ఏ చెయ్యీ నను చేరదీయదనీ
ఏ మొగ్గా నాకోసం బుగ్గరించదని తెలిసాక
నా కాళ్ళ మోడుపై నేనే ఎదిగి
నా వేళ్ళ చివర్లు నేణే చిగురించుకుని
నాలో నేను మోయలేనంత పువ్వునై విచ్చుకుంటాను.
Category Archive: సంచికలు
బందర్ రోడ్
బాబాయ్ హోటెల్
మెలికల్ మెలికల్
బెజ్వాడ్ బాజార్స్
బాణాల్ వేసి
వెదికీ వెదికీ
నాకప్పుడు పాకిస్తాన్లోని ఈశాన్య మూలనున్న పెషావర్లో ఉద్యోగం. ఆరోజుల్లో నాకొక వంటమనిషి కావలసి వచ్చాడు. మనిషంటూ దొరికితే, అతని పని చాలా సులువుగానే ఉంటుంది, సందేహం అక్కరలేదు. వంట చెయ్యాల్సింది నా ఒక్కడికి మాత్రమే. ఉదయం అల్పాహారం నేనే చేసుకుంటాను. టోస్ట్ చేసుకుని బ్రెడ్కి వెన్న రాసుకోడానికీ తినడానికీ నాకు సరిగ్గా నాలుగు నిముషాలు సరిపోతుంది. మధ్యాహ్నానికీ, రాత్రి భోజనానికే ఇబ్బంది.
నాకేదో అయిపోయినట్టు, అంతలోనే ఏమీ కానట్టు…
రెండు రెండుగా ఆలోచిస్తున్నారు.
రెండు రెండుగా చూస్తున్నారు.
జాలిచూపులు దాచుకోలేక అవస్థ పడుతున్నారు!
నిజం నాకు తెలుసని వాళ్ళకీ,
వాళ్ళకి తెలుసని నాకు తెలియనిదేమీ కాదు.
మరి కొన్ని కాలాలు ఇక్కడే విడిచిపెట్టినా
మరొక్క మాటా పెగలని మన మర్యాదల మీద
ఒక్క అడుగు ఎటూ కదలని మన విడి విడి కథల మీద
ఇవాళ కాస్త ఎక్కువ జాలిపడుతూ చెరో దారికి విడిపోతాం
ఎప్పటిలాగే నువ్వు తూర్పుకి, నేను పడమరకి!
జ్యోతి మాసపత్రికలో 1970లలో పదబంధ ప్రహేళిక అన్న పేరుతో శ్రీశ్రీ గడి నిర్వహించారు. ఈమాట పాఠకుల కోసం ఆ గడులు తిరిగి ధారావాహికగా ప్రచురిస్తున్నాం. – సం.
గతంలో బి.ఎన్. రెడ్డి పైన వ్యాసం రాసినప్పుడే ఈ రేడియో ఇంటర్వ్యూని ప్రస్తావించినందువల్ల దానిని కూడా జత పరచుదామనుకున్నాను కానీ సమయానికి డిజిటైజ్ చేయడం సాధ్యపడలేదు. ఆ తర్వాత దాని గురించి పూర్తిగా మర్చిపోయాను. అలా ఇన్నేళ్ళ తరువాత ఇప్పుడు, ఇక్కడ, మీరందరూ వినగలిగేట్లు!
అడ్డం నందనవనంలో దాగిన మొహం సమాధానం: వదనం. ఏనగ్రామ్. శకుని చేతిలోని ఆయుధం సమాధానం:పాచిక. వని కాని భూమి సమాధానం: వని కానిది అ-వని. […]
గడినుడి 13 పూర్తిగా నింపినది ఈసారి ఒక్కరే. కామాక్షిగారికి మా అభినందనలు. సరిచూపు సహాయంతో గడి పూర్తిగా తప్పులు లేకుండా నింపిన మొదటి ఐదుగురు: 1. వైదేహి శశిధర్, 2. రాఘవేంద్ర ఆదిత్య, 3. ఎ. రామారావు, 4. పూల రమాదేవి, 5. కార్తీక్ చంద్ర. వీరికి మా అభినందనలు.
