[ఫిలిప్ వాగనర్(phillip B Wagoner) కనెటికట్ వెస్లీయన్ యూనివర్సిటీలో ఆచార్యుడిగా భారతీయ, ఇస్లామీ కళల చరిత్ర గురించి పరిశోధిస్తుంటారు, పాఠ్యాంశాలుగా బోధిస్తుంటారు. 80లలో విస్కాన్సిన్ యూనివర్సిటీ నుంచి పిహెచ్.డీ పొందిన వాగనర్ ప్రత్యేకాసక్తి 11-15 శతాబ్దాల మధ్య కాలం నాటి దక్కనీ ప్రాంతంలో హిందూ పర్షియన్ సంస్కృతుల పరస్పర ప్రభావాన్ని విశ్లేషించడం.]

[మూల వ్యాసం in English]

వెల్చేరు నారాయణ రావుతో నా మొదటి పరిచయం 1975లో, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ విస్కాన్సిన్‌లో తెలుగు నేర్చుకోవడం కోసం ఆయన క్లాసులో చేరినప్పటిది. ఆయన పాఠం చెప్పడంలో చూపించే ఉత్సాహం, భాష మీద ఆయనకున్న మమకారం, వివరించి చెప్పే తీరు నన్ను ఎంతగా ప్రభావితం చేశాయి అంటే తెలుగు భాష, సంస్కృతులపై నా అభిమానం చాలా కొద్ది కాలంలోనే ఒక వ్యసనంగా మారిపోయింది. అలా నేను తెలుగు భాషలో పరిశోధనలు చేయాలని నిశ్చయించుకొని, అక్కడే సౌత్ ఏషియా స్టడీస్ గ్రాడ్యుయేట్ ప్రోగ్రామ్‌లో చేరిపోయాను. అప్పుడు నారాయణ రావు నాకు గురువు, పథనిర్దేశకుడు. నా చదువులు పూర్తయిన తరువాత ఆయన నాకు సహోద్యోగి. ఇలా ఆయనతో నా అనుబంధం ముప్ఫై ఐదేళ్ళకు పైగా అని చెప్పుకోవడం నాకు గర్వంగా వుంటుంది. అప్పట్లో తెలుగు నేర్చుకునేవారం ఇద్దరమో, ముగ్గురమో మాత్రమే ఉండేవాళ్ళం. నా తోటి వాళ్ళు చాలా మంది హిందీ, ఉర్దూ, సంస్కృతం, ఇలా ఇతర భాషలని చదువుతుండేవారు. కానీ ఎవరు ఏ భాష చదువుతున్నా, వారి పరిశోధనాంశం ఏమైనా, అందరిలోనూ ఉమ్మడిగా కనిపించే లక్షణం ఒకటి ఉండేది. అది నారాయణ రావు అంటే ఉన్న అభిమానం, గౌరవం. కారణం ఆయన పాఠాలు చెప్పే తీరు, సదస్సుల్లో ఆయన ప్రసంగాలు ఎంతో ఆలోచనాత్మకంగా, ఆసక్తిదాయకంగా ఉండేవని మాత్రమే కాదు. ఆయన ఎంతో కలివిడిగా ఉండేవారు. మాకు ఏ సందేహం వచ్చినా తీర్చుకోవడానికి మాకెప్పుడూ అందుబాటులో ఉండేవారు. ఇది ఆయనను విద్యార్థులందరికీ మరింత దగ్గర చేసింది.

నారాయణ రావు తన సహాధ్యాపకుల లాగా ఒంటరిగా తన ఆఫీసు గదిలో కూర్చొని, తన పనిలో ముణిగిపోయి వుండడానికి ఇష్టపడేవారు కాదు. అందువల్ల ఆయన ఎవరైనా కనిపిస్తే కబుర్లు చెప్పుకోవడానికి తరచుగా కారిడార్లో తచ్చట్లాడుతూ కనిపించేవారు. చాలా సార్లు ఆయన మేమంతా కూర్చునే గదికి వచ్చి మాతో చేరిపోయేవారు. విద్యార్థులు అప్పటిదాకా చేస్తున్న పిచ్చాపాటీ, నారాయణ రావు వచ్చి చేరిన కాసేపటికే మరింత లోతుగా, ఉత్తేజపూరితంగా అయేది. ఆయన ఉన్నట్టుండి చేసే ప్రకటనలు, –“Authors don’t ‘write’ texts; it’s the text that ‘writes’ the author.” — లాంటివి మమ్మల్ని ప్రేరేపించేవి. చర్చ మరింత రసవత్తరంగా మారేది. తరగతి గదిలో పాఠాల కంటే అదాటుగా జరిగే ఇలాంటి చర్చల నుండే ఆరోజుల్లో నాకు ఎక్కువ విషయ పరిజ్ఞానం అలవడింది. ఇలా లాభపడింది నేనొక్కణ్ణే కాదు, చర్చల్లో పాల్గొన్న నా సహాధ్యాయులు, నారాయణ రావు కూడా అని నేను అనుకుంటాను.

