karvera babu గారి వాదన ప్రకారం తాత ముత్తాతలు గల వాళ్ళని గూడ నేను తెగడినట్లే!
జీవిత చరిత్రలో పూర్వీకుల గురించి ఉంటే నష్టమేమిటి? గిబ్బన్ అంతటి వాడే సమర్థించలేదా?
“Nor does the man exist who would not peruse with warmer curiosity the life of a hero from whom his name and blood were lineally derived. The Satirist may laugh, the Philosopher may preach; but reason herself will respect the prejudices and habits which have been consecrated by the experience of mankind.”
— From “Family History,” in “Memoirs of My Life,” by Edward Gibbon.
ఎటొచ్చీ గిబ్బన్ ఏం రాసినా చదవడానికి చాలా ఇంపుగా ఉంటుంది. ఈ వ్యాసంలో నాకు నచ్చనవి, నేను gory details అని విమర్శించినవి చాలా dry గా ఉన్నాయి. సాయి గారు వంశవృక్ష పటాన్ని అనుబంధంలో ఉంచి, ఇతరులు చేసిన పొరబాట్లని footnotes లో ప్రస్తావించి, అసలు కథని బిగువుగా నడిపిస్తే ఇంకా రక్తి గడుతుంది.
మీ ప్రతీ కవితకూ నాకు “బాగుంది” అనే చెప్పాలనిపిస్తుంది. కానీ ప్రతీసారీ అదే చెప్తే, అదో cliched response గా మారిపోయి, సాంద్రతలేని స్పందనగా మీ ముందు ధ్వనిస్తుందని భయమేస్తుంది. కాబట్టి, దయచేసి, నేను “బాగుంది” అన్నప్పుడల్లా దాని ముందు “చాలా” అనే అదృశ్య విశేషణాన్ని దగ్గర దగ్గర ఓ లక్షమార్లు జత చేసుకోవాల్సిందిగా మనవి చేస్తున్నాను.
“ఆదర్శాలు నేర్పామంటే
అవనిలో మన బ్రతుకు
దుర్భరం చేస్తుంది
అవసరాలే తెలియచెప్తే
నరకంలో కూడా
మనకి చోటు లేకుండా చేస్తుంది”
ఈ వ్యాసం ఎందుకు రాయాల్సి వచ్చిందో ముందుమాట గా మొదట్లో రాసాను. ఈమాటకి పంపే ముందు ఒకరిద్దరి సంగీత విద్వాంసుల ( ఇండియాలో ) చేత సమీక్ష చేయించాను. ముందుమాట అవసరం లేదని కొందరంటే తీసేసాను. అందులో మీరడిగిన కొన్నింటింకి జవాబులున్నాయి. వీలయితే ఈ వ్యాసం చివర్లో చెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తాను. ఇది వ్యాసంగా రాయాలని మొదలు పెట్టలేదు. సమగ్రంగా పుస్తకం తేవాలని నా ఆలోచన. నేనుదహరించిన పుస్తక సూచికే కాక, చాలా పుస్తకాలు సేకరించాను. నాకు భాష అంతగా తెలీకపోయినా తమిళ, కన్నడ పుస్తకాలూ తెప్పించుకొని, భాష తెలుసున్న వాళ్ళని అడిగి తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేసాను. అన్ని వివరాలూ ఒకే పుస్తకంలో ఎక్కడా కనిపించలేదు.
మీరు అడిగన వాటికి:
1. ఆరుద్రగారన్నట్లు, మనకి రాజులు చరిత్రలు రాయడమే తెలుసు. కావ్యాలూ, పురాణాలూ తెలుసు. కవుల/రచయితల జీవిత చరిత్రలు రాసిన దాఖలాలు అతి తక్కువగా ఉన్నాయి. అందువల్ల వారి వారి రచనల బట్టీ, తోటికవుల ప్రస్తావనల బట్టీ కొన్ని జీవిత వివరాలు తెలిసాయి. రాజుల చరిత్రల్లో కవులకి సంబంధించిన విషయాలు ప్రస్తావన వచ్చినప్పుడే కవుల గురించీ తెలిసేది.
