”ఎక్కడి నుంచి?”
నమస్కారం. బాగున్నారా అన్న తరువాత, ఓ అపరిచిత వ్యక్తి దగ్గర నుంచి వచ్చిన రెండో ప్రశ్న ఇది.
వరుసగా బారులు దీరి ఉన్న కార్ల మధ్యన స్థలం కనపితే, కారు పార్క్‌ చేసి తాళం చెవితోపాటు ఉన్న రిమోట్‌ని నొక్కి, ఆ కారును లాక్‌ చేసి, ఇటు తిరిగానో లేదో, ఈ ఆగంతకుడు ప్రశ్నలతో ప్రత్యక్షం. వెంట్రుకలు పూర్తిగా రాలిపోయాయి. ముఖంలో ముడుతలు ఉన్న, జీవితంలో తిన్న డక్కామొక్కీలతో సంపాదించిన ఓ అనిర్వచనీయమైన ప్రశాంతత. ఓ చిరునవ్వు, కొద్దిగా వంగిన శరీరం, వేసుకున్నది పసిఫిక్‌ ట్రైల్‌ కోటు. డాకర్స్‌ పాంటు, నైకీ బూట్లు అయినా, ఎందుకో ఓ తెల్ల జుబ్బా, పంచ, చెప్పులు వేసుకున్నట్లనిపించింది. పడమట అస్తమిస్తున్న సూర్యుడు, అరుణ వర్ణాలను కలిపిన తెరను అతని వెనుక దించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాడు. కొద్ది దూరంలో లాండ్స్కేప్‌ కని నిర్మించిన సరస్సులో బాతులు చేస్తున్న చప్పుడు విని, ఆకాశంలో ఎగురుతున్న మరో గుంపు బాతులు, పలుకరించి పోదామనో ఏమో, పొలోమని గుంపుగా నీళ్ళలోకి దిగాయి.
”సీర్‌ రాప్స్‌ి నుంచి వస్తున్నానండి” అన్నాను బదులుగ.
”అబ్బే అది కాదండి. ఆంధ్రలో ఎక్కడి నుంచి” అని మళ్ళీ ప్రశ్నించాడు ఆ ముసలతను చిరునవ్వుతోనే.
”తిరుపతి దగ్గర ఓ పల్లెనండి” అన్నాను.
సరస్సు దగ్గర నిలబడి ప్రశ్నలేసే యక్షుడిలాగ అతను మరో ప్రశ్న వేయబోయే ముందే, అతని కుటుంబ జనమనుకుంటా అప్పటికే ఓ వంద అడుగులు ముందుకు నడిచిన వారు, వెనక్కు వచ్చి ముఖాలు ఇబ్బందిగా పెట్టి, ”హలో, హాయ్‌ు” అంటూ నన్ను పలకరించి, ఇంకా నాతో మాట్లా లని ప్రయత్నిస్తున్న ఆ ముసలతనికి నచ్చచెప్పి, తీసుకెళ్ళడనికి ప్రయత్నం చేయసాగారు. మార్చి కాబట్టి, ఇంకా చిరు చలి వేస్తున్న, అప్పుడే నిక్కరు, షర్టు వేసుకున్న ఓ మధ్య వయస్కురాలు, ”ఈ ముసలాయనతో ఇదో పోరైపోయింది. కనబడిన ప్రతి మనిషితో కబుర్లేసుకోవాలనుకుంటాడు” అని తన భారీ శరీరాన్ని ఓ వందుగులు నడిపించం వల్ల కలిగిన గసల మధ్య విసుక్కోవడం వినిపించింది. అలా ఆ ముసలతనిని తీసుకొని ఆ కుటుంబం ముందు పోతుంటే కొద్దిగా వెనుక వారిని అనుసరించం మొదలెట్టాను. ఎదురుగా తెల్లటి గుడి గోపురం, అస్తమిస్తున్న సూర్యుని కాంతులకు కొత్త వర్ణాలను సంతరించుకొని కొత్తగా కనిపిస్తున్నది. జనాల రాకపోకలతో హడవిడిగానే ఉంది.
చికాగో ఆరోరాలో కట్టించిన బాలాజి గుడిని అప్పుడప్పుడు చూస్తూనే ఉన్నాను. అక్కడికి వెళ్ళితే మనస్సులో ఓ ప్రశాంతత. డువాన్‌ వీధిలో షాపింగుకని, ఓహేర్‌ ఏర్‌పోర్టులో రిసీవ్‌ లేక సెండ్‌ ఆఫ్‌ కనో చికాగోకు వచ్చి దారిలో గుడి సందర్శనానికని వచ్చిన జనాలతో గుడి సందిగా ఉంది. నేను గుడికి రావడనికి కారణం విస్సు. వాడిని చూసి ఓ ఆరేళ్ళపైనే అయ్యింది అనుకుంటాను. ఫోన్‌లో తరచు మాట్లా ుకున్నా, వాడిని ఇన్ని రోజుల తరువాత కలుస్తున్నామని ఆనందంగానే ఉంది. వాడు ఈ మధ్యనే చికాగోకి తూర్పున ఓ వంద మైళ్ళ దూరంలో ఉన్న వూరికి రిలొకేట్‌ అయ్యాడు. నేను చికాగోకి పమట ఓ రెండొందల మైళ్ళ దూరంలో ఉన్నాను. నేను చికాగోకు పనిమీద వస్తున్నానని విని, వాడు నన్ను కలుద్దామని చికాగో వస్తానన్నాడు. గుడిలో కలుద్దామని ప్లాన్‌ వేసుకున్నాము. పార్కింగ్‌ లాట్‌ నుంచి గుడికి వెళ్తా విస్సు జాడ కనిపిస్తుందేమోనని చుట్టూ
చూసాను. వచ్చినట్లు లేదు.
