ఫెమినిజం ప్రస్తావనలో బాబ్జీలు గారన్న పై మాటలు నన్ను కొన్నాళ్ళు వెంటాడాయి – ఎవరీ లూషన్, ఏమా కథ? అని. Lution, Lotion, Lushan, లాంటి పేర్లతో ప్రయత్నించాను గాని ఫలితం లేదు..
నాలుగయిదు రోజులుగా అమితమైన చలి మూలాన ఇంట్లో బందీనై, పుస్తకాలు తిరగేస్తుంటే, గుడిపాటి కిటికీ (సాహితీమూర్తుల తేజోరేఖలు) కనిపించింది. దాంట్లోని ఒక వ్యాసం, “చైనా అంతరాత్మ లూషన్”! హమ్మయ్య అనుకున్నాను.
“సాహిత్యకారులకు చైనా పేరు చెప్పగానే లూషన్ స్ఫురణకొస్తారు. లూషన్ రచనలని చాలావరకు తెలుగులో చదువుకున్నాం. మనకు రష్యన్ సాహిత్యం తర్వాత విస్తృతంగా తెలుగులోకి అనువాదమైంది చైనా సాహిత్యం.”
అన్న ప్రారంభం చదివి, కనీసం పేరయినా తెలియనందుకు సిగ్గేసిందనుకోండి. ఈ లూషన్ చైనాలో బాగా పేరున్నవాడట. ఇబ్సెన్ నాటకం, A Dollhouse వచ్చిన తర్వాత సంచలనమైన వ్యాసం, “What will Happen after Nora Leaves Home?” రాశాడట.
ఇక్కడ ఆయన రచనలు అంత సులభంగా దొరికేటట్లు లేవు. విజయవాడలో జరగబోయే పుస్తకాల పండగలో దొరుకుతాయేమో చూడాలి. బాబ్జీలు గారికి కృతజ్ఞతలతొ,
రమగారు: మీరు చెప్పిందే కరెక్టు. “శూరుల జన్మంబు …” మహాభారతపు ఆదిపర్వంలోని ఆరవ ఆశ్వాసంలో అరవయ్యొవ పద్యం — కర్ణుడికి అంగరాజ్యాభిషేకం చేసే సమయంలో దుర్యోధనుని సమర్థింపు (DVSK సినిమాలో కూడా ఇలాంటి డైలాగే విన్నట్టు గుర్తు). దీనికి మూలం “శూరాణాంచ నదీనాంచ దుర్విదాః ప్రభవాః కిల”(ట). నేను పల్నాటి వీర చరిత్రలో చూసింది ఇలాంటిదే ఇంకో పద్యమైయుంటుంది. ఇటువంటి సామెతే మరాఠిలో ఉంది: “ఋషిచే కూళ్ ఆణి నదీచే మూళ్ శోధూ నయే”. మరాఠిలో లాగే తమిళంలో కూడా వినిపించే సామెత “ఋషి మూలం, నదిమూలం అరయక్కూడాదు/కేక్కకూడాదు”. విచారించి చూస్తే, “ఋషి మూలం, నదిమూలం న విచార్యమ్” అన్న సంస్కృత శ్లోకం ఈ సామెతలన్నింటికీ మూలమైయుండొచ్చని తోస్తోంది.
ఈనాటి సంగీత సాహిత్యాల గురించి వేటూరిగారు చెప్పిన విషయాలు కొంతవరకు నిజమే. కానీ, పంచభర్తృకలై కవులు పాటలెందుకు వ్రాయాలి? అసలు దర్శకుడు పాట ఏ సందర్భంగా కావాలో చెప్పకపొతే రచయిత ఏమి వ్రాస్తాడు? సంగీత దర్శకుడు ఏ స్వరాలు కూరుస్తాడు? గాయకుడేమి పాడుతాడు? నిర్మాత, దర్శకుల బావమరుదులు చెప్పటమేమిటి వీరు వ్రాయడమేమిటి? ఉన్నత శిఖరాలు అధిరోహించిన కవులు తమ ఔన్నత్యాన్ని తగ్గించుకొని ఎందుకు వ్రాయడం?
తెలుగులో మంచి కథలు ఈమధ్య చాలా తక్కువగా వస్తున్నై. అందుకు కారణం కథకులలో సమకాలీన సమస్యలపట్ల సరియైన అవగహన లేకపొవటమే. అంతేగాక భాషమీద కూదా పట్టు ఉండడంల లేదు. ఉన్నవారికి తీరిక ఉండదు.
