“భాషాశాస్త్రం 101 వల్ల కొత్త విషయం తెలుసుకున్నామన్న ఆనందానికీ, కుశాస్త్రబుద్ధులని వాయించే తీవ్రతకీ పొంతన లేదు.”
“భాషాశాస్త్రం 101 లో కొత్త విషయాలను పాఠకులను అనందింపజేసేలా తెలియచెప్పిన తీరుకూ, కుశాస్త్రబుద్ధులను వాయించే తీవ్రతకూ పొంతన లేదు” అన్నది బాపారావుగారి ఉద్దేశమయి ఉండాలి.
(భాషాశాస్త్రం పై చర్చలో వ్యాకరణ దోషం చూడలేక).
భాషా చరిత్రల పై నాకున్న ఆసక్తి వ్యాపకంగా మారటానికి ప్రేరకులు, కారకులైన కొద్ది మంది వ్యక్తులలో బాపారావు గారొకరు :-]. గత కొంత కాలంగా తెలుగు చర్చావేదికలకు దూరంగా అజ్ఞాతంలో ఉంటున్న బాపారావు గారు ఈ వ్యాసం కారణంగానైనా మరుగుదాటి తెర ముందుకు రావడం నాకు పట్టలేనంత ఆనందంగా ఉంది. ఇక ముందు కూడా ఈమాటలోనూ, మిగిలిన చర్చావేదికలలోనూ ఆయన తన విలక్షణమైన విశ్లేషణా శైలిని ప్రదర్శిస్తూ తిరిగి వ్యాసాలు రాయాలని, రాస్తారని నా ఆశ.
ఇక ఈ వ్యాసాన్ని మెరుగు పరచడానికి ఆయన చేసిన సూచనలు:
1. భాషాశాస్త్రం 101 కి పరిమితం చేసి ఉంటే బాగుండేది.
నిజానికి ఈ వ్యాసంలో “తెలుగు పత్రికల్లో భాషావ్యాసాల తీరు” అన్న విభాగం ఆఖరి నిమిషంలో కూర్చిందే. కుతర్క వాదాల గురించి కొంతైనా విపులంగా ప్రస్తావించక పోతే, తెలుగు పత్రికలు అంతగా చదవని పాఠకులకు భాషాశాస్త్రం-101 యొక్క ఆవశ్యకత అర్థం కాక ఈ వ్యాసం పరమ బోర్ గా తయారవుతుందని ఒక సమీక్షకుడు చేసిన సూచన, నాకు కూడా సబబే అనిపించి ఆ విభాగం చేర్చాను.
2a. కూన్ పండితుని “శాస్త్రీయ విప్లవాల స్వరూపం” గురించి, సామాజిక-విజ్ఞాన (Social Sciences) రంగాలలో ప్రత్యక్ష్యోత్తర (అంటే Post-Positivist:-)) వాదం గురించి గానీ ప్రస్తావించడానికి భాషాశాస్త్రం-101 సరైన చోటు కాదేమో. అయినా ఒక విప్లవాత్మకమైన కొత్త ఆలోచనా-రూపావళి (Paradigm) ద్వారా ఇప్పుడు అపరిష్కృతంగా ఉన్న కొన్ని సమస్యలకైనా పరిష్కారం చూపించేంత వరకూ ప్రస్తుత రూపావళి చట్రంలోనే (within the frame of the current paradigm కి వచ్చిన తిప్పలు) ఇతర పరిశోధనలను విమర్శంచడం కద్దు. అంతేగాక, శాస్త్రగతిలో రూపావళి మార్పు (Paradigm-shift) ని ప్రస్తావిస్తూ భాషాశాస్త్రం-301 రాయడానికి అవసరమైన శిక్షణా, సామర్థ్యాలు నాకు లేవు.
2b. భారతీయ భాషలపై పరిశోధన చేసిన పాశ్చాత్య పండితులందరూ ఏ రకమైన జాత్యంకారము, దురభిమానాలు లేని మహానుభావులని కీర్తించడం నా ఉద్దేశ్యం కాదు. మానవ సహజమైన అభిజాత్యం అందరిలోను ఉండి ఉండవచ్చు. అదీకాక, వారు ప్రతిపాదించిన ఆర్య-ద్రావిడ సిద్ధాంతాలను అప్పుటి ఆంగ్ల ప్రభువులు, క్రిస్టియన్ మిషినరీలు, స్వాతంత్ర్యానంతరం మన తమిళ నాయకులు, తమ తమ ప్రయోజనాలకోసం వాడుకోని ఉంటే ఉండవచ్చు. కాని పాశ్చాత్య శాస్త్రజ్ఞులందరూ ఎంత దురభిమానులైనా వారి పరిశోధనల్లో శాస్త్ర ప్రమాణాలను పాటించడంలో ఒక రకమైన చిత్తశుద్ధి, నిబద్ధతా చూపించారని నాకనిపిస్తోంది.
3. పాండిత్యం రాణించాలంటే ప్రతిభతో పాటు వ్యుత్పత్తి, అభ్యాసాలు అవసరమని మన లాక్షణికులు చెప్పారు కదా. వనరులు అంటే నా దృష్టిలో training and infrastructure: అత్యుత్తమ స్థాయిలో పరిశోధనలు చేయడానికి తగిన శిక్షణ, ప్రోత్సాహం (grants, సంఘంలో గుర్తింపు), వాతావరణం (నిరుపహతి స్థలంబు, తప్పు మెప్పరయు లేఖక పాఠకోత్తముల్ వగైరాలు మాత్రమే కాదు) లేకపోతే ఎంత ప్రతిభ ఉన్నా అది మట్టిలో మాణిక్యమే. నా దృష్టిలో భద్రిరాజు, చేకూరి గార్లు భాషా శాస్త్రజ్ఞులుగా అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందడానికి వారు అమెరికా విశ్వవిద్యాలయాల్లో పొందిన శిక్షణే కారణం (ఎమెనో గారి వద్ద శిష్యరికం వల్లే తను ఇంతవాడయ్యాడన్న భద్రిరాజు గారి మాటల్లో అతిశయోక్తి లేదు). అద్వితీయమైన ప్రతిభ ఉండీ కూడా బూదరాజు గారు అంతగా శాస్త్ర పరిశోధనలు చేయ(లే)కపోవడానికి కూడా ఈ శిక్షణ లేమి కారణమని నా అనుమానం.
