“నీ పేరేంటి?”

“మైత్రేయి.”

“నీ పేరేంటి?”

“లక్ష్మీబాయి, ఝాన్సీ రాణి.”

“నీ పేరు?”

“పద్మిని, చిత్తూరు రాణి.”

“నీ పేరు?”

“ప్లారెన్స్ నైటింగేల్.”

అన్నీ ప్రసిద్ధి చెందిన స్త్రీల పేర్లే. వేద కాలం నుంచి శాంతా రంగస్వామి దాకా అన్నీ నా పేర్లే. అందుకే చిన్న వయస్సులో ఎస్. మీనాక్షి అని పిలిచి నప్పుడు బదులు పలకడం మరిచి పోయి, హాజరు తీసుకుంటున్న క్లాసు టీచర్ దగ్గర చీవాట్లు తిన్న సందర్బాలు ఎన్నో.

ఎవరబ్బా ఈ మీనాక్షి? ఆమెకి నా ముఖం ఉంది. నా రూపం ఉంది. కాని వట్టి ఆమె కాదు నేను. రాబోయే కాలంలో నా పేరు మారు మ్రోగబోతుంది. చిన్నప్పటి నుంచీ అదే నా కల. అదే నా లక్ష్యం. ఎంతో మంది మీనాక్షిలలో నేను కూడా ఒక మీనాక్షినా? కానే కాదు. నేను వాణిని. చదువుల తల్లిని. పూలమాలతో దేవేరుని అలంకరించిన ఆండాళ్ నేనే.

“మీనా!”

అమ్మ మంద్రమైన పిలుపు మీనా ఆలోచనలకి అంతరాయం కలిగించింది. ఉయ్యాల బల్ల మీద కూర్చుని ఊగుతున్న మీనా లేచి లోపలికి వెళ్ళింది. వంటింట్లో గాస్ పొయ్యి దగ్గర నిలబడి కూర కలియబెడుతున్న అమ్మ ఆమెను చూసి చిన్నగా నవ్వింది.

“నాన్న నీతో చెప్పే వుంటారు కదే. మంచి కబురు వచ్చింది.”

“దేని గురించి?”

“ఏం పిల్లవే నీవు? అంతా నీ పెళ్ళి గురించే. పోయిన వారం నిన్ను చూసి వెళ్ళిన వాళ్ళు, పిల్ల నచ్చిందని చెప్తూ ఉత్తరం రాశారు. కానీ నేనప్పుడే అనుకున్నాను. ఆ అబ్బాయి నీ మీది నుంచి చూపులు తిప్పనే లేదు. ఏదో కనికట్టు మంత్రం వేసినట్లున్నావు.”

సంతోషం, గర్వం తొణికిస లాడుతున్న కళ్ళతో అమ్మ చేతిలో పని ఆపకుండానే ఎడమ చేతిని చాపి మీనా చెంపను పుణికింది. మీనాకు సంతోషంగా అనిపించింది. ఆ అబ్బాయి అందమైన రూపం కళ్ళ ముందు కదలాడింది. ఆమెను అతను అధీనం చేసుకుంటాడు, క్లియో పాత్ర లాగా, నూర్జహాన్ లాగా.

“నాన్న చెప్పలేదా నీకు?”

“లేదమ్మా.”

“ఏం చెప్పలేదంట తనకి నేను?” అడుగుతూ నాన్న అక్కడికి వచ్చారు.

“అమ్మాయి నచ్చిందని బెంగళూరు సంబంధం వాళ్ళు ఉత్తరం రాసారుగా. దాని గురించి.”

“ఆ విషయాన్ని నువ్వు తగుదునమ్మా అంటూ దానికి చెప్పేశావా? ఇప్పుడే చెప్పాలని నేను వస్తున్నాను. ఈ ఇంట్లో ఏ ముఖ్యమైన విషయం అయినా మిగిలిన వాళ్ళకి చెప్పాల్సింది నేనేనని నీకు తెలియదూ?”