గుడిలో అడుగుపెట్టి, అర్చనకని డబ్బులు కట్టి, ఓ బ్రవును బేగ్‌లో అరటిపళ్ళు తీసుకొని, మెట్లెక్కి ఎడమ వైపున్న వినాయకునికి, వళ్ళి, నాయకి సమేతంగా ఉన్న సుబ్రహ్మణ్యస్వామికి, కుడివైపున్న మల్లికార్జున
స్వామి, భ్రమరాంభలకు మ్రొక్కి, నవగ్రహాలను శాంతింపజేయడనికి ప్రదక్షిణలు చేసి వెంకటేశ్వర గుడి ఆవరణలో ప్రవేశించాను. బంగారు నగలు, పట్టుబట్టలు, కార్నేషన్‌, చేమంతి, రోజా పూల అలంకరణలు ఓ ఎన్నారై టచ్‌ ఇవ్వగా దేదీప్యమానంగా వెలిగిపోతున్నాడు దేవుడు. అప్రయత్నంగా కళ్ళు మూసుకుని చేతులెత్తి నమస్కరించాను. అలా దేవుని చూస్తుంటే ఎదో ఓ ప్రశాంతత. దేవుడు
కనపేటట్లు హాల్లోనే ఒకచోట పద్మాసనం వేసుకొని కూర్చుని విస్సు కోసం వేచి ఉన్నాను. ఆ ఆవరణలోనే ఓ మూల ప్రొద్దున సత్యనారాయణ వ్రతం చేసిన గుర్తులు కనిపిస్తున్నాయి. గర్భగుడికిరువైపుల శ్రీదేవి,
భూదేవిలకి దర్శనాలు, ప్రదిక్షిణలు జనం అవిరామంగా చేస్తూనే ఉన్నారు. అక్కడక్కడ మన సంస్క ృతిని పిల్లలకి పరిచయం చేయాలనే తపనలో ఉన్న తల్లిదండ్రులు కనిపిస్తున్నారు. యాంకీ యాసతో పద్యాలు, శ్లోకాలు మురిపంతో చూస్తున్న వారి ముందు వల్లె వేస్తున్నారు చిన్నారులు. మరోవైపు పెళ్ళి చేసుకొని కొత్తగా ఈ దేశంలో అడుగు పెట్టిన యువతీ యువకులు స్వెట్‌ షర్ట్‌, షార్ట్‌లతో కనిపిస్తున్నారు. ఇండియా నుంచి రాగానే ఇక్కడి జనాలతో కలిసి పోయేలా మాటా, యాస, నడక, దుస్తులు మార్చే యువతరం, పిల్లలు పుట్టే సరికి పంచా, జుబ్బాలు, పట్టుచీరలు కట్టుకొని గుడికి రావాలనుకోవడం, పిల్లలను మన సంప్రదాయంలో పెంచాలనుకోవడం ఎన్ని సార్లు చూసిన అచ్చెరువు గొల్పుతూనే ఉంటుంది.
విస్సు నేను తరచుగా ఫోన్‌లో మాట్లాుకుంటూనే ఉంటాము. మా అబ్బాయి, అమ్మాయి చదువులు ముగించి ఉద్యోగరీత్యా టెక్సాస్‌ ఒకరు, వర్జీనియా ఒకరు మూవ్‌ అయ్యిపోయి, మా ఇంటిని కూడ ఓ ఖాళి గూడును చేసారు. విస్సుకు ఆలస్యంగా ఓ అబ్బాయి పుట్టాు. మొన్నీమధ్యనే కాలేజీలో చేరాడనుకుంటా. వాడిని చూసి ఓ ఆరేళ్ళపైనే అయ్యి ఉంటుంది. తరచుగా కొడుకుని పెంచంలో తన బాధలు చెప్పుకొని నా సలహాలు విస్సు అడుగుతుండే వాడు. కొడుకు దేవుని మీద ఏ మాత్రం భక్తి లేకుండ ఓ నాస్తికునిలాగా తయారయ్యాడని విస్సు బాధ.
####
గుడిలో ఓ మూల ఫోల్డింగ్‌ కుర్చీలో ఓ ముసలమ్మ కూర్చుని ఉంది. ఆవిడ దరిదాపుల కూర్చున్న వారిని ఉద్దేశించి బోసుబాబుతో పాటు తను ఈ దేశం ఎలా వలస వచ్చి ఎలా గ్రీన్‌ కార్డ్‌ సంపాదించింది, బోసుబాబు తన కుటుంబంలోని వారినందరిని ఇక్కడికి తెచ్చే ప్రయత్నాలని గురించి ఓ మెగా సీరియల్‌ లాగా బ్రాడ్కస్ట్‌ చేయసాగింది. భరించలేక లేచే జనాలతో, తెలియక ట్రాప్‌ అవుతున్న కొత్త జనాలతో ఆ మూల ఓ వింత సందిని జోడించుకుంది. విస్సు కోసం ఎదురుచూస్తు, జనాలను, అక్కడ జరిగే దృశ్యాలను చూస్తు కాలం గపసాగాను. అలా జనసందోహం చూడటంలో అదో ఆనందం. విస్సు ఇంకా రాలేదమబ్బా అనుకుంటుండగానే భుజం మీద ఆప్యాయంగా చేయి పటం, తిరిగి చూస్తే నవ్వుతూ విస్సు ప్రత్యక్షం.
”ఏరా విస్సు ఎలా ఉన్నావు – చాలకాలం అయ్యింది నిన్ను చూసి.
ఎందుకింత ఆలశ్యం అయ్యింది?” అన్నాను నేను.
”180 మీద ఒకటే ట్రాఫిక్‌ జాం బ్రదర్‌. నీకెలా అయ్యింది ప్రయాణం” అని తిరిగి విచారించాడు.