4. ఆశ్చరకరమైన విషయం ఏమిటంటే భాషా సంబంధ నిరూపణకు ధ్వనులు (phonemes), శబ్దాలు (morphemes), పదజాలం (vocabulary) తోడ్పడినంతగా వేరే వ్యాకరణాంశాలు ఉపయోగపడవు. కాలగతిలో ఒక భాషలో లింగ (gender), కాల (tense), వాక్య నిర్మాణాది (syntax) వ్యాకరణాంశాలలో ఎన్నో మార్పులు సంభవించినప్పటికీ ప్రాథమిక శబ్దాలు మాత్రం అంతగా మార్పు చెందవన్న అంశం తులనాత్మక పద్ధతి (Comparative Method) కి మూలాధారం. అందుకే అంతకు ముందు పద్ధతులైన Comparative Philology, Comparative Grammar లను తోసిరాజని గత శతాబ్దంలో చారిత్రాత్మక భాషా పరిశోధకుల అమ్ముల పొదిలో బ్రహ్మాస్త్రంగా మారిన ఉపకరణం ఈ Comparative Method. Agglutinative భాషలైన తెలుగు, తమిళాదులలో సంధుల గురించి నాకు వేరే అభిప్రాయాలున్నాయి. వాటి గురించి వేరే ఎప్పుడైనా ముచ్చటిద్దాం.
5, 6. తదుపరి వ్యాసాల్లో మీ సూచనలను పాటించడానికి ప్రయత్నిస్తాను.
ఇకపోతే విప్లవ్, కామేశ్వర రావు గార్లు “సాహిత్యకారుల” గురించి చెప్పింది కొంతవరకు కరెక్టే. కానీ ఈ వ్యాసాలు రాసిన వారందరికీ తెలుగు సాహిత్యంతో పరిచయమున్నంతగా విజ్ఞానశాస్త్ర రంగంలో పరిశోధనకు కావల్సిన అవగాహన, శిక్షణ లేవనే నా అభిప్రాయం. అదీ కాక నేను ఆ వాక్యం రాస్తున్నప్పుడు మనసులో అనుకున్న మాట చెప్పేస్తున్నాను: “నాటి కవి సామ్రాట్టు నుండి నేటి నవలా చక్రవర్తి వరకూ భాషా చరిత్రలపై వ్యాసాలు రాస్తున్న చాలామంది ప్రధానంగా సాహిత్యకారులు.” సాహితీ క్షేత్రంలో విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారు సామ్రాట్టులే గాని, చరిత్ర అధ్యయనం లో కాదని నా చిన్ని అభిప్రాయం.
“ఏ కల్లంలో గింజలు అక్కడే తూర్పార పట్టాలి” అన్న విప్లవ్ కోరిక ప్రకారమే నా వ్యాసాన్ని తెలుగుదేశంలోని ఓ పత్రికకు పంపించాను. ఈ కోణానికి మెయిన్ స్ట్రీమ్ ఎలా స్పందిస్తుందో వేచి చూద్దాం.
“భాషాశాస్త్రం 101 వల్ల కొత్త విషయం తెలుసుకున్నామన్న ఆనందానికీ, కుశాస్త్రబుద్ధులని వాయించే తీవ్రతకీ పొంతన లేదు.”
నేను రాద్దామనుకున్న ముచ్చటను బాపారావు గారు చెప్పేశారు, కానీ ఆయన ఒకప్పటి “ఆంధ్ర పత్రిక” భాషలో చెప్పారేమో అనిపించి నేను చెప్పాలనుకున్నది నాకు తోచినట్టు రాస్తున్నాను.
పట్టపగలు నాలుగు రోడ్లు కలిసే బజార్లో, చీకటి వేశ్యాగృహాల్లో, తెలుగు పత్రికల్లో జరిగే చర్చలను ఆధునిక దేవాలయాల్లో మళ్ళీ చర్చించడం వాటికి కొంత లెజిటిమసీ ఇవ్వటమే. (“ఈ మాట” ను దేవాలయంతో పోల్చే ఉద్దేశం నాకు లేదు. కానీ ఆ ప్రమాణాలు, విలువలకుండే తేడాను చూపించటానికి ఆ మాత్రం contrast చూపించాలనున్నాను.)
ఏ కల్లంలో గింజలు అక్కడే తూర్పార పట్టాలి అని నేనకుంటాను.
ఒక వేళ వేరే ఒక వ్యంగ్య చిత్రమేదైనా గీయదలచుకుంటే వ్యధ సిరీస్ మీద మాధవ్ రాసినట్టు ఒకట్రెండు ఎపిసోడ్స్ రాసుకోవచ్చు.
సురేశ్ రాసిన మిగతా విషయాలు అవి చెప్పిన కోణం ఇప్పట్లో మెయిన్ స్ట్రీం తలకెక్కవు — వాటికి పాట్రొనేజ్ తక్కువ. సుమేరియన్లు మనకు వేలు విడిచిన మేనమామ పినతండ్రి అక్క ఆడపడుచుకు దూరపు చుట్టాలేమో అనుకునే భావన, వాళ్ళ భాషకూ మన దానికీ ఉన్న లింకు అంతకంటే దగ్గరిదే అయి ఉండొచ్చు అనే వాదనకున్న పస శాస్త్రానికి అందదు, ఉండదు.