అమ్మ ముఖంలోని సంతొషం అలాగే ఆవిరైపోయింది. “కోప్పడకండీ. ఇంత మంచి విషయాన్ని మీరు దానితో ఈ పాటికి చెప్పేసి ఉంటారనుకున్నాను. అందుకే నేనూ అడిగాను”

“అధిక ప్రసంగి.. ప్రతిదానికీ తొందరే నీకు. అదేంటీ? చిక్కుడు కాయలా కూరా? అది వద్దు. నాకు ఈ రోజు పొట్లకాయ కూర తినాలని ఉంది. అది చేయి. సరేనా?”

నాన్నగారు అక్కడి నుంచి వెళ్ళగానే మీనా తల్లి వైపు జాలిగా చూసింది. అమ్మ మౌనంగా తరిగిన చిక్కుడుకాయలని ఫ్రిజ్ లో పెట్టేసి పొట్లకాయను కోయడం మొదలు పెట్టింది. నాన్నగారి మాటలకి అమ్మ ఏనాడు ఎదురు చెప్పింది లేదు. ఆయనగారి సేవలతోనే ఆమె చేతులు ఇప్పటికీ అరిగి పోతూనే ఉన్నాయి. ఐదుగురు పిల్లల్ని కనటంతో ఒళ్ళు గుల్ల అయిపోయింది. అయినా కూడా ఒకప్పుడు ఆమె ఎంతో అందంగా ఉండేదన్నదానికి నిదర్శనంగా విశాలమైన కళ్ళు, తీర్చి దిద్ధినట్లు ఉన్న ముఖం, సన్నగా రివటలా ఉన్న ఆకృతి, ఒయ్యారంగా నిలబడే తీరు చాటి చెప్తూ ఉంటాయి. మీనా అందం గురించి ఎవరైనా ప్రశంసించే టప్పుడు “అచ్చు అమ్మ పోలిక” అని చెప్పకుండా ఉండరు.

అమ్మ అందం అంతా ఎక్కడికి వెళ్ళిపోయింది? ఐదుగురు పిల్లల పెంపకంలో, వంటింటి వ్యవహారాలను చక్క బెట్టుకోవడంలో, నాన్నగారి అదుపు ఆజ్ఞలకి భయపడి ఒదిగి ఒదిగి బ్రతకడంలో కరిగి ఆవిరై పోయిందా? అగరుబత్తి కాలిన తర్వాత అదే ఆకారంలో క్రింద పడే బూడిద అగరుబత్తి ఎలా అవుతుంది? అది వట్టి బూడిద. అంతే.

ఆ తరువాత రోజుల్లో ఇంట్లో పెళ్ళి గురించిన మాటలు చాలా జరిగాయి. మీనాకి ఆ కబుర్లు తియ్యగా అనిపించాయి. ఎం. యే. చదివి, బ్యాంకులో ఉద్యోగం చేస్తూ, ఎన్నెన్నో పుస్తకాలని చదివేసిన తనను కూడా పెళ్ళి కబుర్లు విని తియ్యని ఊహల్లో తేలిపోవడం మీనాకి ఆశ్చర్యంగా అనిపించింది. మళ్ళీ తనకి తనే సమాధానం చెప్పుకుంది. పెళ్ళి విషయం విని సంతోషించడంలో తప్పేముంది? ఝాన్సీ రాణి పెళ్ళి చేసుకోలేదా? స్వతహాగా ఉన్న ప్రత్యేకతలూ, అర్హతలూ పెళ్ళి వలన అణగారి పోవు. దీపపు వెలుగును దుప్పటితో మూసి ఉంచడం సాధ్యమేనా? మేడం క్యూరి భర్తతో కలిసి నోబల్ బహుమతి పొంది, దాంపత్యం అంటే ఇలా ఉండాలని నిరూపించింది కదా.

లైబ్రరీ నుంచి రెండు చేతుల నిండా పట్టుకొని వచ్చిన పుస్తకాలను ఉయ్యాల బల్ల మీద పెడుతూ మీనా అమ్మయ్య! అని నిట్టూర్పు విడిచింది. తెచ్చిన పుస్తకాలలో ఒకటి మేడం మాంటిసోరి జీవిత చరిత్ర. ఇంకోటి మథర్ తెరెసా గురించి.