ఏ ఏ సందర్భంలో, ఏఏ కాలాల్లో, ఏఏ స్ఫూర్తితో రాసారో తెలీదు. త్యాగరాజు విషయంలూనూ జరిగిందిదే. రాసిన కృతుల బట్టి, అందులో భావాన్ని బట్టే పలానా దాని గురించి రాసారన్న ఊహ మొదలయ్యింది. గిరిరాజ సుత తనయ కృతి సందర్భాన్ని ఎవరికి తోచినట్లు వాళ్ళు రాసారు. అధారాలు లేని ఆపాదన్లు చేసేసారు. అందులో కొంతమంది రాసింది సరికాదు అని చెప్పడానికి ఈ వంశ వృక్షం ఉపయోగించవచ్చని అనుకుంటున్నాను. అది తెలియడం వల్ల వచ్చిన లాభం లేకపోయినా నష్టమేమీ లేదని అనుకున్నాను. ఒకరకంగా ఇది చారిత్రిక ఆధారమే కదా అనిపించింది. ఇహ గోత్రాల విషయం. గోత్రాలు ఏ వ్యక్తి ఏ వంశం వాడని చెప్పడానికుపయోగపడతాయి కదా? వాటిపై నమ్మకాలూ, అపనమ్మకాలన్నవి వేరే విషయం. కేవలం త్యాగరాజు జీవితంలో అతి ముఖ్య వ్యక్తుల గురించి రాయడం అవసరం అనిపించింది. అందుకే వారి వారి రచనల్లో ఈ విషయాలని ఎలా రాసారో చెప్పాను.
2. చరిత్రనిర్ధారించే ముందు కట్టుకధలూ తెలియాలి. ఒకే కట్టు కథ ఎలా రూపాంతరం చెందిందో చెప్పాలి. అందులోంచి ఏది చరిత్రకి దగ్గరగా ఉంటుందో తెలుసుకోవడం సులభం అవుతుందని నాకనిపించింది. చారిత్రక ఆధారాలు వెతికే చిన్న ప్రయత్నమే ఇది. అందులో కొన్నింటికి అధారాలుండచ్చు. మరికొన్ని ప్రతిపాదనలు కావచ్చు. ఇంకొన్ని అందరికీ తెలిసే ఉండచ్చు. అసలాధారాలే దొరక్కపోవచ్చు. అన్నీ ఒకో చోట కూర్చే అతి చిన్న ప్రయత్నం ఇది. అంతే!
త్యాగరాజు కృతుల్లో ఛందస్సు, అలంకార ప్రయోగాల వివరాలు ముందుముందు వస్తాయి. కాస్త ( 4 నెలలు ) ఓపిక పట్టండి. కేవలం కళ్యాణి రాగాలాపన్ని అయిదునుంచి ఎనిమిది గంటలవరకూ పాడే వారని రాసారు. త్యాగరాజు ఇది పాటించకుండా రాగ విస్తారణని సంగతుల్లో ప్రవేశపెట్టి, సాహిత్యాన్ననుసరించి ఆశువుగా కల్పన చేసే విధానానికి జీవం పోసి, కృతులకి మరో కొత్త రూపం ఇచ్చాడు. కేవలం కొంతమందికి మాత్రమే అందుబాటులో ఉండే సంగీతాన్ని సులభతరం చేసాడు. ఇవన్నీ ముందొస్తాయి.
చివరగా, అభిమానంగా నా గురించి మీరునుకున్నదాంట్లో ఆసక్తన్నదోక్కటే నిజం. నా సంగీత జ్ఞానం మితం. అవగాహన మరీ పరిమితం.
జ్ఞాపకాల ఎదురుచూపు గురించి Anand.g గారి అభిప్రాయం:
10/08/2008 8:31 am
భావం , కవిత చాలా బాగుంది.
పడవ మునుగుతోంది గురించి venkat chitta గారి అభిప్రాయం:
10/08/2008 12:05 am
A good story that portrays difficult problems, which have no solutions.
మనకు తెలియని మన త్యాగరాజు -1 గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
10/07/2008 10:04 pm
karvera babu గారి వాదన ప్రకారం తాత ముత్తాతలు గల వాళ్ళని గూడ నేను తెగడినట్లే!
జీవిత చరిత్రలో పూర్వీకుల గురించి ఉంటే నష్టమేమిటి? గిబ్బన్ అంతటి వాడే సమర్థించలేదా?
“Nor does the man exist who would not peruse with warmer curiosity the life of a hero from whom his name and blood were lineally derived. The Satirist may laugh, the Philosopher may preach; but reason herself will respect the prejudices and habits which have been consecrated by the experience of mankind.”
— From “Family History,” in “Memoirs of My Life,” by Edward Gibbon.