ఇక తెలుగు, ఆంధ్రం ప్రస్తావన రాజకీయమైనది, దానికీ భాషకూ సంబంధమే లేదు. “ఆంధ్రం పేరుతో ఆంధ్ర భాష లేక భావనను ఒక కొత్త జాతిగా మలిచి విస్తరించడం పాత కొలోనియల్ ఇచ్చులు కచ్చకాయలను చూపెడుతుంది” అన్నది ఇప్పటి తెలంగాణ భాషా, జాతి రాజకీయ సమీకరణాల నేపధ్యం. దేని బలం, పస ఎంత అన్నది రాజకీయపు నాలుగు రోడ్ల బజార్లో మాత్రమే తేలవలసింది. “చెప్పిండు” “వచ్చిండు” వంటి వాడుకలు మార్జినలైజ్ చేసి భాష పేరుతో గుండు గుత్తకు ఆధిపత్యాన్ని ప్రకటించడాన్ని నిరసించడానికి ఎటువంటి అస్త్రం అయినా ప్రస్తుతం సమర్ధనీయమే అన్నది తెలంగాణలో మెజారిటీ నమ్మే విశయం. “మెజారిటీ” “ప్రాతినిధ్య భావన” లాంటివి రాజకీయమే తప్ప మరొకటి కాదు, ఇదే నాణానికి వేరొకవైపు, ఇన్నాళ్ళూ మెజారిటీ పేరుతో చెలామణీ అయిన ఆంధ్ర భావన, భాష.
ఇవన్నీ ఇక్కడ కాక తెలుగు పత్రికల్లో తేల్చుకోవటమే మంచిదని నా నమ్మకం కాబట్టి ఇక నా డిస్కషన్ ఉండదు ఇక్కడ వీటి మీద.
ఇకపోతే కామేశ్వర రావు గారు “సాహిత్యకారులు” మీద చెప్పింది కరెక్ట్. సురేష్: ప్రస్తుతం బ్రతికున్న ఆ సాహిత్యకారులెవరో (లేక చర్తిరకారులెవరో) ఒక లిస్టు ఉంటే రాయండి, వల్లంపాటి పోయాక ఆ లిస్టు మరీ చిన్నదై పోయిందనుకుంటాను. అయినా, ఈ మధ్య (ఈ వంద కోట్ల ట్రెజర్ హంట్ మొదలైనంక) భాషా చరిత్ర మీద రాసిన పై లిస్టులో చేర్చవలసిన చరిత్ర కారులు లేక సాహిత్య కారుల వ్యాసాలు కానసలు ఏవైనా ఉన్నాయా? అవి లేకపోతే కామేశ్వర రావు గారు చెప్పిన వాక్యం ఇందులోనుండి ఎడిట్ చేయాల్సిందే. If I were a reviewer I would insist.
విప్లవ్
కిటికీ గురించి Sudheer Kumar Kothuri గారి అభిప్రాయం:
చక్కటిదీ, చదివించేదీ, ఆలోచింపజేసేదీ ఈ వ్యాసం. ఇంతకు మించిన మెచ్చికోళ్లు పలువురి వంతపాడటం మినహా మరో ప్రయోజనాన్నివ్వవు. అందుకే, ఈ రచనని ఇంకా మెరుగు పరచడానికి నాకు తోచిన సూచనలనిచ్చి ఊరుకుంటాను.
1. భాషాశాస్త్రం 101 కి పరిమితం చేసి ఉంటే బాగుండేది.
ఈ వ్యాసానివి రెండు ముఖ్య విషయాలు (1) తులనాత్మక భాషాశాస్త్రాన్ని తెలుగుకి అన్వయించడాన్ని పరిచయం చెయ్యడం (2) దుష్తర్కభూయిష్టాలై, చదివేవాళ్లని సిగ్గిలజేసే వాదాలతో తెలుగుభాషకి ఉన్నాయో లేవో తెలియని గుణాలని అంటగట్టే రచనల్ని దుయ్యబట్టడం.
(1) మీద కేంద్రికరించి, దాంతోపాటు భాషావిశ్లేషణ తరీఖాల్లో తగిలే జారుడుమెట్లని ఉల్లేఖించి, అంతటితో కట్టిపెడితే ఈ వ్యాసానికి మరింత సమగ్రతా, చక్కదనం చేకూరేవి. నిజమే, చెత్త విశ్లేషణలు చూస్తే చిర్రెత్తుకొస్తుంది. ఆ చిరాకే రచయితనకేఈ వ్యాసానికి పురిగొల్పిందన్న మాట కూడా నిజమే. చెత్తని నిరోధించవల్సిన ఎడిటర్లు, ప్రొఫెసర్లూ కొందరు స్వయంగా ఈ చెత్తకి పాల్పడటం మరీ దారుణం.
అయినప్పటికిన్నీ, భాషాశాస్త్రం 101 వల్ల కొత్త విషయం తెలుసుకున్నామన్న ఆనందానికీ, కుశాస్త్రబుద్ధులని వాయించే తీవ్రతకీ పొంతన లేదు. రసాభాస విషయం అటుంచితే, ఈ రెండు విషయాలని కలబోయడం వల్ల వాటిల్లే పెద్ద ముప్పు మరొకటి ఉంది.
ఈ చెత్త పుట్టుపూర్వోత్తరాలూ, స్థితిగతులూ పరిశీలించాలంటే, “మన వాళ్లు ఉట్టి వెధవాలోయి” అనేసి పబ్బం గడుపుకునే రోజులు చెల్లిపోయాయి. ఇలాంటి చెత్త “క్రియేషనిజం” లాంటి “అనిజాల” రూపంలో అమెరికాలోనూ ఉంది. కనుగొంటే అంతటా ఉంది. ఊరికే చెత్తని తిట్టేసి ఊరుకుంటే మజాగానే ఉంటుందిగానీ, ఆ తాత్కాలికానందం చెత్తకీ చరిత్రకీ ఉండే సంబంధాన్ని విడమర్చాల్సిన అవసరాన్ని విస్మరింపజేస్తుంది. ఈ చెత్త దానంతట అదే అధ్యయనీయ విషయం.