నేను మూడేళ్ళ క్రితం రాసిన వ్యాసానికి ఇప్పుడు వచ్చిన ప్రతిస్పందన చూసి ఆశ్చర్యపోయాను. నేను భాషాశాస్త్రం గురించి రాసిన మొదటి వ్యాసం కాబట్టి కాస్తా బెరుకు, బెరుకుగా జంకుతూనే రాసాను. నేను ఈ వ్యాసం రాసేనాటికి తెలుగుభాష ప్రాచీనత గురించిన వాదాలు కానీ, తెలుగుభాషను శ్రేష్ఠభాషగా గుర్తించాలన్న నినాదాలు కానీ లేవు. ఈమధ్య కాలంలో ఈ వ్యాసం రాసుంటే కొంత దూకుడుగా, కుశాస్త్రనిందతో మొదలుపెట్టి రాసేవాడినేమో.
వేమూరి గారు: మీ అభిమానానికి కృతజ్ఞతలు. “తెలుగదేలయన్న …” అన్న అంశం మీద మీరు చక్కగా రాసారు. నేను డెట్రాయిట్ సదస్సులో కూడా ఈ అంశంపై కాస్తా మాట్లాడటానికి ప్రయత్నించాను. ఆ సదస్సులో నేను మాట్లాడిన విషయాలను వ్యాసరూపంగా వచ్చే నెలలో పొద్దు పత్రికలో మీరు చూడవచ్చు.
శ్రీనివాస్ నాగులపల్లి గారు: భారత ఉపఖండంలో లిపుల చరిత్రకు, భాషల చరిత్రకు అంతగా సంబంధం లేదు. భాషలు, భాషాకుటుంబాల చరిత్ర మహా ప్రాచీనమైతే, వర్తకులకు, రాజులకు, కవులకు మాత్రమే అవసరమయ్యే లిపులు అతి నవీనమైనవి. ఇప్పుడు భారతదేశంలో వాడే లిపులన్నింటికీ మూల మాతృక బ్రహ్మీ లిపి. ఈ బ్రహ్మీ లిపి 2500 సంవత్సరాలకు పూర్వం వాడినట్టుగా ఎక్కడా ఆధారాలు లేవు! వేద సాహిత్యం చాలాకాలం వరకూ మౌఖిక సాహిత్యంగానే ఉండేదన్న విషయం మనందరికీ తెలిసిందే.
తెలుగు-కన్నడ లిపుల పరిణామాన్ని సూచించే ఈ కింది చిత్రపటం భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి గారి Dravidian languages పుస్తకం లోనిది [79 వ పేజీ].
బాబ్జీలుగారు: ఈ వ్యాసం తిరిగి రాయాల్సి వస్తే “మగవాడి జీతం, వయస్సు” అనకుండా “శూరుల జన్మంబు, సురుల జన్మంబు, ఏరుల జన్మంబు ఎరుగ తరమే”అన్న పల్నాటియుద్ధపు పద్యాన్నో, “ఋషిచే కూళ్ ఆణి నదీచే మూళ్ శోధూ నయే! (ఋషుల కులాన్ని నదుల మూలాన్ని శోధించవద్దు)” అన్న మరాఠీ సామెతనో ఉటంకిస్తూ రాస్తాను లెండి :-).
Classical Language అన్న పద బంధాన్ని “ప్రాచీన భాష” అని అనువదించడం లోనే వచ్చింది అసలు చిక్కు. క్లాసికల్ అన్న మాటలో కాలానికన్నా గుణానికే ఎక్కువ ప్రాధాన్యత కాబట్టి ఆ పదాన్ని శ్రేష్ఠభాష అని అనువదించుకొని ఉండుంటే తెలుగు భాషను సుమేరియన్లతో, తెలిమన్లతో ముడిపెట్టి ద్రవిడ ప్రాణాయామం చెయ్యాల్సిన అగత్యం తప్పేదేమో. ఇప్పటికైనా, ఆ శ్రేష్ఠ భాషా ప్రతిపత్తితో పాటు సాధించిన కోటి రూపాయలతో తెలుగు భాష, చరిత్రల గురించి ఉన్నత స్థాయిలో శాస్త్ర పరిశోధనలు జరపడానికి కావలిసిన వ్యవస్థని నెలకొల్పడానికి పూనుకుంటారని ఆశిద్దాం.
అంటు, అత్తగారు గురించి aparna yeluripati గారి అభిప్రాయం:
12/21/2008 12:52 pm
హలో సారూ,
మీరు చేసిన పరిశోధన చాలా బాగా సాగింది. నిజంగా చెప్పాలంటే, మీరు సరదాగా రాసినా, రాసింది మాత్రం సమకాలీన సమస్యే. ఇదే విధంగా అత్తాకోడళ్ళ మధ్య జరిగితే, ఇంత సులువుగా ఆగదు కూడా.