ఎటొచ్చీ గిబ్బన్ ఏం రాసినా చదవడానికి చాలా ఇంపుగా ఉంటుంది. ఈ వ్యాసంలో నాకు నచ్చనవి, నేను gory details అని విమర్శించినవి చాలా dry గా ఉన్నాయి. సాయి గారు వంశవృక్ష పటాన్ని అనుబంధంలో ఉంచి, ఇతరులు చేసిన పొరబాట్లని footnotes లో ప్రస్తావించి, అసలు కథని బిగువుగా నడిపిస్తే ఇంకా రక్తి గడుతుంది.
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
మనకు తెలియని మన త్యాగరాజు -1 గురించి karvera babu గారి అభిప్రాయం:
10/07/2008 12:04 am
హనుమంత రావు వాడిన “గోత్రాల గొరీ” అన్న పదము, గోత్రాలు కల కులాలను తెగడినట్లనిపిస్తుంది
గుప్పెడంత మనసు గురించి ఫణీంద్ర గారి అభిప్రాయం:
10/06/2008 9:41 pm
రాధిక గారూ,
LOVED IT.
మీ ప్రతీ కవితకూ నాకు “బాగుంది” అనే చెప్పాలనిపిస్తుంది. కానీ ప్రతీసారీ అదే చెప్తే, అదో cliched response గా మారిపోయి, సాంద్రతలేని స్పందనగా మీ ముందు ధ్వనిస్తుందని భయమేస్తుంది. కాబట్టి, దయచేసి, నేను “బాగుంది” అన్నప్పుడల్లా దాని ముందు “చాలా” అనే అదృశ్య విశేషణాన్ని దగ్గర దగ్గర ఓ లక్షమార్లు జత చేసుకోవాల్సిందిగా మనవి చేస్తున్నాను.
“ఆదర్శాలు నేర్పామంటే
అవనిలో మన బ్రతుకు
దుర్భరం చేస్తుంది
అవసరాలే తెలియచెప్తే
నరకంలో కూడా
మనకి చోటు లేకుండా చేస్తుంది”
ముఖ్యంగా ఈ పేరా నాకు చాలా నచ్చింది.
నాకు నచ్చిన పద్యం: భాస్కర రామాయణంలో వర్షాగమన వర్ణన గురించి Jaya గారి అభిప్రాయం:
10/06/2008 10:32 am
మొల్ల రాసిన పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వగలరా?
జయ
చంద్రోదయం గురించి రానారె గారి అభిప్రాయం:
10/06/2008 7:12 am
భలే మంచి పరిశీలన. బాగుంది.
గుప్పెడంత మనసు గురించి Audisesha reddy Kypu గారి అభిప్రాయం:
10/06/2008 12:34 am
మనసు గుప్పెడు అయినా అందులొని భావాలు గుప్పెడు కాదు. రాధిక గారు తన కవితలొ చక్కగా వివరించారు. కైపు ఆదిశేషారెడ్డి. నెల్లూరు.
మనకు తెలియని మన త్యాగరాజు -1 గురించి Sai Brahmanandam Gorti గారి అభిప్రాయం:
10/05/2008 2:29 pm
హనుమంత రావు గారికి,
మీకు నచ్చిన విషయాలు చెప్పినందుకు కృతజ్ఞుణ్ణి.
ఈ వ్యాసం ఎందుకు రాయాల్సి వచ్చిందో ముందుమాట గా మొదట్లో రాసాను. ఈమాటకి పంపే ముందు ఒకరిద్దరి సంగీత విద్వాంసుల ( ఇండియాలో ) చేత సమీక్ష చేయించాను. ముందుమాట అవసరం లేదని కొందరంటే తీసేసాను. అందులో మీరడిగిన కొన్నింటింకి జవాబులున్నాయి. వీలయితే ఈ వ్యాసం చివర్లో చెప్పడానికి ప్రయత్నిస్తాను. ఇది వ్యాసంగా రాయాలని మొదలు పెట్టలేదు. సమగ్రంగా పుస్తకం తేవాలని నా ఆలోచన. నేనుదహరించిన పుస్తక సూచికే కాక, చాలా పుస్తకాలు సేకరించాను. నాకు భాష అంతగా తెలీకపోయినా తమిళ, కన్నడ పుస్తకాలూ తెప్పించుకొని, భాష తెలుసున్న వాళ్ళని అడిగి తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేసాను. అన్ని వివరాలూ ఒకే పుస్తకంలో ఎక్కడా కనిపించలేదు.