2. రెండు విషయాల్ని కలబోస్తే ఒకదానికి అన్యాయం జరగచ్చు.
a. Kuhn పండితుడు Structure of Scientific Revolutions వెలయించి అరశతాబ్దం కావస్తోంది. “Paradigm Shift” అని ఇప్పుడు కాకపోతే కాసేపటికి అనేసేవాడే ప్రతివాడూనూ. ఇప్పటికైనా శాస్త్రీయ పరిశోధన అనేది క్రమపద్ధతిలో, మునుపటి తప్పులని దిద్దుకుంటూ అలాగ్గా పురోగమిస్తుందనే అపప్రథని ప్రచారం చెయ్యడాన్ని నిషేధిస్తే మంచిది. స్థూల స్థాయిలో చూస్తే సైన్సు తన సిద్ధాంతాల్ని ఒక పట్టాన మార్చుకోదనీ, వస్తేగిస్తే అలాంటి సైద్ధాంతి పరిణామం విలయానికేమీ తక్కువకాదనీ ఒప్పుకుతీరాలి. కుశాస్త్ర తరీఖాలని చెండే వ్యాసంలో శాస్త్రగతి తీరుగురించి పాతరోజుల పడికట్టురాళ్లనే తిరగదోడటం అభ్యంతరకరం. .
b. పాశ్చాత్య పాలకులు మనల్ని చిన్నబుచ్చడానికి పన్నిన వెధవ పన్నాగమే ఈ సైన్సంతా అనే వాళ్లది తెలిసీ తెలియని వాదమే కావచ్చు. కానీ అటువంటి అజ్ఞానాన్నీ, అమాయకత్వాన్నీ ఖండించబూనుకున్న వ్యాసంలో కేవలం విలియం జోన్సులాంటి దిట్టల పేర్లు ఉటంకించి, దాంతో పూర్వపక్షం పని పూర్తయిపోయిందనిపిస్తే ఏమన్నట్టు? తెల్లవాడు నిన్నగాక మొన్నటి దాకా మానవశాస్త్రం పేరుతో పుర్రెల ప్రమాణాలు కొలిచి తెల్లజాతి ఎక్కువా, నల్లజాతి తక్కువా అని నిరూపించడానికి నానా తిప్పలూ పడ్డాడు. బుద్ధిపూర్వకంగా కొంతా, అసంకల్పిత దురభిప్రాయాల వల్ల కొంతా, సాంఘికశాస్త్రాల్లో నానా కంగాళీ చేసారు పాశ్చాత్యులు. సూక్ష్మంగా ఎందరో మహానుభావులుండినా, స్థూలంగా తెల్లవాడి సైన్సుని అనుమానంగా చూసేవాడు ప్రతివాడినీ దురభిమానమే నెడుతోందనేయడం చరిత్ర వాస్తవాలని విస్మరించడమే అవుతుంది.
ఇక్కడ అసలు సమస్య ఇంత విషయాన్ని మరో అంత విషయంతో ఒకే వ్యాసంలో కూరితే వచ్చిపడే అనర్థం.
3. ఈ దురవస్థకి వనరుల లేమే కారణమా?
ఈ రంగంలోని తెలుగువాళ్లల్లో భద్రిరాజు, బూదరాజు తదితరులవంటి మహనీయులు ఉన్నారని రచయిత ప్రస్తావించారు. వనరుల లేమి వీరికేమీ అడ్డంకి కాలేదు. భాషాశాస్త్రం కణభౌతికశాస్త్రం లాంటిది కాదు–దీనికి పెద్ద ఎత్తున యంత్రాలూ, దినుసులూ అవసరం లేదు. మేధస్సులూ, పుస్తకాలూ, ఇంటర్నెట్టూతో చాలా దూరమే పోవచ్చును. ఉన్నతస్థాయి పండితుల ప్రభావపంకిందిస్థాయి వారిమీద ప్రసరించలేదంటే అందుకు సంస్థాగత కారణాలుంటాయి. కుసంస్థకి డబ్బుపోస్తే ఫలితాల్నిస్తుందా? అన్న విషయం అలోచించాలి. అదిన్నీ భాషాశాస్త్రం 101 తో కాకుండా విడిగా.
4. భాషాశాస్త్రం 101 ని మరికాస్త దూరం తీసుకెళ్లాలి
పదజాలమే కాకుండా వ్యాకరణ నిర్మాణం కూడా తులనాత్మక అధ్యనానికి ఉపకరిస్తుందా? ఉదాహరణకి తెలుగు సంధులూ, తమిళ సంధులూ, సంస్కృత సంధులూ పరస్పరం పోలిస్తే తెలిసేది ఏమిటి? అలాగే సమాసాల విషయంలో.
5. ఈ ప్రయత్నాన్ని (భాషాశాస్త్రం 101) ముందుకు తప్పక తీసుకెళ్లాలి. ఇతరత్రా ప్రచురించిన పక్షంలో తదుపరి అధ్యనానికి ఉపకరించే విధంగా annotated references and links అందిస్తే ధన్యులం.
6. ఇక మీద దయచేసి spell checker వాడి Correspondance వంటి నిష్కారణమైన మీటపాట్లని తప్పించి మమ్మల్ని రక్షించాలి.
Viewed 1st time in unicode.
its wonderful
John Hyde Kanumuri, Hyderabad
తరం మారినా … గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
01/18/2007 5:20 am
ఈ కథను పూర్తిగా అన్వయం చేసుకోవాలంటే శివారెడ్డి కవితలతో పరిచయం చాలా అవసరం అనుకుంటాను. ఉదాహరణకు “తరం మారినా…” అన్న మకుటంతో ఉన్న ఈ కవిత చూడండి:
తరం మారినా…
ఆ గేటు పక్క
బెరుకు బెరుగ్గా – బెదురుగా
నిలబడ్డాడు – మూడేళ్ళవాడు,
లోన వాళ్ళమ్మ
బాసాన్లు తోముతుంది
బయట వాళ్ళయ్య
ఏడ రాళ్ళు గొడుతున్నాడో –
వాళ్ళయ్య కూడా
అదే వయసులో అలానే
ఈ గేటుపక్క కాకపోతే
మరోగేటుపక్క
నిలబడే వున్నాడు.
—- శివారెడ్డి (1973 నవంబర్
రక్తం సూర్యుడు సంకలనం నుంచి)
భాషా సంబంధ నిరూపణ – భాషాశాస్త్రం 101 గురించి G. Anand గారి అభిప్రాయం:
01/23/2007 10:41 am
ఈ వ్యాసం చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంది.
“భాషాశాస్త్రం 101 లో కొత్త విషయాలను పాఠకులను అనందింపజేసేలా తెలియచెప్పిన తీరుకూ, కుశాస్త్రబుద్ధులను వాయించే తీవ్రతకూ పొంతన లేదు” అన్నది బాపారావుగారి ఉద్దేశమయి ఉండాలి.