విస్సు నన్ను బ్రదర్‌ అనే పిలుస్తాు. బంధువర్గాలకి సుదూరంగా వుండటం వల్ల స్నేహితులలోనే బంధువులను వెదుక్కుంటామేమో! అలా పల్కరింపుల తరువాత గర్భగుడిలోకి వెళ్ళి అర్చనలు చేయించి, పూజారి
ఇచ్చిన తీర్థం, శగోపురం, ప్రసాదాలని స్వీకరించి, ప్రసాదంగా ఇచ్చిన ఆల్మండ్‌ పలుకులని నముల్తూ క్రిందనున్న కెఫెటేరియాకి దారి తీసాం. వీకెండ్‌ కాబట్టి బాగా రష్‌గా వుంది. టోకెన్‌లు కొనడనికి ఓ
క్యూ, కొన్న టోకెన్‌లు మార్చి తిండి తెచ్చుకోవడనికి మరో క్యూ. రెండింటిలోను ఓ పాతిక దాకా మనుష్యులున్నారు. సీరియల్‌, మఫ్పిùన్‌లు, కేక్లు, పిజ్జాలు రెడుగా వంట చేయకుండ తినడనికి అలవాటు
పి, ఇడ్లు, దోశె అంటే చికాగో గుడిలోనో, దీవాన్‌ వీధిలోనో దొరికే ఎక్సోటిక్‌ డిష్‌లుగా మారింతరువాత, ఇలాంటి రద్ది సహజమే. దైవదర్శనంతో పాటు ఈ ‘వింతైన’ వంట కాలు భుజించ ం కూడ
చికాగో రావడనికి ఓ ముఖ్య కారణమేమో. ఇడ్లు, వడ, మసాలా చాయ్‌ు నేను తీసుకున్నాను. విస్సు దోశ, మసాల చాయి తీసుకున్నాడు. ఓ మూల టేబుల్‌ ఖాళీగా కనపడితే కొన్న టిఫిన్‌లు అక్కడ పెట్టి, స్ష్టెరో
ఫోం గ్లాసులలో నీరు తెచ్చుకొని కూర్చున్నాము.
విస్సు మనస్సులో ఏదో మధనప ుతున్నట్లు తెలుస్తూనే వుంది. మళ్ళీ వాళ్ళబ్బాయి చంటి గురించే అని ఊహించాను. టీనేజర్లని పెంచ ం తల్లిదండ్రులకి ఓ ఛాలెంజే. నేను, మా ఆవిడ, మా పిల్లలిద్దరిని ఆ స్టేజిలో భరించం కష్టమే అయ్యింది. తెలిసీ తెలియని తనం, తా పట్టిన కుందేలుకు మూడే కాళ్ళు అన్న వితండ వాదం, అవివేకం వల్ల ఉండే ఓవర్‌ కాన్‌ఫి ెంసులు సురేకారం, గంధకం, బొగ్గులలాగ మిళితమైపోయి, తల్లిదండ్రులను చూస్తునే అగ్గిలా అంటుకొని భగ్గున రోజుకో గొడవ లేందే టేనేజి వారి రోజులు గ వవనుకుంటాను.
”ఏరా విస్సు, అదోలా ఉన్నావు” అన్నాను, ఇడ్లు ముక్క తుంచుతూ.
”పాత పాటే బ్రదర్‌. చంటి గురించే, వాడు టేనేజిలో అడుగు పెట్టినప్పటినుంచి శాంతి లేకుండ పోయింది. చెప్పిన మాట ఒకటీ వినడు.”
”మళ్ళీ ఏమైంది?” అన్నాను నేను.
”వాడు నేను ఇచ్చే సలహాలు ఒకటీ పాటించు. వాడి మంకుతనం వాడిదే. పొద్దున లేచి పేపర్‌ చదువురా అంటాను. ఊప˙, వాడు వింటే కదా. ఆ పేపర్‌ ముట్టు. మనమంతా ‘హిందూ’ పేపర్‌ చదివే
ఈ స్థితికి ఎదిగామా. దేశంలోను, ప్రపంచంలోను జరుగుతున్న విషయాలను గురించి సరి అయిన అవగాహన లేకపోతే ఎలా” అని విస్సు వాపోయాడు.
”పోనీ, వాడికి పేపర్‌ చదవడం వల్ల కలిగే లాభాలని గురించి వివరించావా?” అన్నాను నేను.
”చెప్పి చెప్పి నోరు పిపోయిందనుకో. వాడు వింటే కదా, అలానే పొద్దునే పూజ చేసి దేవుణ్ణి కూడ మ్రొక్కి మరీ సర్కార్‌కు పోరా అంటాను. వాడు ఆ పూజ గది వైపే పోడు. పూజకని ఎంత శ్రమపి, ఇంట్లోనే
విడిగా ఓ రూమును మందిరంగా ప్లాన్‌ చేసి కట్టించాను. ఇండియాలో నుంచి, పెద్ద మండపము, దేవుని విగ్రహాలు, పూజ సామానులు తెప్పించి పెట్టి, ఇంట్లోనే ఓ గుడి కట్టగలిగాను. ఆ పూజ గదిలో
కూర్చుంటూనే నా మనస్సు శాంతిగా ఉంటుంది. వాడికివేం పట్టవేంటి? ఆ గదిలోకి మేం బలవంతం చేస్తే కాని అడుగు పెట్టు”, విస్సు అలా చంటి గురించి చెప్పుతూనే ఉన్నాడు.
”పోనీలేరా. టీనేజి తరువాత వాడు మారుతాడేమో. మా పిల్లల లోను టేనేజి దాటిం తరువాత మంచి మార్పు వచ్చింది. వారిది తెలిసీ తెలియనితనం. మనం మన తరంలోనూ మన తల్లిదండ్రులు వద్దన్నా జుట్లు పెంచేసి, ‘దం మారో దం’ అంటూ హేపీగా దినాలు గ ిపేయలేదు. అప్పుడు మనల్ని చూసి మనవారూ జులాయిలా తిరుగుతున్నారని బాధపి వుండచ్చు కదా”
”మంచి అలవాట్లు ఒకటీ రాకపోతే ఎలారా బ్రదర్‌”
”పిల్లలన్న తరువాత, ఈ బాధలు పక తప్పదు. నీ శాయశక్తులా చంటిని మంచివాడిగా ్వ్చదిద్ద నికి ప్రయత్నించు.”
”ఇక చంటి గురించి చాల్లే కాని, మీ పేరెంట్స్‌ గురించి చెప్పు. ఎలా వున్నారు వారు. వారి ఆరోగ్యం బాగుందా?” – మాట మార్చాను నేను.
”నాన్న గురించి గుర్తుచేసావా? అదో తీరని సమస్యే!” అన్నాడు విస్సు.