నారాయణ రావుకున్న ఈ ప్రత్యేకమైన అలవాటు, ఈ కలుపుకుపోయే గుణం, గురించి ఇక్కడ నేను ప్రస్తావించడానికి ఒక కారణం, అది తరువాత తరువాతగా ఆయన పనిచేసే పద్ధతికున్న విశిష్టతను ముందుగానే పట్టించిందని నేను ఊహించడం. ఆ పద్ధతి – సంయుక్త గ్రంథకర్తృత్వం, కొలాబరేటివ్ ఆథర్‌షిప్, ఉమ్మడి రచనా పద్ధతి. ఇద్దరు ముగ్గురు గవేషకులు కలిసి ఒకే అంశం మీద పని చేయడం, పరస్పరం సహకరించుకొని కలిసి ఆ ఫలితాలను ప్రచురించడం, అప్పటికే జీవ, భౌతిక శాస్త్రాలలో సామాన్యంగా కనిపిస్తున్నా అది సామాజిక శాస్త్ర విభాగాలలో చాలా అరుదైన పద్ధతి. తన గదిలో ఒంటరిగా కూర్చుని, తాను పరిశోధిస్తున్న విశేషాంశానికి సంబంధించిన ఏ వనరులనో విశ్లేషించుకుంటూ ఏకాకిలా, వేరేవారి చూపు పడకముందే ముందే తను కనుగొన్న ఫలితాలను వెంటనే ప్రచురించడం – ఇదీ రివాజు. ఇలాంటి వాతావరణంలో సహాధ్యాయులు ప్రత్యర్థులవుతారే కానీ, సహచరులు కాలేరు. సుహృద్భావత లేకపోవడంతో, ఒంటరి తనం, వ్యాకులత, మానసిక ఒత్తిడి — వీటితో వ్యవస్థ అంతా విషతుల్యమై పోయే అవకాశం ఎక్కువ. మరి ఈ అనారోగ్యం నుంచి తప్పించుకోవాలంటే, తన తోటి వారితో కలిసి చర్చించి, తనకు తెలిసినవి పంచుకుని, తెలియనివి నేర్చుకొని, భిన్న దృక్పథాలలో సమాచారాన్ని విశ్లేషించి, ఆపైన వారితో కలిసి సహకర్తృత్వంలో ఆ ఫలితాలను ప్రచురించడం కంటే మంచి దారి ఇంకేముంది? విద్యాసంబంధి విషయాలలో ఈ పరస్పర సహకారం ఎంత మేలు చేస్తుందో, ఈ బహువిధ శాస్త్రీయ దృక్పథం పరిశోధకుల మధ్య సామరస్యం ఏర్పరిచి పరిశోధనలు కొత్త పుంతలు త్రొక్కడానికి ఎంత దోహదం చేస్తుందో, వేరే చెప్పనవసరం లేదు.