ఇంక విషయానికి వస్తే, మీరు అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తున్నారో, ఆంధ్రాలో తెలుగుపండితులో అర్థంకాలేదు. వివిధ గ్రంథాలమీద మీకు మంచి అవగాహన ఉందనిమాత్రం అవగతమయ్యింది. చక్కని తెలుగును, మంచి హాస్యాన్నీపండించారు.
బ్రాహ్మణ కుటుంబాల్లో పాటించే ఆచారాలనూ చక్కగా చిత్రించారు. అభినందనలు.
అపర్ణ యేలూరిపాటి, న్యూజర్సీ.
చాలా బాగుంది ఈ కథ. ఈ కథ చదివాక కొంచెం ఆత్మావలోకనం చేసుకోకుండా ఎవరూ ఉండలేరేమో. చాలా విషయాల్లో అసమర్థులం అని గ్రహించిన తరువాత కొంచెం బాధ పడకుండా ఉండలేం. జీవితంతో compromise అయ్యి అసమర్థులుగా ఉండేది ఎందరో.
Although I could not understand some of the images, It was great to see the description of modern life in classical telugu meters. When everything is being made easy in the name of convenience, beacons like you are needed. తెలుగులో రాయనందుకు క్షమించాలి.
A review of Telugu Women Writers 1950 – 1975 by Malathi Nidadavolu గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 6:59 pm
చెప్పడం మరిచాను. లూషన్ అంటే Lu Xun.
A review of Telugu Women Writers 1950 – 1975 by Malathi Nidadavolu గురించి కొడవళ్ళ హనుమంతరావు గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 5:21 pm
“లూషన్ చెప్పింది అక్షరలక్షలు కదా?”
ఫెమినిజం ప్రస్తావనలో బాబ్జీలు గారన్న పై మాటలు నన్ను కొన్నాళ్ళు వెంటాడాయి – ఎవరీ లూషన్, ఏమా కథ? అని. Lution, Lotion, Lushan, లాంటి పేర్లతో ప్రయత్నించాను గాని ఫలితం లేదు..
నాలుగయిదు రోజులుగా అమితమైన చలి మూలాన ఇంట్లో బందీనై, పుస్తకాలు తిరగేస్తుంటే, గుడిపాటి కిటికీ (సాహితీమూర్తుల తేజోరేఖలు) కనిపించింది. దాంట్లోని ఒక వ్యాసం, “చైనా అంతరాత్మ లూషన్”! హమ్మయ్య అనుకున్నాను.
“సాహిత్యకారులకు చైనా పేరు చెప్పగానే లూషన్ స్ఫురణకొస్తారు. లూషన్ రచనలని చాలావరకు తెలుగులో చదువుకున్నాం. మనకు రష్యన్ సాహిత్యం తర్వాత విస్తృతంగా తెలుగులోకి అనువాదమైంది చైనా సాహిత్యం.”
అన్న ప్రారంభం చదివి, కనీసం పేరయినా తెలియనందుకు సిగ్గేసిందనుకోండి. ఈ లూషన్ చైనాలో బాగా పేరున్నవాడట. ఇబ్సెన్ నాటకం, A Dollhouse వచ్చిన తర్వాత సంచలనమైన వ్యాసం, “What will Happen after Nora Leaves Home?” రాశాడట.
ఇక్కడ ఆయన రచనలు అంత సులభంగా దొరికేటట్లు లేవు. విజయవాడలో జరగబోయే పుస్తకాల పండగలో దొరుకుతాయేమో చూడాలి. బాబ్జీలు గారికి కృతజ్ఞతలతొ,
కొడవళ్ళ హనుమంతరావు
తెలుగు భాష వయస్సెంత? గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 5:12 pm
రమగారు: మీరు చెప్పిందే కరెక్టు. “శూరుల జన్మంబు …” మహాభారతపు ఆదిపర్వంలోని ఆరవ ఆశ్వాసంలో అరవయ్యొవ పద్యం — కర్ణుడికి అంగరాజ్యాభిషేకం చేసే సమయంలో దుర్యోధనుని సమర్థింపు (DVSK సినిమాలో కూడా ఇలాంటి డైలాగే విన్నట్టు గుర్తు). దీనికి మూలం “శూరాణాంచ నదీనాంచ దుర్విదాః ప్రభవాః కిల”(ట). నేను పల్నాటి వీర చరిత్రలో చూసింది ఇలాంటిదే ఇంకో పద్యమైయుంటుంది. ఇటువంటి సామెతే మరాఠిలో ఉంది: “ఋషిచే కూళ్ ఆణి నదీచే మూళ్ శోధూ నయే”. మరాఠిలో లాగే తమిళంలో కూడా వినిపించే సామెత “ఋషి మూలం, నదిమూలం అరయక్కూడాదు/కేక్కకూడాదు”. విచారించి చూస్తే, “ఋషి మూలం, నదిమూలం న విచార్యమ్” అన్న సంస్కృత శ్లోకం ఈ సామెతలన్నింటికీ మూలమైయుండొచ్చని తోస్తోంది.