విస్సు వాళ్ళమ్మా, నాన్నలకి ఒక ే కొడుకు. ఇద్దరికి బాగా వయస్సయ్యింది. వయస్సులో ఉన్నప్పుడు సంతోషంగానే విస్సును విదేశాలకి పంపించినా, వయస్సు మళ్ళడంతో చూసుకోవడనికి, కొడుకు కోడలు ఉండలనుకోవడం సహజమే. అందుకే వారు విస్సును రమ్మని పోరుతూ ఉన్నారని విన్నాను. ”మామూలే. ఇవ్వాళ పొద్దునే మాట్లా ను. ఆరోగ్యమా ఇద్దరికి తగ్గిపోతున్నదని, ఇండియాకి వచ్చేయమని ఒకటే గొడవ. పోయిన ఏడదో ఓ పదివేలు ఖర్చుపెట్టుకుని ఇంటిల్లిపాది వెళ్ళి ఓ నెల ఉండి వచ్చాము. ఉద్యోగాలు, ఇల్లు అన్ని ఇక్కడ సంపాదించి, పిల్లవాడికి ఓ మంచి చదువు చెప్పిస్తూ స్థిరప ిన తరువాత, అక్కడికి వెళ్ళి మళ్ళీ మొదటి నుంచి కెరీర్‌ అదీ మొదలెట్టాలంటే ఎలా” అని వాపోయాడు.
”కాని వారి పరిస్థితి కూడ కష్టంగానే ఉంది కదా. ఏమి చేయాలనుకుంటున్నావు” అన్నాను నేను.
”బ్రదర్‌, మా కాలనీ పోయినసారి వెళ్ళినప్పుడు చూసాను. ప్రతీ ఇంట్లోను ఓ వయస్సు మళ్ళిన జంటనే. పిల్లలందరిలో సగం మంది పైగా విదేశాలకు, మరో సగం మంది ఇండియాలోనే మరో సిటీలకు
బ్రతుకు తెరువు కోసం వెళ్ళిపోయారు. అమ్మాయి, అబ్బాయిలను కంప్యూటర్‌ ఇంజినీరింగ్‌, అమెరికా పంప నికి చదవమని ప్రోత్సహించిన వాళ్ళు, ఇప్పుడు వంటరితనం అంటే ఎలా? అంతెందుకు. మా నాన్నల కాలంలో వారూ పల్లెలు వదిలేసి హైదరాబాదు రాలా? ఇదీ అంతే. ఇలా వారు వంటరిగా ఉన్నారు అని గుర్తుకు వస్తే కొంచెం చివుక్కుమంటుంది. వారితో మాట్లాిన రోజు మనస్సు శాంతికి దూరం అవుతుంది”
నేనా విషయం ఎత్తింది విస్సుకు నచ్చినట్లు లేదు. ఆస్ట్రిచ్‌ పక్షిలాగా ఇసుకలో తల పెట్టుకుంటే సరిపోతుందన్నదే ఈ సమస్యకి పరిష్కారం అని ఇక్కడున్న చాలామంది అభిప్రాయం అనుకుంటా. డబ్బులు పంపించి, సహాయంగా పనిమనిషినో ఎవరినో పెట్టుకొని కాలం గ పమని ఈ సమస్యను కార్పెట్‌ క్రింద త్రోసేసినా, అసలు తల్లిదండ్రులు ఎదురు చూసేది పిల్లల సాంగత్యం అన్న విషయం చెప్పకనే మనస్సులో తొలిచేస్తూ ఉంటుంది. విస్సు కూడ అందరిలా ఈ బాధను భరిస్తూనే వుండచ్చు. ఈ దేశంలో ముసలితనం కంటే భయంకరమైనది ఏదీ లేదు. ముసలివారికి అవసరమైన పని సహాయం, డక్టర్లు, మందులూ ఏవీ అందుబాటులో ఉండవు. జీవితమంటే ఇల్లు, యూనివర్శిటీ డర్మ్‌, అపార్ట్‌మెంట్‌, ఇల్లు, కాండో, ఓల్డ్‌ ఏజ్‌ హోం – ఇదో లైఫ్‌ సైకిల్‌ ఇక్కడ. బహుశ విస్సు గ్లోబలైజేషన్‌తో అక్కడ మనుష్యుల జీవితానికి నిర్వచనం కూడ అంతేనని నిర్ణయించుకొని మనస్సును కుదుటపెట్టేసుకున్నాడేమో.
నా ఆలోచనలు ఊహించినట్లుగా విస్సు, ”బ్రదర్‌, ముందు చూడటమే మన కర్తవ్యం. పిల్లల్ని బాగా పెంచి మంచి భవిష్యత్తు ఇవ్వడమే మనకు ముఖ్యమైన జీవితాశయం. దానికోసం బాగా సంపాదించాలి. అలాగని మనం సుదూర తీరాలకు వెళ్ళవలసి వస్తే వెళ్ళాల్సిందే. ఇక పేరంట్స్‌ అంటావా, నాకు కూడ గిల్టీగానే ఉంటుంది. మరీ గిల్టీ అనిపించినప్పుడు, మా తాతలను వదిలి మా అమ్మా, నాన్నలు రాలేదా అని సరి పెట్టుకుంటాను” – ఖచ్చితమైన తన అభిప్రాయాలు చెప్పాడు.
సంభాషణ ఇక ఆ విషయంపైన పొడిగించం కష్టమనిపించి మాట మార్చాను. అలా మరో అరగంట అవీ, ఇవీ కబుర్లు చెప్పుకొని విస్సు దగ్గర వీడ్కోలు తీసుకున్నాను. పార్క్‌ చేస్తున్న కార్‌ వైపు వెళ్ళి డోర్‌ తెరుస్తుండగా కార్‌ హార్న్‌ వినపింది. ఏదో తప్పో, యాక్సిడెంట్‌ అయ్యితే కాని హార్న్‌ కొట్టరు కాబట్టి, ఏమైందో చూద్దామని, అప్రయత్నంగా తల తిప్పాను. ఎవరో గుడి ఆవరణలో ఉన్న దారిలో ఓ స్టాప్‌ సైను
చూడకుండ కారును ఆపకుండ అలానే ముందుకు నడిపించినట్లున్నాడు. ఆక్సిడెంట్‌ అయ్యి ఉండేదేమో, హస్తవాసిలో తప్పింది. హార్న్‌ శబ్దానికి పొలోమంటూ సరస్సులో ఈదుతున్న బాతులు కొన్ని
లేచి ఆకాశంలోకి ఎగిరిపోయాయి. ఇందాక అక్కడే పలకరించిన ముసలతను కనిపించినట్ల్షెనది. అంతా నా భ్రమనే. అక్కడెవరూ లేరు, సూర్యుడు కూడ. చీకట్లు మెల్లగా, పూర్తిగా చుట్టుకుంటున్నాయి.