అధివాస్తవికతావాదం 1950, -60 దశకాలకల్లా సాహిత్యాన్ని దాటి చిత్రకళానాటకరంగాలలో ప్రవేశించి ఒక గొప్ప సాంస్కృతిక ప్రభంజనంగా పరిణమించింది. ఆ అధివాస్తవికోద్యమానికి పారిస్ నగరం కేంద్రం కాగా అందులో చిత్రకారుడు స్టాన్లీ హేటర్ చిత్రశాల ఆట్లియే 17 కేంద్రబిందువు అయింది. బెకెట్, పికాసో, బ్లిన్, ఆఖ్త్వాఁ వంటి ఎందరో కళాకారుల సమక్షంలో పెరిగిన ఆగీ హేటర్ ఒక చక్కటి కవి, రచయిత, నటుడు, అనువాదకుడుగా ఎదగడంలో ఆ దశకాల ప్రభావం ఎంతో ఉంది. ఆనాటి పారిస్ నాటకరంగం, అబ్సర్డ్ థియేటర్ గురించి, నాటకరంగంలో తన ఎదుగుదల గురించి రాసిన ఆత్మకథాత్మక వ్యాసం షోబిజ్ డేస్ – నాగరాజు పప్పు అనువాదం; భారతదేశానికి సంబంధించినంతవరకు భావవ్యక్తీకరణ విషయంలో జరిగే తిరుగుబాటుకీ కులవ్యవస్థకీ ఉన్న సంబంధం ఎలా కీలకమైనదో వివరిస్తూ, బెంగళూరు పెన్ సంస్థ నిర్వహించిన లేఖన-2017 కార్యక్రమంలో ప్రసిద్ధ తమిళ రచయిత పెరుమాళ్ మురుగన్ ప్రసంగపాఠం – అవినేని భాస్కర్ సమర్పణ; తెలుగువారందరికీ సుపరిచితమైన యమాతారాజభానసలగం అనే నెమానిక్ ఎలా ఏర్పడి వుండచ్చో వివరిస్తున్న ఛందస్సులో గణితాంశములు వ్యాసం – జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు; అంతుచిక్కని వింతదేవుడిపై కొనసాగుతున్న సురేశ్ కొలిచాల వ్యాసం; ఇంకా, కథలు, కవితలు, పద్యసాహిత్యం, తెరచాటువులు, గడి నుడి…
ఆ రోజుల్లో, కళ కళ కోసమే అని వాదించే అబ్సర్డిస్టులు, నాటకాన్ని సాంఘిక, రాజకీయ మార్పుకి వేదిక కావాలని వాదించే బ్రెఖ్టియన్ల మధ్య వాదోపవాదాలు వాడిగా వేడిగా నడిచేవి. కెనెత్ టైనన్ అబ్సర్వర్ పత్రిక నడిపేవాడు. అతను ఉద్యమకారుల పక్షాన, ఐనెస్కో కళాకారుల పక్షాన ఉండేవారు. ఐనెస్కో కళాకారుల కవిత్వకాల్పనికతను సమర్థించేవాడు. మొదటినుంచి ఐనెస్కోనే నా హీరో.
ప్రాణసఖిగా అతని జీవితంలోకి ప్రవేశించి, ప్రేయసిగా మారిన ఆమె ఉన్నట్టుండి ఒకనాడు తన జీవితాన్నుండి అతన్ని బహిష్కరించింది ఎందుకెందుకెందుకెందుకని అడిగేందుకు వీలివ్వకుండానే. ఒకే చరణం పదే పదే పాడే అరిగిపోయిన గ్రామఫోను రికార్డ్ లాగా ఆమెనూ, ఆమె జ్ఞాపకాలనూ మించి ఆలోచించలేకపోయాడు అతను.
సంస్కృత కావ్యసాహిత్యం అనగానే మనకు ముందుగా కాళిదాసు (క్రీ. శ. 4వ శతాబ్ది) గుర్తుకు వస్తాడు. శివ పార్వతుల పుత్రుడైన కుమారస్వామి జననాన్ని వర్ణించే కాళిదాసు రచన కుమారసంభవమ్ కావ్యంలో కథ అంతా శివ పార్వతుల గురించే అయినా ఎక్కడా గణేశుని గురించి దీనిలో ప్రస్తావన కనిపించదు. ఏకాదశ సర్గలో చేసిన వర్ణన ద్వారా కుమారస్వామి జననం ద్వారానే పార్వతి మొదటిసారి తల్లి అయ్యిందని కవి మనకు విస్పష్టంగా తెలియజేస్తాడు.