పరిశీలించి చూస్తే, భిన్న సంస్కృతీ సంప్రదాయాలతో, విభిన్నమైన భాషాసాహిత్యంతో అలరారే దక్షిణ ఆసియా ప్రాంత అధ్యయనానికి బహువిధ శాస్త్రీయ దృక్పథం సహజంగానే అవసరమైనది. అందువల్ల, సాటి మేధావులతో కలిసికట్టుగా చేసే పరిశోధనల వల్ల మరింత లాభం వొనగూరుతుంది. తతిమ్మా ‘ప్రాంతీయ అధ్యయన’ రంగాల లాగానే, దక్షిణ ఆసియా అధ్యయనం కూడా 1950వ దశకంలో, ‘ఐరోపేతర ప్రాంతాల సమాజాల పరిధినీ, వైవిధ్యాన్నీ పరిశీలించి, మానవ జీవనానుభవాల విస్తృతిని అవగాహన చేసుకోవడానికి ఒక సరికొత్త రూపావళిని ఏర్పరుచుకోవడం’ అనే ఆశయంతో మొదలయింది. ప్రాంతీయ అధ్యయనానికి కావలసిన విశిష్టగుణం, ఆయా ప్రాంతాల భాషా సాహిత్య స్వరూపాలను, సంప్రదాయాలను లోతుగా ‘స్వాభావికంగా’ తెలుసుకోవడం. ఒక ప్రాంతీయ అధ్యయనానికి కావలసిన వనరులను అక్కడి సమాజం నుంచి సేకరించుకోవడం ద్వారా మాత్రమే ఆ ప్రాంతపు మానవ వికాసాన్ని అర్థం చేసుకునేందుకు వీలవుతుంది. తద్వారా మాత్రమే ఆ ప్రాంతీయ సంస్కృతికి వున్న విశిష్టత మన అనుభవంలోకి రాగలదు. అప్పటికే యూరోపియన్ సమాజ అధ్యయనానికి మౌలికమైన పనిముట్లుగా అక్కడి విశ్వవిద్యాలయాలలో చరిత్ర, ఆర్థిక, మానవ జీవన శాస్త్రాలు చలామణీ అవుతున్నాయి. వాటి ఆధిపత్యానికి తలొగ్గకుండా మాత్రమే దక్షిణాసియా సమాజ తత్వాన్ని మనం నిజంగా అర్థం చేసుకోగలం. అంటే ఈ శాస్త్రాల ఆధారంగా యూరోపియన్ సమాజాన్ని అర్థం చేసుకున్న నమూనాను యూరోపేతర సమాజాలని కూడా అన్వయించకుండా ఉండడం ద్వారానే ఇది సాధ్యం. గిరిగీసుకుని ఉన్న శాస్త్రాల పరిధులకు ప్రాంతీయ అధ్యయనం లొంగదు; అది కేవలం ఏ ఒక్క శాస్త్ర విశ్లేషణకో లోబడకుండా, బహుశాస్త్ర సమ్మిళితమైన దృక్పథాన్ని అలవర్చుకుంటేనే సాధ్యమవుతుంది.

వెల్చేరు, షూల్మన్, సుబ్రహ్మణ్యం
విస్సెన్‌షాఫ్ట్ కొల్లేగ్, బెర్లిన్, 2000.
డెర్ టాగెష్పీగెల్ పత్రిక నుంచి

ఈ నేపథ్యంలో దక్షిణాసియా ప్రాంతీయ అధ్యయనానికి నారాయణ రావు మార్గదర్శకం చేస్తున్న ఈ సహకార పరిశోధనా సంప్రదాయం ఎంత గొప్పగా తోడ్పడగలదో, ఇప్పటికే ఎంత తోడ్పడిందో మనం సులభంగానే గ్రహించగలం. ఎందుకంటే, ఈ కొత్త సంప్రదాయం అప్పటిదాకా వేటికవేగా వున్న శాస్త్రీయ పరిశోధనల మధ్య వున్న సరిహద్దులను చెరిపివేసింది. ఆయా పరిశోధకుల మధ్య చర్చకు, తమ అనుభవాల కలబోతకు, ఆ రకంగా ప్రాతీయ అధ్యయనరంగాలలో వారికి సంపూర్ణమైన అవగాహన రావడానికి దారి తీసింది. ఇందుకు ప్రత్యక్ష ఉదాహరణ, డేవిడ్ షూల్మన్, సంజయ్ సుబ్రహ్మణ్యంలతో కలిసి నారాయణ రావు వ్రాసిన దక్షిణ భారతీయ చరిత్ర రచన: శైలీలక్షణం (Textures of Time: Writing History in South India, 1600-1800, Permanent Black, 2001) అన్న పుస్తకం. ఈ పుస్తకం, వలస పాలనకు ముందు భారతీయ సమాజంలో, ప్రత్యేకించి దక్షిణ భారతదేశంలో చారిత్రక అవగాహన ఉన్నదా? అనే అంశం మీద అప్పటిదాకా ప్రాచుర్యంలో వున్న అభిప్రాయాలను సవాలు చేస్తూ, వలసపాలనకు పూర్వం భారతీయ సంస్కృతిపై జరిగిన పరిశోధనలలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచిపోయింది. ఈ పుస్తకం ప్రభావాన్ని మరికొంతగా వివరిస్తాను.