మీరు అడిగన వాటికి:
1. ఆరుద్రగారన్నట్లు, మనకి రాజులు చరిత్రలు రాయడమే తెలుసు. కావ్యాలూ, పురాణాలూ తెలుసు. కవుల/రచయితల జీవిత చరిత్రలు రాసిన దాఖలాలు అతి తక్కువగా ఉన్నాయి. అందువల్ల వారి వారి రచనల బట్టీ, తోటికవుల ప్రస్తావనల బట్టీ కొన్ని జీవిత వివరాలు తెలిసాయి. రాజుల చరిత్రల్లో కవులకి సంబంధించిన విషయాలు ప్రస్తావన వచ్చినప్పుడే కవుల గురించీ తెలిసేది.
ఏ ఏ సందర్భంలో, ఏఏ కాలాల్లో, ఏఏ స్ఫూర్తితో రాసారో తెలీదు. త్యాగరాజు విషయంలూనూ జరిగిందిదే. రాసిన కృతుల బట్టి, అందులో భావాన్ని బట్టే పలానా దాని గురించి రాసారన్న ఊహ మొదలయ్యింది. గిరిరాజ సుత తనయ కృతి సందర్భాన్ని ఎవరికి తోచినట్లు వాళ్ళు రాసారు. అధారాలు లేని ఆపాదన్లు చేసేసారు. అందులో కొంతమంది రాసింది సరికాదు అని చెప్పడానికి ఈ వంశ వృక్షం ఉపయోగించవచ్చని అనుకుంటున్నాను. అది తెలియడం వల్ల వచ్చిన లాభం లేకపోయినా నష్టమేమీ లేదని అనుకున్నాను. ఒకరకంగా ఇది చారిత్రిక ఆధారమే కదా అనిపించింది. ఇహ గోత్రాల విషయం. గోత్రాలు ఏ వ్యక్తి ఏ వంశం వాడని చెప్పడానికుపయోగపడతాయి కదా? వాటిపై నమ్మకాలూ, అపనమ్మకాలన్నవి వేరే విషయం. కేవలం త్యాగరాజు జీవితంలో అతి ముఖ్య వ్యక్తుల గురించి రాయడం అవసరం అనిపించింది. అందుకే వారి వారి రచనల్లో ఈ విషయాలని ఎలా రాసారో చెప్పాను.
2. చరిత్రనిర్ధారించే ముందు కట్టుకధలూ తెలియాలి. ఒకే కట్టు కథ ఎలా రూపాంతరం చెందిందో చెప్పాలి. అందులోంచి ఏది చరిత్రకి దగ్గరగా ఉంటుందో తెలుసుకోవడం సులభం అవుతుందని నాకనిపించింది. చారిత్రక ఆధారాలు వెతికే చిన్న ప్రయత్నమే ఇది. అందులో కొన్నింటికి అధారాలుండచ్చు. మరికొన్ని ప్రతిపాదనలు కావచ్చు. ఇంకొన్ని అందరికీ తెలిసే ఉండచ్చు. అసలాధారాలే దొరక్కపోవచ్చు. అన్నీ ఒకో చోట కూర్చే అతి చిన్న ప్రయత్నం ఇది. అంతే!
త్యాగరాజు కృతుల్లో ఛందస్సు, అలంకార ప్రయోగాల వివరాలు ముందుముందు వస్తాయి. కాస్త ( 4 నెలలు ) ఓపిక పట్టండి. కేవలం కళ్యాణి రాగాలాపన్ని అయిదునుంచి ఎనిమిది గంటలవరకూ పాడే వారని రాసారు. త్యాగరాజు ఇది పాటించకుండా రాగ విస్తారణని సంగతుల్లో ప్రవేశపెట్టి, సాహిత్యాన్ననుసరించి ఆశువుగా కల్పన చేసే విధానానికి జీవం పోసి, కృతులకి మరో కొత్త రూపం ఇచ్చాడు. కేవలం కొంతమందికి మాత్రమే అందుబాటులో ఉండే సంగీతాన్ని సులభతరం చేసాడు. ఇవన్నీ ముందొస్తాయి.
చివరగా, అభిమానంగా నా గురించి మీరునుకున్నదాంట్లో ఆసక్తన్నదోక్కటే నిజం. నా సంగీత జ్ఞానం మితం. అవగాహన మరీ పరిమితం.
అద్దంలో రోజూ నన్ను నేను చూసుకుంటాను. :)-
– సాయి బ్రహ్మానందం
డిట్రాయిట్ తెలుగు సాహితీ సమితి పదవ వార్షికోత్సవ సమావేశము గురించి pulipati durga rao గారి అభిప్రాయం:
10/05/2008 7:53 am
చాలా బాగుంది, ఇలాగే కొనసాగాలి.