(భాషాశాస్త్రం పై చర్చలో వ్యాకరణ దోషం చూడలేక).
భాషా సంబంధ నిరూపణ – భాషాశాస్త్రం 101 గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
01/22/2007 10:40 am
భాషా చరిత్రల పై నాకున్న ఆసక్తి వ్యాపకంగా మారటానికి ప్రేరకులు, కారకులైన కొద్ది మంది వ్యక్తులలో బాపారావు గారొకరు :-]. గత కొంత కాలంగా తెలుగు చర్చావేదికలకు దూరంగా అజ్ఞాతంలో ఉంటున్న బాపారావు గారు ఈ వ్యాసం కారణంగానైనా మరుగుదాటి తెర ముందుకు రావడం నాకు పట్టలేనంత ఆనందంగా ఉంది. ఇక ముందు కూడా ఈమాటలోనూ, మిగిలిన చర్చావేదికలలోనూ ఆయన తన విలక్షణమైన విశ్లేషణా శైలిని ప్రదర్శిస్తూ తిరిగి వ్యాసాలు రాయాలని, రాస్తారని నా ఆశ.
ఇక ఈ వ్యాసాన్ని మెరుగు పరచడానికి ఆయన చేసిన సూచనలు:
1. భాషాశాస్త్రం 101 కి పరిమితం చేసి ఉంటే బాగుండేది.
నిజానికి ఈ వ్యాసంలో “తెలుగు పత్రికల్లో భాషావ్యాసాల తీరు” అన్న విభాగం ఆఖరి నిమిషంలో కూర్చిందే. కుతర్క వాదాల గురించి కొంతైనా విపులంగా ప్రస్తావించక పోతే, తెలుగు పత్రికలు అంతగా చదవని పాఠకులకు భాషాశాస్త్రం-101 యొక్క ఆవశ్యకత అర్థం కాక ఈ వ్యాసం పరమ బోర్ గా తయారవుతుందని ఒక సమీక్షకుడు చేసిన సూచన, నాకు కూడా సబబే అనిపించి ఆ విభాగం చేర్చాను.
2a. కూన్ పండితుని “శాస్త్రీయ విప్లవాల స్వరూపం” గురించి, సామాజిక-విజ్ఞాన (Social Sciences) రంగాలలో ప్రత్యక్ష్యోత్తర (అంటే Post-Positivist:-)) వాదం గురించి గానీ ప్రస్తావించడానికి భాషాశాస్త్రం-101 సరైన చోటు కాదేమో. అయినా ఒక విప్లవాత్మకమైన కొత్త ఆలోచనా-రూపావళి (Paradigm) ద్వారా ఇప్పుడు అపరిష్కృతంగా ఉన్న కొన్ని సమస్యలకైనా పరిష్కారం చూపించేంత వరకూ ప్రస్తుత రూపావళి చట్రంలోనే (within the frame of the current paradigm కి వచ్చిన తిప్పలు) ఇతర పరిశోధనలను విమర్శంచడం కద్దు. అంతేగాక, శాస్త్రగతిలో రూపావళి మార్పు (Paradigm-shift) ని ప్రస్తావిస్తూ భాషాశాస్త్రం-301 రాయడానికి అవసరమైన శిక్షణా, సామర్థ్యాలు నాకు లేవు.
2b. భారతీయ భాషలపై పరిశోధన చేసిన పాశ్చాత్య పండితులందరూ ఏ రకమైన జాత్యంకారము, దురభిమానాలు లేని మహానుభావులని కీర్తించడం నా ఉద్దేశ్యం కాదు. మానవ సహజమైన అభిజాత్యం అందరిలోను ఉండి ఉండవచ్చు. అదీకాక, వారు ప్రతిపాదించిన ఆర్య-ద్రావిడ సిద్ధాంతాలను అప్పుటి ఆంగ్ల ప్రభువులు, క్రిస్టియన్ మిషినరీలు, స్వాతంత్ర్యానంతరం మన తమిళ నాయకులు, తమ తమ ప్రయోజనాలకోసం వాడుకోని ఉంటే ఉండవచ్చు. కాని పాశ్చాత్య శాస్త్రజ్ఞులందరూ ఎంత దురభిమానులైనా వారి పరిశోధనల్లో శాస్త్ర ప్రమాణాలను పాటించడంలో ఒక రకమైన చిత్తశుద్ధి, నిబద్ధతా చూపించారని నాకనిపిస్తోంది.
3. పాండిత్యం రాణించాలంటే ప్రతిభతో పాటు వ్యుత్పత్తి, అభ్యాసాలు అవసరమని మన లాక్షణికులు చెప్పారు కదా. వనరులు అంటే నా దృష్టిలో training and infrastructure: అత్యుత్తమ స్థాయిలో పరిశోధనలు చేయడానికి తగిన శిక్షణ, ప్రోత్సాహం (grants, సంఘంలో గుర్తింపు), వాతావరణం (నిరుపహతి స్థలంబు, తప్పు మెప్పరయు లేఖక పాఠకోత్తముల్ వగైరాలు మాత్రమే కాదు) లేకపోతే ఎంత ప్రతిభ ఉన్నా అది మట్టిలో మాణిక్యమే. నా దృష్టిలో భద్రిరాజు, చేకూరి గార్లు భాషా శాస్త్రజ్ఞులుగా అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందడానికి వారు అమెరికా విశ్వవిద్యాలయాల్లో పొందిన శిక్షణే కారణం (ఎమెనో గారి వద్ద శిష్యరికం వల్లే తను ఇంతవాడయ్యాడన్న భద్రిరాజు గారి మాటల్లో అతిశయోక్తి లేదు). అద్వితీయమైన ప్రతిభ ఉండీ కూడా బూదరాజు గారు అంతగా శాస్త్ర పరిశోధనలు చేయ(లే)కపోవడానికి కూడా ఈ శిక్షణ లేమి కారణమని నా అనుమానం.
