A Cento verse created from the first lines of A Poem at the Right Moment for Velcheru Narayana Rao on the occasion of his 85th birthday that falls on February 1, 2017.
ఫిబ్రవరి 2017
- మనకు కనిపించే వెండితెర వెలుగుల వెనుక మనకు తెలియని ఒక ప్రపంచమే ఉంది. ఆ ప్రపంచాన్ని పరిచయం చేస్తూ శ్రీనివాస్ కంచిభొట్ల వ్రాస్తున్న తెరచాటు-వులు ఈ సంచిక నుంచి ప్రారంభం.
- ఈమాట కొత్త రూపం గురించి తమ అభిప్రాయాలు చెప్పిన పాఠకులందరికీ మా కృతజ్ఞతలు. ఈమాటలో ఇంకొన్ని సౌకర్యాలు చేర్చాం. ఇప్పుడు నచ్చిన రచనను అక్కడినుంచే సోషల్ మీడియాలో షేర్ చేసుకోవడానికి వీలుగా ఫేస్బుక్, గూగుల్ ప్లస్ బటన్లు; సంపాదకులను సంప్రదించడానికి, మీ రచనలు పంపడానికి క్విక్ లింక్స్, పాఠకుల అభిప్రాయాలు, పాత సంచికలు, శీర్షికలు మొదలైనవి మరింత అందుబాటులోకి తెచ్చాం.
- ముఖ్యగమనిక: ఈమాట గ్రంథాలయం పాఠకులకు మరిన్ని సదుపాయాలు ఏర్పరచడం కోసం మెరుగు పరుస్తున్నాం. ప్రస్తుతానికి గ్రంథాలయంలోని పుస్తకాలకు దారి పాత సంచికలు పేజిలోనుంచి ఏర్పాటు చేయబడింది.
స్క్రిప్టు ఇంకా పూర్తిగా రాయబడలేదు. క్లయిమాక్సుని ఎలా ముగించాలో తెలియక సినేరిస్టులు (అంటే స్క్రీన్రైటర్లే. సినేరియోలు రాస్తారని అలా అనేవారు లెండి ఒకప్పుడు) తలలు పట్టుకున్నారు. అప్పటికే ముగ్గురి తలలు ఎగిరి పడ్డాయి కూడా. ఈ లోపల హీరోగారికి అసహనం పెరిగిపోతోంది.
రాత్రి నిద్ర పట్టేదాకా నా కళ్ళు బల్ల మీదున్నరజనీగంధ పూలనే చూస్తూ ఉండిపోతాయి. నాకేంటో అవి పువ్వులు కావని, అవన్నీ సంజయ్ ఎన్నోరకాల కళ్ళని, అవి నన్నే చూస్తున్నాయని, నా ఒంటిని నిమురుతున్నాయని, ప్రేమ కురిపిస్తున్నాయనీ భ్రమ కలుగుతుంది. అంతగా అన్ని కళ్ళు నన్ను చూస్తున్నాయనే కల్పన నన్ను సిగ్గులో ముంచుతుంది.
చెరువులోని చేపలన్నీ పట్టి
ఆకాశం వైపుకు వల విసిరినట్టు
పక్షుల గుంపులు.
నా గుండె ఎక్కడ చిక్కుకుందో-
వెనక్కిలాగే లోపే వల పైపైకిపోయింది
ఇప్పుడే ఇదే దృశ్యాన్ని– భార్య తన కమిలిన చేతిని సాయంత్రం ఇంటికి వచ్చిన భర్తకు చూపించే సన్నివేశాన్ని– యథాతథంగా సాహిత్యంలోకి తేవడం ఎట్లా? దీన్ని డ్రమటైజ్ చేశామా, వాస్తవం పక్కకు పోతుంది; పోనీ ఉన్నది వున్నట్టు చెప్దామా, ఆ ఎఫెక్ట్ రాదు. అందుకే, సాహిత్యం చెప్పగలిగేది జీవితమంతటిది ఉండొచ్చు గానీ, జీవితం మొత్తం తన పూర్తి ముఖంతో సాహిత్యం లోకి వస్తుందన్న నమ్మకం నాకు కలగడం లేదు.
అలయక సొలయక వేసట
నొలయక కరి మహెక్కరి తోడ నుద్దండత రా
హెక్త్రులు సంధ్యలు దిహెక్సంబులు
సలిపెన్ బోహెక్ రొక్క వేయి సంహెక్సరముల్.
(ఆడియో కథనంతో!)
జస్ట్ ఎ లిటిల్ థాట్,
ఎంత పెద్ద బరువు?
గుండె మోయలేనంతగా
ఇదా జీవితం అనిపించేంతగా…
శూన్యం నిజంగా శూన్యమేనా?!
