ఓ కొండచిలువ రాత్రి
నాలుగు వగరు బీర్లు ఖర్చవనిదే
ఓ స్నేహం చిక్కబడదుఒక శీతాకాలపు సాయంత్రం
కొన్ని అయస్కాంతపు చూపులు నలగనిదే
మంచం సద్దు చేయదు
Category Archive: సంచికలు
రీమాన్ ఒక అమూల్య అభిప్రాయం వెలిబుచ్చేడు, రుజువు చెయ్యకుండా! ఈ అభిప్రాయం నిజమే అని రుజువు చేసిన వారికి మిలియను డాలర్లు బహుమానం ఇచ్చేస్తారు. ఏదో పెద్ద విశ్వవిద్యాలయం వారు ఆచార్య పదవి అంటగడతారు. ఏ హా(బా)లివుడ్ తారో పెళ్ళి ప్రతిపాదిస్తే, డాలర్లతో పాటు స్వర్గ ద్వారాలు కూడ తెరుచుకోవచ్చు!
ప్రపంచంలోని నూటా తొంభయ్యారు దేశాల్లోన ఒక్క పాతిక దేశాలే బాగా డబ్బున్న దేశాలు. గొప్ప దేశాల్లోన గొప్ప సంస్థలు, వ్యవస్థలూ ఉంటాయి. తమ తమ ఇష్టాలు, ఆశలు, కష్టం సుఖం ప్రకారం వాటిలో చేరి జనం తమ బుర్రల్ని, బతుకుల్ని ఓదార్చుకుంటారు; తమ సంఘాల్నీ, దేశాల్నీ బావు చేసుకుంటారు. ఇలాంటి వ్యవస్థలు లేనివి, ఉన్నా ఖరాబు చేసుకుని ధ్వంసం చేసుకున్నవీ బీద దేశాలుగా మిగిలిపోతాయి.
నాకు ఊహ తెలిశాకా బాపు బొమ్మలు మొదటి సారి చూసింది వారపత్రికల్లోనే. పత్రికల ముఖ చిత్రాలకీ, కథలకి, కవితలకీ వేసిన బొమ్మలు చూశాకనే బాపు గురించి తెలిసింది. చిన్నతనంలో నాకూ చిత్రకళలో ప్రవేశం ఉండడం వలన, బాపు బొమ్మలు శ్రద్ధగా గమనించేవాణ్ణి.
అనీ వినీ అలసితే అనా హతం
శివం శివం శివం
పదే పదే వెదికి ఆగితే
అహర్దివం శివం శివం
అప్పుడెపుడో చిన్నపుడు గుళ్ళో ఉన్నప్పుడు భోరున వర్షం కురవడం మొదలై అక్కడే కూచుండిపోతే ఆ చీకట్లో దీపపు వెలుగులో ఉన్నట్టుండి మెరుపు మెరిసి ఆ తెల్లటి వెలుతురు తెర వెనుక వెచ్చగా –
ఈ సంచికలో ప్రముఖ గాయకుడు పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు సమర్పించిన ప్రత్యేక జనరంజని కార్యక్రమం వినవచ్చు. ఈ కార్యక్రమం విజయవాడ స్టేషన్ నుండి 1979-1980 ప్రాంతంలో ప్రసారమయ్యిందని జ్ఞాపకం.
డా. పుల్లెల శ్రీరామచంద్రుడు (24 అక్టోబర్ 1927 – 24 జూన్ 2015): సంస్కృతాంగ్లాంధ్రహిందీ భాషలలో, వేదాంత వ్యాకరణ అలంకారశాస్త్రాలలో అద్వితీయమైన పాండిత్యప్రతిభతో నూటయాభైకి పైగా పుస్తకాలు వ్రాసి, సంస్కృతభాష నుండి ఎన్నో క్లిష్టమైన రచనలను తెలుగు లోకి అనువాదం చేసిన కవి, రచయిత, లాక్షణికుడు, విమర్శకుడు, అలంకారికుడు, వైయాకరుణి, నైఘంటికుడు, సంస్కృతాంధ్ర భాషాసాహిత్యాలకు ఇతోధికంగా సేవ చేసిన మహనీయుడు, డా. పుల్లెల శ్రీరామచంద్రుడు ఇక లేరు. 1927లో జన్మించిన శ్రీరామచంద్రుడు హిందీ, ఇంగ్లీష్, సంస్కృత భాషల్లో బెనారస్ హిందూ విశ్వవిద్యాలయం నుంచి మాస్టర్స్ డిగ్రీలను, సంస్కృతంలో ఉస్మానియా యూనివర్సిటీ నుండి డాక్టరేట్ పట్టాను సాధించారు. ప్రతిపదార్థాలతో, విశ్లేషణాసహితంగా వాల్మీకి రామాయణానికి చేసిన పది సంపుటుల చక్కటి తెలుగు అనువాదం ఆయన ప్రతిభకు ఒక చిన్న నిదర్శనం మాత్రమే. ఆనందవర్ధనుడి ధ్వన్యాలోకం, భరతుడి నాట్యశాస్త్రం, ఉపనిషత్తులు, రాజశేఖరుడి