4. ఆశ్చరకరమైన విషయం ఏమిటంటే భాషా సంబంధ నిరూపణకు ధ్వనులు (phonemes), శబ్దాలు (morphemes), పదజాలం (vocabulary) తోడ్పడినంతగా వేరే వ్యాకరణాంశాలు ఉపయోగపడవు. కాలగతిలో ఒక భాషలో లింగ (gender), కాల (tense), వాక్య నిర్మాణాది (syntax) వ్యాకరణాంశాలలో ఎన్నో మార్పులు సంభవించినప్పటికీ ప్రాథమిక శబ్దాలు మాత్రం అంతగా మార్పు చెందవన్న అంశం తులనాత్మక పద్ధతి (Comparative Method) కి మూలాధారం. అందుకే అంతకు ముందు పద్ధతులైన Comparative Philology, Comparative Grammar లను తోసిరాజని గత శతాబ్దంలో చారిత్రాత్మక భాషా పరిశోధకుల అమ్ముల పొదిలో బ్రహ్మాస్త్రంగా మారిన ఉపకరణం ఈ Comparative Method. Agglutinative భాషలైన తెలుగు, తమిళాదులలో సంధుల గురించి నాకు వేరే అభిప్రాయాలున్నాయి. వాటి గురించి వేరే ఎప్పుడైనా ముచ్చటిద్దాం.
5, 6. తదుపరి వ్యాసాల్లో మీ సూచనలను పాటించడానికి ప్రయత్నిస్తాను.
ఇకపోతే విప్లవ్, కామేశ్వర రావు గార్లు “సాహిత్యకారుల” గురించి చెప్పింది కొంతవరకు కరెక్టే. కానీ ఈ వ్యాసాలు రాసిన వారందరికీ తెలుగు సాహిత్యంతో పరిచయమున్నంతగా విజ్ఞానశాస్త్ర రంగంలో పరిశోధనకు కావల్సిన అవగాహన, శిక్షణ లేవనే నా అభిప్రాయం. అదీ కాక నేను ఆ వాక్యం రాస్తున్నప్పుడు మనసులో అనుకున్న మాట చెప్పేస్తున్నాను: “నాటి కవి సామ్రాట్టు నుండి నేటి నవలా చక్రవర్తి వరకూ భాషా చరిత్రలపై వ్యాసాలు రాస్తున్న చాలామంది ప్రధానంగా సాహిత్యకారులు.” సాహితీ క్షేత్రంలో విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారు సామ్రాట్టులే గాని, చరిత్ర అధ్యయనం లో కాదని నా చిన్ని అభిప్రాయం.
“ఏ కల్లంలో గింజలు అక్కడే తూర్పార పట్టాలి” అన్న విప్లవ్ కోరిక ప్రకారమే నా వ్యాసాన్ని తెలుగుదేశంలోని ఓ పత్రికకు పంపించాను. ఈ కోణానికి మెయిన్ స్ట్రీమ్ ఎలా స్పందిస్తుందో వేచి చూద్దాం.
భాషా సంబంధ నిరూపణ – భాషాశాస్త్రం 101 గురించి విప్లవ్ గారి అభిప్రాయం:
01/21/2007 5:31 am
“భాషాశాస్త్రం 101 వల్ల కొత్త విషయం తెలుసుకున్నామన్న ఆనందానికీ, కుశాస్త్రబుద్ధులని వాయించే తీవ్రతకీ పొంతన లేదు.”
నేను రాద్దామనుకున్న ముచ్చటను బాపారావు గారు చెప్పేశారు, కానీ ఆయన ఒకప్పటి “ఆంధ్ర పత్రిక” భాషలో చెప్పారేమో అనిపించి నేను చెప్పాలనుకున్నది నాకు తోచినట్టు రాస్తున్నాను.
పట్టపగలు నాలుగు రోడ్లు కలిసే బజార్లో, చీకటి వేశ్యాగృహాల్లో, తెలుగు పత్రికల్లో జరిగే చర్చలను ఆధునిక దేవాలయాల్లో మళ్ళీ చర్చించడం వాటికి కొంత లెజిటిమసీ ఇవ్వటమే. (“ఈ మాట” ను దేవాలయంతో పోల్చే ఉద్దేశం నాకు లేదు. కానీ ఆ ప్రమాణాలు, విలువలకుండే తేడాను చూపించటానికి ఆ మాత్రం contrast చూపించాలనున్నాను.)
ఏ కల్లంలో గింజలు అక్కడే తూర్పార పట్టాలి అని నేనకుంటాను.
ఒక వేళ వేరే ఒక వ్యంగ్య చిత్రమేదైనా గీయదలచుకుంటే వ్యధ సిరీస్ మీద మాధవ్ రాసినట్టు ఒకట్రెండు ఎపిసోడ్స్ రాసుకోవచ్చు.
సురేశ్ రాసిన మిగతా విషయాలు అవి చెప్పిన కోణం ఇప్పట్లో మెయిన్ స్ట్రీం తలకెక్కవు — వాటికి పాట్రొనేజ్ తక్కువ. సుమేరియన్లు మనకు వేలు విడిచిన మేనమామ పినతండ్రి అక్క ఆడపడుచుకు దూరపు చుట్టాలేమో అనుకునే భావన, వాళ్ళ భాషకూ మన దానికీ ఉన్న లింకు అంతకంటే దగ్గరిదే అయి ఉండొచ్చు అనే వాదనకున్న పస శాస్త్రానికి అందదు, ఉండదు.
ఇక తెలుగు, ఆంధ్రం ప్రస్తావన రాజకీయమైనది, దానికీ భాషకూ సంబంధమే లేదు. “ఆంధ్రం పేరుతో ఆంధ్ర భాష లేక భావనను ఒక కొత్త జాతిగా మలిచి విస్తరించడం పాత కొలోనియల్ ఇచ్చులు కచ్చకాయలను చూపెడుతుంది” అన్నది ఇప్పటి తెలంగాణ భాషా, జాతి రాజకీయ సమీకరణాల నేపధ్యం. దేని బలం, పస ఎంత అన్నది రాజకీయపు నాలుగు రోడ్ల బజార్లో మాత్రమే తేలవలసింది. “చెప్పిండు” “వచ్చిండు” వంటి వాడుకలు మార్జినలైజ్ చేసి భాష పేరుతో గుండు గుత్తకు ఆధిపత్యాన్ని ప్రకటించడాన్ని నిరసించడానికి ఎటువంటి అస్త్రం అయినా ప్రస్తుతం సమర్ధనీయమే అన్నది తెలంగాణలో మెజారిటీ నమ్మే విశయం. “మెజారిటీ” “ప్రాతినిధ్య భావన” లాంటివి రాజకీయమే తప్ప మరొకటి కాదు, ఇదే నాణానికి వేరొకవైపు, ఇన్నాళ్ళూ మెజారిటీ పేరుతో చెలామణీ అయిన ఆంధ్ర భావన, భాష.