2
”ఎక్కడి నుంచి?”
సిండి నా కొలీగ్‌ లిండ ఫ్రెండ్‌. లిండకు ్వకవేళలలో సమాజసేవ చేయడం ఇష్టం. ఈ మధ్యన హాస్పిస్‌కు ఎక్కువగా పనిచేస్తున్నట్లు చెప్పింది. దాని గురించి పెద్దగా తెలియపోవడంతో లిండను ప్రశ్నలేస్తూ
ఉండేవాడిని.
”వీకెండ్స్‌ నీవేం చేస్తూ వుంటావు. ఆ లాన్‌ కేర్‌ అని గ ి్డ పీకుకోవడం కొంచెం తగ్గిస్తే మా హాస్పిస్‌కు కూడ కొంత సహాయంగా ఉంటుంది కదా” అని నాతో నవ్వుతూ టీజ్‌ చేసేది. నేను హాస్పిస్‌ గురించి వేస్తున్న ప్రశ్నలకు, నా సందేహాలను తీర్చడనికి సిండుతో పరిచయం చేసింది. సిండు హాస్సిస్‌ వలంటీర్‌ రిక్రూట్మెంట్‌ కోఆర్డినేటర్‌. నా ప్రశ్నలు చూసి, నన్నూ ఓ వలంటీర్‌గా మార్చవచ్చు అనుకున్నారేమో. తను హాఫ్‌ ఐరిష్‌. క్వాటర్‌ ఆంగ్లో సాక్సన్‌, క్వాటర్‌ పోలిష్‌గా పరిచయం చేసుకొని సిండి నన్నడిగిన ప్రశ్న అది.
”ఇండియా నుంచి” అని చెప్పి ‘నా రక్తాలు ఇంకా అలా అంతర్జాతీయ వన్నెలు సంతరించుకోలేదు తల్లీ’ అని మనసులో అనుకొని, ఆంధ్రలోనే ఓ పల్లెల గుంపులో మా కుటుంబాన్ని ఓ పది తరాల వరకు వెనక్కుపోవచ్చు అనుకున్నాను. ఇంకో మూడు తరాల తరువాత ఎవరు చూసొచ్చారు. నా మునిమనవడో మనుమరాలో ”ఐ ఆం హాఫ్‌ ఇండియన్‌” అనినా అనవచ్చును.
”ఇండియా అంటే నీకు పెద్దగా వివరించాల్సిన పని లేదు. ఇది మధర్‌ తెరెసా అంతిమ దినాలు సమీపించిన ముసలివారికి చేసిన సేవ వంటిదే. ఇక్కడ కూడ, పేషంట్‌ కేన్సరో, మరో వ్యాధి వల్లనో టెర్మినాల్లి ఇల్‌ అని నిర్ధారించిన తరువాత, పేషంట్‌కు హాస్పిస్‌ ఓ మార్గంగా చూపెడతారు. హాస్పిస్‌ ఎంచుకుంటే, అతని రోగ నివారణకు చేయవలసిన ప్రయత్నాలన్నీ మానేస్తారు. ఉదాహరణకు కేన్సర్‌కు పెద్ద ఆపరేషనో, లేక, కీమొ తెరాపీ జరుగవలసి వుంటే హాస్పిస్‌ ఎన్నుకున్న తరువాత ఆ ప్రయత్నాలని మానుకుంటారు. దాని బదులుగా ఆ పేషంట్‌ చివరి క్షణాలు సుఖంగా గిచిపోయేటట్లు, అతనికి ఇంట్లోనే నర్సింగ్‌ సర్వీస్‌, పేయిన్‌ మేనేజిమెంట్‌, వాలంటీర్ల ద్వారా కంపానియన్‌షిప్‌ సదుపాయాలు అందచేస్తారు. నీవు వలంటీర్‌గా ఏ పనైన చేయవచ్చును. పేషెంట్‌తో సమయం గపవచ్చు. నా లాగా హాస్పిస్‌ గురించి మిగిలిన వారికి వివరించవచ్చును. డొనేషన్‌లకని ప్రజంటేషన్లు చేయవచ్చును. అది నీ చాయిస్‌” అని చెప్పింది.
”కొద్ది రోజులలోనే చనిపోతారని తెలిసి, వారితో సమయం గిపి అనుబంధం పెంచుకోవడం కష్టమనిపిస్తుంది” అన్నాను.
”నిన్ను వలంటీర్‌గా తీసుకొనే ముందే సైకలాజికల్‌గా ఈవల్యుయేట్‌ చేస్తారు, ఇలాంటి పరిస్థితులను ఎదుర్కొనడనికి ఓ ట్రైనింగ్‌ కూడ ఉంటుంది. మా దగ్గర వలంటీర్లుగా పెద్ద చిన్న అందరూ ఉన్నారు. ఈమధ్యనే ఓ కాలేజీ కుర్రాడు కూడ మా దగ్గర చేరాడు. హీ ఈజ్‌ డూయింగ్‌ ఏ గ్రేట్‌ జాబ్‌. యు షుడ్‌ మీట్‌ హిం” అంది సిండి.
”కుర్రవాడికి ఇంత వైరాగ్యం ఎలా అబ్బింది, ఆ అబ్బాయి కధేంటి?”అన్నాను.