వీటిలో కొమ్మూరి ఎక్కడున్నారో? కొవ్వలి ఎక్కడున్నారో? ఎంతోమంది నేరస్థులని ఒంటి చేత్తో మట్టికరిపించిన ఆ డిటెక్టివ్ యుగంధర్ రుబ్బురోట్లో నలిగిపోతుంటే… పాపం ఎంత యమయాతన పడ్డాడో. అయ్యో… అయ్యో… ఆ క్రిజ్లర్ కారు ఎలా పచ్చడయిపోయిందో? విక్రమార్కుడి భుజంమీది ఆ భేతాళుడన్నా చెట్టెక్కి తప్పించుకున్నాడా? లేకపోతే వాడూ రోట్లో పడి పచ్చడయిపోయేడా?
నిందాస్తుతి అంటే పైకి తిడుతున్నట్టు, గేలి చేస్తున్నట్టు, కనిపిస్తూనే స్తుతి చేయడం. నిందాస్తుతిని సమర్థంగా నిర్వహించాలంటే కవికి మంచి చమత్కారం ఉండాలి, భాషపై గొప్ప పట్టు ఉండాలి. భాషపై పట్టు అంటే కేవలం పాండిత్యం కాదు, సజీవమైన వాడుక. మాట్లాడే భాషలో ఉండే కాకువు దీనికి ప్రధానమైన సాధనం. కోపం, వెటకారం, భయం మొదలైన భావాలు స్వరం ద్వారా ధ్వనించే శక్తిని కాకువు అంటారు.
పంట కోసినప్పటి నుంచి
నారు పోసిందాకా
అనుభవిస్తూనే వుంది
ఓ మాటైనా పలకలేనితనాన్ని
మూగపోయిన కవిలా
నేల!
ఆళ్ళేమో నీకు లిఫ్ట్ దగ్గిరే ఎదురౌతారు డవ్వు సబ్బు వాసనల్తో నీలి మబ్బు నురగలో కాలు జారి పడ్డ వేళ నీకు నిద్దరే నో నో అనేసి న్యూడ్ బార్స్లో లాప్పులమ్మా, అప్పల్నర్సమ్మా నువ్వెళ్ళి సాగర సంగమం, శంకరాభరణం సూసుకో బుజ్జమ్మా, మేవలా పోయొస్తామని–చిలిపి చిలిపి కవ్వింత కబుర్ల కళ్ళతో అలాలాలా లిఫ్టు దిగిపోతా ఉంటే, ఆళ్ళు కుర్రోలమ్మా…
ఒకసారి ఓడిపోయిన పద్యం ఇక
మళ్ళీ ఎప్పటికీ గెలవకపోవచ్చు.
తలవంచి కనులు దించిన దీనిని
ఓటమి, గెలుపులు నాకొకటేనంటూ
ఓదార్చాలనిపిస్తుంది.
ఈ వ్యవహారం అంతు తేలనప్పటికీ మా బండల మీది సంబంధాల్లో మాత్రం మార్పులు చోటు చేసుకుంటున్నాయి. మిత్రులు శత్రువులవుతున్నారు. ఒకరి మొహం ఇంకొకరు చూసుకోడానికి కూడా ఇష్టపడని వాళ్ళు ప్రాణ స్నేహితులయిపోతున్నారు. కొత్త రొమాన్సులు మొదలవుతున్నాయి. అత్తగారి ఆరళ్ళ గురించిన కబుర్లకి అంతమే లేదు. బండలు మాత్రం నిర్వికారంగానే గమనించాయి అంతా.
నిన్ను చూసి అరుస్తుందీ లోకం
అన్నా! వదలకు ఆత్మస్థైర్యం
రెండు నాలుకల బుసకొడుతుందది
గుండె దిటవుచెయ్ తమ్మీ! బెదరకు
రెండు మాటలీ లోకం పోకడ
విచిత్రమైనది భాయ్, తెలుసుకో!