తెలుగు భాష వయస్సెంత? గురించి rama గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 6:15 am
సురేష్ గారు, “శూరుల జన్మంబు…” నన్నయగారి పద్యం. రమ.
తానాలో వేటూరి సుందరరామమూర్తి ప్రసంగం కొన్ని విషయాలు గురించి Sairamraju గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 5:23 am
ఈనాటి సంగీత సాహిత్యాల గురించి వేటూరిగారు చెప్పిన విషయాలు కొంతవరకు నిజమే. కానీ, పంచభర్తృకలై కవులు పాటలెందుకు వ్రాయాలి? అసలు దర్శకుడు పాట ఏ సందర్భంగా కావాలో చెప్పకపొతే రచయిత ఏమి వ్రాస్తాడు? సంగీత దర్శకుడు ఏ స్వరాలు కూరుస్తాడు? గాయకుడేమి పాడుతాడు? నిర్మాత, దర్శకుల బావమరుదులు చెప్పటమేమిటి వీరు వ్రాయడమేమిటి? ఉన్నత శిఖరాలు అధిరోహించిన కవులు తమ ఔన్నత్యాన్ని తగ్గించుకొని ఎందుకు వ్రాయడం?
తెలుగు కథల పోటీ గురించి Sairamraju గారి అభిప్రాయం:
12/22/2008 4:39 am
తెలుగులో మంచి కథలు ఈమధ్య చాలా తక్కువగా వస్తున్నై. అందుకు కారణం కథకులలో సమకాలీన సమస్యలపట్ల సరియైన అవగహన లేకపొవటమే. అంతేగాక భాషమీద కూదా పట్టు ఉండడంల లేదు. ఉన్నవారికి తీరిక ఉండదు.
తెలుగు భాష వయస్సెంత? గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
12/21/2008 6:28 pm
నేను మూడేళ్ళ క్రితం రాసిన వ్యాసానికి ఇప్పుడు వచ్చిన ప్రతిస్పందన చూసి ఆశ్చర్యపోయాను. నేను భాషాశాస్త్రం గురించి రాసిన మొదటి వ్యాసం కాబట్టి కాస్తా బెరుకు, బెరుకుగా జంకుతూనే రాసాను. నేను ఈ వ్యాసం రాసేనాటికి తెలుగుభాష ప్రాచీనత గురించిన వాదాలు కానీ, తెలుగుభాషను శ్రేష్ఠభాషగా గుర్తించాలన్న నినాదాలు కానీ లేవు. ఈమధ్య కాలంలో ఈ వ్యాసం రాసుంటే కొంత దూకుడుగా, కుశాస్త్రనిందతో మొదలుపెట్టి రాసేవాడినేమో.
వేమూరి గారు: మీ అభిమానానికి కృతజ్ఞతలు. “తెలుగదేలయన్న …” అన్న అంశం మీద మీరు చక్కగా రాసారు. నేను డెట్రాయిట్ సదస్సులో కూడా ఈ అంశంపై కాస్తా మాట్లాడటానికి ప్రయత్నించాను. ఆ సదస్సులో నేను మాట్లాడిన విషయాలను వ్యాసరూపంగా వచ్చే నెలలో పొద్దు పత్రికలో మీరు చూడవచ్చు.
శ్రీనివాస్ నాగులపల్లి గారు: భారత ఉపఖండంలో లిపుల చరిత్రకు, భాషల చరిత్రకు అంతగా సంబంధం లేదు. భాషలు, భాషాకుటుంబాల చరిత్ర మహా ప్రాచీనమైతే, వర్తకులకు, రాజులకు, కవులకు మాత్రమే అవసరమయ్యే లిపులు అతి నవీనమైనవి. ఇప్పుడు భారతదేశంలో వాడే లిపులన్నింటికీ మూల మాతృక బ్రహ్మీ లిపి. ఈ బ్రహ్మీ లిపి 2500 సంవత్సరాలకు పూర్వం వాడినట్టుగా ఎక్కడా ఆధారాలు లేవు! వేద సాహిత్యం చాలాకాలం వరకూ మౌఖిక సాహిత్యంగానే ఉండేదన్న విషయం మనందరికీ తెలిసిందే.