తను కూడా అలా బ్రతక గలిగితే! ఒక చిన్నారికి కొత్తగా అక్షరాలు నేర్పిస్తే! దేవుడి పేరిట అనాధుల కన్నీటిని తుడిచే వ్యక్తిగా!

“ఇదిగో! కాఫీ తాగి మళ్ళీ చదువుకుందువు గానీ.”

“సారీ అమ్మా. పిలిస్తే నేనే వంటింట్లోకి వస్తాను కదే. నీకెందుకే శ్రమ” అంటూ మీనా కాఫీ గ్లాసు తీసుకుంది.

“పుస్తకంలో పడితే నీకేం వినిపిస్తుందే పిలిచినా”

“అవుననుకో…”

“ఒకప్పుడు నేనూ నీ లాగా అలాగే చదివేదాన్ని. సంస్కృతంలో ఉన్న పుస్తకాలను అస్సలు వదిలేదాన్ని కాదు.”

“సంస్కృతమా! అమ్మా నీకు సంస్కృతం తెలుసా? ఆశ్చర్యంగా ఉందే?’”

“మీ తాతగారు, అదే మా నాన్నగారు పెద్ద సంస్కృత పండితులు. దేవ భాష అని మా అందరికీ నేర్పించారు. నేను బాగా నేర్చుకున్నానని ఆయనకీ ఎంతో గర్వం. తన దగ్గిర ఉన్న కావ్యాలు, గ్రంధాలు, నాటకాలు, కవితలు, అన్ని సంస్కృత పుస్తకాలనూ నాకే ఇచ్చారు. పొద్దు ఎలా పోతుందో తెలియనంతగా ఆ పుస్తకాలను మళ్ళీ మళ్ళీ చదివే దాన్ని.”

మీనాకు ఊహ తెలిసిన తర్వాత అమ్మ ఒక్క సంస్కృత పుస్తకం కూడా చదవడం కంటపడలేదే? అస్సలు ఇంట్లో సంస్కృత పుస్తకాలు చూడనే లేదుగా? ఆ విషయం గురించి అడగాలని ఆమె నోరు తెరిచేటప్పటికి అప్పుడే బైటి నుంచి వచ్చిన ఆమె తండ్రి “ ఈ రోజు ఆ బెంగళూరు సంబంధం వాళ్ళ నుంచి ఇంకో ఉత్తరం వచ్చింది, మీనా” అంటూ లోపలి వచ్చారు.

ఆమెకి కుతూహలంగా అనిపించినా విషయం ఏమిటని అడగకుండా కళ్ళెత్తి చూసింది.

“అబ్బాయికి అన్ని విధాలుగా నువ్వు నచ్చావుట. కానీ నువ్వు ఉద్యోగం చేయడం మాత్రం నచ్చలేదట. పెళ్ళైన తర్వాత నువ్వు ఉద్యోగం మానేయాలని అడుగుతున్నారు.”

మీనాకి షాక్ తగిలినట్లయింది. “ఏంటి నాన్నా ఇది? నేను ఉద్యోగం మానేయడం కుదరదు.”

“పిచ్చి పిచ్చిగా మాట్లాడకు. ఏదో సరదాకి చేస్తున్న ఉద్యోగమే కదా. నువ్వు సంపాదించి ఇప్పుడు ఎవరిని ఉద్ధరించాలి? ఇందుకోసం మంచి సంబంధం కాదనుకోకూడదు. అబ్బాయి అందంగా ఉన్నాడు. పెద్ద ఉద్యోగం. మంచి కుటుంబం. కట్న కానుకలు లేకుండా పెళ్ళి చేసుకుంటున్నారు. ఈ జోడీ కుదిరితే మనం అదృష్టవంతులం.”