కావ్యమీమాంసా, పతంజలి యోగసూత్రం, కౌటిల్యుని అర్థశాస్త్రం, మమ్మటుడి కావ్యాదర్శం, బ్రహ్మసూత్ర శంకరభాష్యం, ఇలా ఎన్నో సంస్కృత గ్రంథాలను అందరికీ అర్థమయేలా అనువాదం చేసి శ్రీరామచంద్రుడు తెలుగువారికి ఎనలేని మేలు చేశారు; అలంకారశాస్త్ర చరిత్ర, ప్రాకృతభాషాసాహిత్యచరిత్ర వంటి గ్రంథాలతో తెలుగు సాహిత్యాన్ని పరిపుష్టం చేశారు. వైజ్ఞానికశాణ్ముఖమ్, కో వై రసః, పాశ్చాత్యతత్వశాస్త్రేతిహాసః, పారసీకలోకోక్తయః, తదితర సంస్కృత రచనల ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా గౌరవం అందుకున్న పండితుడు, సంస్కృతాంధ్రభాషాభివృద్ధి కోసం జీవితాంతమూ కృషి చేసిన మహామహోపాధ్యాయుడు అయిన శ్రీరామచంద్రుడికి 2011లో పద్మశ్రీ పురస్కారం ఇచ్చి కేంద్రప్రభుత్వం సత్కరించింది. నిగర్వి, సహృదయుడు అయిన ఆయన మరణం తెలుగుసాహిత్యం పూడ్చుకోలేని ఒక పెద్ద లోటు.
సంస్కృత గ్రంథాలు, వాటి సమయ సందర్భాలు తెలియని అజ్ఞానం కారణం గానూ, భారత దేశానికి పాశ్చాత్య ప్రపంచం కన్నా గొప్ప నాగరికత వున్నదని అంగీకరించడానికి తమ గర్వం అడ్డు రావడం కారణం గానూ, కొందరు పాశ్చాత్యులు చేసిన దుర్వ్యాఖ్యానాలని సహేతుకంగా కాదనగలగడం శ్రీరామచంద్రుడు చేసిన మహోపకారం. ఈ పని, భారత దేశంలో ప్రతిదీ గొప్పది, పాశ్చాత్యమైనది ప్రతిదీ చెడ్దది అనే చెక్కపడి పద్ధతిలో కాకుండా, సహేతుకంగా, సున్నితంగా చెయ్యడం ఆయన ప్రత్యేకత.
నాకు ఆలోచించడానికి సమయం లేదు. అతడిచ్చిన అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకోవాలనుకున్నాను. ఒక్క ఉదుటున గదిలోంచి బయటపడి అతణ్ణి దాటాను. వెంటనే పరుగు లంకించుకున్నాను. నా వెనుక అతడి అడుగుల చప్పుడు. అది నేలమీద కాక నా గుండెల మీదన్నట్లుంది. వేగంగా పరుగెడుతుంటే ఆ చప్పుడు గుండెలమీంచి చెవుల్లోకి వచ్చింది. ఇంకా వేగం పెంచాలనుకునేలోగానే ఓ బలమైన హస్తం వెనుకనుంచి నా భుజంమీద పడింది.
ఇంటి పని, ఆఫీసు పని గుర్తొచ్చి పాపను ఇక వెళ్దామని అడిగింది అమ్మ. చలికాలమంతా ఇంట్లో ఒక్కతే ఆడుకుని ఇప్పుడిప్పుడే చలి తగ్గడంతో బయట తన స్నేహితులతో ఎంత ఆడినా తనివి తీరట్లేదు పాపకు. ఇంకో ఐదు నిమిషాలు ఇంకో ఐదు నిమిషాలంటూ ఓ ఐదు ఐదు నిమిషాలను దాటేసింది. “ఇక ఇంటికి వెళ్ళకపోతే బూచాడొస్తాడు,” పాపపై ఆఖరి అస్త్రాన్ని ప్రయోగించింది అమ్మ. “నల్లగా, భయంకరంగా ఉంటాడు!” అమ్మ స్నేహితురాలు అమ్మకు సాయం వచ్చింది.
అందరూ వెళ్ళిపోయాక ఒక్కడే మిగిలాడు. ఒక్కడే! వెళ్ళినవాళ్ళు వచ్చేవరకూ ఏం నమ్మకం? వాళ్ళొస్తే లక్ష్మి ఇక్కడే ఎక్కడో ఉందని, ఉంటుందని అనిపిస్తుంది. బయటో, లోపలో ఉండే ఉంటుంది. కళ్ళు దించుకొని మెల్లమెల్లగా అడుగులు వేస్తూ వచ్చి ఎదుట నించుంటుంది. వచ్చి నిలబడకపోతే మానె. అసలు లక్ష్మిని మళ్ళీ ఎవరు తీసుకు రాగలరు? ఎవరు తిరిగి వచ్చారు ఇంతవరకూ? ఎవరైనా తీసుకొని రాలేరు. అసలిప్పుడు వాళ్ళకు అమ్మ ఎందుకు? వాళ్ళు పెళ్ళాల సొంతమైపోయారు.