ఇవన్నీ ఇక్కడ కాక తెలుగు పత్రికల్లో తేల్చుకోవటమే మంచిదని నా నమ్మకం కాబట్టి ఇక నా డిస్కషన్ ఉండదు ఇక్కడ వీటి మీద.
ఇకపోతే కామేశ్వర రావు గారు “సాహిత్యకారులు” మీద చెప్పింది కరెక్ట్. సురేష్: ప్రస్తుతం బ్రతికున్న ఆ సాహిత్యకారులెవరో (లేక చర్తిరకారులెవరో) ఒక లిస్టు ఉంటే రాయండి, వల్లంపాటి పోయాక ఆ లిస్టు మరీ చిన్నదై పోయిందనుకుంటాను. అయినా, ఈ మధ్య (ఈ వంద కోట్ల ట్రెజర్ హంట్ మొదలైనంక) భాషా చరిత్ర మీద రాసిన పై లిస్టులో చేర్చవలసిన చరిత్ర కారులు లేక సాహిత్య కారుల వ్యాసాలు కానసలు ఏవైనా ఉన్నాయా? అవి లేకపోతే కామేశ్వర రావు గారు చెప్పిన వాక్యం ఇందులోనుండి ఎడిట్ చేయాల్సిందే. If I were a reviewer I would insist.
విప్లవ్
కిటికీ గురించి Sudheer Kumar Kothuri గారి అభిప్రాయం:
01/20/2007 5:05 pm
చాలా బావున్నాయి
భాషా సంబంధ నిరూపణ – భాషాశాస్త్రం 101 గురించి Bapa Rao గారి అభిప్రాయం:
01/19/2007 5:45 pm
చక్కటిదీ, చదివించేదీ, ఆలోచింపజేసేదీ ఈ వ్యాసం. ఇంతకు మించిన మెచ్చికోళ్లు పలువురి వంతపాడటం మినహా మరో ప్రయోజనాన్నివ్వవు. అందుకే, ఈ రచనని ఇంకా మెరుగు పరచడానికి నాకు తోచిన సూచనలనిచ్చి ఊరుకుంటాను.
1. భాషాశాస్త్రం 101 కి పరిమితం చేసి ఉంటే బాగుండేది.
ఈ వ్యాసానివి రెండు ముఖ్య విషయాలు (1) తులనాత్మక భాషాశాస్త్రాన్ని తెలుగుకి అన్వయించడాన్ని పరిచయం చెయ్యడం (2) దుష్తర్కభూయిష్టాలై, చదివేవాళ్లని సిగ్గిలజేసే వాదాలతో తెలుగుభాషకి ఉన్నాయో లేవో తెలియని గుణాలని అంటగట్టే రచనల్ని దుయ్యబట్టడం.
(1) మీద కేంద్రికరించి, దాంతోపాటు భాషావిశ్లేషణ తరీఖాల్లో తగిలే జారుడుమెట్లని ఉల్లేఖించి, అంతటితో కట్టిపెడితే ఈ వ్యాసానికి మరింత సమగ్రతా, చక్కదనం చేకూరేవి. నిజమే, చెత్త విశ్లేషణలు చూస్తే చిర్రెత్తుకొస్తుంది. ఆ చిరాకే రచయితనకేఈ వ్యాసానికి పురిగొల్పిందన్న మాట కూడా నిజమే. చెత్తని నిరోధించవల్సిన ఎడిటర్లు, ప్రొఫెసర్లూ కొందరు స్వయంగా ఈ చెత్తకి పాల్పడటం మరీ దారుణం.
అయినప్పటికిన్నీ, భాషాశాస్త్రం 101 వల్ల కొత్త విషయం తెలుసుకున్నామన్న ఆనందానికీ, కుశాస్త్రబుద్ధులని వాయించే తీవ్రతకీ పొంతన లేదు. రసాభాస విషయం అటుంచితే, ఈ రెండు విషయాలని కలబోయడం వల్ల వాటిల్లే పెద్ద ముప్పు మరొకటి ఉంది.
ఈ చెత్త పుట్టుపూర్వోత్తరాలూ, స్థితిగతులూ పరిశీలించాలంటే, “మన వాళ్లు ఉట్టి వెధవాలోయి” అనేసి పబ్బం గడుపుకునే రోజులు చెల్లిపోయాయి. ఇలాంటి చెత్త “క్రియేషనిజం” లాంటి “అనిజాల” రూపంలో అమెరికాలోనూ ఉంది. కనుగొంటే అంతటా ఉంది. ఊరికే చెత్తని తిట్టేసి ఊరుకుంటే మజాగానే ఉంటుందిగానీ, ఆ తాత్కాలికానందం చెత్తకీ చరిత్రకీ ఉండే సంబంధాన్ని విడమర్చాల్సిన అవసరాన్ని విస్మరింపజేస్తుంది. ఈ చెత్త దానంతట అదే అధ్యయనీయ విషయం.