మీనా చాలా సేపు గునుస్తూనే ఉంది. ఆఖరున మనసుకి సమాధానం చెప్పుకుంది. ఈ బ్యాంకు ఉద్యోగం ఆమె కూడా ఏమీ మనస్పూర్తిగా, పట్టుదలతో చేయడం లేదు. ఎం. ఏ. అయిపోగానే పేపరులో ప్రకటన చూసి పరీక్ష రాసింది. తెలివితేటలు ఉన్నందున వ్రాత పరీక్షలో, ఇంటర్వ్యూలో పాసయి ఉద్యోగంలో చేరింది. బల్ల ముందు కూర్చుని లెక్కలు వ్రాసే ఉద్యోగంలో మనసుకి కలిగే సంతృప్తి పెద్దగా ఏముంటుంది? ఇదేమైనా తనని తాను అర్పించుకొని సమాజానికి ముందుకు నడిపించే ఉద్యమం కాదు కదా? ఈ బ్యాంకు ఉద్యోగం మానెయ్యడం ఏమంత నష్టం కాదు. ఇంకా చెప్పాలంటే నిరుద్యోగ సమస్య ఎక్కువగా ఉన్న ఈ రోజుల్లో ఇంటి బాధ్యతలు మోస్తున్నవారికి ఉండాల్సిన ఉద్యోగాన్ని ఆమె ఊరికే కాలక్షేపం కోసం చేయడం, ఒక విధంగా చెప్పాలంటే, వారి అవకాశాన్ని దొంగలించడమే కదా. ఆమె ఉద్యోగం మానేయడానికి ఒప్పుకున్న విషయం మగ పెళ్ళి వారికి అందచేయబడింది. పెళ్ళి ఏర్పాట్లు మరింత జోరుగా కొనసాగాయి.

“ఇది మామిడి పండా? లేక మామిడి కాయనా?” నాన్నగారి గొంతు కోపంగా ధ్వనించింది.

“ఏమైయింది? పుల్లగా ఉందా? వీధి బండిలో అమ్మకానికి వచ్చింది. మామిడి పండు మీకు ఇష్టం కదా అని పరిగెత్తుకుంటూ వెళ్ళి కొనుక్కొచ్చాను. మంచి పసుపురంగులో, మామిడి పళ్ళు మగ్గిన వాసనతో ఉన్నాయనే కొన్నాను. బాగా లేదా?” అమ్మ జవాబు.

“నీ ముఖంలా ఉన్నాయి. ఇంట్లో చింతపండు లేకపోతే దీన్ని వాడుకోవచ్చు. మామిడిపండు కొన్నదట. దేభ్యం మొహానికి ఏమీ కొనడం చేతకాక పోతే నోర్మూసుకుని ఉండొచ్చుగా. ఎందుకు డబ్బుల్ని చిల్ల పెంకుల్లా వృధా ఖర్చు చేయడం? నాకు మామిడి పండు కొని ఇవ్వు అని నేనేమైనా నిన్ను పురమాయించానా? తీసుకెళ్ళి పెంట కుప్పలో పారేయి.”

నాన్న ఎందుకు ఇలా ఉన్నారు? పుల్లగానే ఉండనీ. అయినా కూడా “నా కోసం పళ్ళు కొని తెచ్చావుకదా. చాలా సంతోషం” అని ఊరికే ఒక మాట చెప్పి ఉంటే అమ్మ ఎంత పొంగి పోయేది?

రాత్రి ప్రొద్దు పోయిన తర్వాత చదువుతూ కూర్చున్నప్పుడు అమ్మ లోపలికి వచ్చింది.

“ఇంకా నిద్ర పోలేదా మీనా? టైం రెండు అవుతోందే?”

“నువ్వు కూడా ఎందుకు పడుకోలేదే అమ్మా ఇప్పటిదాకా?”

“ఏమిటోనమ్మా. నిద్ర పట్టలేదు. నువ్వు ఇలా పొద్దుపోయేదాకా మేల్కొని ఉండకు. మళ్ళీ పొద్దున్నే లేచి బ్యాంకుకు వెళ్ళాలి. అదీ గాక కాబోయే పెళ్ళి కూతురు ఇలా రాత్రుళ్ళు మేలుకొని ఉంటే కళ్ళ క్రింద నల్లచారలు వస్తాయి. అందం చెడిపోతుంది. వేళ పట్టున తిని, కంటినిండా నిద్రపోయి సంతోషంగా, ఆరోగ్యంగా గడపాల్సిన పరువం ఇది.”