మాధవరావు గుండె దడదడలాడింది. చేతులు వణికాయి. కణతలు నొక్కుకుపోతున్నట్టుగా ఫీలయ్యాడు. వొంటరితనం, ఎదురుగా రమణి, ఆమె చొరవ- ఇవన్నీ కలిసి అతన్ని ఉక్కిరిబిక్కిరి చేశాయి. మరోమాట లేకుండా దగ్గరగా జరిగి ఆమెను కావలించుకొన్నాడు. రమణి కూడా గువ్వలా అతని చేతుల్లో ఇమిడిపోయింది. మాధవరావు ఆమె ముఖాన్ని తనకేసి తిప్పుకొని__
మంద్రమైన అనుభూతులవేవో లోకాల నుంచి
గాలుల్లాగా నాలోంచి నాలోకి వీచాయి
మధురమైన సంగీతమదేదో అమరంగా
నిలిపింది పురాస్మృతుల్ని ఒక గానంగా
మాటలు జూస్తే
మూటలు నిండుతయి
బతికిశెడ్డ దొరలమని
గాలిల కోటలు కడ్తరు సొక్కమైనోళ్ళు
శింపిరి గడ్డం మాశిన బట్టల కశీరు దూలాలు
సభలో అందరూ రాజుగార్ని ఆహ్వానించాక చర్చ మొదలైంది. సారాంశం ఏమిటంటే రాజు లైలీ మెరుపుదాడి చేసి ఎసర్హాడన్ని చంపేసి వదుల్చుకుంటే పీడ విరగడౌతుంది. దీనికి లైలీ ఒప్పుకోలేదు. “వద్దు. యుద్ధం మూలంగా జనక్షయం మన వల్ల ఎప్పుడూ మొదలు కాకూడదు. శాంతిదూతలుగా ఓ అయిదారుగుర్ని పంపించి ఎసర్హాడన్తో మంచిగా మాట్లాడి చెప్పి చూడమందాం. ఎంత కఠినాత్ముడైనా కాస్త మంచిగా మాట్లాడితే వింటాడన్న నమ్మకం నాకుంది.”
దేవుడు పని చెయ్యడు
భక్తుడు పని చెయ్యడు
నెత్తిన నెమలీక పెట్టుకుని ఒకరు
తాబేటి చిప్ప పట్టుకుని మరొకరు
బజారు తిరుగుతారిద్దరూ
దేవుడికీ భక్తుడికీ మధ్య రొమాన్స్ కవిత్వం
మీరా, రూమీ, అన్నమయ్య ఎవర్నేనా అడుగు
రూపుదిద్దుకునే భావాల
పసి పాదాలు
తెమ్మెరలై వచ్చి
తగులుతున్న ప్రతిసారీ
మరో జన్మెత్తుతున్న సంబరం
తెలుగు సాహిత్యములోగల పలు ప్రత్యేకతలలో ఉదాహరణము మిక్కిలి ప్రసిద్ధి యైనది. ఉదాహరణము అనగా ప్రతియొక విభక్తితో మూడు చొప్పున పద్యములు వ్రాసి చివర అన్ని విభక్తులతో ఒక పద్యమును వ్రాయుట. అంకితాంకముతో మొత్తము ఇరువదియాఱు పద్యములతో వ్రాయబడిన ఇట్టిది ఒక లఘుకావ్యము లేక క్షుద్రకావ్యము. ఇది చతుర్విధ కవితలలో మధుర కవిత వర్గమునకు చెందినది.
గడి నుడి – 3 ఏ తప్పూ లేకుండా పూరించిన వారు: 1. పం. గో. కృ. రావ్ 2. శ్రీవల్లీ రాధిక 3. వురుపుటూరి శ్రీనివాస్ 4. కె. వి. గిరిధర రావు. వీరికి మా అభినందనలు.
జ్యోతి మాసపత్రికలో 1970లలో పదబంధప్రహేళిక అన్న పేరుతో శ్రీశ్రీ గడి నిర్వహించారు. ఈమాట పాఠకుల కోసం ఆ గడులు తిరిగి ధారావాహికగా ప్రచురిస్తున్నాం.
ఇప్పుడు అసలు నాజర్ ఎవరంటే ఎంతమందికి తెలుస్తుందో! నాజర్ జీవిత చరిత్ర గురించి తెలుగు వికీపీడియాలో చాలా వివరాలతో వ్యాసముంది – చివరివరకు తాను నమ్మిన సిద్ధాంతాలకు కట్టుబడి చాలా నియమబద్ధమైన జీవితం గడిపిన మనిషి ఆయన.
ఇది నన్నెచోడుడు రచించిన కుమారసంభవ కావ్యంలోని పద్యం. శివునికి తపోభంగమయ్యే ఘట్టం. పార్వతీదేవి కడకంటి చూపులతో కలిసి మరుని తూపులు శివుని మనసులో నాటుకున్నాయి. స్థాణువులో ఒక్కసారి కదలిక వచ్చింది. సర్వసంగపరిత్యాగిలో శృంగారం అంకురించింది. ఆ సమయంలో శివునిలో కలిగిన ఒక సాత్వికభావ విశేషాన్ని వర్ణిస్తున్న పద్యమిది.