2. రెండు విషయాల్ని కలబోస్తే ఒకదానికి అన్యాయం జరగచ్చు.
a. Kuhn పండితుడు Structure of Scientific Revolutions వెలయించి అరశతాబ్దం కావస్తోంది. “Paradigm Shift” అని ఇప్పుడు కాకపోతే కాసేపటికి అనేసేవాడే ప్రతివాడూనూ. ఇప్పటికైనా శాస్త్రీయ పరిశోధన అనేది క్రమపద్ధతిలో, మునుపటి తప్పులని దిద్దుకుంటూ అలాగ్గా పురోగమిస్తుందనే అపప్రథని ప్రచారం చెయ్యడాన్ని నిషేధిస్తే మంచిది. స్థూల స్థాయిలో చూస్తే సైన్సు తన సిద్ధాంతాల్ని ఒక పట్టాన మార్చుకోదనీ, వస్తేగిస్తే అలాంటి సైద్ధాంతి పరిణామం విలయానికేమీ తక్కువకాదనీ ఒప్పుకుతీరాలి. కుశాస్త్ర తరీఖాలని చెండే వ్యాసంలో శాస్త్రగతి తీరుగురించి పాతరోజుల పడికట్టురాళ్లనే తిరగదోడటం అభ్యంతరకరం. .
b. పాశ్చాత్య పాలకులు మనల్ని చిన్నబుచ్చడానికి పన్నిన వెధవ పన్నాగమే ఈ సైన్సంతా అనే వాళ్లది తెలిసీ తెలియని వాదమే కావచ్చు. కానీ అటువంటి అజ్ఞానాన్నీ, అమాయకత్వాన్నీ ఖండించబూనుకున్న వ్యాసంలో కేవలం విలియం జోన్సులాంటి దిట్టల పేర్లు ఉటంకించి, దాంతో పూర్వపక్షం పని పూర్తయిపోయిందనిపిస్తే ఏమన్నట్టు? తెల్లవాడు నిన్నగాక మొన్నటి దాకా మానవశాస్త్రం పేరుతో పుర్రెల ప్రమాణాలు కొలిచి తెల్లజాతి ఎక్కువా, నల్లజాతి తక్కువా అని నిరూపించడానికి నానా తిప్పలూ పడ్డాడు. బుద్ధిపూర్వకంగా కొంతా, అసంకల్పిత దురభిప్రాయాల వల్ల కొంతా, సాంఘికశాస్త్రాల్లో నానా కంగాళీ చేసారు పాశ్చాత్యులు. సూక్ష్మంగా ఎందరో మహానుభావులుండినా, స్థూలంగా తెల్లవాడి సైన్సుని అనుమానంగా చూసేవాడు ప్రతివాడినీ దురభిమానమే నెడుతోందనేయడం చరిత్ర వాస్తవాలని విస్మరించడమే అవుతుంది.
ఇక్కడ అసలు సమస్య ఇంత విషయాన్ని మరో అంత విషయంతో ఒకే వ్యాసంలో కూరితే వచ్చిపడే అనర్థం.
3. ఈ దురవస్థకి వనరుల లేమే కారణమా?
ఈ రంగంలోని తెలుగువాళ్లల్లో భద్రిరాజు, బూదరాజు తదితరులవంటి మహనీయులు ఉన్నారని రచయిత ప్రస్తావించారు. వనరుల లేమి వీరికేమీ అడ్డంకి కాలేదు. భాషాశాస్త్రం కణభౌతికశాస్త్రం లాంటిది కాదు–దీనికి పెద్ద ఎత్తున యంత్రాలూ, దినుసులూ అవసరం లేదు. మేధస్సులూ, పుస్తకాలూ, ఇంటర్నెట్టూతో చాలా దూరమే పోవచ్చును. ఉన్నతస్థాయి పండితుల ప్రభావపంకిందిస్థాయి వారిమీద ప్రసరించలేదంటే అందుకు సంస్థాగత కారణాలుంటాయి. కుసంస్థకి డబ్బుపోస్తే ఫలితాల్నిస్తుందా? అన్న విషయం అలోచించాలి. అదిన్నీ భాషాశాస్త్రం 101 తో కాకుండా విడిగా.
4. భాషాశాస్త్రం 101 ని మరికాస్త దూరం తీసుకెళ్లాలి
పదజాలమే కాకుండా వ్యాకరణ నిర్మాణం కూడా తులనాత్మక అధ్యనానికి ఉపకరిస్తుందా? ఉదాహరణకి తెలుగు సంధులూ, తమిళ సంధులూ, సంస్కృత సంధులూ పరస్పరం పోలిస్తే తెలిసేది ఏమిటి? అలాగే సమాసాల విషయంలో.
5. ఈ ప్రయత్నాన్ని (భాషాశాస్త్రం 101) ముందుకు తప్పక తీసుకెళ్లాలి. ఇతరత్రా ప్రచురించిన పక్షంలో తదుపరి అధ్యనానికి ఉపకరించే విధంగా annotated references and links అందిస్తే ధన్యులం.
6. ఇక మీద దయచేసి spell checker వాడి Correspondance వంటి నిష్కారణమైన మీటపాట్లని తప్పించి మమ్మల్ని రక్షించాలి.
సద్భావనలతో,
కొచ్చెర్లకోట బాపా రావు
రచయితలకు సూచనలు గురించి John Hyde Kanumuri గారి అభిప్రాయం:
01/18/2007 7:06 am
Viewed 1st time in unicode.
its wonderful
John Hyde Kanumuri, Hyderabad
తరం మారినా … గురించి సురేశ్ కొలిచాల గారి అభిప్రాయం:
01/18/2007 5:20 am
ఈ కథను పూర్తిగా అన్వయం చేసుకోవాలంటే శివారెడ్డి కవితలతో పరిచయం చాలా అవసరం అనుకుంటాను. ఉదాహరణకు “తరం మారినా…” అన్న మకుటంతో ఉన్న ఈ కవిత చూడండి:
తరం మారినా…
—- శివారెడ్డి (1973 నవంబర్
రక్తం సూర్యుడు సంకలనం నుంచి)
వలసపోతున్న మందహాసం గురించి PrasUna గారి అభిప్రాయం:
01/17/2007 2:03 am
చాలా చక్కగా చెప్పారు.
తరం మారినా … గురించి Veluri Venkateswara Rao గారి అభిప్రాయం:
01/16/2007 3:16 pm
సౌమ్య గారి ఆక్షేపణలతో నేనూ ఏకీభవిస్తాను. మీరెత్తి చూపించిన వాక్యాలు కథకి
అనవసరమే!
అభివాదాలతో,
వేలూరి వేంకటేశ్వర రావు.
“సందుక”: నారాయణస్వామి గురించి Vaidehi Sasidhar గారి అభిప్రాయం:
01/16/2007 2:51 pm
మంచి సమీక్ష!!