“అదంతా సరేలే అమ్మా. ఏంటో, పుస్తకం చేతిలో ఉంటే నిద్దర రాదు”

“అవును. ఆ సంగతి నాకూ తెలుసు.”

ఉన్నట్లుండి మీనాకి గుర్తుకు వచ్చింది. “అమ్మా! నువ్వు ఇప్పుడంతా సంస్కృతం పుస్తకాలు చదవడం లేదేమిటీ? తీరిక దొరక లేదా? నువ్వు చదివితే వినాలని చాలా కోరికగా ఉందమ్మా. నువ్వు ఇంత పండితురాలివని నాకు చెప్పలేదేమే? తాతగారు నీకు ఇచ్చిన పుస్తకాలు అన్నీ ఎక్కడ ఉన్నాయి?”

“పాత పుస్తకాల వాడి దగ్గర ఉన్నాయి.”

“ఎందుకు?”

“మీ నాన్నగారి ఆజ్ఞ. ఆయనకి నేను సంస్కృతం చదవడం నచ్చలేదు. ఆయనకి ఆ భాష తెలియదు. ‘నువ్వు పెద్ద పండితురాలివని చాటి చెప్పుకుంటున్నావా? ఇకపై ముట్టు కోవడానికి వీల్లేదు. అన్నిటిని మూట గట్టి పాత పుస్తకాల వాడికి వేసి రా’ అని అన్నారు, ఇరవై ఐదేళ్ళ క్రితమే. నా సంస్కృత భాషకి సమాధి కట్టబడి రజతోత్సవం కూడా అయిపోయింది.”

అమ్మ ముఖంలో ఏ భావమూ కనబడలేదు. ఉన్నట్లుండి మీనా తల్లిని వాటేసుకొంది.

“ఏంటే ఇది చిన్న పిల్లలాగా. పుస్తకం మూసి పెట్టి పడుకొని నిద్ర పో.” అమ్మ గారాబంగా మీనా తలని నిమురుతూ తనని విడిపించుకుంది. ఆరోజు రాత్రి నిద్ర పోయేటప్పుడు మీనా మళ్ళీ విద్యార్థినిగా మారింది.

“ఎస్. మీనాక్షీ! ఎస్. మీనాక్షి! హాజరు పలకడం లేదేం? ఆబ్సెంటా?”

“లేదు మిస్. ఇక్కడే ఉన్నాను. కానీ నా పేరు ఎస్. మీనాక్షి కాదు. నా పేరు మరియా మాంటిసోరి. నా పేరు మదర్ తెరెసా. నాపేరు బాల సరస్వతి. నా పేరు సరోజినీ నాయుడు.”

పెళ్ళి రోజు దగ్గర పడుతోంది. ఆ రోజు వియ్యాల వారి దగ్గర నుంచి ఇంకో ఉత్తరం.

“మీనా! పెళ్ళి వారింటి నుంచి ఉత్తరం వచ్చింది. అబ్బాయికి అంతా నచ్చిందట. కానీ వాళ్ళ అమ్మ పాత కాలం మనిషట. నువ్వు ముక్కు కుట్టించుకోవాలని ఆవిడ చెప్పిందట. ‘మా అమ్మగారి ఇష్ట ప్రకారం కాస్త ఆ పని మాత్రం చేయించండి. నాకూ సంతోషంగా ఉంటుంది’ అని అబ్బాయి స్వయంగా రాసాడు. రేపే కంసాలిని ఇంటికి పిలిపించి ముక్కు కుట్టించి అతనికి జవాబు రాసేస్తాను.” నాన్నగారు హడావిడిగా; అమ్మతో “రేపు ఉదయం తమలపాకులు, వక్కలు, అరటి పళ్ళు, దక్షిణ అంతా రెడీగా ఉంచు” అన్నారు.