”ఆ అబ్బాయి, మొదట్లో ప్రజెంటేషన్‌లకని, చందాలు ప్రోగు చేయడనికి చేరాడు. కాని హాస్పిస్‌ గురించి మాట్లా ేటప్పుడు ఆ అనుభవం ఉంటే కాని అది కన్విన్సింగ్‌ గా ఉండదనీ, తనే ఓ పేషెంట్‌ దగ్గర పనిచేయడనికి ఒప్పుకున్నాడు. నేనూ మొదట్లో ఈ అబ్బాయి ఆ పని సరిగ్గా చేస్తా ో లేదో అని అనుమానపడిన విషయం నిజమే. ఆశ్చర్యంగా, ఆ అబ్బాయి ఆ పనిని చాలా బాగ చేస్తున్నాడు. పేషంట్‌, పేషంట్‌
బంధువుల దగ్గరి నుంచి ఫ్బీేక్‌ అద్భుతంగా ఉంది” అంది.
”ఏమి చేసాడేంటి?” అన్నాను.
”పేషంట్‌ ఈ అబ్బాయి రాకకు వారం మొత్తం ఎదురు చూస్తుంటాడట. ఈ అబ్బాయి వచ్చే ఆదివారం ఆ పేషంట్‌కు ఓ హైలైట్‌ అయిపోతుంది. ఈ అబ్బాయి లైబ్రరీ నుంచి ఆ పేషంటుకు నచ్చిన విషయం పైనున్న పుస్తకాలు తీసుకెళ్ళి చదువుతాడు. దానిపై వారు చర్చించుకుంటారు. ఆ పేషంట్‌కు చేపలు పట్టం ఇష్టమని తెలిసి, ఆ అబ్బాయి మాకు వ్రాసి ప్రత్యేకంగా పర్మిషన్‌ తీసుకుని, తన కారులోనే ఓ ఆదివారం మొత్తం ఫిషింగ్‌కని వెళ్ళి ఎంజాయ్‌ు చేసి వచ్చారు. అలా వీల్‌ చెయిర్లో ఉన్న పేషెంట్‌ను బయటకు తీసుకువెళ్ళాల్సిన అవసరం లేదు. కాని ఈ అబ్బాయి పేషంట్‌కు ఇష్టమని ఆ పని చేసాడు. ఈ అబ్బాయి చాలా డిఫ్పùరెంట్‌. వి ఆర్‌ లక్కీ టు గెట్‌ హిం.నీవు అతనిని కలవాల్సిందే” అంది.
సిండి మాటల వల్ల నాకు ఆ అబ్బాయిని, ఆ పేషంటును కలుసుకోవాలనిపించింది. ఇంకా ముసలితనం, మృత్యువు గురించి ఆలోచించే స్టేజికి రాకపోయినా, ఆ పరిస్థితి తొందరలోనే వస్తుందని తెలుసు. బహుశ ఈ పని చేయడం వల్ల ఆ స్థితిని ఎదుర్కొనడనికి సహాయపవచ్చు అన్న స్వార్థం కూడ ఒక కారణం కావచ్చును.
”ఓ.కె. సిండి. ఆ అబ్బాయిని, పేషంట్లని పరిచయం చేయి, ఎప్పుడు కలుద్దాం.”
”హ∫ అబ∫ట్‌ నెక్ట్‌ ్స సండే” అంది సిండి.
”సరే ఎప్పుడు ఎక్కడ?” అన్నాను నేను.
”సరే నేను నీకు కాల్‌ చేస్తాను” అని సిండి నా ఫోన్‌ నంబర్‌ తీసుకుంది.
3
”ఎక్కడ నుంచి…..వచ్చాం మనం? ఏమిటి మనం? ఎక్కడికి ….. పోబోతున్నాం మనం?” పాల్‌ గ్యూగిన్‌ వేసిన చిత్రం నఖలు. బాస్టన్‌ మ్యూజియం ఆఫ్‌ ఫైన్‌ ఆర్ట్‌ ్సలో అనుకుంటా దాని ఒరిజినల్‌ చిత్రం చూసాను. జీవితార్ధం వెదుక్కుంటూ, దేశ విదేశాలు తిరిగి చివరికి తహితి దీవులు చేరి అక్కడ గ ిపిన చివరి దినాలలో గీసిన చిత్రం ఇది. 19దో శతాబ్దం చివర్లో గీసిన గొప్ప చిత్రాలలో, వాన్‌గో, మోనే చిత్రాలతో పాటు ఈ చిత్రం చిరకాలం నిలిచిపోతుంది. జీవిత చక్రంలో జరిగే పలుదశలు, జీవితార్ధాలకి సింబాలిక్‌గా గీసిన ఈ చిత్రం నాకు ‘మొనాలిస’ చిత్రం కన్నా ఓ గొప్ప మిస్టరీగానే ఉండిపోయింది. ఎందుకో, హాస్పిస్‌ పేషంట్‌ ఇంట్లో ఈ చిత్రం చూడం ఒకవిధంగా తగిన చోటే అనిపించింది. ఆ చిత్రం క్రింద ఓ లెథంర్‌ సోఫా. దాని కటువైపు ఓ లవ్‌ సీటు మరోవైపు రిక్ల్షెనర్‌. వాటి మధ్య మ్యాచింగ్‌ కార్నర్‌ టాబిల్స్‌, ల్యాంప్సు, సెంటర్‌ టేబిల్‌, ఓ ఒరియెంటల్‌ కార్పెట్‌, సెంటర్‌ టేబిల్‌ మీద ఓ క్రిస్టల్‌ వేస్‌లో అందంగా అమర్చిన తాజా పూలు. నీటుగా అందంగా అమర్చిన ఆ గది, ఆ ఇంటతని టేస్ట్‌ గురించి చెప్పకనే చెప్పుతున్నాయి. అబ్బాయి పేషంట్‌తో లోపల రూంలో ఉన్నాడు.
నేను, సిండి సోఫాలో కూర్చుని ఆ అబ్బాయి కోసం వెయిట్‌ చేస్తున్నాము. కొంతసేపటికి ఓ ఇరవై ఏళ్ళ యువకుడు బయటికి వచ్చాడు. బాగా టాన్‌ అయిన స్కిన్‌తో, కోటేరు ముక్కుతో దాదాపు ఆరుగులు ఎత్తు, సన్నగా ఉన్నా, కండలతో బలంగా ఓ మాడల్‌ లాగా ఉన్నాడు. కళ్ళు పెద్దగా ఉండటంతో ఏ దేశం నుంచి వచ్చాడో కనిపెట్ట ంకష్టంగానే ఉంది. అన్ని దేశాల్లో నుంచి వలస వచ్చిన వారితో ఈదేశం నిండిపోయింది. ఎవరు ఎక్కడ నుంచి వచ్చారో చెప్పడం కష్టమే.
