన పద్యం: తిక్కన భారతంలో ద్రౌపది కోపవర్ణన గురించి mOhana గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 10:46 am
తెలుగు కావ్యాలలో సామాన్యముగా వాడబడే ఛందస్సులలో చంద్రగణములు లేవు. అలా ఉన్న అక్కరలను గానీ, షట్పదలను గాని తెలుగు కవులు ఉపయోగించ లేదు (ఇటీవలి
సత్యనారాయణగారు తప్ప). నచ్చుతాయో లేవో కానీ మంచి పద్యాలు ప్రాచీన సాహిత్యంలో ఉన్నాయని ఈ కాలపువారికి విడమరచి చెప్పడం బృందావవనరావుగారు చేస్తుండే
గొప్ప సేవ. అది ఎంతో ప్రశంసనీయం. ఒక పద్యంలో ధార ఉందో లేదో అన్నది వారివారి ఇష్టాయిష్టాలపై ఆధారపడినది. నావరకు నాకు సీసం లాటి దేశి ఛందస్సులో పదాలను గణాలకు సరిపోయేటట్లు వాడితే బాగుంటుంది. పదాలను (అర్ధ)పాదాలకు వంతెనగా పెట్టితే పాడటానికి (చదవడానికి) కష్టం అనే అభిప్రాయము గల వాడిని నేను.
విధేయుడు – మోహన
నాకు నచ్చిన పద్యం: తిక్కన భారతంలో ద్రౌపది కోపవర్ణన గురించి Srinivas Nagulapalli గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 7:30 am
పాణిని గారు
నిజమే. పద్యం నచ్చడం, నచ్చకపోవడం నాకైనా, వ్యాసకర్త కైనా ఒక్క మాటలో చెప్పడం ప్రధానం కాదు, అవసరం లేదు. ఎందుకు నచ్చిందో, నచ్చలేదో అని సాహిత్య పరంగా స్పర్శించడానికి, పంచుకోవడానికి, చర్చించడానికి మాత్రమే వ్యాసాల ఉపయోగం, అభిప్రాయాలను వ్రాయడం, ప్రచురించడం, పాఠకులు చదవడం _ పడే శ్రమ అంతానూ.
“సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు ఈ పద్యంలో ఎంత అద్భుతంగా
ఒదిగిపోయాయో” అన్నారు వ్యాసకర్త. అవి సాయపడే helpful, may be even necessary అంశాలు అయినా, అంత మాత్రంచేత గొప్ప పద్యానికి అవి ఏ మాత్రం అవసరమయ్యే, sufficient conditions కావేమో అని అనిపిస్తుంది.
సోదాహరణంగా చెప్పాలంటే, మన సామెత, (ఎన్నో సామెతల పుస్తకాలలో అచ్చేసింది కూడా), ఇట్లా వ్రాస్తే
“జగడమె ట్లావచ్చు జంగమ య్యాయంటె
బిచ్చము పెట్టవే బొచ్చు ముంX” అన్నదాన్ని,
సూర్య, ఇంద్ర, చంద్ర గణాలు, యతులు, ప్రాసయతులు అద్భుతంగా ఒదిగిపోయిన గొప్ప, సీస పద్య పాదం అది అని అంటామా, అనుకుంటామా!
.
అయ్యో, తిక్కన గారి కవిత్వాన్ని ఎత్తి చూపడానికి మనకు ఈ పద్యమే దొరికిందా అని గింజుకుంటూ వ్రాసింది మాత్రమే ఇది.
I change little bit the saying “with friends like this who needs enemies”, to say, “with examples like this, what need for critics” for the poet !
విధేయుడు
Srinivas
పుస్తక సమీక్షల గురించి… గురించి కొత్తపాళీ గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 3:39 am
నిష్పాక్షికం = without bias, ok, అర్ధమయింది.
మీరే నేననేది అర్ధం చేసుకోలేదనుకుంటాను. నా మొదటి ప్రతిపాదన ఏ సమీక్షా నిష్పాక్షికంగా ఉండదు. రెండో ప్రతిపాదన, ఒకేళ ఉంటే, అటువంటి రచన వల్ల పాఠకుడిగా నాకేం ప్రయోజనం ఒనగూడదు. భావస్పందన స్పష్టత గురించి మీరన్నారని నాఉద్దేశం కాదు. నా ఉద్దేశంలో ఏది మంచి విమర్శో చెప్పానంతే.
నాకు నచ్చిన పద్యం: తిక్కన భారతంలో ద్రౌపది కోపవర్ణన గురించి కొత్తపాళీ గారి అభిప్రాయం:
09/12/2008 3:28 am
పాణినిగారూ, తెలిసిన పెద్దవాళ్ళు నాకీ ఫలానా పద్యం నచ్చింది అని ఒక వ్యాసం రాయడమూ, దాన్ని ఈమాట వంటి పత్రిక ప్రచురించడమూ జరిగిందంటే ఇది మీక్కూడా నచ్చవలసిన పద్యం నాయనా అని చెప్పక చెప్పినట్లే. అఫ్కోర్సు అన్ని పద్యాలూ అందరికీ నచ్చాలని లేదనుకోండీ.
ఏటి ఒడ్డున గురించి రవికిరణ్ తిమ్మిరెడ్డి గారి అభిప్రాయం:
09/11/2008 7:48 pm
అద్భుతంగా వ్రాశారు. ఒక impressionist painting ని చూసిన అనుభూతి. మీ కవిత చదివేక శారద గారి కథ చదివేను. మీ అద్భుతవైన పదచిత్రాలు పూరించలేని వెలితేదో శారద గారి కథలోని అతి సాదారణ పదాల్లో పూరించబడిందని నా అభిప్రాయం. నేనే తప్పేవో, మీ కవితలో వెలితి may be due over dose of romanticism in “ఈమాట” అని అనుకుంటున్నాను.
ధార గురించి రవికిరణ్ తిమ్మిరెడ్డి గారి అభిప్రాయం:
09/11/2008 7:15 pm
కథ నిర్వచించడానికి పూనుకోకపోతే, మొదలూ, తుదీ లేని, చిన్న సంఘటన (a snap shot of life) కూడా ఒక మంచి కథ అవుతుందని నిరూపించారు. అభినందనలు.