మీనా గయ్యిమని లేచింది. “‘ఏమిటి నాన్నా ఈ పిచ్చి ప్రేలాపన? ముక్కు కుట్టించుకోవడం ఏమిటీ? నాలుక కుట్టించుకోవడం ఏమిటీ? నాకు అదంతా నచ్చలేదు. నేను కుట్టించుకోను.”

“ముక్కు కుట్టించుకోవడంలో తప్పేముంది? మంగళకరంగా, అందంగా ఉంటుంది. వాళ్ళే నీకు వజ్రపు ముక్కు పుడక, బేసరి చేయిస్తారు.”

“నాకు వద్దు నాన్నా. నన్ను వచ్చి చూసినప్పుడు వాళ్ళకి నేను ముక్కు కుట్టించుకోలేదని తెలుసు కదా? మరి ఎలా ఒప్పుకున్నారు? ముక్కు పుడక పెట్టుకోని పిల్ల మాకు వద్దు అని చెప్పడానికి ఏమైయ్యింది?”

“ముక్కు వంకరగా ఉంటే వద్దని చెప్పొచ్చు. ముక్కు కుట్టించుకోవడం అనేది చిన్న విషయమే కదా? మరి ఎందుకు వద్దని అంటారు? నువ్వు వాళ్ళకి మరీ మరీ నచ్చడం వల్లనే వాళ్ళు ఇంత ఇదిగా వ్రాసారు. ఇంత చిన్న విషయానికి మంచి సంబంధాన్ని వదులుకోవడం జరగదు. రేపే కంసాలిని ఇంటికి పిలుచుకొని వస్తాను. తయారుగా ఉండు.”

మీనాకి కోపమూ ఆవేశమూ తగ్గడానికి చాలా సేపయ్యింది. అమ్మ వచ్చి “పోనీలే మీనా! రాద్ధాంతం చెయ్యకు. పట్టుదల కాస్త సడలించుకో” అన్న తరువాత ఆమెకి కాస్త శాంతిగా అనిపించింది. ఆలోచిస్తే ఆమెకీ ఈ విషయాన్ని పెద్దదిగా చేయనవసరం లేని చిన్న ఇష్యూగా అనిపించింది. ఎంతో మంది ఆడవాళ్ళు ముక్కు కుట్టించుకోవడం లేదా? ఈ మధ్య అది మళ్ళీ పేషన్ కూడా. ఒప్పుకున్నంత మాత్రాన పోయేది ఏమీ లేదు.

తన ముక్కు పుడకను చూసి ఆ అబ్బాయి ముఖం సంతోషంగా మరింత శోభాయమానంగా వెలుగుతున్న దృశ్యాన్ని ఊహించుకొన్నప్పుడు మనసు మరింత తుళ్ళి పడింది.
సన్నని గొంతుతో పాడుతూ ఆ రాత్రి నిలువుటద్దం ముందు నిలబడి చూసుకున్నప్పుడు మనసుకి మరింత ఉత్సాహం కలిగింది.

నిజమే, ముక్కు కుట్టించుకుంటే ఎలా ఉంటుంది?

పౌడర్ డబ్బాను తీసి అరిచేతిలో కాస్త వేసుకుంది. తెల్లని పౌడర్ని వేలితో అద్ది అద్దంలో చూసుకుంటూ ముక్కుకి దిగువ భాగాన చుక్కలాగా పెట్టింది. పెద్ద ముత్యపు ముక్కు పుడక పెట్టుకున్నట్లు అద్దంలో ప్రతిబింబం కనిపించింది.

ఎంత అందంగా ఉన్నాను? ముక్కు పుడక నాకు ఇంత అందాన్ని ఇస్తుందని నేనే అనుకోలేదే? అబ్బో! ఆయనగాని చూస్తే మతి తప్పి పోవడం ఖాయం. ఆయనకి చాలా సంతోషంగా ఉంటుంది. ఆయన కోసం…

నిలువుటద్దంలో కనబడుతున్న రూపాన్ని చూస్తూ అలాగే నిలబడింది. ఎవరి రూపం ఇది? ముఖం తీరు, ముక్కు పుడక అంతా అచ్చు అమ్మ లాగే! వట్టి బాహ్య రూపం మాత్రమేనా?
నాన్నగారి మాటకి ఎదురు చెప్పని అమ్మ. ప్రేమ రాహిత్యంతో బాధపడే అమ్మ. కోరికలు, ఆశల సమాధి రజతోత్సవం జరుపుకున్న అమ్మ.