సిండి ఆ అబ్బయిని ”హాయ్‌ు ఆడి” అని పలకరించి నాకు పరిచయం చేసింది. నేను హాస్పిస్‌ గురించి ఇంటరెస్ట్‌ చూపెడుతానని విని, ఆడి, ”గ్రేట్‌, ఓల్డ్‌ మాన్‌ను చూద్దాం” అని లోపలికి తీసుకెళ్ళా ు. లోపల బ్‌ెరూంలో ఓ బ్‌ె దాని మీద ఎత్తుగా వేసుకున్న దిండు కానుకొని పేషంట్‌ కూర్చుని ఉన్నాడు. మంచం ఆనుకొన్న గోడ మీద మొనే ‘వాటర్‌ లిలీస్‌’ పేయింటింగ్‌ ప్రింట్‌ ఉంది. పేషంట్‌ చేతిలో ఓ ఆల్బం ఉంది. దానిలో ఫొటోలు చూస్తున్నాడు. సిండి నేను కూడ హాస్పిస్‌ గురించి తెలుసుకోవడనికి వచ్చినట్లు చెప్పింది.
ఆయన నన్ను నవ్వుతూ పలుకరించి, ”గత వారం ఆడి ఫిషింగ్‌కి తీసుకెళ్ళాడు కదా. ఇవిగో ఫోటోలు చూడండి” అంటూ ఆనందంగా ఆల్బం లోని ఫోటోలు చూపెడుతూ తాము ఏ విధంగా ఎంజాయ్‌ు చేసిందీ వర్ణించసాగాడు.
”ఎన్ని చేపలు పట్టారు” అంది సిండి.
”అబ్బే అన్ని చిన్న చిన్నవే. పట్టి వదిలేసాము. ఓ పెద్ద దాన్ని చివర్లో పట్టాం. కోసి బార్బెక్యు చేసి తిందాం అన్నాను నేను. ఆడినే దానిపై తెగ జాలిప ి వదిలేసాడు” అని నవ్వాడు ఆ ముసలతను.
అలానే ఆ అల్బంలో ఉన్న పాత ఫోటోలు చూపెడుతూ, తన భార్యని కొడుకులను పరిచయం చేసాడు. కొడుకు మిలిటరీ డ్రెస్‌లో కనిపించాడు. ఓ మిలిటరీ డక్టర్‌గా వియెత్నాంలో పనిచేసాడని ఓ
ఫోటోలో చూపెట్టాు.
”ఆడి నేను వీళ్ళని తొందరలోనే కలుస్తానని జోక్‌ చేస్తుంటాడు” అని మరోసారి ఆడితో పాటు నవ్వాడు.
ఆయన ముఖంలో చనిపోతున్నానన్న విచారం ఇసుమాత్రం కూడ కనపలేదు. అప్పుడే మాటలలో ఆయన భార్య పిల్లవాడు అప్పటికే చనిపోయారని తెలిసింది. ఆయన కొడుకు చేతికొచ్చి, వియత్నాం యుద్ధంలో పిన్న వయస్సులోనే చనిపోయాడని తెలిసి నాకే తెగ బాధ వేసింది. ఆయన పక్కనున్న టేబుల్‌ పైన ఆంటిక్‌ కార్ల ఫోటోలతో ఓ లైబరరీ పుస్తకం ఉంది. దానిలో కార్లు చూస్తూ ఆ రోజు ఆడితో సమయం చాలా బాగా గిచిందని చెప్పాడు. అలా కొంతసేపు ఆడి గురించి మంచి మాటలు ఆ ముసలతని దగ్గర మరీ మరీ విని వీడ్కోలు తీసుకొని బయటి లివింగ్‌ రూంకు వచ్చాము. సిండి పని వుందంటూ, మళ్ళీ ఫోన్‌లో మాట్లాుతానని వెళ్ళిపోయింది. నేను, ఆడి సోఫాలో కూర్చున్నాము. ఆడి చేస్తున్న పనికి నిజంగానే ఇంప్రెస్స్‌ అయ్యి గొప్ప పని చేస్తున్నావని పొగిడను.
”అబ్బే ఆయన మంచితనంతో ఆ మాటలన్నాడు. నాకే అతను మంచి కంపెనీ ఇచ్చాడు. నాకు చిన్నప్పటి నుంచి కార్లంటే తెగ ఇష్టం. మా ఇంట్లో మా నాన్నకి టైం లేదు. మా అమ్మకి ఇంటరెస్ట్‌ లేదు.
ఈయన దగ్గర అవి రెండూ పుష్కలంగా ఉన్నాయి. ఆయనతో ఆ కార్ల గురించి మాట్లాుతుంటే గంటలు క్షణాలుగా గిచిపోతాయి. నాకున్న ఆ లోటు కాస్తా ్వపోయింది. ఈయన చిన్నప్పుడు టెక్సాస్‌లో పెరిగాడు.
నాకు లాస్సొ త్రాడుతో తిప్పడం తెలీదని, అది ఎలా చేయాలో ఓపిగ్గా ఓ రెండు వారాలు నేర్పాడు. హాస్పిస్‌ జీవితంలో ఎదగనికి నాకు ఎంతో ఉపయోగంగా ఉంది” అన్నాడు.
లోపల ఉన్నప్పుడు, ఆ అబ్బాయి, ఆ ముసలతను కరెంట్‌ అఫైర్స్‌ కూడ చక్కగా విశ్లేషించి మాట్లాం చూసాను.
”నీవేం న్యూస్‌ పేపర్లు చదువుతావు. ప్రపంచంలో జరుగుతున్న విషయాలపైన మంచి అవగాహన ఉంది” అన్నాను.