తెలుగు-కన్నడ లిపుల పరిణామాన్ని సూచించే ఈ కింది చిత్రపటం భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి గారి Dravidian languages పుస్తకం లోనిది [79 వ పేజీ].
లిపుల గురించి రోహిణీప్రసాదు గారు రాసిన మౌఖిక సాహిత్యం, లిపుల ఆవిర్భావం అన్న వ్యాసంకూడా మీకు ఉపయోగపడవచ్చు.
బాబ్జీలుగారు: ఈ వ్యాసం తిరిగి రాయాల్సి వస్తే “మగవాడి జీతం, వయస్సు” అనకుండా “శూరుల జన్మంబు, సురుల జన్మంబు, ఏరుల జన్మంబు ఎరుగ తరమే”అన్న పల్నాటియుద్ధపు పద్యాన్నో, “ఋషిచే కూళ్ ఆణి నదీచే మూళ్ శోధూ నయే! (ఋషుల కులాన్ని నదుల మూలాన్ని శోధించవద్దు)” అన్న మరాఠీ సామెతనో ఉటంకిస్తూ రాస్తాను లెండి :-).
Classical Language అన్న పద బంధాన్ని “ప్రాచీన భాష” అని అనువదించడం లోనే వచ్చింది అసలు చిక్కు. క్లాసికల్ అన్న మాటలో కాలానికన్నా గుణానికే ఎక్కువ ప్రాధాన్యత కాబట్టి ఆ పదాన్ని శ్రేష్ఠభాష అని అనువదించుకొని ఉండుంటే తెలుగు భాషను సుమేరియన్లతో, తెలిమన్లతో ముడిపెట్టి ద్రవిడ ప్రాణాయామం చెయ్యాల్సిన అగత్యం తప్పేదేమో. ఇప్పటికైనా, ఆ శ్రేష్ఠ భాషా ప్రతిపత్తితో పాటు సాధించిన కోటి రూపాయలతో తెలుగు భాష, చరిత్రల గురించి ఉన్నత స్థాయిలో శాస్త్ర పరిశోధనలు జరపడానికి కావలిసిన వ్యవస్థని నెలకొల్పడానికి పూనుకుంటారని ఆశిద్దాం.
అంటు, అత్తగారు గురించి aparna yeluripati గారి అభిప్రాయం:
12/21/2008 12:52 pm
హలో సారూ,
మీరు చేసిన పరిశోధన చాలా బాగా సాగింది. నిజంగా చెప్పాలంటే, మీరు సరదాగా రాసినా, రాసింది మాత్రం సమకాలీన సమస్యే. ఇదే విధంగా అత్తాకోడళ్ళ మధ్య జరిగితే, ఇంత సులువుగా ఆగదు కూడా.
ఇంక విషయానికి వస్తే, మీరు అమెరికాలో ఉద్యోగం చేస్తున్నారో, ఆంధ్రాలో తెలుగుపండితులో అర్థంకాలేదు. వివిధ గ్రంథాలమీద మీకు మంచి అవగాహన ఉందనిమాత్రం అవగతమయ్యింది. చక్కని తెలుగును, మంచి హాస్యాన్నీపండించారు.
బ్రాహ్మణ కుటుంబాల్లో పాటించే ఆచారాలనూ చక్కగా చిత్రించారు. అభినందనలు.
అపర్ణ యేలూరిపాటి, న్యూజర్సీ.
అసమర్థులు గురించి vaMSI గారి అభిప్రాయం:
12/20/2008 2:24 pm
చాలా బాగుంది ఈ కథ. ఈ కథ చదివాక కొంచెం ఆత్మావలోకనం చేసుకోకుండా ఎవరూ ఉండలేరేమో. చాలా విషయాల్లో అసమర్థులం అని గ్రహించిన తరువాత కొంచెం బాధ పడకుండా ఉండలేం. జీవితంతో compromise అయ్యి అసమర్థులుగా ఉండేది ఎందరో.
హిమపాతము గురించి Bhanu Gandluri గారి అభిప్రాయం:
12/20/2008 12:58 pm
Although I could not understand some of the images, It was great to see the description of modern life in classical telugu meters. When everything is being made easy in the name of convenience, beacons like you are needed. తెలుగులో రాయనందుకు క్షమించాలి.