సంస్కృత పుస్తకాలను తీసుకెళ్ళి రద్దీ దుకాణంలో వేసేయి. సరి.

నేను? నేను? నేను మాత్రం చేసిందేమిటి?

ఉద్యోగానికి రాజీనామా ఇవ్వాలా? సరి.

ముక్కు కుట్టించుకోవాలా? సరి.

చిన్నప్పటినుంచి కన్న కలలు ఉన్నట్టుండి కళ్ళ ముందు కదలాడాయి. పాతాళానికి జారిపోతున్న ప్రస్తుతపు యదార్థ స్థితి చెంప పెట్టు లాగా సాక్షాత్కరించింది. భయంతో శరీరం మొత్తం గజగజా వణికినట్లయింది.

ఆమె ఝాన్సీ రాణి కాబోవడం లేదు. మథర్ తెరెసా కాబోవడం లేదు. అంతులేని ఆ పేర్లలో ఒక పేరుగా ఆమె పేరు ఉండబోదు. ఈ స్థితి ఇలాగే కొనసాగితే ఇంకో అమ్మ లాగా తయారవుతుంది. అమ్మకి ప్రతి రూపం ఇది వరకే ఆమెలో రూపు దిద్దుకోవడం ప్రారంభించింది. కానీ ఇంకా పూర్తిగా కాదు కదా.

వెంటనే కూర్చుని బెంగళూరుకు ఉత్తరం రాసింది.

“నేను ముక్కు కుట్టించుకోను. ఉద్యోగానికి రాజీనామా చెయ్యను. ఇలాగే నన్ను పెళ్ళి చేసుకోగలిగితే నాకు సమ్మతం. లేని పక్షంలో మిమ్మల్ని పెళ్ళి చేసుకోవడం నాకు కుదరదని తెలియ చేస్తున్నాను.”

కవరు మీద చిరునామా రాసి టేబిల్ మీద పెట్టింది. ప్రొద్దున్న లేవగానే పోస్ట్ బాక్స్‌లో వేసేయాలి.

ఆపద అంచు దాకా వెళ్ళి తప్పించుకొన్న వణుకుతో, పడుకోగానే కమ్మని నిద్ర పట్టింది. నిద్రలో ఎన్నో కలలు!

“నీవు ఎవరు?”

“నేను నేనే.”

“నీ పేరేంటి?”

“ఎస్. మీనాక్షి.”

“ఎస్. మీనాక్షి!”

“అయాం ప్రెజెంట్.”

ప్రసిద్ధ తమిళ రచయిత్రి చూడామణి రాఘవన్ 1931లో జన్మించారు. తల్లి కనకవల్లి ప్రోద్బలంతో 1954లో వ్రాయడం మొదలుపెట్టిన ఆమె మొదటి కథ కావేరి 1957లో అచ్చయింది. ఆ యేడే ఆమెకి కలైమగల్ సిల్వర్ జుబిలీ అవార్డ్ దక్కింది. అనారోగ్యం వల్ల చదువు అర్థాంతరంగా ఆపేసిన చూడామణి, ఇంట్లోనే చదువుకుంటూ రచనా జీవనం కొనసాగించారు. ఐదు దశాబ్దాల సాహిత్య ప్రస్థానంలో ఆమె 600 కథలు 19 సంకలనాలుగా ప్రచురించబడినాయి, ఇతర భాషల్లోకి అనువదించబడ్డాయి. సామాన్యమైన జీవితాలలో సంఘటనలను అసామాన్యంగా చిత్రీకరించిన చూడామణి అక్టొబర్ 2010లో మరణించారు. C. S. లక్ష్మి సంకలనం ది ఫేస్ బిహైండ్ ది మాస్క్(1984) చూడామణికి అంకితం ఇవ్వబడింది.