అల్ బీరూనీ 11వ శతాబ్దం లో చేసిన విమర్శ మొదలుకొని ఎంతోమంది విదేశీయులు భారతీయులకు చారిత్రకస్పృహ లేదు అని పదే పదే వ్యాఖ్యానిస్తూనే వున్నారు. కానీ నారాయణ రావు అతని సహరచయితలు ఇది నిజం కాదని చూపిస్తారు. పాశ్చాత్య, మధ్యధరా ప్రాంతాల సాహిత్యంలో లాగా భారతదేశంలో, ప్రత్యేకించి దక్షిణభారత సాహిత్యంలో చారిత్రక రచన అంటూ ఒక ప్రత్యేకమైన ప్రక్రియ లేకపోవడమే ఇటువంటి విమర్శకు కారణం. అప్పటికే యూరోపియన్ సాహిత్యంలో స్పష్టమైన వర్గీకరణలు, జాన్రాలు (Genre) అమలులో ఉన్నాయి. భారత సాహిత్యంలో చారిత్రక రచన ఏ ఒక్క సాహిత్యవర్గానికో పరిమితమై ఉండలేదు. అటువంటి విభజనలకి అతీతంగా పద్య మహాకావ్యం నుంచి తెలుగు వచన చారిత్రము దాకా సాహిత్యంలో ఎన్నో రూపాలలో అది విస్తరించింది. ఈ సాహిత్యరూపాలేవీ కూడా స్వతస్సిద్ధంగా చారిత్రక రచనలు కావు; ఆ రకంగా అవి ఎప్పుడూ ఆ సమాజంలో చూడబడలేదు. 16వ శతాబ్దంలో బాగా చదువుకొని, వ్రాయడం నేర్చుకొని, రాజాస్థానాలలో కవిలెలు రాసే వారిగా, రాచకార్యాల వివరాలు నమోదు చేసేవారిగా వ్రాయసగాళ్ళ ఉద్యోగాలు చేసే ఒక విద్యాధిక వర్గం ఏర్పడింది. ఈ రకమైన జాన్రాతీత సాహిత్యం మొదటగా వారి వల్లనే పుట్టిందనీ, దాని పుట్టుక, పెరుగుదల వ్రాయసగాళ్ళ వర్గం ప్రాభవంతో జతపడి ఉందనీ ఈ పుస్తక రచయితలు వాదిస్తారు. నారాయణ రావు, అతని సహరచయితలు ఈ పుస్తకంలో షుమారు ఇరవై పుస్తకాలను ఈ వాదనకు ఆధారంగా చూపిస్తారు. కేవలం తెలుగు నుంచే కాకుండా తమిళం, సంస్కృతం, మరాఠీ, పార్సీ — ఇలా ఎన్నో భాషల నుంచి, ఎన్నో జాన్రాల నుంచి ఉదహరించి విశ్లేషించారు. ఇంత పరిపూర్ణమైన విచారణ ఏ ఒక్క శాస్త్రపద్ధతి ద్వారానో, ఏ ఒక్క సాహిత్య పరిశోధకుడి వల్లనో రాగలిగేది కాదు. ఈ పుస్తకం చదివిన వారికి వలస ఆధునికతకు ముందు కాలంలో దక్షిణభారత దేశంలో చరిత్ర వ్రాసుకునే తీరు ఒకటి ఉండేదనీ, ఆ తీరు ఆ ప్రాంతానికే ప్రత్యేకమైనదనీ నిస్సందేహంగా బోధపడుతుంది. సంప్రదాయంలోనూ, భావకల్పనలోనూ, ఈ చారిత్రక రచనా పద్ధతి యూరోపు, చైనా, మధ్య ఆసియా పద్ధతులతో కొన్ని లక్షణాలను పంచుకున్నప్పటికీ, వాటికంటే ఊహాత్మకంగా ఎంతో విభిన్నమైనది అని విశదపడుతుంది.