ఆడి నవ్వుతూ ”అబ్బే పేపర్లు ఏమి చదవనండి. నాది విజువల్‌. ఇంటర్‌ ఆక్టివ్‌ అప్రోచ్‌. టి.వి.లో న్యూస్‌ ఫాలో అవ్వుతాను. వెబ్‌సైట్లలో విమర్శలు చదువుతాను. తెలిసిన వారితో చర్చలు చేస్తాను. వీటి
వల్ల నాకంటూ ఓ అభిప్రాయం అన్ని విషయాల మీద ఏర్పరచు కోవడనికి వీలవుతుంది” అన్నాడు.
నిజమేనేమో. కాలం మారుతూ ఉంటే మనుష్యుల జీవన విధానంలోను మార్పులు వస్తాయేమో. వార్తలు తెలుసుకోవడనికి ఈ కాలంలో టముకు కొట్టే వారి అవసరం లేదు కదా. రేపొద్దున ఈ ప్రింట్‌ె పేపర్లకి కూడ అవసరం లేదేమో అనుకున్నాను. మన లాగే మన తరువాతి తరం గ పాలనుకోవడం ప్రగతికి తిరోగమనమైన ఆలోచన ఏమో? ఈ తరతరాంతరాల విభేదాలను అంగీకరించక పోవడమే జెనెరేషన్‌ గేప్‌ అనుకుంటా.
ఆడి అలాగే మాట్లా ుతూ, ”మరో విషయం. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం గురించి చరిత్ర పుస్తకాలు, సినిమాల ద్వారానే తెలుసుకున్నాను. కాని ఈయన ఆ యుద్ధంలో జెర్మనీలో పాల్గొని అక్కడే వారికి దొరికిపోయి ఆంఇగా ఓ ఏడది పైనే ఉన్నాడు. ఆయన అనుభవాలు ఏ పుస్తకంలోను దొరకవు. అలాగే ఆయన పిల్లనాడిని వియత్నాం యుద్ధంకు పంపించింది. ఆ కాలం కబుర్లు వింటుంటే టైం మెషీన్‌లో మరో తరంలో జీవించినట్లనిపిస్తుంది. ఇదో అపురూపమైన అవకాశమే కదా” అంటూ హాస్పిస్‌ ఉపయోగాలను గురించి చెప్పసాగాడు. అలా తను చేస్తున్న పని మంచిదని, ఎంతో ఇంటరెస్టింగ్‌గా ఉందని అతను చెపుతుంటే, విషాదపూరితమైన ఓ సీరియస్‌ వాతావరణాన్ని ఎదురు చూస్తున్న నాకు ఒక షాక్‌ లాగే ఉంది. నాకూ హాస్పిస్‌ చేరాలనే కుతూహలం కలిగింది. ఇక మిగిలినది ఒకే ప్రశ్న. దానికి యువకుడి దగ్గర జవాబు దొరుకుందా? ప్రయత్నిస్తే పోయింది కదా అని, ”మరి ఈయన కొన్ని రోజులలోనే పోతున్నాడని తెలిసి ఎలా అడ్జస్ట్‌ అవ్వగలుగుతున్నావు. మరీ యిలా అనుబంధం పెంచుకోవడం మంచిది కాదేమో కదా” అని అడిగాను.
దానికా అబ్బాయి చిరునవ్వు నవ్వి ఆలోచించసాగాడు. ఎలా జవాబు చెప్పాలని ఆలోచిస్తున్నాడేమో. ఓ క్షణం నిలబడి, తిరిగి, పాల్‌ గ్యూగిన్‌ పేయింటింగ్‌ చూస్తూ అనర్గళంగా ఫ్రెంచ్‌లో, వఈ’ళి తి ఙలిదీళిదీరీ దీళితిరీ? గతిలిరీ రీళిళీళీలిరీ దీళితిరీ? ఈ’ళితి బిజిజిళిదీరీ దీళితిరీ? అంటూ ఆ పేయింటింగ్‌ పేరు చదివి ”ఇలాంటి ప్రశ్నలు మనిషి పుట్టినప్పటి నుంచి, బుద్ధుని దినాలు నుండి, గ్యూగిన్‌ కాలం వారి నుండి, ఇప్పటి వరకు ఉన్నవే, ఇక ముందు కూడ జవాబు లేక ఉండిపోవాల్సిందే. వీటి గురించి ఆలోచించనికి నాకు అనుభవం బహుశ తెలివి లేవు. నాకు ఆలోచించాలన్నా ఓపికా లేదు. నా కర్థం అయ్యిందల్లా అవతలి మనిషి బాధలో ఉన్నప్పుడు దానికి నాకు చేతనైనంతా సహాయం చేయాలి అన్న మంచి ఆలోచననే. ఈ హాస్పిస్‌ నాకు అలాంటి అవకాశం ఇస్తుంది. ఆ ఆలోచనే నా స్పూùర్తికి, సంతోషానికి కారణం. అలా అనుకొని ఆ భావనలు నింపుకుని, బాధాకరమైన ఇలాంటి ఆలోచనలకి చోటు ఇవ్వలేదు. ఏమో మనకేమీ తెలుసు – ఆయన చనిపోయిన తరువాత చనిపోయిన భార్య పిల్లవాడిని కలిసి సుఖంగా ఉంటాడేమో” అని
నవ్వాడు.
అనుభవం లేకున్నా ఆ అబ్బాయి రీజనింగ్‌ విని ముచ్చట ప్డను. హాస్పిస్‌లో చేర నికే నిశ్చయించుకున్నాను. చివరగా వీడ్కోలు తీసుకోబోతుండగా, ఆడి మళ్ళీ నవ్వుతూ –
”మీరు నన్ను గుర్తు పట్టినట్లు లేదు?” అన్నాడు.
”నేను ముందే తెలుసా?” ఆశ్చర్యంగా అడిగాను నేను.
”ఓ ఆరేళ్ళ క్రితం కలిసాం మనం. ఇప్పుడు ఇక్కడే ఓ యూనివర్సిటీలో చదువుతున్నాను”
”ఇంతకి నువ్వు…” ఇంకా గుర్తు తెచ్చుకోవడనికి ప్రయత్నిస్తూ సందిగ్ధంగా అడిగాను నేను.
”విను వాళ్ళబ్బాయి ఆదిత్య నండి. అదే…. చంటి అంటే వెంటనే గర్తువస్తుందో ఏమో నండి” అన్నాడు చేతులు జోడిస్తూ…..