“ఆర్మీలో పని చేశాక అంతో ఇంతో నట్ కాకుండా ఎలా ఉంటారు? పిటిఎస్‌డి – పోస్ట్ ట్రమాటిక్ స్ట్రెస్ డిౙార్డర్. రామాయణంలో రాముడికి అదే జరిగింది. లేకపోతే యుద్ధం ముందు భార్య నెత్తుకుపోయారని అంత ఏడ్చిన వాడు యుద్ధం గెలిచాక, ఆమెను నిప్పుల్లోకి ఎందుకు దూకమంటాడు? కాంబాట్ స్ట్రెస్. టెంపరరీ ఇన్సేనిటీ. ఐ హోప్, నీ విద్యార్థినికి సైకియాట్రిక్ హెల్ప్ ఉందని.”
“పాపమా? ఎవడండీ చెప్పేడు? మనిషి జీవితాన్ని సుఖమయం చేసుకోమనే బుర్ర నిచ్చేడు మనకి సృష్టికర్త. ఆ బుర్ర ఉపయోగించి గింజలు ఉడకబెట్టుకు తినొచ్చు, పిండిచేసుకుని రొట్టె చేసుకోవచ్చు, లేకపోతే పానీయాలు చేసుకోవచ్చు. పక్కింటాయనకి ఓ బస్తా ఇవ్వగా లేంది మీ ఆనందం కోసం ఓ బస్తా గింజలు విదల్చలేరూ? అదీ మీరు తాగబోయే పానకం కోసమే కదా?” పగలబడి నవ్వేడు నికోలాస్.
గ్రెటా అంత పెద్ద అందగత్తేం కాదు. కానీ ఆమె మొహంలో ఏదో తెలియని ఆకర్షణ ఉంటుంది. ముఖ్యంగా నవ్వుతుంటే! వయసు నలభై ఉండచ్చు. ఒకసారి నీ వయసు నలభై ఉండచ్చు కదూ అని అడిగితే కొట్టినంత పని చేసింది. మిసమిసలాడుతూ ఉన్న గ్రెటాకి నప్పనిది ఆమె జుట్టుకేసుకున్న రంగే! తెల్ల రంగు మొహమ్మీద నల్ల టోపీ పెట్టుకున్నట్లుంటుంది. అదే అంటే ఒక్క తోపు తోసింది. నేను తనని వేళాకోళం చేస్తానన్న విషయం ఆమె గ్రహించి నాతో తక్కువగా మాట్లాడేది.
“నేనొచ్చిన సంగతి తెలిసి అమ్మ ఒక్క గెంతుతో కిందకి దిగింది. అందరూ నన్ను ముట్టుకోడానికి పోటీలు పడ్డారు. దెయ్యాన్ని కాదని నిశ్చయించుకోడానికి కాబోలు! నా మీద పడి అంతా ముద్దులు కురిపించేసరికి ఊపిరాడలేదంటే నమ్ము! అది సరే కానీ, ఈ కుక్క పిల్లకెంత దాహమో చూడు! అసలు దీంతో పాటు ఒక నీళ్ళ టాంకరు తెచ్చుకోవాల్సింది మనం. ఈ ఎండలకిది ఇద్దరు మనుషుల నీళ్ళు తాగుతుంది.”
మన తెలుగుభాషలో ‘పొంకము,’ ‘బింకము’ అని రెండు చక్కని పదాలున్నాయి. పొంకము అంటే పొందిక, బింకము అంటే బిగువు. శారీరక సౌందర్యాన్ని వర్ణించేటప్పుడు ముఖ్యంగా యీ పదాలు వాడుతూ ఉంటాం. సంస్కృతంలో సౌష్ఠవం అనే పదానికి యిదే అర్థముంది. మనిషి శరీరంలోనే కాకుండా సృష్టిలో అనేక చోట్ల అనేక రూపాల్లో మనకీ సౌష్ఠవం దర్శనమిస్తుంది. పూలరేకుల అమరిక దగ్గరనుండీ, గ్రహగతుల సమీకరణాల వరకూ విస్తరించిన సౌందర్యం అది.
చేతులారంగ తెలుగును జేయ హత్య
దివురుచున్నవి పత్రికల్ దినము కొన్ని!
వాక్యనిర్మాణ చాతుర్యవాంఛ వ్యాక
రణము దొరగుచు కావ్యలక్షణము మరచి!
ఎప్పుడో చూశాను ఇవే గోడల్ని, ఇదే, ఈ ఆకలి గొన్న శునకాన్ని
నన్ను గిరాకీ అనే ఒక సర్వనామంతో సంభావించే చోదక నేత్రాల్ని
ఎప్పుడో చూశాను ఈ గోడల్ని సరిగ్గా ఇవే గొడవల్ని, ఇది మామూలే.